l a rc i e r bibliot h e e k handelsrecht

Transcriptie

1 DEEL I D e aansprakelijkheid va n de kredietinstelling a l s kredietverlener i n het bijzonder kredietrecht

2 8 De aansprakelijkheid van de bankier als kredietverlener in het gemeen en bijzonder kredietrecht 2. Overzicht De bespreking van het bijzonder kredietrecht vangt aan met de analsye van het toepassingsgebied van het consumentenkredietrecht in ruime zin. Hieronder vallen het hypothecair kredietrecht en het consumentenkredietrecht (infra, hoofdstuk 1, Afdeling 1). Vervolgens wordt ingegaan op de Wet Kmo-Financiering (infra, hoofdstuk 1, Afdeling 2) 6. Deze wet voerde recent een bijzonder B2B-kredietrecht in. Kredietverlening aan bepaalde ondernemingen wordt sindsdien strenger gereguleerd. Deze verstrenging was ingegeven door de nood om bepaalde ondernemingen die als zwakkere contractpartij dienen beschouwd te worden, een gelijkaardige bescherming als een consument te bieden. Vervolgens komen de inhoudelijke bepalingen van hypothecair kredietrecht (infra, hoofdstuk 2), het consumentenkredietrecht (infra, hoofdstuk 3) en de Wet Kmo-Financiering (infra, hoofdstuk 4) aan bod. 6 Wet 21 december 2013 betreffende diverse bepalingen inzake de financiering voor kleine en middelgrote ondernemingen in werking, BS 31 december 2013 (verkort weergegeven als Wet Kmo-Financiering ). Zie ook KB 27 februari 2014 houdende uitvoering van de artikelen 10, 1, tweede lid en 16, derde lid van de wet van 21 december 2013 betreffende diverse bepalingen inzake de financiering voor kleine en middelgrote ondernemingen, BS 4 maart 2014 (hierna verkort weergegeven als KB Kmo-Financiering ).

3 9 Hoofdstuk 1 Toepassingsgebied van het (bijzonder) kredietrecht Afdeling 1 Kredietverstrekking aan consumenten 7, 8 3. Het bijzonder versus gemeen consumentenkredietrecht Binnen het consumentenkredietrecht in ruime zin maakt men een opsplitsing tussen het hypothecair en het consumentenkredietrecht. Het hypothecair kredietrecht wordt beschouwd als de lex specialis ten opzichte van het gemeen consumentenkredietrecht. Men dient derhalve eerst na te gaan of de betrokken kredietovereenkomst niet onder het hypothecair kredietrecht valt. Zo niet, dan valt zij in beginsel onder het consumentenkredietrecht. De basisbegrippen ter afbakening van het toepassingsgebied ratione personae zijn dezelfde. Het onderscheid tussen beide wordt gemaakt door de afbakening ratione materiae en de bestemming van het krediet. 4. Afbakening ratione personae: het consumentenbegrip Het consumentenkredietrecht in ruime zin wordt ratione personae afgebakend aan de hand van het consumentenbegrip 9. Dit is het geheel van dwingende rechtsregels die van toepassing zijn tussen twee specifieke categorieën van marktdeelnemers, i.c. tussen een professioneel en een consument 10. Er heerst nog steeds een debat over de inhoud van het consumentenbegrip, in het bijzonder over de afbakening ervan 11. In dat debat rijzen twee vragen, namelijk beoogt het consumentenrecht sensu stricto: 7 Boek VII, titel 4, hoofdstuk 2 WER (de oude wet van 4 augustus 1992 op het hypothecair krediet). 8 Boek VII, titel 4, hoofdstuk 1 WER (de oude wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet). 9 E. Terryn, Bedenktijden in het consumentenrecht. Het herroepingsrecht als instrument van consumentenbescherming, Antwerpen-Oxford, Intersentia, 2008, M.W. Hesselink, European contract law? A matter of consumer protection, citizenship, or justice? in M. Andenas, S. Diaz Alabart, B. Markesinis, H.-W. Micklitz en N. Pasquini (eds.), Liber Amicorum Guido Alpa. Private Law Beyond the National Systems, Londen, British Institute of International and Comparative Law, 2007, ; E. Terryn, Bedenktijden in het consumentenrecht. Het herroepingsrecht als instrument van consumentenbescherming, Antwerpen-Oxford, Intersentia, 2008, 27; T. Wilhelmsson, G. Howells en H.-W. Micklitz, European Consumer Law in M. Bussani en F. Werro (eds.), European Private Law: a Handbook, Bern, Stämpfli, 2009, Zie hierover o.a. J. Vannerom, Consumer Notion: Natural or Legal Persons and Mixed Contracts in E. Terryn, G. Straetmans en V. Colaert (eds.), Landmark Cases of EU Consumer Law. In Honour of Jules Stuyck, Cambridge-Antwerpen-Portland, Intersentia, 2013, 59-68; J. Vannerom, Consumentenbescherming bij de uitvoering en herziening van kredietovereenkomsten, doctoraatsthesis KU Leuven, Leuven, 2014,

4 10 De aansprakelijkheid van de bankier als kredietverlener in het gemeen en bijzonder kredietrecht louter de bescherming van natuurlijke personen of ook van kleine startende vennootschappen, kmo s ; en louter de bescherming van een contractpartij die objectief bekeken handelt buiten haar beroepsdoeleinden of daarentegen van een contractpartij die zich subjectief beschouwd in een bepaalde situatie in een zwakkere positie bevindt 13? Het eerste punt bepaalt de draagwijdte van het consumentenbegrip. Indien men het consumentenbegrip ruim interpreteert, biedt men bescherming aan iedere (contract)partij die een bepaalde rechtshandeling stelt 14. Men spreekt over een transactioneel consumentenbegrip dat natuurlijke en rechtspersonen beschermt 15. Europese en nationale regelgevers en het Hof van Justitie wijzen tot op heden in beginsel deze ruime interpretatie af Voorstanders voor een ruimer consumentenbegrip: G.L. Ballon, Enkele belangrijke nieuwigheden in de wet betreffende de handelspraktijken en de voorlichting en de bescherming van de consument, DAOR 1992, afl. 22, 62; E. Hondius, The protection of the Weak Party in a Harmonised European Contract Law: A Synthesis, JconsP 2004, ; V. Roppo, From Consumer Contracts to Asymmetric Contracts: a Trend in European Contract Law?, ERCL 2009, ; G. Straetmans, Some thoughts on the future European consumer acquis, EBLR 2009, Voor een overzicht van de stellingen in de Belgische, Franse en Duitse rechtsleer: zie G. Straetmans, Consument en markt: onderzoek naar de rechtspositie van de consument op de Europese markt, met de financiële sector als toetssteen, Deurne, Kluwer, 1998, Zie ook over het Engelse consumentenkredietrecht: J. Patient, The Consumer Credit Act 2006, JIBLR 2006, P. Cambie, Het consumentenbegrip in de financiële sector in H. Daems, I. De Meuleneere, R. Feltkamp, C. Houssa en R. Steennot (eds.), Bescherming van de consument in het financieel recht. La protection du consommateur en droit financier, Limal/Antwerpen-Oxford, Anthemis/Intersentia, 2012, 47; P. Nebbia, Unfair contract terms in European law: a study in comparative and EC law, Oxford, Hart, 2007, Bv. Richtl.Raad 85/374/EEG, 25 juli 1985, betreffende de onderlinge aanpassing van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen der lidstaten inzake de aansprakelijkheid voor produkten met gebreken, Pb.L. 7 augustus 1985, 29-33; art. 1 Richtl.Raad 84/450/EEG, 10 september 1984, betreffende het nader tot elkaar brengen van de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen der lidstaten inzake misleidende reclame, Pb.L. 19 september In Engeland kunnen rechtspersonen in bepaalde gevallen genieten van de bescherming van CCA 1974; R&B Customs Brokers v. United Dominions Trust Limited and Saunders Abbott (1980) Limited [1988] 1 W.L.R Zie voor een overzicht: J. Herre, E. Hondius en G. Alpa, The notions of Consumer and Professional and some related questions, 2002, consumers_and_professionals.pdf, G. Straetmans, Some thoughts on the future European consumer acquis, EBLR 2009, ; J. Vannerom, Consumer Notion: Natural or Legal Persons and Mixed Contracts in E. Terryn, G. Straetmans en V. Colaert (eds.), Landmark Cases of EU Consumer Law. In Honour of Jules Stuyck, Cambridge- Antwerpen-Portland, Intersentia, 2013, Bv.: art. 2 (1) Richtl. 2011/83/EU; art. 2 (1), f) Richtl.EP en Raad 2008/122/EG, 14 januari 2009, betreffende de bescherming van de consumenten met betrekking tot bepaalde aspecten van overeenkomsten betreffende gebruik in deeltijd, vakantieproducten van lange duur, doorverkoop en uitwisseling, Pb.L. 3 februari 2009; art. 3, a) Richtl. 2008/48/EG; art. 2, a) Richtl. 2005/29/EG; overweging 17 Richtl. 2011/83/ EU; overweging 17 HvJ, C-541/99, Cape Snc v. Idealservice Srl en HvJ, C-542/99, Idealservice MN RE Sas v. OMAI Srl; overweging 16 HvJ, C-361/89, Strafzaak v. Patrice Di Pinto; overweging 18 en 23 HvJ, C-45/96, Bayerische Hypotheken- und Wechselbank AG v. E. Dietzinger; G. Straetmans, Het Europese consumentenacquis: genese en toekomstblik in J. Meeusen, G. Straetmans en A.-M. Van den Bossche (eds.), Het EG-consumentenacquis: nu en straks, Antwerpen, Intersentia, 2009, Zie supra in voetnoot 160: de definitie van het begrip consument in respectievelijk art. 1, 1 WCK, art. 1 WHK en art. I, 1, 2 WER; en oud-art. 2, 3 WMPC: iedere natuurlijke persoon die, uitsluitend voor niet-beroepsmatige doeleinden, op de markt gebrachte producten verwerft of gebruikt. Vgl. echter: onder de MiFID-reglementering kunnen ook beroepsmatig handelende personen zoals kmo s onder de categorie van niet-professionele cliënt vallen en zo bescherming genieten. Zie hierover R. Steennot, De impact van het privaat financieel recht op de wilsautonomie, de contractvrijheid en het consensualisme, , 6; L. Van Cauter, De bescherming van de financiële consument Een overzicht van het regelgevend kader in H. Daems, I. De Meuleneere, R. Feltkamp,

5 Hoofdstuk 1 Toepassingsgebied van het (bijzonder) kredietrecht 11 Bij het tweede punt rijst de vraag of men een objectief dan wel een subjectief criterium hanteert om het consumentenbegrip af te bakenen. Zo beoordeelt men: ofwel de bestemming van de goederen of diensten (i.e. het objectief bestemmingscriterium) 17 ; ofwel de contractpartij die zich door een bepaalde situatie in een zwakkere positie bevindt, bijvoorbeeld door een gebrek aan kennis over een bepaald goed of dienst, voornamelijk omdat de gestelde handeling niet dagdagelijks door deze partij wordt gesteld, enz. 18 (i.e. subjectief specialisatiecriterium) 19. Thans gaat de voorkeur nog steeds hoofdzakelijk uit naar het objectieve bestemmingscriterium 20. Als consument dient derhalve beschouwd te worden, de natuurlijke persoon die handelt voor doeleinden die buiten zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of C. Houssa en R. Steennot (eds.), Bescherming van de consument in het financieel recht. La protection du consommateur en droit financier, Limal/Antwerpen-Oxford, Anthemis/Intersentia, 2012, 18; T. Van Dyck, De geharmoniseerde prospectusplicht. Kritische analyse van de geharmoniseerde prospectusplicht in de Prospectusrichtlijn 2003/71/EG en haar omzettingswetten in België, Nederland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland, Brugge, die Keure, 2010, 84. Zie voor een overzicht in Duitsland en Frankrijk: J. Vannerom, Consumentenbescherming bij de uitvoering en herziening van kredietovereenkomsten, doctoraatsthesis KU Leuven, Leuven, 2014, G. Straetmans, Beroepsbeoefenaar en consument van handelspraktijken?, noot onder Kh. Bergen 9 augustus 2005, DAOR 2006, Concl. J. Mischo bij HvJ, C , Strafzaak v. Patrice Di Pinto. 19 Antwerpen 12 juni 2006, RW , 279; Kh. Dendermonde 6 maart 2006, DCCR 2007, afl. 77, 55, noot M. Van den Abbeele; Vred. Brussel 29 april 1999, Jb.Hand.Med. 1999, 198; P. Brulez, De bijdrage van het Europese recht tot de meergelaagdheid van het Belgische contractenrecht in I. Samoy, V. Sagaert en E. Terryn (eds.), Invloed van het Europese recht op het Belgische privaatrecht, Antwerpen-Cambridge, Intersentia, 2012, ; E. Terryn, Invloed van het consumentenrecht op de aannemingsovereenkomst Capita selecta: informatieverplichtingen, onrechtmatige bedingen en overeenkomsten gesloten buiten de onderneming in R. Bauwens (ed.), Huur van diensten Aanneming van werk, Brussel, Larcier, 2007, 6. Vgl. ook HvJ, C-541/99, Cape Snc v. Idealservice Srl en HvJ, C-542/99, Idealservice MN RE Sas v. OMAI Srl. 20 Overweging HvJ, C-45/96, Bayerische Hypotheken- und Wechselbank AG v. E. Dietzinger; overweging 16 HvJ, C-361/89, Strafzaak v. Patrice Di Pinto; Kh. Hasselt 29 oktober 1997, Jb.Hand.Med. 1997, 226; Vred. Brussel 19 september 2002, T.Vred. 2003, 372, noot; C. Biquet-Mathieu, Les contrats du consommateur en Belgique in X (ed.), Travaux de l Association Henri Capitant des amis de la culture juridique française, LVII/2007, Brussel, Bruylant, 2010, 41; P. Brulez, De bijdrage van het Europese recht tot de meergelaagdheid van het Belgische contractenrecht in I. Samoy, V. Sagaert en E. Terryn (eds.), Invloed van het Europese recht op het Belgische privaatrecht, Antwerpen-Cambridge, Intersentia, 2012, ; P. Cambie, Het consumentenbegrip in de financiële sector in H. Daems, I. De Meuleneere, R. Feltkamp, C. Houssa en R. Steennot (eds.), Bescherming van de consument in het financieel recht. La protection du consommateur en droit financier, Limal/Antwerpen-Oxford, Anthemis/ Intersentia, 2012, 47-52; R. Steennot, Toepassingsgebied van de Wet Consumentenkrediet, , 2; E. Terryn, Invloed van het consumentenrecht op de aannemingsovereenkomst Capita selecta: informatieverplichtingen, onrechtmatige bedingen en overeenkomsten gesloten buiten de onderneming in R. Bauwens (ed.), Huur van diensten Aanneming van werk, Brussel, Larcier, 2007, 6; L. Van Cauter, De bescherming van de financiële consument Een overzicht van het regelgevend kader in H. Daems, I. De Meuleneere, R. Feltkamp, C. Houssa en R. Steennot (eds.), Bescherming van de consument in het financieel recht. La protection du consommateur en droit financier, Limal/Antwerpen-Oxford, Anthemis/Intersentia, 2012, 16; J. Vannerom, Consumer Notion: Natural or Legal Persons and Mixed Contracts in E. Terryn, G. Straetmans en V. Colaert (eds.), Landmark Cases of EU Consumer Law. In Honour of Jules Stuyck, Cambridge-Antwerpen-Portland, Intersentia, 2013,

6 12 De aansprakelijkheid van de bankier als kredietverlener in het gemeen en bijzonder kredietrecht beroepsactiviteit vallen 21,22. De vraag rijst of een gemengd krediet dat deels dient voor de financiering van privédoeleinden en deels voor de financiering van beroepsdoeleinden gekwalificeerd dient te worden als een krediet verstrekt aan een consument. Wij gaan hierop in in het volgende randnummer. Eerst omschrijven we nog twee andere criteria die gebruikt worden om het toepassingsgebied ratione personae van het bijzonder consumentenkredietrecht af te bakenen. Het betreft de begrippen kredietgever en kredietbemiddelaar. De kredietgever is elke natuurlijke persoon, rechtspersoon of groep van dergelijke personen die, in het raam van zijn handels- of beroepsactiviteiten, een krediet toestaat, met uitzondering van de persoon die een kredietovereenkomst aanbiedt of sluit wanneer deze overeenkomst het voorwerp uitmaakt van een onmiddellijke overdracht of indeplaatsstelling ten gunste van een vergunninghoudende of geregistreerde kredietgever aangewezen in de overeenkomst 23. Het bijzonder kredietrecht viseert enkel de kredietovereenkomsten die zijn aangegaan tussen een professionele kredietgever 24 en respectievelijk een consument of een onderneming 25. De kredietbemiddelaar is een natuurlijke persoon of rechtspersoon die niet optreedt als kredietgever en die in het raam van zijn bedrijfs- of beroepsactiviteiten tegen een vergoeding in de vorm van geld of een ander overeengekomen economisch voordeel: a) aan consumenten kredietovereenkomsten voorstelt of aanbiedt; b) consumenten anderszins dan onder a) bedoeld, bijstaat bij de voorbereiding van het sluiten van kredietovereenkomsten; c) namens de kredietgever met consumenten kredietovereenkomsten sluit. Wordt hiermee gelijkgesteld de persoon die kredietovereenkomsten aanbiedt of toestaat wanneer deze overeenkomsten het voorwerp uitmaken van een onmiddellijke overdracht of indeplaatsstelling ten gunste van een andere vergunninghoudende of geregistreerde kredietgever aangewezen in de overeenkomst. 26 Om als kredietbemiddelaar gekwalificeerd te worden dienen vier cumulatieve voorwaarden vervuld te zijn. De kredietbemiddelaar: 1. treedt niet op als een kredietgever in de zin van artikel I.9, 34 WER; 21 Art. I.1, 2 Wetboek Economisch Recht. 22 Vgl.: oud-art. 2, 3 WMPC definieerde de consument als iedere natuurlijke persoon die, uitsluitend voor niet-beroepsmatige doeleinden, op de markt gebrachte producten verwerft of gebruikt (eigen onderlijning). Bemerk het verschil met het huidige artikel I.1, 2 in het boek I van het Wetboek Economisch Recht dat een consument omschrijft als iedere natuurlijke persoon die handelt voor doeleinden die buiten zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit vallen. 23 Art. I.9, 34 Wetboek Economisch Recht (voormalig art. 1, 2 Wet Consumentenkrediet). 24 Zie ( ) zijn gebruikelijke handels- of beroepsactiviteiten ( ) in art. I.9, 34 WER. 25 Infra, nr Art. I.9, 35 WER.

7 Hoofdstuk 1 Toepassingsgebied van het (bijzonder) kredietrecht treedt op in het kader van zijn bedrijfs- of beroepsactiviteiten. Het is niet vereist dat de kredietbemiddelaar de bemiddelingsdiensten als zijn hoofdactiviteit uitoefent 27 ; 3. verricht minstens één van de volgende diensten: a. het voorstellen of aanbieden van een kredietovereenkomst aan consumenten; b. het verlenen van bijstand aan consumenten bij de voorbereiding van het sluiten van een kredietovereenkomst; en/of c. het sluiten van een kredietovereenkomst met de consument in naam en voor rekening van de kredietgever. Indien de kredietbemiddelaar louter dient als doorgeefluik van informatie of louter promotiemateriaal in zijn verkoopruimte ter beschikking stelt van het publiek, is waarschijnlijk niet voldaan aan deze voorwaarde 28 ; 4. verkrijgt een monetaire vergoeding of een ander overeengekomen economisch voordeel van de kredietgever voor de geleverde bemiddelingsdiensten. 5. Kwalificatie van de gemengde (privé/beroeps-) kredietovereenkomst: geen gemengde criteria Een gemengd krediet is een krediet dat deels voor privé- en deels voor beroepsdoeleinden wordt gesloten 29. Indien de natuurlijke persoon de kredietovereenkomst hoofdzakelijk voor privédoeleinden sluit, is hij een consument in de zin van artikel 1, 1 Wet Consumentenkrediet 30 en valt de kredietovereenkomst voor zover aan de overige toepassingsvoorwaarden is voldaan onder het toepassingsgebied van de Wet Hypothecair Krediet c.q. de Wet Consumentenkrediet. Dit betekent concreet dat het professioneel gebruik ondergeschikt moet zijn aan het privégebruik 31. Bij de Wet Consumentenkrediet heerst er echter discussie. Volgens een letterlijke interpretatie van het consumentenbegrip vallen enkel kredietovereenkomsten die uitsluitend voor 27 MvT bij wetsontwerp tot wijziging van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet, Parl.St. Kamer , nr. 2468/001, Zie de zeer ruime interpretatie van de FOD Economie van art. I.9, 35 WER (art. 1, 3 Wet Consumentenkrediet) (zie FOD Economie, Art. 1, 3 WCK in Geannoteerd Wetboek Consumentenkrediet, economie.demoroom.be/nl/artikel-1,-3 -bemiddelaar/). Contra: D. Blommaert, F. Nichels en F. Bonnarens, Artikel 1, 3 in X (ed.), Artikelsgewijze commentaar Wet Consumentenkrediet, Kluwer, losbl., afl. 40, 19-20; D. Blommaert, Kredietbemiddeling in E. Terryn (ed.), Handboek consumentenkrediet, Brugge, die Keure, 2007, J. Vannerom, Consumer Notion: Natural or Legal Persons and Mixed Contracts in E. Terryn, G. Straetmans en V. Colaert (eds.), Landmark Cases of EU Consumer Law. In Honour of Jules Stuyck, Cambridge- Antwerpen-Portland, Intersentia, 2013, Cass. 17 oktober 2014, Bank Fin.R. 2015, 324 en noot R. Steennot. Gemengde kredietovereenkomsten kunnen onder de Wet Consumentenkrediet ressorteren: in de kredietaanvraag was vermeld dat het ontleende bedrag bestemd was voor de oprichting van een vennootschap en dat het krediet uitsluitend of overwegend gebruikt zou worden voor beroepsdoeleinden. Zie ook de concl. Adv. Gen. CRUZ VILLALON 23 april 2015, HvJ C-110/14, Costea/SC Volksbank Romania. 31 D. Meulemans, De wijziging van het toepassingsgebied van de Wet op het Hypothecair Krediet, T.Fin.R. 2004, ; R. Steennot, De impact van het privaat financieel recht op de wilsautonomie, de contractvrijheid en het consensualisme, fli/wps/pdf/wp pdf, 2010, 3.

8 14 De aansprakelijkheid van de bankier als kredietverlener in het gemeen en bijzonder kredietrecht privédoeleinden zijn aangegaan onder de Wet Consumentenkrediet. Deze stelling wordt ook gedeeld door bepaalde auteurs 32. De parlementaire voorbereiding bij de Wet Consumentenkrediet evenals sommige rechterlijke uitspraken en auteurs menen dat de Wet Consumentenkrediet van toepassing is op kredietovereenkomsten die hoofdzakelijk voor privédoeleinden worden gesloten 33. Het Hof van Cassatie heeft deze visie eveneens weerhouden in bovenvermeld arrest en bepaald dat het aangaan van een krediet met het oog op de oprichting van een handelsvennootschap, niet als een privédoeleinde kan worden aangezien. Volgens het Hof is er sprake van een consument in de zin van artikel 1, 1 Wet Consumentenkrediet 34 wanneer de natuurlijke persoon de kredietovereenkomst hoofdzakelijk voor privédoeleinden sluit. Hiermee is echter in beginsel niet iedere discussie gesloten. Het Hof van Cassatie sprak zich immers uit over het oud-artikel 1, 1 Wet Consumentenkrediet. Deze bepaling omschreef de consument als elke natuurlijke persoon die ten aanzien van de onder deze wet vallende verrichtingen handelt met een oogmerk dat geacht kan worden vreemd te zijn aan zijn handels-, beroeps- of ambachtelijke activiteiten 35. De Belgische wetgever uniformiseerde het consumentenbegrip, waardoor thans telkens ook voor kredietovereenkomsten teruggegrepen dient te worden naar de definitie in artikel I, 2 WER die de consument omschrijft als iedere natuurlijke persoon die handelt voor doeleinden die buiten zijn handels-, bedrijfs-, ambachts- of beroepsactiviteit vallen. In beginsel zou de discussie rond gemengde (krediet)overeenkomsten opnieuw 32 M. Loos, Het begrip consument in het Europese en Nederlandse privaatrecht, WPNR 2005, 772; G. Straetmans, Het Europese consumentenacquis: genese en toekomstblik in J. Meeusen, G. Straetmans en A.-M. Van den Bossche (eds.), Het EG-consumentenacquis: nu en straks, Antwerpen, Intersentia, 2009, 21-25; R. Steennot, De impact van het privaat financieel recht op de wilsautonomie, de contractvrijheid en het consensualisme, , 4-5; F. Van der Herten, De omzetting in het Belgisch Recht van de nieuwe Europese richtlijn inzake consumentenkrediet in J. Cattaruzza, W. Kupers en I. Peeters (eds.), Liber Amicorum Achilles Cuypers, Gent, Larcier, 2009, Vgl. overweging 54 HvJ, C-464/01, Johann Gruber v. Bay Wa AG; zie ook overwegingen HvJ, C-269/95, Francesco Benincasa v. Dentalkit Srl. Dit arrest van het Hof van Justitie heeft echter betrekking op de toepassing van het voormalige EEX-Executieverdrag (of het Verdrag van Brussel ) van 27 september 1968, thans vervangen door de Brussel Ibis-Verordening. Zie over de draagwijdte van dit arrest o.a. J. Vannerom, Consumer Notion: Natural or Legal Persons and Mixed Contracts in E. Terryn, G. Straetmans en V. Colaert (eds.), Landmark Cases of EU Consumer Law. In Honour of Jules Stuyck, Cambridge-Antwerpen-Portland, Intersentia, 2013, Vóór de wetswijziging van de Wet Consumentenkrediet door de wet van 13 juni 2010: Arrondrb. Luik 9 februari 1995, Jb.Kred. 1996, 135; P. Lettany, Het consumentenkrediet. De Wet van 12 juni 1991, Deurne, Kluwer, 1993, 5-8. Wetsontwerp tot wijziging van de wet van 12 juni 1991 op het consumentenkrediet, Parl.St. Kamer , nr. 2468/001, Vgl. ook in Duitsland: overweging 11 BGH 30 september 2009, NJW (DE) 2009, Zie ook H.-W. Micklitz en N. Reich, Crónica de una muerta anunciada: The Commission proposal for a Directive on Consumer Rights, CMLR 2009, Cass. 17 oktober 2014, Bank Fin.R. 2015, 324 en noot R. Steennot. Gemengde kredietovereenkomsten kunnen onder boek VII, titel 4, hoofdstuk 1 van het WER ressorteren: in de kredietaanvraag was vermeld dat het ontleende bedrag bestemd was voor de oprichting van een vennootschap en dat het krediet uitsluitend of overwegend gebruikt zou worden voor beroepsdoeleinden. Zie ook concl. Adv. Gen. CRUZ VILLALON 23 april 2015, HvJ C-110/14, Costea/SC Volksbank Romania. 35 Zie ook oud-art. 1 Wet Hypothecair Krediet dat de consument definieert als een natuurlijke persoon die hoofdzakelijk handelt met een oogmerk dat geacht kan worden vreemd te zijn aan zijn handels-, beroepsof ambachtelijke activiteiten.