De menselijke maat: Een wetenschappelijke onderbouwing Gerben Westerhof & Ernst Bohlmeijer

Transcriptie

1 De menselijke maat: Een wetenschappelijke onderbouwing Gerben Westerhof & Ernst Bohlmeijer 1

2 Een praktijkvoorbeeld De verzorgende helpt de bewoner zich aan te kleden en pakt de deodorant. Bewoner: Ga weg met die troep! draait weg van de verzorgende Verzorgende: Een klein beetje maar. neemt de armen van de bewoner en spuit de deodorant De bewoner kijkt boos maar zegt niets. Wat leest u hier? 2

3 3

4 Ontwikkelingen in zorg en welzijn Van kwaliteit van zorg naar kwaliteit van leven Van ziekte en zorg naar gezondheid en gedrag Van hulp voor probleem naar inzetten eigen regie, eigen kracht en eigen netwerk Bezuinigingen maar ook nieuwe mogelijkheden Maar dan heb je wel een goede kader en een goede theorie nodig 4

5 5

6 6

7 Waarom gaan we ieder mens, zodra zij de drempel over gaat van een zorginstituut behandelen als niet-beslissingsbevoegd, niet-wetend, in-competent? Objectivering van de zorg 7

8 Zelfdeterminatietheorie (Edward Deci en Richard Ryan) Mens is van nature actief en gemotiveerd, nieuwsgierig en geïnteresseerd en gericht op persoonlijke groei en succes omdat groei en succes intrinsiek belonend en bevredigend zijn. Maar ook dat mensen vervreemd en gemechaniseerd kunnen raken, passief en emotieloos. 8

9 Zelfdeterminatietheorie: basisbehoeften Autonomie de mogelijkheid om activiteiten te kiezen, beslissingen te nemen en gedrag te reguleren in overeenstemming met eigen waarden en doelen. Ík voel me vrij om te trainen op mijn eigen manier Competentie de ervaring dat het eigen gedrag resulteert in de bedoelde uitkomsten en effecten Ik voel me in staat om te trainen en om te gaan met uitdagingen Verbondenheid de behoefte aan activiteiten, contact en intieme relaties met anderen Ik voel me verwant met mijn trainingsmaatjes 9

10 Zelfdeterminatietheorie : zelfregulatie Autonome zelfregulatie (Intrinsieke motivatie) Iets doen omdat het inherent plezier geeft Ik train om het aangenaam is en plezierig Geïntegreerde regulatie Geïdentificeerde regulatie Geïnternaliseerde regulatie Externe zelfregulatie (Externe motivatie) Iets doen om te voldoen aan externe druk of externe waardering te krijgen Ik train omdat mijn arts zegt dat ik dat moet doen 10

11 Zelfdeterminatietheorie Drie psychologische basisbehoeften die leiden tot veerkracht en welbevinden Bewijs uit verschillende culturele contexten Bewijs uit verschillende settingen zoals opvoeding, school, werk en zorg Het gaat om universele menselijke behoeften De context speelt een belangrijke rol bij vervullen basisbehoeften 11

12 300 leerkrachten basisonderwijs

13 300 leerkrachten in basisonderwijs

14 Gezondheidszorg en basisbehoeften

15 15

16 Wetenschappelijke onderbouwing (Ng et al., 2012)

17 Conclusies (Ng et al., 2012) Klimaat in de gezondheidszorg dat autonomie ondersteunt, voorspelt hogere niveaus van autonomie, competentie en verbondenheid van cliënten. Deze drie basisbehoeften alsmede autonome zelfregulatie voorspellen in (redelijk) sterke mate de geestelijke en fysieke gezondheid van cliënten. Niet alleen welbevinden, maar ook bijvoorbeeld cholesterol, bloedsuikerwaarden. 17

18 Interventies in WMO? 18

19 19

20 20

21 Audit menselijke maat Medewerker Visie op geluksgericht werken en behoeftevervulling Eigen rol in bevorderen welbevinden en vervullen behoeften Management Beleidsdocumenten Interviews Cliënt Welbevinden Ervaren behoeftenvervulling algemeen, Ervaren behoeften in zorgrelatie) Observatie van alledaagse interactie Aandacht voor welbevinden Aandacht voor vervullen behoeften 21

22 Ontwikkeling instrumenten Aandachtspunten bij onderbouwing Analyses voor validiteit en betrouwbaarheid Triangulatie tussen de verschillende instrumenten Verschillen tussen instellingen voor benchmark Eerste pilot laat goede resultaten zien 22

23 23

24 De verzorgende helpt de bewoner zich aan te kleden en pakt de deodorant. Bewoner: Ga weg met die troep! draait weg van de verzorgende Verzorgende: Wilt u geen deodorant? Of zou u een ander merk willen? De bewoner kijkt stomverbaasd. Uh nu u het me vraagt. 24

25 25

26 Hartelijk dank voor uw aandacht Ernst Bohlmeijer 26