Schoolplan

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Schoolplan 2012-2015"

Transcriptie

1 Schoolplan Inleiding Dit schoolplan ligt in het verlengde van het schoolplan Het is uitdrukkelijk de bedoeling de ingeslagen weg verder te bewandelen. De evaluatie van het Schoolplan ondersteunt die bedoeling. Het schoolplan is de basis voor de actieplannen die jaarlijks door de schoolleiding worden gemaakt. Daarnaast ligt in het maken van het document de grootste waarde. Door samen stil te staan bij onze doelstellingen en bij de consequenties die dit heeft voor de inrichting en de organisatie van ons onderwijs stellen we onszelf in de gelegenheid expliciet te benoemen in plaats van impliciet aan te nemen wat ons drijft en wat ons bindt. Dit is misschien wel de belangrijkste stap die nodig is om van het HML een nog mooiere school te maken. Scholen binnen VO Haaglanden kennen grote vrijheid om hun onderwijs naar eigen inzicht in te richten. Verschillen worden zelfs gestimuleerd. Ouders en kinderen moeten een échte keuze kunnen maken. Op twee terreinen is het Bestuur van VOH echter streng : scholen moeten binnen hun financiële kaders werken en moeten voldoende onderwijsprestaties leveren. Beide eisen zijn voor het HML van groot belang. We ontkomen de komende jaren niet aan bezuinigingen en zullen veel energie moeten steken in het voldoende houden van de driejaarlijkse gemiddelden van de Onderwijsinspectie. In dit plan willen we vanuit onze visie doelstellingen formuleren, die bij onze Montessori-kernwaarden horen. De Montessori-visie moet, krachtiger dan voorheen, zichtbaar worden in de plannen om tot betere resultaten te komen. In Hoofdstuk 2 beschouwen we de kwaliteitszorg (rendementen, zorg,it), die we in Hoofdstuk 3 uitwerken in concrete doelen per jaarlaag. Met docenten en leerlingen moeten daar actieplannen uit voort komen. In Hoofdstuk 4 proberen we een toekomstvisie voor het personeelsbeleid te ontwikkelen. 1. De evaluatie van het Schoolplan Het vorige schoolplan is jaarlijks vertaald in een actiematrix. Dit heeft goed gewerkt in die zin, dat het ons voldoende is gelukt om de grote lijnen vast te houden. Wat we niet hebben gedaan is doelstellingen en daaraan gekoppelde acties SMART formuleren. Dit heeft als gevolg dat effecten van acties niet gemeten worden. Het is overigens de vraag in hoeverre dit altijd mogelijk is. In elk geval is Schoolplan

2 het voornemen voor de acties die horen bij het komend schoolplan is om meer SMART te werken. De algemene doelstellingen Het herkenbaarder maken van het Montessori-profiel is voor een deel uit de verf gekomen: het projectonderwijs is versterkt, de maatschappelijke stage is goed verankerd en de heterogeniteit is gehandhaafd. Tegelijkertijd zijn de vast ingebouwde verticale verbanden tussen leerlingen minder sterk geworden: in keuze-uren werken oudere leerlingen minder met jongere leerlingen dan voorheen met name door de spreiding die het gevolg is van de twee keuze-uren op een dag en doordat studiehulp deels is ingewisseld voor buitenschoolse begeleiding van de Studiekring. Het HML is op overtuigende wijze een veilige school gebleken voor leerlingen en medewerkers. Het uitgebreide tevredenheidsonderzoek onder leerlingen, ouders en personeel bevestigt dat. We hebben niet een goed beeld kunnen krijgen van de omvang van het cyberpesten. We zijn alerter geworden, maar hebben geen zekerheid over de omvang van het probleem. Fysiek pesten en molest in en om de school is aantoonbaar afgenomen (zie incidentenregistraties vanaf 2008). De permanente kwaliteitscyclus is methodisch verbeterd. De IDU- en examenresultaten stemmen nog niet tot tevredenheid. Dit vormt een speerpunt in het nieuwe schoolplan. De verzwakking van de MAVO is in 2011 tot staan gebracht. De druk van de Inspectie heeft geholpen. De IDU- en examenresultaten op het VWO zijn in 2009 en 2010 sterk onder de maat gebleven, maar waren in 2011 zeer goed. Het HAVO blijft net op of net onder het landelijk gemiddelde scoren. Over de instroom hebben we weinig klachten. De laatste drie jaar tonen aan dat wij op 180 eerste klassers kunnen rekenen. In de doorstroom van leerlingen zijn we aantoonbaar strenger geworden. Het idee dat we de mate van succes in vervolgopleidingen van onze leerlingen zouden kunnen meten is een illusie gebleken. De uitwerking van de concrete doelen De indeling van de schooldag is verbeterd door twee keuze-uren midden op de dag te plaatsen. De werksfeer in de ochtend is hiermee verbeterd. Minder leerlingen zijn absent tijdens de keuze-uren: een noodzakelijke voorwaarde om het rendement van deze lestijd te verbeteren. Dat is de volgende stap die genomen moet worden. Leerlingen denken mee over onderwijszaken in de geformaliseerde klankbordgroepen. Positief element is, dat niet alleen de gebruikelijk actieve leerlingen deelnemen aan de klankbordgroep. Hierdoor is er sprake van een bredere betrokkenheid dan voorheen. Het uitbouwen van brede leerlingbetrokkenheid is onderdeel van het nieuwe schoolplan. Schoolplan

3 Er zijn nog steeds te weinig taken die gericht zijn op samenwerking tussen verschillende leerlijnen. Daarnaast is er nog altijd te weinig differentiatie in de leerprogramma s onderbouw. Wat betreft absentiebeleid is de werksfeer verbeterd, wat betreft controle op schoolspullen en eten en drinken in de klas nog niet. Er is te weinig solidariteit onder docenten. De determinatie in klas 3 en 4 is aangescherpt met het oog op examenresultaten, vertraging in de bovenbouw en de scherpere exameneisen. Voor 4 vwo is het leerstofaanbod op een hoger niveau gebracht. Het ICT-gebruik ten behoeve van het onderwijs is effectief gestimuleerd. Zowel individueel als groepsgewijs wordt regelmatig gebruik gemaakt van laptops, veel docenten geven klassikale instructies met behulp van de beamer en een groeiend aantal docenten zet materiaal en opdrachten in moodle. Aandachtspunten in het nieuwe schoolplan zijn het verbeteren van de faciliteiten (draadloos netwerk), het stimuleren van het gebruik van moodle als instrument om montessoriaans te werken. Met de totstandkoming van de vakwerkplannen op de mavo is een begin gemaakt met een specifieke mavo didactiek. De ontwikkeling van algemene studievaardigheden laat op de mavo nog veel te wensen over. Er is nog geen zichtbare verbetering in een samenhangende structuur van het lesstofaanbod op de bovenbouw van de havo. De samenhang in de inrichting van de opleidingen in de bovenbouw wat betreft beoordelingen is verbeterd: er zijn richtlijnen opgesteld die overeenkomen met de examennormen. De kwantiteitsbeoordeling in de bovenbouw is verbeterd: dat wil zeggen dat de focus nu ligt op deelname aan onderdelen met een kwaliteitsbeoordelingen. Dit komt de transparantie van het verslag ten goede. De opbouw van het leerlingvolgsysteem is inmiddels zo goed als afgerond. Voor groepsleiders en afdelingsleider is het bijna geautomatiseerd. Daarnaast is er voor de zorgleerlingen een ontwerp van handelingsplan (sociaal-emotionele zorg) en een ontwikkelplan (cognitieve zorg). De invulling van de sociale uren is enigszins verbeterd, dat wil zeggen dat minder leerlingen pas op het laatste moment beginnen met lukraak uurtjes bij elkaar te sprokkelen. Er zijn in de bovenbouw nog steeds te weinig taken die gericht zijn op samenwerking. Wel is er in 5 vwo een nieuw profielproject gestart waarin vakoverstijging en samenwerken een plek heeft. Schoolplan

4 2. HML: Visie en doelstellingen 2.1 Visie Voor het HML blijft het kernpunt van het Montessori-gedachtengoed : DE SCHOOL IS VOOR DE LEERLINGEN. LEERLINGEN MOETEN DE RUIMTE KRIJGEN INITIATIEVEN TE ONTPLOOIEN DIE BIJDRAGEN AAN EEN BREDE PERSOONLIJKE ONTWIKKELING EN AAN HET BEHALEN VAN GOEDE RESULTATEN. Vanuit de filosofie van de school: we nemen jou serieus, we hebben vertrouwen in je, laat het maar zien.. willen we werken aan een sfeer waarin leerlingen tot hun recht kunnen komen. In een notitie van het kenniscentrum van de Nederlandse Montessori Vereniging staan de doelen die het Montessori onderwijs nastreeft als volgt benoemd: ontwikkeling van de persoonlijkheid (bewustzijn, identiteit, zelfrespect en wil) verwerven van bekwaamheid om in het (dagelijks, sociaal en) maatschappelijk leven te kunnen functioneren een eigen (persoonlijke, creatieve, zelfstandige en onafhankelijke) rol te leren vervullen in de samenleving (van nu en morgen) met verantwoordelijkheid voor jezelf en voor de ander. Het Montessori onderwijs draait volgens deze doelstellingen primair om het ondersteunen en begeleiden van de ontwikkeling van de leerlingen. Daarbij wordt uitgegaan van de ontwikkelingsfase waarin elke leerling zich individueel op een bepaald moment bevindt. Eigen verantwoordelijkheid, zelfstandigheid en keuzevrijheid staan centraal. Dat betekent dat het Montessori-onderwijs onderwijs is, dat gebaseerd is op vertrouwen. Op het HML wordt het bovenstaande in de volgende visie weergegeven: het HML is een werkgemeenschap waar leerlingen zich ontwikkelen in relatie tot docenten en medeleerlingen. Het accent ligt op de individuele ontplooiing van leerlingen waarbij leerlingen gestimuleerd worden in het zelfstandig maken van keuzes en leren omgaan met de consequenties van die keuzes. Dit gebeurt in een veilige omgeving waar leerlingen hun mogelijkheden kunnen benutten binnen een duidelijke structuur en samenhang. Binnen het motto vrijheid in gebondenheid krijgen leerlingen de kans zich te ontwikkelen en leren zij samen te werken met anderen. Zij leren verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen leerproces. De afstand tussen leerling en leraar is klein. De leraar heeft de rol van begeleider en stimulator. Hij / zij volgt niet alleen ontwikkeling van leerlingen maar daagt ze ook uit om zich verder te ontwikkelen. Schoolplan

5 2.2 Doelstellingen Het HML neemt actief deel aan de ontwikkelingen binnen het VMO. Het kenniscentrum van het VMO heeft de afgelopen jaren de karakteristieken voor het voortgezet Montessori onderwijs en de bijbehorende docentcompetenties geformuleerd in een tweetal publicaties die aansluiten bij onze visie. Het HML streeft ernaar dit Montessori-profiel herkenbaar neer te zetten in de school. Er moet dus meer concrete samenhang komen tussen de doelstellingen zoals omschreven in onze visie en ons onderwijsaanbod. De pedagogisch-didactische middelen daartoe zijn: 1. Samenhang in leerstofaanbod We streven naar het verankeren van de bestaande projecten in de projectweken. In de onderbouw zijn deze projecten vaak gericht op de buitenwereld en op de groepsvorming. In de bovenbouw staan vakoverstijgende leerstof en samenwerking centraal. 2. Sociale ontwikkeling en burgerschapsvorming Naast culturele activiteiten die een sterke traditie hebben binnen de school, hoort hier ook de maatschappelijke vorming bij. Het gaat dan om kennismaking met de samenleving buiten de eigen peergroup en om bewustwording van de eigen mogelijkheden in deze samenleving. Deelname aan de maatschappelijke stage is voor het HML een vanzelfsprekendheid. Ook binnenschools worden sociale activiteiten gestimuleerd. Alle bovenbouwleerlingen vervullen jaarlijks 20 uur sociale taken in de school. 3. Hoofd, Handen,Hart Verbreding van het onderwijsaanbod in de vorm van speciale klassen in de onderbouw heeft als doel leerlingen beter te motiveren en te binden als groep. Enthousiasme voor sport, science, kunst of theater krijgt op deze manier een plek in het schoolleven. In de bovenbouw is er binnen het profielwerkstuk ruimte om op een alternatieve manier iets te leren. Dit varieert van de organisatie van benefietfeesten tot het produceren en regisseren van een eigen toneelstuk. 4. Leren Kiezen en Reflectie Voor de onderbouw geldt dat keuzevrijheid concreet vorm krijgt op een ingeperkte manier: er zijn keuzeuren naast het vaste lesrooster, binnen de taken van leerlingen is ruimte om te werken vanuit eigen interesses, leerlingen kunnen in overleg met de docent kiezen uit verschillende werkplekken, er is sprake van beperkte tempo differentiatie en leerlingen kunnen binnen een afgesproken leerlijn een hoger niveau uitproberen in overleg met hun groepsleider. In klas 3HV wordt geëxperimenteerd met het schrijven van een eigen reflectie op het verslag. De inperking is bijvoorbeeld te vinden in het feit dat de school besluiten neemt op het terrein van overgang, leerlijn en vakkenpakket. Schoolplan

6 Voor de bovenbouw geldt een iets grotere mate van eigen verantwoordelijkheid. Naast de ingeroosterde lessen hebben vrijwel alle leerlingen een aantal tussenuren waarin zij zelf beslissen of, waar en waaraan gewerkt wordt. Daarnaast worden de praktische opdrachten bij een aantal vakken redelijk open geformuleerd en staat niet altijd het product maar vaak het proces op de eerste plaats. Bovendien is er naarmate leerlingen ouder worden een verschuiving van controle naar reflectie in de gesprekken die leerlingen voeren met docenten en mentor. Dit is met name terug te zien in het digitaal verslag waar leerlingen een actieve rol hebben. Randvoorwaarde bij het werken aan genoemde doelstellingen is veiligheid. Het HML wil een veilige school zijn voor leerlingen en personeel. Daarmee wordt bedoeld, dat leerlingen en personeel zich vrij voelen in de school, in die zin, dat zij gerespecteerd worden in hun eigen identiteit. We willen leerlingen leren om samen te werken met medeleerlingen met een andere leefstijl en belangstelling te hebben voor elkaars verschillen. Projecten rondom weerbaarheid en voorlichting worden door deskundigen van buiten in de klassen gebracht. Een veilige school is een belangrijke randvoorwaarde als het gaat om het versterken van ons Montessori profiel. 2.3 Specifieke aandachtspunten Uit analyses van de resultaten van de leerlingen, in gesprekken met de klankbordgroepen van leerlingen, uit de tevredenheidsonderzoeken en diverse evaluaties van externe betrokkenen en uit de studiedagen met docenten en leerlingen komen de volgende uitgangspunten, die voor dit Schoolplan belangrijk zijn, naar voren : Docenten en leerlingen moeten actiever werken aan de verwezenlijking van de Montessori Grondhouding (vertrouwen geven, zelfdiscipline uitdragen, respect uitdragen, betrokken zijn, oog hebben voor verschillen en voorleven). In dit pedagogisch-didactisch kader is een zorgvuldig voorbereide leeromgeving in de brede zin van het begrip essentieel. Hiermee wordt nadrukkelijk ook de invloed die de docent moet hebben op de werksfeer bedoeld. Docenten zijn en blijven eindverantwoordelijk voor het onderwijs. Uitgangspunt is dat de docent de regisseur van de les is, zowel in de voorbereiding als in de uitvoering. Het doel is minimaal dat de werksfeer en het aanbod van materiaal en opdrachten zodanig zijn, dat elke leerling in staat is om te werken en iets te leren tijdens de les. Schoolsucces is een belangrijke factor als het gaat om het verwezenlijken van onze pedagogische doelen. Leerlingen voldoende uitdagen op het eigen niveau en goede leerprestaties stimuleren vormen een blijvend aandachtspunt de komende jaren. Schoolsucces betekent dat leerlingen met een diploma de maatschappij ingaan. Een diploma betekent een grotere kans van slagen. Niet alleen op het gebied van de eigen ontwikkeling, maar ook op Schoolplan

7 het gebied van het leveren van een positieve bijdrage aan de samenleving als geheel. Oudere leerlingen willen en kunnen meer verantwoordelijkheid nemen voor het begeleiden van jongere leerlingen en voor de organisatie van activiteiten in de school. Leerlingbetrokkenheid stimuleren draagt bij aan de ontwikkeling van initiatiefrijke mensen. Daarnaast is leerlingbetrokkenheid een goed instrument om de gemeenschap die het HML ook is te versterken. De afgelopen jaren is er meer rust en duidelijkheid tot stand gebracht in de organisatie. Het is nu tijd om dit door te trekken naar het versterken van de formele kant van de school. Het fijnmazig netwerk van ongeschreven (en soms op verschillende plekken anders beschreven) afspraken moet worden omgezet in een grofmazig netwerk van eenduidige procedures en protocollen. Het gaat om zaken als determinatie, overgangsbeleid, proevenregeling, richtlijnen voor docenten en leerlingen etc. Afspraken kunnen zodoende beter worden verankerd in de organisatie in plaats van te veel te leunen op betrokken individuen. Noodzakelijke voorwaarden om dit te bereiken zijn, (1) dat alle medewerkers zich conformeren aan een beperkte set duidelijk omschreven afspraken en (2) dat medewerkers elkaar aanspreken als een regel niet gehandhaafd wordt. De procedure om te komen tot vaststelling en uitvoering van dit plan verloopt als volgt : De schoolleiding stelt een conceptplan vast (februari). Het Schoolplan wordt ter bespreking en ter amendering voorgelegd aan de MR (17 januari en 9 maart). Het Schoolplan wordt op de studiemiddag van 22 februari met het voltallige docententeam en met leerlinggroepen besproken. Er is ruimte voor amendementen. In maart 2012 wordt het Schoolplan definitief, worden de beleidsvoornemens opgenomen in een actieplan en maken de plannen deel uit van de beleidsbeslissingen voor de komende jaren. In de functionerings- en popgesprekken met de docenten en de gesprekken met de vakgroepen komen de afspraken uit het Schoolplan stelselmatig aan de orde. Schoolplan

8 Hoofdstuk 3 Kwaliteitszorg en kwaliteitsverbetering 3.1 Algemeen Om de in hoofdstuk 1 beschreven doelstellingen te verwezenlijken moeten we werken aan de onderstaande zaken: rendement verhogen zorgbeleid verankeren in de school digitale leermiddelen gebruiken om pedagogisch-didactische uitgangspunten te concretiseren in de dagelijkse lespraktijk 3.2 Rendement verhogen Aannamebeleid Doel van ons aannamebeleid is dat de leerlingen die in de brugklas binnenkomen een reële kans van slagen hebben op het HML. Hiervoor is van groot belang dat we zo goed mogelijk een evenwichtige opbouw van de groepen bewerkstelligen. Een evenwichtige opbouw wordt met name bepaald door: het aantal Montessori leerlingen het aantal leerlingen dat op maat bediend moet worden de verdeling tussen de leerlijnen Niet elke factor is voorspelbaar of beïnvloedbaar. Dit heeft te maken met: beperkte voorkennis op grond van informatie van ouders en basisscholen en de wisselende kwaliteit van communicatie met de basisscholen, de soms grillige ontwikkeling die kinderen doormaken en die met name de motivatie van leerlingen beïnvloedt, het aantal aanmeldingen in relatie tot onze financiën: om niet in het rood te staan is een brugklas van 180 leerlingen noodzakelijk. De feitelijke invulling van het bovenstaande is verwerkt in het aannamebeleid dat op de site staat. Doorstroom Doel van het doorstroombeleid is vertraging en downgrading vanaf klas 3 terug te dringen. Bovendien is het tijdpad van prognoses naar overgangsbesluit van belang in verband met de begroting. Om dit te bereiken richten we ons schoolbreed op een betere determinatie. Betere determinatie wordt bereikt door het leerprogramma meer in overeenstemming te brengen met de eisen die landelijk aan de betreffende leerlijn worden gesteld (kennis en vaardigheden) en door de beoordelingen synchroon met de landelijke normen te laten lopen. Schoolplan

9 In de onderbouw moeten de verschillen tussen de havo- en vwo-toetsen groter worden. De voorspellende waarde van de resultaten van de proeven moet groter worden. In de bovenbouw moet het niveau van de proeven vergelijkbaar zijn met het niveau van de schoolexamens. Om dit beleid uit te voeren is het nodig dat er contact is tussen onderbouw- en bovenbouwdocenten hierover. Dit kan bestaan uit overleg over de leerprogramma s, kennismaking met leerstof en proeven of uit het les laten geven van tweedegraads bevoegde docenten in het eerstegraadsgebied. In de vakwerkplannen wordt aandacht besteed aan betere determinatie. Om beter te kunnen monitoren welke resultaten behaald worden en welke interventies gepleegd worden is het noodzakelijk gegevens zorgvuldig en volgens afspraak te noteren in Magister. De verwachting is dat het proces ontwikkelen van een leerprogramma met betere determinatie, implementeren, evalueren en bijstellen drie schooljaren in beslag zal nemen (zie actiematrix). Als we voor de keuze bevorderen naar een lagere leerlijn of doubleren staan of andere school, wegen we twee belangen tegen elkaar af: het belang van de individuele leerling financiële ruimte: prognose aantal klassen / leerlingen Het moge duidelijk zijn dat we in een ideale wereld alleen het eerste zouden wegen. Het belang van de groep is ondergeschikt aan het bovenstaande, omdat het kiezen is tussen twee kwaden: een doubleur kan verstorend werken, maar een slimme leerling die de lagere leerlijn op zijn sloffen doet kan dat ook doen. Uitstroom Leerlingen worden gestimuleerd een andere school of andere opleiding te zoeken als zij het risico lopen geen diploma te halen, te vertragen of op een lagere leerlijn terecht te komen, omdat zij geen of onvoldoende aansluiting hebben met de werkwijze van het HML. In de praktijk gaat het in veel gevallen om leerlingen met een motivatieprobleem. Dit is niet altijd voorspelbaar bij aanname. Met name een groep jongens ontwikkelt een motivatieprobleem tijdens de puberteit. Schoolwerk is niet leuk en krijgt een lage prioriteit van deze groep. Voorstel is om in schooljaar onderzoek te doen naar de karakteristieken van deze groep met als doel sneller in te grijpen op het proces waarin gebrek aan motivatie wordt opgebouwd. In de bovenbouw van de havo geldt dit als uitgangspunt voor leerlingen die doubleren. Hen wordt een mbo opleiding aangeraden. Voor bovenbouwleerlingen van het vwo geldt, dat we een overstap naar de havo aanraden. Schoolplan

10 Overstappen naar een hogere leerlijn na het behalen van het diploma is onder voorwaarden mogelijk en wordt bij gemotiveerde leerlingen gestimuleerd. 3.3 Zorgbeleid verankeren in de school Voor de sociaal-emotionele zorgstructuur en de gestelde doelen voor de komende drie schooljaren verwijzen we in dit schoolplan naar het zorgplan Dit levende document zal op het eind van (ieder) schooljaar worden geëvalueerd. Op basis hiervan worden er voor het volgend schooljaar doelen gesteld met bijbehorende taakverdeling. Deze worden vastgelegd in een jaarlijks actieplan Zorg. Vanaf schooljaar is naast de twee zorgcoördinatoren ook een taal- en rekencoördinator aangesteld. Dit betekent dat er naast de sociaal-emotionele zorg een structuur wordt opgezet voor de cognitieve zorg. Doel is dat deze twee zorglijnen binnen de school in de communicatie (procedures) en dossiervorming met behulp van het LeerlingVolgSysteem (LVS) samenhang vertonen en duidelijk herkenbaar zijn voor alle medewerkers. Er is regelmatig inhoudelijk overleg tussen één van de zorgcoördinatoren en de taal- en rekencoördinator. Dit overleg moet start schooljaar leiden tot een standaard handelingsplan in Magister voor leerlingen die steunlessen volgen en voor zorgleerlingen. Gezien de verschillen tussen sociaal-emotionele zorg en cognitieve zorg is de opzet niet identiek, maar wel in grote lijnen hetzelfde. Er is een duidelijke plek in Magister afgesproken voor de handelingsplannen. Het is duidelijk welke functionarissen actief en welke functionarissen passief gebruik moeten maken van het handelingsplan. Medewerkers zijn hiervan op de hoogte. Vanaf augustus 2012 is er een heldere afspraak over het noteren van de toetsresultaten in Magister. Om de twee doelen (handelingsplannen en toetsresultaten) te bereiken is ook overleg nodig met de applicatiebeheerder. Er wordt geëvalueerd met de afdelingsleiders over de gemaakte keuzes in de eerste helft van het schooljaar Daarnaast is in een start gemaakt met een toetscyclus taal en een daaraan gekoppeld remediërend programma. In is dit bijgesteld op grond van de ervaringen van het vorig schooljaar. Ook is een start gemaakt met het afnemen van rekentoetsen en met het inzetten van steunlessen rekenen die gericht zijn op de verplichte rekentoets vanaf Aan het eind van het schooljaar moet m.b.t. remediëren en toetsen het volgende bereikt zijn: Keuze gemaakt voor een rekentoets Aanschaf digitaal onderhoudsprogramma rekenen Keuze gemaakt voor (voorlopig) materiaal steunlessen taal en rekenen Schoolplan

11 Opzet programma steunlessen klas 3 en 4 mavo Keuze gemaakt voor een bepaalde manier van noteren voortgang leerlingen in LVS (handelingsplan) en via de site (verslagen) Plan voor experimenteel gebruik ELO in het taal- en rekenbeleid (portfolio en oefenmateriaal) Aan het eind van het schooljaar moet m.b.t. algemeen taal- en rekenbeleid het volgende bereikt zijn : Een bruikbaar plan vrij lezen in de school. Concrete verwijzingen in de vakwerkplannen naar omgaan met tekst, spelling en stijl. Vakoverstijgende projecten wiskunde/economie/nask op de MAVO om de rekenvaardigheid van de leerlingen op te schroeven. 3.4 IT ontwikkelingen Het HML streeft ernaar in augustus % van de leerstof in de vorm van digitale leermiddelen aan te bieden. We willen op deze manier bereiken dat leerlingen meer gemotiveerd worden, omdat: digitaal werken aansluit bij de wereld van de leerling, mits op een goede manier gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheden van bijvoorbeeld sociale media, digitaal werken mogelijkheden biedt voor meer afwisseling tijdens de lessen waardoor het rendement van lessen groter wordt, digitale leermiddelen interactief en adaptief leren beter mogelijk maken, omdat leerlingen aan verschillende activiteiten op verschillende niveaus kunnen werken, digitale leermiddelen ruimte scheppen voor docenten om meer tijd te besteden aan specifieke begeleiding en ondersteuning, bijvoorbeeld op het gebied van tekstbegrip, informatie verwerken en het zelf formuleren van antwoorden. Om dit doel te bereiken is het van belang dat we een aantal ontwikkelingen parallel in gang zetten: faciliteiten op peil brengen voor het gebruik van 300 laptops tegelijkertijd. Hierbij richten we ons op een model waarin maximaal 200 laptops beschikbaar zijn op school en er verder wordt gewerkt met bring your own device (BYOD). Ervaring is dat technische belemmeringen demotiverend werken voor gebruikers (docenten en leerlingen). zoveel mogelijk webbased licenties aanschaffen zodat werken met BYOD ook feitelijk mogelijk is. implementeren van bestaande digitale leermiddelen en ontwikkelen van digitale leermiddelen binnen een ELO. We zijn naast de reguliere licenties bij boeken bezig met: Schoolplan

12 * stercollecties (VO content) * VMO wikiwijs * eigen activiteiten in moodle Randvoorwaarde is een goede meerjarenbegroting. Vanaf schooljaar is er een klankbordgroep IT die een rol heeft als denktank en ambassadeur IT binnen de school, ieder lid met zijn eigen achterban. Deze klankbordgroep draagt bij aan/adviseert over besluiten rondom boekenlijst en leerprogramma s met als streven 30% van de boekenlijst te digitaliseren. aan te schaffen apparatuur en de inrichting van het netwerk die hierbij hoort vanuit de eisen die het onderwijs stelt. de keuzen die gemaakt worden m.b.t. het gebruik van magister, moodle en de site. Plan is om in ook een leerlingen klankbordgroep IT samen te stellen voor de nodige feedback en input. Hoofdstuk 4. Concrete doelen per jaarlaag/afdeling De hierboven beschreven algemene doelen moeten per jaarlaag / afdeling worden vertaald in concrete doelen, voordat we kunnen komen tot een actieplan. Bij deze vertaling wordt al snel duidelijk dat de stand van zaken per onderwerp sterk uiteenloopt. Bij sommige onderwerpen zijn we inmiddels aangeland op het punt: handen uit de mouwen en aan het werk. In die gevallen is het nodig dat we snel komen tot een vorm waarin dit werk de beste vruchten voor de meeste betrokkenen zal afwerpen. Bij andere onderwerpen zijn we nog blijven steken in het gesprek welke actie het meest zal opleveren of in een discussie over nut en noodzaak van een eventuele actie (er is (nog) onvoldoende draagvlak). Per jaarlaag / afdeling zetten we dan ook op een rijtje op welk niveau we aan bepaalde concrete doelen willen gaan werken. De onderwerpen die breed gedragen worden en waarbij duidelijk is wat er moet gebeuren staan onder het kopje beleidsuitvoering. De onderwerpen die nog nader besproken moeten worden staan onder het kopje beleidsontwikkeling. 4.1 Onderbouw 1. Montessori grondhouding Leerlingen moeten vanaf het begin een spiegel voorgehouden krijgen over wat het betekent als zij een bepaalde leerlijn willen volgen Schoolplan

13 Vaksecties moeten aan het werk om taken te maken, die geschikt zijn voor heterogeen groepswerk. Dit is niet eenvoudig, dus uitwisseling en scholing zijn onderdeel van dit proces. Ook moet er aandacht zijn voor het bedienen van de verschillende niveaus in de onderbouw. Voor leerlingen moet het duidelijk worden, aan welke eisen zij moeten voldoen om hun eigen niveau waar te maken. Leerlingen moeten opgevoed worden in het besef, dat er op het HML naast rechten ook plichten zijn De laatste jaren is er veel energie gestoken in de formele randvoorwaarden van het leerproces, namelijk het verbeteren van de werksfeer, regels rondom absentiebeleid, te laat maatregelen, schoolspullen, eten&drinken&gsm. Uiteraard moet deze lijn voortgezet worden. Leerlingen moeten individueel en als klas bewust gemaakt worden van de Montessori karakteristieken en het gedrag wat hierbij hoort In zowel de vaklessen als de studielessen moet er aandacht zijn voor de Montessori grondhouding van docenten en leerlingen. In de studielessen moet er aandacht zijn voor Leren leren en plannen als studievaardigheid. In de eerste klas moet er meer eenheid zijn in het team om volgens vaste structuren les te geven. Er moeten handleidingen komen voor leerlingen over samenwerken, vragen stellen, nakijken, enz. die gebaseerd zijn op de praktijk van het montessoribasisonderwijs. Groepsleiders gaan actief met de ouders in gesprek over hun rol in de begeleiding van de leerlingen en hun ideeën over montessori-onderwijs. 2. Eigen verantwoordelijkheid leerlingen In het programma moet ruimte gemaakt worden voor maatschappelijke stage. Leerlingen kunnen zelf invulling geven aan die maatschappelijke stage en aan andere projectmatige initiatieven. In de eerste en tweede klas moeten bovenbouwleerlingen, die daarvoor gesolliciteerd hebben, ingezet worden als lesassistent. Voor de leerlingen gelden deze werkzaamheden als sociale taak. In de eerste en de tweede klas moet er op het verslag ook ruimte komen voor de leerlingen om te reflecteren op hun eigen leerprestaties en werkhouding. De klankbordgroepen moeten een grotere rol krijgen in het bespreken van onderwerpen die spelen in de klassen en in de school. 3. Cognitieve ontwikkeling Het jaarprogramma van de eerste klas moet wijzigingen ondergaan: periode 1 en 2 mogen qua tempo en niveau een wenperiode zijn voor de eersteklassers: in periode 3 en 4 moet het werktempo en het niveau omhoog, om op die manier een betere aansluiting te bieden voor de tweedeklasleerstof. Schoolplan

14 Het vak wiskunde zal qua didactiek onder de loep genomen moeten worden: nu ligt de nadruk teveel op het zelfstandig werken en te weinig op grondige, klassikale uitleg, gedifferentieerde uitleg aan kleine groepen. Het digitaliseren van het onderwijs biedt kansen om leerlingen gestructureerd en geconcentreerd aan de leerstof te laten werken. Vaksecties gaan actief op zoek naar digitale werkvormen en leerstof. De nadruk moet liggen op de kwaliteit van het werk en het waarmaken van het eigen niveau. Zo kan er ook beter gedetermineerd worden op welk niveau een leerling kans van slagen heeft. In de verslagvergaderingen moeten de profielen voor de verschillende niveaus leidraad zijn voor het nemen van beslissingen over up- en downgraden. Er moet meer uitdagend materiaal voor vwo leerlingen in het leerprogramma worden opgenomen. In klas 3HV moeten in alle vakken in het jaarprogramma expliciet vwo en havo opdrachten worden opgenomen In de tweede klas moet het vak NaSk voor mavo leerlingen op het eigen niveau worden aangeboden. Tegelijkertijd moet er ruimte blijven voor mavo leerlingen met ambitie om op een hoger niveau te werken. Ondanks het beperken van herkansingen moeten leerlingen in staat worden gesteld om leerstof alsnog te verwerken 4.2 MAVO 1. Montessori grondhouding Voor onze mavo leerlingen moet in klas 3m en 4m een herkenbaar en eenduidig pedagogisch-didactisch beleid worden neergezet. Er moet meer samenhang in de begeleiding komen (groepsleiders, decaan, afdelingsleider). Leerlingen moeten opgevoed worden in het besef, dat er op het HML naast rechten ook plichten zijn. Leerlingen moeten individueel en als klas bewust gemaakt worden van de Montessori karakteristieken en het gedrag wat hierbij hoort De werksfeer moet gewaarborgd worden. Daarom moeten duidelijke grenzen gesteld worden: absentiebeleid, te laat maatregelen, schoolspullen, eten&drinken&gsm. Er moet een heldere afbakening zijn van de rol van de afdelingsleider en groepsleider in voornoemd proces. Met de leerlingen en hun ouders moet jaarlijks een gesprek plaatsvinden op basis waarvan een aantal concrete afspraken worden vastgelegd. In eerste instantie met de groep, indien nodig individueel. Er moet gestreefd worden naar het bewustzijn (bij leerlingen en team) en het bijbehorend gedrag dat de mavoleerlingen een gelijkwaardig en positief deel vormen van de HML-gemeenschap Schoolplan

15 2. Eigen verantwoordelijkheid leerlingen De sociaal maatschappelijke vorming moet een grotere plek in het curriculum krijgen. Mavo leerlingen moeten actief worden betrokken bij de organisatie van activiteiten in de school. Er moet een KBG 3m4m komen. 3. Cognitieve ontwikkeling De studievaardigheden moeten meer aandacht krijgen in studielessen en vaklessen. De mavo-didactiek moet ontwikkeld worden, met nadruk op taal- en rekenen. Het is noodzakelijk ondersteuningsuren voor taal en rekenen in te roosteren. Het digitaliseren van het onderwijs biedt kansen om leerlingen gestructureerd en geconcentreerd aan de leerstof te laten werken. Vaksecties gaan actief op zoek naar digitale werkvormen en leerstof. De leerlingen moeten zich bewust zijn van het feit, dat hun cijferresultaten in 3 mavo bepalend zijn voor hun kans van slagen in 4 mavo. Een middel daartoe is het invoeren van cijferverslagen in 3 mavo. De SO-en CE-resultaten moeten in balans zijn. De vakwerkplannen moeten worden uitgewerkt en geïmplementeerd in het curriculum van 3 en 4 mavo. 4.3 Bovenbouw HAVO en VWO 1. Montessori grondhouding Leerlingen moeten opgevoed worden in het besef, dat er op het HML naast rechten ook plichten zijn. De laatste jaren is er veel energie gestoken in de formele randvoorwaardes van het leerproces, namelijk het verbeteren van de werksfeer, regels rondom absentiebeleid, te laat maatregelen, schoolspullen, eten&drinken&gsm. Uiteraard moet deze lijn voortgezet worden. Leerlingen moeten geconfronteerd worden met de eisen die worden gesteld aan een leerlijn. Leerlingen moeten daarnaast de kans krijgen hun eigen interesses en kwaliteiten binnen het leerprogramma te ontwikkelen In de bovenbouw willen we het aanbod van verschillende werkvormen uitbreiden, waarbij leerlingen een actieve bijdrage leveren. Hier hoort het aanbod van lesstof met behulp van digitale leermiddelen nadrukkelijk bij. Er moet meer samenhang zijn in de inrichting van de opleiding als het gaat om beoordelingen van het werk (maakwerk, proeven, presentaties, SE onderdelen). Docenten die les geven in de examenklassen moeten actiever betrokken worden als begeleiders van de examenleerlingen. In 4 en 5 vwo komt de nadruk van de begeleiding meer te liggen bij de leerlingen die als risicoleerling aangemerkt zijn. Schoolplan

16 Het gebruik van magister als Leerling Volgsysteem moet breder ingezet worden. In de eindexamenklassen moet LOB een prominentere rol krijgen. De vakoverstijgende projecten in de voorexamenklassen kunnen verbreed worden en uitgebreid naar de examenklassen 2. Eigen verantwoordelijkheid leerlingen We brengen meer structuur aan het aanbod van sociale uren. De sociale taak moet nieuw leven ingeblazen worden door aan de ene kant leerlingen een rol in de organisatie te geven en tegelijkertijd medewerkers meer te betrekken bij de begeleiding. De klankbordgroepen moeten een grotere rol krijgen in het bespreken van onderwerpen die spelen in de klassen en in de school. De rol van de FeCo zal worden uitgebreid en de rol van de wervingsgroep wordt behouden. De montessoriaanse werkwijze in de voorexamenklassen trekken we door naar het eindexamenjaar. Leerlingen moeten meer verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen leerproces. We zetten in op een werkwijze die leerlingen uitnodigt om op een actievere wijze naar het einddoel te werken. 3. Cognitieve ontwikkeling Het aanbod van leerstof voor de betere vwo-leerling moet worden uitgebreid. Leerstofaanbod in zowel vwo als havo op moet meer divers worden aangeboden en op een hoger niveau worden gebracht. Er moet een explicietere havo didactiek worden ontwikkeld waarbij leerlingen zowel op school als thuis een grotere inspanning moeten leveren Leren leren moet als apart aspect in vakken aan de orde worden gesteld en leerlingen moeten kunnen oefenen in het ontwikkelen van een bij de leerling passende leerstijl. Een gestructureerde opbouw in het schoolexamen richting CE. Schoolexamens moeten voorbereiden op het CE in alle aspecten ( tijdsduur, moeilijkheidsgraad etc) en moeten in balans zijn met CE-resultaten De projectweken worden, waar nodig, opnieuw ingericht in 4H en 4V en 5V: korte vakinhoudelijke projecten. 4. Formele kant van de school De verslaggeving moet transparanter worden evenals het overgangsbeleid. Het lesstofaanbod moet helder en met een zekere uniformiteit omschreven zijn in studiewijzers. Schoolplan

17 Hoofdstuk 5 Personeelsbeleid 5.1 Algemeen De komende jaren worden ingewikkeld als het gaat om de samenstelling van het team in relatie tot de eisen die aan het voortgezet onderwijs worden gesteld door de overheid en door de omgeving waar het HML zich in bevindt. Ook het verwachte gebrek aan financiële ruimte zal hier aan bijdragen. Het HML heeft betrokken en energieke vakdocenten nodig die de organisatie in brede zin mede vormgeven. Als werkgever is het onderwijs in het algemeen weinig aantrekkelijk voor jonge mensen. Dit heeft te maken met het aanzien van het beroep docent, de vermeende hoge werkdruk, het gebrek aan flexibiliteit bij de verdeling arbeidstijd en vrije tijd en met het gebrek aan perspectief. Het gevolg is dat er in het algemeen en bij bèta vakken in het bijzonder het aanbod van bevoegde docenten kleiner is dan de vraag. Op het HML werken mede hierdoor nog een aantal onbevoegde docenten. Dit is een ongewenste situatie waarop actief wordt ingegrepen door de schoolleiding. Het hangt af van de schaarste op de arbeidsmarkt, het arbeidsverleden en het functioneren van de werknemer of een onbevoegde docent financiële ondersteuning krijgt om zijn bevoegdheid te halen. Een ander effect van de algemene positie van het onderwijs op de arbeidsmarkt is dat het onzeker is in hoeverre vacatures in de toekomst vervuld kunnen worden. De kans dat dit de kwaliteit van het team negatief beïnvloedt is reëel. Tot op heden blijkt het HML gelukkig telkens weer een aantrekkelijke werkplek voor docenten die veel in hun mars hebben. Er zijn daardoor geen onvervulde vacatures geweest de afgelopen jaren. Anderzijds kent het HML een bijzonder hoog percentage parttimers dat hooguit drie dagen beschikbaar is. Dit levert problemen op met teambrede bijeenkomsten, met beschikbaarheid van docenten bij buitenschoolse activiteiten en meerdaagse projecten en met het maken van een goed rooster. Tussen 2011 en 2015 zullen 20 tot 25 collega s de school verlaten vanwege pensionering. Het aantrekken van goede, bevoegde docenten zal in die periode een hoge prioriteit hebben. Het aantal eerstegraads docenten zal de komende jaren sterk toenemen. Het feit dat een aantal eerstegraders de school tussen 2012 en 2015 verlaat betekent niet automatisch dat alle zittende eerstegraders in die periode in aanmerking komen voor bevordering naar de LD-schaal. Dat wordt sterk bepaald door de financiële middelen, die de overheid ter beschikking zal stellen. Als we kijken naar de huidige samenstelling van het team zien we de volgende opvallende kenmerken: een relatief groot aantal mensen is bijzonder vakbekwaam (+) veel docenten zijn sterk op het gebied van individuele begeleiding (+) docent op ooghoogte is voor veel docenten een oprechte basishouding (+) Schoolplan

18 het team als geheel wordt gekenmerkt door flexibiliteit richting de leerling (+) een aantal docenten is zich onvoldoende bewust van het feit dat zij de regie moeten voeren in de les (-) relatief veel docenten hebben in meer of mindere mate een probleem met klassenmanagement. (-) er zijn nog te weinig mensen die bewust werken aan het ontwikkelen van meer didactische diversiteit in hun lessen (-) er is sprake van een cultuur waarin confrontaties worden vermeden: collega s spreken elkaar niet aan op het gebied van afspraken en prestaties (-) Kenmerken waar een (-) achter staat, staan het bereiken van de in dit schoolplan beschreven doelen in de weg. Om onze doelen te bereiken is scholing zowel op individueel niveau als groepsgewijs noodzakelijk (zie 4.3). Kenmerken met een (+) vormen juist de basis voor het uitvoeren van dit schoolplan. 5.2 Rechten, plichten en verwachtingen Het HML werkt binnen de CAO zoals die is vastgesteld door Stichting VO Haaglanden. Concrete invulling van dit brede kader gebeurt door de schoolleiding samen met de medezeggenschapsraad. In de praktijk kent het HML een cultuur waarin weinig formeel gewerkt wordt naast de aandacht die elke werknemer krijgt in de vastgestelde cyclus van ontwikkel- en beoordelingsgesprekken. Tijdens studiedagen, pop-, beoordelingsen informele gesprekken wordt door de schoolleiding regelmatig expliciet besproken wat de verwachtingen zijn die we hebben van medewerkers op grond van het vastgestelde beleid. Dit heeft tot nu toe niet geleid tot een cultuur waarin systematisch afspraken worden vastgelegd die betrekking hebben op handelen, competenties en ontwikkeling van docenten en wat nodig is vanuit zowel de werknemer als de organisatie om deze afspraken te verwezenlijken. Gezien de doelen die in dit schoolplan staan, ligt het voor de hand te streven naar een cultuur waarin het vastleggen en terugkomen op afspraken wel gebruikelijk is. Docent en schoolleiding moeten hier beide een actieve rol in vervullen. We verwachten van al onze medewerkers, dat zij zich kunnen vinden in de doelstellingen van de school. Het is de plicht van iedere werknemer dat hij in de praktijk van alledag bijdraagt aan de doelstellingen van de school. De organisatie heeft de plicht om binnen de vastgestelde kaders en de praktische grenzen die er zijn, rekening te houden met de mogelijkheden en ambities van medewerkers. Algemene grondhouding Er is sprake van wederkerigheid in het contact met leerlingen. Als leerlingen fouten maken, krijgen zij de gelegenheid het goed te maken. We keuren indien nodig het gedrag van een kind af en niet de persoon. Dit geldt ook voor het contact over het schoolwerk van leerlingen. Onderwijsleergesprekken worden zoveel mogelijk gevoerd in de vorm van een dialoog. Schoolplan

19 Medewerkers vormen onderdeel van de werkgemeenschap als geheel. Naast de lestaken zijn zij daarom bereid om ook op andere fronten actief deel te nemen aan het schoolleven. Medewerkers zijn bereid om elkaar te helpen en te ondersteunen. Taakverdeling tussen collega s sluit zoveel mogelijk aan bij de kwaliteiten die verschillende personen hebben of kunnen ontwikkelen. De sfeer in het team geeft ruimte voor het stellen van hulpvragen zonder dat hieraan direct een waardeoordeel wordt gekoppeld. We stimuleren bij onszelf en elkaar een open en lerende houding waarin naast het geven van complimenten en erkenning het ook mogelijk is elkaar positief kritisch te benaderen: onze eigen taakopvatting is congruent aan de verwachtingen die wij hebben van de leerlingen. Het spreekt vanzelf dat het team het best kan worden samengesteld uit medewerkers die zich weliswaar onderling verbonden voelen door de uitgangspunten en de sfeer op het HML, maar die uiteenlopende kwaliteiten, kennis en ervaring hebben. Alleen zo kunnen alle taken die moeten worden vervuld in een school op een evenwichtige en vruchtbare manier worden verdeeld. Voor de komende jaren leidt bovenstaand algemene omschrijving tot de volgende aandachtpunten in het kader van de in dit schoolplan gestelde doelstellingen ontwikkelen Montessori Grondhouding, stimuleren van goede leerprestaties, het leren dragen van verantwoordelijkheid, het sterker ontwikkelen van onze formele kant: Docenten moeten in staat zijn om groepen te begeleiden en de regie te voeren over lessen en activiteiten. Dit betekent dat orde houden een basisvaardigheid is. Het onvoldoende beheersen van deze vaardigheid kan leiden tot een onvoldoende beoordeling. Docenten die dit onvoldoende kunnen hebben zowel het recht als de plicht zich hierin te scholen. Ook op didactisch terrein is het noodzakelijk stappen te zetten: het streven is leerlingen maximaal op maat te bedienen binnen de mogelijkheden. Dit kan bijvoorbeeld met behulp van digitale leermiddelen, maar krijgt ook vorm door initiatieven van leerlingen te honoreren en de interesses van leerlingen een plek te geven in het leerprogramma. Docenten hebben de plicht om aandacht te geven aan de verzorging van de hele voorbereide omgeving: leermateriaal, invulling van de lessen, werksfeer (orde en veiligheid), programma en planning, administratie, lokaal. De schoolleiding heeft de plicht om binnen de mogelijkheden de ontwikkeling en de kwaliteit van deze voorbereide omgeving te faciliteren. Alle medewerkers hebben de plicht zich te houden aan het vastgestelde beleid en aan de afspraken die hieruit voortvloeien. Als een medewerker een taak heeft die hij niet kan vervullen heeft hij het recht en de plicht om dit zelf aan te kaarten bij de schoolleiding. De schoolleiding heeft het recht dit een rol laten spelen bij de beoordeling en heeft daarnaast de plicht om de medewerker scholing en ondersteuning aan te bieden. Schoolplan

20 Collegiale feedback is een instrument waarmee de kwaliteit van het werk kan worden verbeterd. In de informele, zachte cultuur van het HML wordt dit instrument nog onvoldoende ingezet. Het is de bedoeling hier de komende jaren verandering in aan te brengen. Congruent aan de visie op ontwikkeling van leerlingen, hebben medewerkers het recht om binnen de vastgestelde beleidskaders zoveel mogelijk ruimte te krijgen voor het ontwikkelen en uitvoeren van initiatieven. Medewerkers hebben recht op voldoende bedding in de organisatie. De schoolleiding heeft de plicht actief zorg te dragen hiervoor en in te grijpen als er bijvoorbeeld door een gebrekkige samenwerking gebrek aan bedding is bij een individuele medewerker. De organisatiestructuur dient gericht te zijn op het geven van een bedding. 5.3 Scholingsplan Scholing is een vanzelfsprekend onderdeel van de taakomschrijving van elke docent. Deskundigheidsbevordering wordt deels ingevuld door de schoolleiding. Daarnaast moeten medewerkers zelf plannen, die gericht zijn op deskundigheidsbevordering voorleggen aan de schoolleiding. Dit vormt onderdeel van het Persoonlijk Ontwikkelings Plan en wordt in ieder geval tijdens het tweejaarlijkse functioneringsgesprek geagendeerd. Scholing valt binnen de niet lesgebonden taaklast. Voor nieuwe docenten betekent dit, dat zij een gezamenlijk traject krijgen aangeboden en een cursus van het CVMO die er op gericht is de kwaliteiten te ontwikkelen die horen bij het profiel van een Montessori docent. Nieuwe docenten maken deel uit van een groep, die in het eerste jaar twee maal worden beoordeeld door vier gremia (schoolleiding, afdeling, vakgroep en leerlingen). Ook van bevoegde en ervaren docenten verwachten wij dat zij bereid zijn zich bij te scholen. Aanbod van de schoolleiding De schoolleiding biedt jaarlijks het hele team scholing aan door studiedagen. Er is voor nieuwe docenten het inwerktraject waar (onder bepaalde voorwaarden) een CVMO-cursus onderdeel van is. Er is jaarlijks ruimte voor rond de 5 medewerkers ruimte om supervisie te doen. Nieuwe of relatief onervaren mentoren krijgen een cursus aangeboden (extern via de CVMO of intern via Greet van Keulen) Er is jaarlijks een training gesprekstechnieken Schoolplan

21 Scholing binnen het kader van dit schoolplan In paragraaf 4.2 staan de aandachtspunten van de schoolleiding met betrekking tot het personeelsbeleid de komende jaren. Bepaalde punten vormen een onderdeel van deskundigheidsbevordering. De uitvoering daarvan is dan scholing. Naast een aantal intervisie trajecten dat de afgelopen jaren is ingezet zal de komende jaren energie worden gestoken in trainingen en cursussen die gericht zijn op: het geven en ontvangen van collegiale feedback het ontwikkelen van digitaal leermateriaal onder meer in het kader van de VMO community het verbreden van didactische vaardigheden het versterken van klassenmanagement 5.4 Loopbaanmogelijkheden Binnen het onderwijs is er een onderscheid tussen functies en taken. Een taak wordt uitgeoefend binnen een bepaalde functie. Een functie is gekoppeld aan een bepaalde salarisschaal. Daarom is het niet mogelijk functies het ene schooljaar wel en het andere schooljaar niet uit te oefenen. Dan zou er immers jaarlijks sprake zijn van een formele promotie of demotie. Met taken is dat wel het geval: iemand kan andere taken op zich nemen per schooljaar. Een beginnende docent wordt ingeschaald in LB. Als deze docent goed functioneert, groepsleider wordt en een belangrijke bijdrage levert aan het onderwijs binnen de vakgroep zal hij of zij binnen drie jaar in aanmerking komen voor benoeming in LC. Benoemingen in LD voor leidinggevenden in vakgroepen en voor docenten die leiding geven aan belangrijke onderwijsontwikkelingen worden in ieder geval tot 1 augustus 2012 bevroren. Of alle eerste graders met een goede beoordeling in 2014 automatisch in LD benoemd kunnen worden is in grote mate afhankelijk van de dan beschikbare financiële middelen. Knelpunten In het onderwijs is het relatief moeilijk om te verkassen. Bovendien zijn zowel intern als extern de mogelijkheden om carrière te maken beperkt. De schoolleiding vraagt in functioneringsgesprekken altijd naar de wensen en verwachtingen die mensen hebben over hun (nabije) toekomst en naar de wijze waarop de school als organisatie kan bijdragen aan de verwezenlijking hiervan. Maar de schoolleiding is hierin niet pro actief en biedt weinig gelegenheid tot buiten de deur kijken, gerichte loopbaantrajecten, eigen kweekvijvers, etc. voor medewerkers met een bepaalde ambitie. Hierover moet beleid worden ontwikkeld, te meer gezien de relatief grote vergrijzing van dit ogenblik: we zullen over een paar jaar veel jonge docenten tegelijk moeten aantrekken. Een goed personeelsbeleid kan daarbij Schoolplan

Samenvatting schoolplan 2015-2020

Samenvatting schoolplan 2015-2020 Samenvatting schoolplan 2015-2020 1 Inleiding Het schoolplan is de basis voor de actieplannen die jaarlijks door de schoolleiding worden gemaakt. Het stelt de schoolleiding in de gelegenheid om expliciet

Nadere informatie

Inrichting van de Tweede Fase op het HML

Inrichting van de Tweede Fase op het HML 1 tweede fase Inrichting van de Tweede Fase op het HML 1. Uitgangspunten van de school 2. De profielen 3. Werken in de bovenbouw 4. Examendossier 5. Het studiehuis op het HML 6. Leerlingbegeleiding 7.

Nadere informatie

Scholingsplan 2012-2013. Samen in ontwikkeling

Scholingsplan 2012-2013. Samen in ontwikkeling Scholingsplan 2012-2013 Samen in ontwikkeling Inhoudsopgave Inleiding 3 Pijlers 4 Kader 5 Deskundigheidsbevordering 2012-2013 6 Beschrijvingen van de scholingen 7 Aanmelden voor externe scholingen 9 Inleiding

Nadere informatie

klein, veilig, ondernemend

klein, veilig, ondernemend klein, veilig, ondernemend Talent optimaal ontwikkelen door uitdagend onderwijs op maat. Locatieplan 2013-2016 16-05-2013 1 Inhoud 1 Inleiding p. 3 2 Visie en ambities p. 3 3 Onderwijs p. 4 4 Personeel

Nadere informatie

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt:

Achtergrond. Missie Onze missie op basis van deze situatie luidt: Achtergrond Basisschool De Regenboog staat in de wijk Zuid-west in Boekel en valt onder het bestuur van Zicht PO. Evenals de andere scholen onder dit bestuur gaan wij de komende periode vorm geven aan

Nadere informatie

Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter

Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter Identiteitsdocument van Jenaplanschool de Sterrenwachter Onze ideologie We zien iedereen als uniek en waardevol. Ieder kind heeft talenten en samen gaan we die ontdekken en ontwikkelen. Hierdoor kunnen

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. Erasmus College, afdeling vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. Erasmus College, afdeling vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ Erasmus College, afdeling vwo Plaats: Zoetermeer BRIN-nummer: 00PJ-1 J Onderzoeksnummer: 2782066 v Onderzoek uitgevoerd op: 17 april 2009 Conceptrapport verzonden

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Montessori Nijmegen

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Montessori Nijmegen RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Montessori Nijmegen Plaats : Nijmegen BRIN nummer : 12ZD C1 Onderzoeksnummer : 291967 Datum onderzoek : 7 februari 2017 Datum vaststelling : 2 mei 2017 Pagina

Nadere informatie

competentieprofiel groepsleerkracht/ docent algemeen vormend onderwijs Het Driespan

competentieprofiel groepsleerkracht/ docent algemeen vormend onderwijs Het Driespan Samenwerken Omgevingsgericht/samenwerken Reflectie en zelfontwikkeling competentieprofiel groepsleerkracht/ docent algemeen vormend onderwijs Het Driespan Competentieprofiel stichting Het Driespan, (V)SO

Nadere informatie

Evaluatie plan van aanpak cbs de Wâlikker schooljaar 2011-2012 EVALUATIE. plan van aanpak schooljaar 2011-2012. 4-11-2012 team Wâlikker Pagina 1

Evaluatie plan van aanpak cbs de Wâlikker schooljaar 2011-2012 EVALUATIE. plan van aanpak schooljaar 2011-2012. 4-11-2012 team Wâlikker Pagina 1 EVALUATIE plan van aanpak schooljaar 2011-2012 4-11-2012 team Wâlikker Pagina 1 Plan van aanpak 2011-2012 1. Professionele schoolcultuur Het team kan op aantoonbaar voldoende wijze functioneren door: resultaat-

Nadere informatie

ROOSTERBELEIDSPLAN. 1 Verschillende invalshoeken t.a.v het rooster

ROOSTERBELEIDSPLAN. 1 Verschillende invalshoeken t.a.v het rooster ROOSTERBELEIDSPLAN 1 Verschillende invalshoeken t.a.v het rooster 1.1 Algemeen Doelstellingen: - het scheppen van een goed werk- en leefritme voor zowel docenten als leerlingen - het scheppen van voorwaarden

Nadere informatie

Carbooncollege Rombouts, afdeling vwo en havo Brunssum

Carbooncollege Rombouts, afdeling vwo en havo Brunssum RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK KWALITEITSVERBETERING Carbooncollege Rombouts, afdeling vwo en havo Brunssum Plaats: Brunssum BRIN-nummer: 18DO-0 Arrangementsnummer: 185757 (havo), 185758 (vwo) Onderzoek

Nadere informatie

Succesvolle leerlingen in een kleurrijke omgeving februari 2015

Succesvolle leerlingen in een kleurrijke omgeving februari 2015 - Missie/Visie - Succesvolle leerlingen in een kleurrijke omgeving februari 2015 Op AMS staat de leerling centraal. Dat betekent dat alles wat we doen er op gericht is om iedere leerling zo goed mogelijk

Nadere informatie

Kadernotitie professionalisering

Kadernotitie professionalisering Kadernotitie professionalisering 2015-2020 Colofon Uitgave : ZAAM interconfessioneel voortgezet onderwijs Voorgenomen besluit College van Bestuur : 31 maart 2015 Instemming GMR : 24 april 2015 Vastgesteld

Nadere informatie

Toetsbeleid niet-examenklassen

Toetsbeleid niet-examenklassen Toetsbeleid niet-examenklassen 1 Het toetsbeleid van het Einstein Lyceum INHOUDSOPGAVE 1 Doel en uitgangspunten van toetsing... 2 2 Functies van toetsing... 3 2.1 Diagnostisch (opbouwende toetsen)... 3

Nadere informatie

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK

ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK ONDERWIJSONTWIKKELING - ACTIVERENDE DIDACTIEK Iedereen heeft er de mond van vol: Het beste uit de leerling halen Recht doen aan verschillen van leerlingen Naast kennis en vaardigheden, aandacht voor het

Nadere informatie

ontwikkelingsperspectief

ontwikkelingsperspectief ontwikkelingsperspectief Leerlijnen OPP uitstroombestemming Thema nieuwsbrief schooljaar 2013-2014 IvOO - VSO Diplomastroom 15-11-2013 In oktober is er een ouderavond geweest met als onderwerp het (document)

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR DE KWALITEITSVEBETERING. Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen Afdeling havo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR DE KWALITEITSVEBETERING. Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen Afdeling havo RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR DE KWALITEITSVEBETERING Stedelijke Scholengemeenschap Nijmegen Afdeling havo Plaats: Nijmegen BRIN-nummer: 20EO-0 Arrangementsnummer: 84652 Onderzoek uitgevoerd op:

Nadere informatie

SCHOOLONTWIKKELPLAN SAMEN UNIEK

SCHOOLONTWIKKELPLAN SAMEN UNIEK SCHOOLONTWIKKELPLAN 2017-2021 SAMEN UNIEK Instemming van de medezeggenschapsraad: 23 januari 2017 1 Inhoud 1. Voorwoord... 3 2. Missie... 4 3. Visie... 4 4. Zes pijlers... 5 5. Kernwaarden en ambities...

Nadere informatie

Ons. Onderwijs. Kwaliteit in onderwijs

Ons. Onderwijs. Kwaliteit in onderwijs Ons Onderwijs Kwaliteit in onderwijs Voorwoord Bij Marianum staat de ontwikkeling van de leerling voorop. Wij staan voor aantrekkelijk en afgestemd onderwijs, gemotiveerde leerlingen en goede eindresultaten.

Nadere informatie

Huiswerkbeleid Beleidsdocument Huiswerk opgeven en plannen De Passie Utrecht Namens de werkgroep: Matthijs Langeraar April 2018

Huiswerkbeleid Beleidsdocument Huiswerk opgeven en plannen De Passie Utrecht Namens de werkgroep: Matthijs Langeraar April 2018 Huiswerkbeleid Beleidsdocument Huiswerk opgeven en plannen De Passie Utrecht Namens de werkgroep: Matthijs Langeraar April 2018 1 P a g i n a Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Problemen... 3 3. Doel visiedocument...

Nadere informatie

1e klas: met vrienden en vriendinnen van de basisschool in één klas

1e klas: met vrienden en vriendinnen van de basisschool in één klas 1 mavo Intro Deze brochure geeft u informatie over de vmbo-theoretische leerweg op hethml: de mavo. Met vragen kunt u terecht bij de afdelingsleider bovenbouw mavo, Thomas ter Hart. 1e klas: met vrienden

Nadere informatie

School- en organisatieprofiel Graaf Engelbrecht Bestuur Schoolleiding en organisatie De uitdaging

School- en organisatieprofiel Graaf Engelbrecht Bestuur Schoolleiding en organisatie De uitdaging School- en organisatieprofiel Graaf Engelbrecht Bestuur Schoolleiding en organisatie De uitdaging Functieprofiel Informatie over de functie De opdracht Verantwoordelijkheden Competenties Profiel Procedure

Nadere informatie

Samenvatting en aanbevelingen van het onderzoek onderwijs & ICT voor School X

Samenvatting en aanbevelingen van het onderzoek onderwijs & ICT voor School X Samenvatting en aanbevelingen van het onderzoek onderwijs & ICT voor School X Inleiding School X is een talentschool (mensgericht) vanuit de invalshoek dat leerlingen die hun talent benutten beter presteren

Nadere informatie

2. Waar staat de school voor?

2. Waar staat de school voor? 2. Waar staat de school voor? Missie en Visie Het Rondeel gaat uit van de Wet op het Basisonderwijs. Het onderwijs omvat de kerndoelen en vakgebieden die daarin zijn voorgeschreven. Daarnaast zijn ook

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Basisschool t Kwekkeveld

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Basisschool t Kwekkeveld RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ Basisschool t Kwekkeveld School/instelling: Basisschool t Kwekkeveld Plaats: Schijndel BRIN-nummer: 13CK Postregistratienummer: 08.H2727425 Onderzoek uitgevoerd op:

Nadere informatie

SLIM LEREN. Plus school met intensieve begeleiding op maat.

SLIM LEREN. Plus school met intensieve begeleiding op maat. SLIM LEREN Plus school met intensieve begeleiding op maat. Over Roekhorst Wij zijn een particuliere middelbare school. We bieden kwaliteitsonderwijs op alle niveaus met een duidelijke identiteit. Modern

Nadere informatie

projectplan professionaliseringstraject Technisch College Velsen Samenwerkingsverband VO Zuid-Kennemerland 2014-2016

projectplan professionaliseringstraject Technisch College Velsen Samenwerkingsverband VO Zuid-Kennemerland 2014-2016 projectplan professionaliseringstraject Technisch College Velsen Samenwerkingsverband VO Zuid-Kennemerland 2014-2016 Doelstellingen professionaliseringstraject Het SWV heeft als doelstellingen voor het

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. VMBOK Agnieten College - Talentstad

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. VMBOK Agnieten College - Talentstad RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK VMBOK Agnieten College - Talentstad Plaats : Zwolle BRIN nummer : 02VT 02 VMBOK BRIN nummer : 02VT C7 Onderzoeksnummer : 277732 Datum onderzoek : 2 oktober 2014

Nadere informatie

RESULTATEN. Saenstroom OPDC, Wormerveer april 2018

RESULTATEN. Saenstroom OPDC, Wormerveer april 2018 ! RESULTATEN Saenstroom OPDC, Wormerveer april! 1. ALGEMEEN 1.1. Inleiding Algemeen Het instrument Qschool is een hulpmiddel om de kwaliteit van de school en/of het schoolbestuur in kaart te brengen. Het

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. CSG Het Noordik, locatie Vriezenveen

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ. CSG Het Noordik, locatie Vriezenveen RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK BIJ CSG Het Noordik, locatie Vriezenveen School/instelling : CSG Het Noordik Plaats : Vriezenveen BRIN-nummer : 0DO Onderzoeksnummer : HB756654 Onderzoek uitgevoerd :

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Stedelijk Dalton Lyceum, afdeling vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Stedelijk Dalton Lyceum, afdeling vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK Stedelijk Dalton Lyceum, afdeling vwo Plaats: Dordrecht BRIN-nummer: 24PY-0 HBnummer:3217542 Onderzoek uitgevoerd op: 8 november 2011 Rapport vastgesteld

Nadere informatie

PROFESSIONEEL STATUUT

PROFESSIONEEL STATUUT Voorblad Weert, juni 2018 PROFESSIONEEL STATUUT Scholen voor voortgezet onderwijs moeten met ingang van het nieuwe schooljaar een professioneel statuut hebben. Dat statuut gaat over de vraag wat de professionele

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Gregorius College Afdeling vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Gregorius College Afdeling vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Gregorius College Afdeling vwo Plaats: Utrecht BRIN-nummer: 01KF-00/02 Arrangementsnummer: 726178 HB: 3485391 Onderzoek uitgevoerd op: 15 november 2012 Conceptrapport

Nadere informatie

VERSLAG VOORTGANGSGESPREK. 8e Montessorischool Zeeburg

VERSLAG VOORTGANGSGESPREK. 8e Montessorischool Zeeburg VERSLAG VOORTGANGSGESPREK 8e Montessorischool Zeeburg Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 22LE C1 Onderzoeksnummer : 291877 Datum onderzoek : 18 januari 2017 Datum vaststelling : 1 februari 2017 Pagina 2

Nadere informatie

IMPLEMENTEREN KUN JE LEREN teamontwikkeling

IMPLEMENTEREN KUN JE LEREN teamontwikkeling IMPLEMENTEREN KUN JE LEREN teamontwikkeling Observaties team/werkgroep in steekwoorden STARTNOTITIE LEERLIJN PROMOTIE Sterke punten Betrokkenheid, veel inzet, welwillendheid, improviserend vermogen, gretigheid,

Nadere informatie

Inleiding. Begrippenkader

Inleiding. Begrippenkader Beleidsplan opbrengstgericht personeelsmanagement bij De Veenplas Beleid en doelen voor het thema Personeel voor de jaren 2013 2016 Vastgesteld juli 2013 Inleiding Wij beschouwen onze leerkrachten als

Nadere informatie

Kwaliteitsbeleid WereldKidz, 2015

Kwaliteitsbeleid WereldKidz, 2015 Kwaliteitsbeleid WereldKidz, 2015 Elke leerling verdient een excellente leraar Elke medewerker verdient een excellente leidinggevende Met elkaar leren we elke dag, ieder kind verdient tenslotte het beste

Nadere informatie

Informatieavond 4 havo

Informatieavond 4 havo Informatieavond 4 havo Algemene inleiding Inleiding LOB Korte pauze Mentoren, informatie over de klassen De havo afdeling Afdelingsleider 3,4,5 havo Jaarcoördinator 3&4 havo Afdelingsassistent 10 mentoren

Nadere informatie

Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept

Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept Spinnenweb t.b.v. evaluatie stand van zaken implementatie Zo.Leer.Ik! concept Dit document beschrijft het model dat binnen het netwerk ontwikkeld wordt om: Aan de ene kant te dienen als een leidraad om

Nadere informatie

SCHOOLPLAN

SCHOOLPLAN SCHOOLPLAN 2015 2016 Onderwijs en zorg Op locatie Brandenberg wordt onderwijs aangeboden voor alle leerwegen van het VMBO inclusief LWOO leerjaar 1 t/m leerjaar 4. Locatie Brandenberg heeft in schooljaar

Nadere informatie

5. Toetsen om te leren

5. Toetsen om te leren 5. Toetsen om te leren Op Internet kwam ik dit bericht uit 1997 tegen: AMSTERDAM - De Montessorischolen voor voortgezet onderwijs halen slechtere eindexamenresultaten dan scholen van andere richtingen.

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK UNIE NOORD, THEATER HAVO/VWO AFDELINGEN HAVO EN VWO

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK UNIE NOORD, THEATER HAVO/VWO AFDELINGEN HAVO EN VWO RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK UNIE NOORD, THEATER HAVO/VWO AFDELINGEN HAVO EN VWO Plaats: Rotterdam BRIN-nummer: 02VG-19 Registratienummer: 3482644 Onderzoek uitgevoerd op: 6 december 2012

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Albertingk Thijm Mavo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Albertingk Thijm Mavo RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Albertingk Thijm Mavo Plaats : Hilversum BRIN-nummer : 00PS-6 Onderzoek uitgevoerd op : 28 november en 11 december 2011 Conceptrapport verzonden op : 19 februari

Nadere informatie

Beleidsplan Maatschappelijke stage Vmbo, Havo en Vwo Elzendaalcollege

Beleidsplan Maatschappelijke stage Vmbo, Havo en Vwo Elzendaalcollege Beleidsplan Maatschappelijke stage Vmbo, Havo en Vwo Elzendaalcollege.. Samen ontdekken waar je goed in bent Inhoud: 1. Wat wordt verstaan onder maatschappelijke stage? 2. De doelstelling van het Elzendaalcollege

Nadere informatie

analyse van de opbrengsten.

analyse van de opbrengsten. analyse van de opbrengsten. Borging 6 Analyse 1 5 ACT 2 Bijstellen STUDY PLAN Doelstellingen en resultaten Monitoren 4 DO Uitproberen van de verbetertheorie Planning 3 Wie: Handeling; wanneer Plan Analyse,

Nadere informatie

Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak

Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Leeftijdbewust personeelsbeleid Ingrediënten voor een plan van aanpak Inhoud Inleiding 3 Stap 1 De noodzaak vaststellen 4 Stap 2 De business case 5 Stap 3 Probleemverdieping 6 Stap 4 Actieplan 8 Stap 5

Nadere informatie

Toelatingscode Havo. Van Mavo 4 naar Havo 4

Toelatingscode Havo. Van Mavo 4 naar Havo 4 Toelatingscode Havo Van Mavo 4 naar Havo 4 2015-2016 1 Toelatingscode Havo Amersfoort, september 2015 Geachte ouder(s)/verzorger(s), beste leerling, Voor u/je ligt de toelatingscode Havo zoals wij gebruiken

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK OP OBS OETKOMST IN KOLHAM

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK OP OBS OETKOMST IN KOLHAM RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK OP OBS OETKOMST IN KOLHAM Plaats : Kolham BRIN-nummer : 13DT Onderzoek uitgevoerd op : 22 juni 2010 Rapport vastgesteld te Groningen: 13 september

Nadere informatie

Huiswerkbeleid bb havo/vwo

Huiswerkbeleid bb havo/vwo Huiswerkbeleid bb havo/vwo De manier waarop de school met huiswerk omgaat, zowel inhoudelijk als ook wat betreft de ondersteuning door studievaardigheden, is bepalend voor de mate waarin de leerstof wordt

Nadere informatie

TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Reitdiep College Kamerlingh Onnes HAVO VWO

TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Reitdiep College Kamerlingh Onnes HAVO VWO TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK Reitdiep College Kamerlingh Onnes HAVO VWO Plaats : Groningen BRIN nummer : 13ZU C1 BRIN nummer : 13ZU 00 HAVO BRIN nummer : 13ZU 00 VWO Onderzoeksnummer : 286282 Datum

Nadere informatie

Jaarplan Jaar Datum 15 juni 2016

Jaarplan Jaar Datum 15 juni 2016 Jaarplan 2016-2017 Jaar 2016-2017 School De Toermalijn Willem Kamper Datum 15 juni 2016 Inleiding In dit jaarplan 2016-2017 geven we een overzicht en uitwerking van geplande activiteiten en verbeterpunten

Nadere informatie

Voorstel taal- en rekenbeleid [school]

Voorstel taal- en rekenbeleid [school] Inleiding Landelijk Op 27 april 2010 heeft de Eerste Kamer het wetsvoorstel 'Referentieniveaus Nederlandse taal en rekenen' aangenomen. Het wetsvoorstel treedt op 1 augustus 2010 in werking. De kern van

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK HAVO

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK HAVO RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK HAVO Plaats : Leeuwarden BRIN nummer : 20DL 06 HAVO Onderzoeksnummer : 253981 Datum onderzoek : 15 oktober 2013 Datum vaststelling : 10 december 2013 Pagina

Nadere informatie

Samen opbrengstgericht werken = vakmanschap versterken!

Samen opbrengstgericht werken = vakmanschap versterken! Samen opbrengstgericht werken = vakmanschap versterken! Over de rol van de kwaliteitszorgmedewerker binnen OGW Juliette Vermaas Opdracht 1: Inventarisatie 1. Wat is volgens jou kenmerkend voor OGW? Kies

Nadere informatie

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie:

Het Ontwikkelteam Digitale geletterdheid geeft de volgende omschrijving aan het begrip digitale technologie: BIJGESTELDE VISIE OP HET LEERGEBIED DIGITALE GELETTERDHEID Digitale geletterdheid is van belang voor leerlingen om toegang te krijgen tot informatie en om actief te kunnen deelnemen aan de hedendaagse

Nadere informatie

ONDERZOEK. Heterogene en homogene klassen 3 H/V

ONDERZOEK. Heterogene en homogene klassen 3 H/V ONDERZOEK Heterogene en homogene klassen 3 H/V In opdracht van: Montessori Lyceum Amsterdam Joram Levison Jeroen Röttgering Lisanne Steemers Wendelin van Overmeir Esther Lap Inhoudsopgave Inhoudsopgave

Nadere informatie

Van deze scholen hebben we er voor het onderzoek 3 bezocht: ,kader en gemengd theoretische leerweg en De Einder, een school

Van deze scholen hebben we er voor het onderzoek 3 bezocht: ,kader en gemengd theoretische leerweg en De Einder, een school Samenvatting Van deze scholen hebben we er voor het onderzoek 3 bezocht:,kader en gemengd theoretische leerweg en De Einder, een school Lyceum Ypenburg Maerlant Lyceum we eerst samen, onder het kopje "Wat

Nadere informatie

VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV Sgs. Amsterdam-Zuid (loc. Apolloschool LWOO) De Apollo VMBOGT

VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV Sgs. Amsterdam-Zuid (loc. Apolloschool LWOO) De Apollo VMBOGT VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013 Sgs. Amsterdam-Zuid (loc. Apolloschool LWOO) De Apollo VMBOGT Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 21ET C7 BRIN nummer : 21ET 08 BRIN nummer : 21ET 08 VMBOGT Onderzoeksnummer

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. CSG De Heemgaard Apeldoorn Afdelingen havo en vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. CSG De Heemgaard Apeldoorn Afdelingen havo en vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK CSG De Heemgaard Apeldoorn Afdelingen havo en vwo Plaats: Apeldoorn BRIN-nummer: 08SG-0 Onderzoek uitgevoerd op: 20 december 2012 Conceptrapport

Nadere informatie

Colofon: Datum: september Notitie Rekenbeleid

Colofon: Datum: september Notitie Rekenbeleid Colofon: Datum: september 2016 Notitie Rekenbeleid 2016-2017 Inhoud Inleiding... 2 Beoogde referentieniveaus voor rekenen... 3 Doelstelling... 3 Rekentoets en de overgangsnormen... 3 Rekentoets en de slaag/zak-regeling...

Nadere informatie

Standaard 8: Leerlingen met extra onderwijsbehoeften krijgen bij ons extra leer- en instructietijd.

Standaard 8: Leerlingen met extra onderwijsbehoeften krijgen bij ons extra leer- en instructietijd. Persoonsgegevens management zorgfunctie Onderwijsondersteunend personeel leraar onderbouw leraar bovenbouw anders Kwaliteit van leerlingenzorg in het primair onderwijs ZEK-PO Instrumenten voor zelfevaluatie

Nadere informatie

onderwijs, de ontwikkelingen op een rij

onderwijs, de ontwikkelingen op een rij onderwijs, de ontwikkelingen op een rij Veel scholen zijn begonnen met het werken met groepsplannen. Anderen zijn zich aan het oriënteren hierop. Om groepsplannen goed in te kunnen voeren is het belangrijk

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK Schoter scholengemeenschap Afdeling vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK Schoter scholengemeenschap Afdeling vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK Schoter scholengemeenschap Afdeling vwo Plaats: Haarlem BRIN-nummer:20RC Arrangementsnummer: 3075141 Onderzoek uitgevoerd op: 8 maart 2011 Conceptrapport

Nadere informatie

Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP)

Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) Handleiding bij het opstellen van een Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) In de voorbereiding op het Pop gesprek stelt de medewerker een persoonlijk ontwikkelingsplan op. Hierbij maakt de medewerker gebruik

Nadere informatie

BIJLAGE 5. WAARDERINGSKADER VOORSCHOOLSE EDUCATIE

BIJLAGE 5. WAARDERINGSKADER VOORSCHOOLSE EDUCATIE BIJLAGE 5. WAARDERINGSKADER VOORSCHOOLSE EDUCATIE In deze bijlage is het waarderingskader en de normering voor de voorschoolse educatie opgenomen. De toelichting op de aanpassing van het waarderingskader

Nadere informatie

Strategisch Opleidingsbeleid

Strategisch Opleidingsbeleid Strategisch Opleidingsbeleid Achtergrondinformatie en tips om zelf aan de slag te gaan In deze handreiking vindt u de volgende onderwerpen: Wat is strategisch opleidingsbeleid? Hoe komt u tot strategisch

Nadere informatie

Locatie Buitenbaan Je doet ertoe!

Locatie Buitenbaan Je doet ertoe! JENAPLAN Locatie Buitenbaan Je doet ertoe! BUITENGEWOON JENA een andere, succesvolle aanpak In Heerenveen kunnen leerlingen sinds 1997 in de onderbouw van Jenaplan-onderwijs volgen in heterogene klassen:

Nadere informatie

Stichting Katholiek Basisonderwijs De Veenplas

Stichting Katholiek Basisonderwijs De Veenplas Stichting Katholiek Basisonderwijs De Veenplas 6.3 Deeltijdbanen Inhoud: blz. 1. Wat is deeltijdarbeid 2 2. Deeltijdarbeidbeleid 2 3. Omvang deeltijdbanen 2 4. Voorwaarden deeltijdarbeid 3 5.1 Schoolorganisatorische

Nadere informatie

Informatie over de brugklas voor ouders

Informatie over de brugklas voor ouders Open Huis vrijdag 29 januari 2016 16.00-21.00 uur scholengemeenschap voor mavo, havo en vwo (atheneum en gymnasium) Informatie over de brugklas voor ouders Open lessen 11, 12, 14 en 15 januari 2015 Deelname

Nadere informatie

Nota Kwaliteitzorg Kwaliteit en de bewaking ervan aan het Jan Tinbergen College

Nota Kwaliteitzorg Kwaliteit en de bewaking ervan aan het Jan Tinbergen College Nota Kwaliteitzorg Kwaliteit en de bewaking ervan aan het n Tinbergen College 2014 J.C. van Wettum 1. Visie op kwaliteit Het n Tinbergen College heeft een visie op hoe zij als onderwijsorganisatie in de

Nadere informatie

Regelingen voor voortgang en overgang tijdens de leerloopbaan. Inleiding

Regelingen voor voortgang en overgang tijdens de leerloopbaan. Inleiding Regelingen voor voortgang en overgang tijdens de leerloopbaan Inleiding Iedere leerling doorloopt de schoolperiode op zijn of haar eigen manier. Het proces van keuzes maken in leerniveau en uiteindelijk

Nadere informatie

Het verbeteren van zelfwerkzaamheid van 2 havo/vwo leerlingen.

Het verbeteren van zelfwerkzaamheid van 2 havo/vwo leerlingen. Bonaventuracollege Leiden Het verbeteren van zelfwerkzaamheid van 2 havo/vwo leerlingen. Advies voor docenten Sanne Macleane 2015 Inhoudsopgave Inleiding... 3 De opbouwende leerlijn van het zelfstandig

Nadere informatie

RAPPORT. EXAMENRESULTATEN 2014 Scholengemeenschap Bonaire afdeling vwo

RAPPORT. EXAMENRESULTATEN 2014 Scholengemeenschap Bonaire afdeling vwo RAPPORT EXAMENRESULTATEN 2014 Scholengemeenschap Bonaire afdeling vwo LISEO BONERIANO Plaats: Kralendijk BRIN-nummer: 30GR Onderzoek uitgevoerd op: 15 oktober 2014 Conceptrapport verzonden op: 10 november

Nadere informatie

Uitkomsten kwaliteitsonderzoek pilot toezicht 2020. Godelindeschool Hilversum

Uitkomsten kwaliteitsonderzoek pilot toezicht 2020. Godelindeschool Hilversum Uitkomsten kwaliteitsonderzoek pilot toezicht 2020 Godelindeschool Hilversum 17 september 2015 Feedbackgesprek De inspectie voert aan het eind van het bezoek graag een gesprek over de kwaliteit van de

Nadere informatie

Wat is de visie van de school op Talent Ontwikkelen en hoe zie je die visie terug in de praktijk van de school?

Wat is de visie van de school op Talent Ontwikkelen en hoe zie je die visie terug in de praktijk van de school? Koers Talent Ontwikkelen op het BRC Vraag 1 en 2: Wat is de visie van de school op Talent Ontwikkelen en hoe zie je die visie terug in de praktijk van de school? De basis voor het schoolbeleid, ook op

Nadere informatie

Het gekleurde vakje is het vereiste niveau voor het voltooien van de oriënterende stage, het kruisje geeft aan waar ik mezelf zou schalen

Het gekleurde vakje is het vereiste niveau voor het voltooien van de oriënterende stage, het kruisje geeft aan waar ik mezelf zou schalen Daniëlle Ramp, competentie ontwikkeling, oriënterende stage 1. Interpersoonlijk competent Contact maken Stimuleren om op een eigen manier te leren Klimaat voor scheppen 2. Pedagogisch competent Begeleiding

Nadere informatie

RAPPORT ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING KADER Christelijke Scholengemeenschap Veenendaal VMBOGT

RAPPORT ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING KADER Christelijke Scholengemeenschap Veenendaal VMBOGT RAPPORT ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING KADER 2012 Christelijke Scholengemeenschap Veenendaal VMBOGT Plaats : Veenendaal BRIN nummer : 02MF C1 BRIN nummer : 02MF 00 VMBOGT Onderzoeksnummer : 279275

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. De Passie Rotterdam Afdeling vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. De Passie Rotterdam Afdeling vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK De Passie Rotterdam Afdeling vwo Plaats: Rotterdam BRIN-nummer: 27RW-0 HB: 3485035 Arrangementsnummer: 226237 Onderzoek uitgevoerd op: 22 november

Nadere informatie

Jaarverslag Evaluatie jaarplan

Jaarverslag Evaluatie jaarplan Jaarverslag 2016-2017 Evaluatie jaarplan Basisschool de Krullevaar Schoonhoven Doelenplein 26 2871 CV Schoonhoven T 0182 382847 Voorwoord In dit Jaarverslag wordt beschreven wat de resultaten zijn van

Nadere informatie

Aan de slag met duurzame inzetbaarheid 3 november 2015

Aan de slag met duurzame inzetbaarheid 3 november 2015 Duurzame inzetbaarheid uitgangspunt personeelsbeleid Het voorstel is duurzame inzetbaarheid centraal te stellen in het personeelsbeleid om medewerkers van alle levensfasen optimaal inzetbaar te houden

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Leeuwenhartschool

RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Leeuwenhartschool RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK Leeuwenhartschool Plaats : Oud-Beijerland BRIN nummer : 06UQ C1 Onderzoeksnummer : 288946 Datum onderzoek : 14 juni 2016 Datum vaststelling : 6 juli

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Inleiding 2

Hoofdstuk 1 Inleiding 2 Gesprekscyclus Scholengroep Rijk van Nijmegen Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding 2 Hoofdstuk 2 Gesprekscyclus Opbouw De tweejarige scyclus van SGRvN - Het voortgangs - Het beoordelings 4 4 4 5 6 Hoofdstuk

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek Voortgezet Onderwijs bij. Scholengemeenschap Bonaire, afdeling Liseo Boneriano voor havo-vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN. Kwaliteitsonderzoek Voortgezet Onderwijs bij. Scholengemeenschap Bonaire, afdeling Liseo Boneriano voor havo-vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek Voortgezet Onderwijs bij Scholengemeenschap Bonaire, afdeling Liseo Boneriano voor havo-vwo Plaats : Kralendijk, Bonaire BRIN-nummer : 30GR-4 Onderzoeksnummer

Nadere informatie

Jaarplan Basisschool den Akker

Jaarplan Basisschool den Akker Jaarplan 2018-2019 Basisschool den Akker Beste lezer, Voor u ligt het jaarplan 2018-2019 van basisschool den Akker. In dit jaarplan wordt beschreven welke doelen de school stelt voor het schooljaar 2018-2019.

Nadere informatie

SOK-studiedag Effectief onderwijs: de leraar doet er toe! 7 december 2012 Affligem, België

SOK-studiedag Effectief onderwijs: de leraar doet er toe! 7 december 2012 Affligem, België SOK-studiedag Effectief onderwijs: de leraar doet er toe! 7 december 2012 Affligem, België De principes van opbrengstgericht werken Linda Odenthal Opbrengstgericht werken is geen doel maar een middel!

Nadere informatie

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. Almende College, locatie Isala voor havo en vwo HAVO

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. Almende College, locatie Isala voor havo en vwo HAVO ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING Almende College, locatie Isala voor havo en vwo HAVO Plaats : Silvolde BRIN nummer : 14UM C1 BRIN nummer : 14UM 00 HAVO Onderzoeksnummer : 276258 Datum onderzoek :

Nadere informatie

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband

Nadere informatie

TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Montessori Scholengemeenschap Amsterdam(IVKO) HAVO

TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Montessori Scholengemeenschap Amsterdam(IVKO) HAVO TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK Montessori Scholengemeenschap Amsterdam(IVKO) HAVO Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 16PS C2 BRIN nummer : 16PS 04 HAVO Onderzoeksnummer : 286534 Datum onderzoek : 3 december

Nadere informatie

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. Eemsdeltacollege

ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. Eemsdeltacollege ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING Eemsdeltacollege Plaats : Delfzijl BRIN nummer : 30PP 00 Onderzoeksnummer : 285610 Datum onderzoek : 13 oktober 2015 Datum vaststelling : 4 januari 2016 Pagina 2 van

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Het Baken International School VWO

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Het Baken International School VWO RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Het Baken International School VWO Plaats : Almere BRIN nummer : 01FP C3 BRIN nummer : 01FP 06 VWO Onderzoeksnummer : 275538 Datum onderzoek : 15 april 2014

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK UNIE NOORD, LUCIA PETRUS MAVO AFDELING VMBO-TL

RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK UNIE NOORD, LUCIA PETRUS MAVO AFDELING VMBO-TL RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK UNIE NOORD, LUCIA PETRUS MAVO AFDELING VMBO-TL Plaats: Rotterdam BRIN-nummer: 02VG-4 Registratienummer: 3482635 Onderzoek uitgevoerd op: 11 december 2012 Conceptrapport

Nadere informatie

Toezicht in het praktijkonderwijs

Toezicht in het praktijkonderwijs Toezicht in het praktijkonderwijs In dit schrijven wordt aangegeven hoe een school voor praktijkonderwijs de diverse indicatoren uit het waarderingskader van de Inspectie voor directe belanghebbenden (school,

Nadere informatie

Functie Unitleider Salarisschaal Werkterrein Activiteiten Context

Functie Unitleider Salarisschaal Werkterrein Activiteiten Context Functie Salarisschaal Werkterrein Activiteiten Unitleider LD en evt. arbeidsmarkttoelage Management -> Overig management Beleid mede voorbereiden, ontwikkelen, implementeren en evalueren Coördinatie van

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN

RAPPORT VAN BEVINDINGEN RAPPORT VAN BEVINDINGEN Basisschool De Toermalijn Onderzoeksdatum: 3 juni 2008 Datum conceptrapport van bevindingen: 27 juni 2008 Datum vaststelling rapport: 18 augustus 2008 Onderzoeksnummer: 105617 Postregistratienummer:

Nadere informatie

TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Etty Hillesum Lyceum, Het Slatink VMBOGT VMBOK

TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Etty Hillesum Lyceum, Het Slatink VMBOGT VMBOK TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK Etty Hillesum Lyceum, Het Slatink VMBOGT VMBOK Plaats : Deventer BRIN nummer : 01VJ C1 BRIN nummer : 01VJ 00 VMBOGT BRIN nummer : 01VJ 00 VMBOK Onderzoeksnummer : 281894

Nadere informatie

TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Hervormd Lyceum Zuid VWO

TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. Hervormd Lyceum Zuid VWO TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK Hervormd Lyceum Zuid VWO Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 02AR C1 BRIN nummer : 02AR 00 VWO Onderzoeksnummer : 289164 Datum onderzoek : 12 april 2016 Datum vaststelling

Nadere informatie

RTTI Meten, volgen en verbeteren van leerprocessen

RTTI Meten, volgen en verbeteren van leerprocessen FEEDBACK OP MAAT RTTI Meten, volgen en verbeteren van leerprocessen Creëer betrokkenheid, enthousiasme en resultaat Benut de talenten binnen uw school maximaal HOE KUNT U ERVOOR ZORGEN DAT LEREN OPTIMAAL

Nadere informatie

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. OSG Nieuw Zuid Locatie Hugo de Groot Afdelingen vmbo-t, havo en vwo

RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING. OSG Nieuw Zuid Locatie Hugo de Groot Afdelingen vmbo-t, havo en vwo RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK NAAR KWALITEITSVERBETERING OSG Nieuw Zuid Locatie Hugo de Groot Afdelingen vmbo-t, havo en vwo Plaats: Rotterdam BRIN-nummer: 02LB-8 Registratienummer: 3416940 Onderzoek

Nadere informatie

VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013

VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013 VO RAPPORT VAN BEVINDINGEN OV 2013 Lorentz Casimir Lyceum Plaats : Eindhoven BRIN-nummer : 25KX 00 Onderzoeksnummer : 150703 Datum onderzoek : 29-30 januari 2013 Datum vaststelling : Pagina 2 van 10 INLEIDING

Nadere informatie