Acht sleutels op weg naar als een vis in het water: zo voel ik me als opvoeder

Transcriptie

1 Acht sleutels op weg naar als een vis in het water: zo voel ik me als opvoeder Inleiding: Noteer enkele sleutels die je kent en gebruikt om je goed in je vel te voelen: met de leerlingen die je begeleid, de leerkrachten waarmee je samenwerkt, op je school en daarbuiten. Wissel uit per twee. In plenum die zaken die je geraakt hebben in de voorbeelden van de ander. Dit is al een sleutel als je wil: wissel uit, deel de belangrijke dingen met elkaar, luister en vraag een luisterend oor. Coach elkaar! Zie: Jef Clement: Iedereen coach! LannooCampus/Spectrum, 2010

2 1. Denk in termen van overvloed I.p.v. te denken in termen van tekort (= deficit-denken van onze samenleving) We denken vaak vanuit een tekort, vanuit wat we niet hebben of kunnen of zijn. Of vanuit een vraag, een nood, een probleem. Heel ons onderwijs is gebaseerd op dit soort denken. (Hierachter schuilt een geconstrueerd ideaalbeeld.) Wat gebeurt er als we denken vanuit overvloed over onszelf, de kinderen/leerlingen/collega s/directie? Elevatorpitch (wat heb jij in overvloed?) Tekst Nelson Mandela Onze diepste angst is niet dat we onmachtig zouden zijn. Onze diepste angst betreft juist onze eindeloze kracht. Niet de duisternis, maar het LICHT in ons is wat we het meeste vrezen. We vragen onszelf af "Wie zijn we dan wel om briljant, schitterend, begaafd of geweldig te zijn?" Echter, waarom zou je dat niet zijn? Je bent een kind van God! Je dient de wereld niet door jezelf klein te houden. Er wordt geen LICHT verspreid, als de mensen om je heen hun zekerheid ontlenen aan jouw kleinheid. We zijn allen voorbestemd om te stralen, zoals kinderen dat doen. We zijn geboren om het goddelijke dat in ons allen aanwezig is, te manifesteren. Het is niet slechts in enkelen, maar in ieder mens aanwezig. En als we ons LICHT laten schijnen, schept dat voor anderen de mogelijkheid hetzelfde te doen. Als we ons van onze diepste angst bevrijd hebben, zal onze aanwezigheid alleen al anderen ook bevrijden. Inauguratie toespraak Nelson Mandela 1994 (geschreven door Marianne Williamson)

3 2. Zet je talent zoveel als mogelijk in Drie manieren om bewust te worden van je talent: Er moet iemand zijn die je talent ziet. De context en omgeving spelen een grote rol: zoveel mogelijk verschillende contexten opzoeken. Je moet de moed hebben, het lef hebben om je talent in te zetten (zie pianiste die partituren vergeten is en toch speelt onder aanmoediging van haar dirigent), + het helpt als je wordt uitgedaagd door iemand Talentinterview per twee Stel vragen zoals: - Vertel eens, wanneer vliegt voor jou de tijd voorbij? - Van welke activiteit geniet jij het meest? - Bij welke activiteit voel je op het moment zelf geen vermoeidheid? - Wat kan je blijven doen, ook al ben je zeer moe, heb je slecht geslapen of sta je onder stress? - Welke complimenten hebben anderen jou al eens gegeven over dingen waarvan zij vinden dat jij er goed in bent? Vraag door op die complimenten en ga op zoek naar concrete voorbeelden hiervan. - Hoe ziet jouw ideale werkweek eruit? Parafraseer, vat samen, vraag om verduidelijking. Zoek samen naar hoe je de talenten van de ander zou kunnen benoemen. Probeer een lijstje met talenten op te stellen. Zoek hoe je die talenten nog meer zou kunnen inzetten op school. Zie: - Luk Dewulf: Ik kies voor mijn talent LannooCampus/Scriptum, Luk Dewulf en Peter Beschuyt: Mijn baas kiest voor mijn talent LannooCampus/Van Duuren Psychologie, Luk Dewulf en Peter Beschuyt: Toolbox: Ik kies voor mijn talent LannooCampus, 2012

4

5 3. Neem je overtuigingen onder de loep Welke overtuiging heb ik over mezelf (en waardoor ik niet verder geraak)? Welke zorg zit hier onder? Hoe kunnen we de zorg garanderen en toch de nodige veranderingen aanbrengen? Als het stormt, bouwen sommigen een schuilplaats en anderen een windmolen. Uit onderzoek blijkt dat de verwachtingen die je hebt van de toekomst en je eigen invloed hierop, goede voorspellers zijn van je gedrag. Als je iets verwacht, is de kans ook groter dat het gaat gebeuren. Als je tegenslag en afwijzing verwacht, zal dit leiden tot vermijdend gedrag, passiviteit, angst, frustratie en zelfs depressieve klachten. Daarentegen, als je kansen verwacht en er vertrouwen in hebt dat je dit kunt beïnvloeden, grote kans dat dit ook het geval zal zijn. Ben je bewust van je verwachtingen en je gedachten over je toekomst, over de ontwikkelingen in/op je werk? Doe hier de test hoe je omgaat met veranderingen: ben jij een schuilplaats- of een windmolenbouwer? Zet steeds een kruisje bij de opmerkingen die van toepassing zijn op jou en kijk dan of de linker- of rechterkolom het meest gelden voor jou.

6 Verwacht je voornamelijk tegenslag (met andere woorden: ben je een schuilplaatsbouwer) of zie je kansen (ben je een windmolenbouwer)? Is dit (tegenslag of juist kansen) ook wat je wilt dat daadwerkelijk gaat gebeuren? Zo niet, stel je verwachtingen (en gedachten!) bij. Wat wil je dat er wél gaat gebeuren? Spreek dit dan letterlijk uit, neem deze verwachtingen bewust in gedachten. Onderzoek welke rol bij je past: die van de schuilplaatsbouwer of van de windmolenbouwer? Schrijf op wat je doel is voor jezelf, wat je over 3 maanden bereikt zou willen hebben. Deel een pagina in twee kolommen. Schrijf in kolom 1 op wat je zou denken, hoe je je zou voelen en je gedragen om je droom te realiseren als je een windmolenbouwer (optimist) was. Schrijf in kolom 2 op hoe je zou denken, voelen en je gedragen om je doel te realiseren als je een schuilplaatsbouwer (pessimist) was. Mijn doel is: Wat zou ik denken, voelen en hoe zou ik me gedragen om mijn doel te bereiken als ik een windmolenbouwer (optimist) was? Wat zou ik denken, voelen en hoe zou ik me gedragen om mijn doel te bereiken als ik een schuilplaatsenbouwer (pessimist) was.

7 Je kunt nu kiezen: welke rol spreekt je het meest aan, waar heb je het meeste aan? Kies die rol en pas het concreet toe. Je hebt al opgeschreven hoe je je zou voelen, gedragen en welke gedachten je zou hebben. Nu hoef je ze alleen in de praktijk te brengen :-) Uitwisseling in groepjes van drie over wat je hierbij nodig hebt. Uit:

8 4. Ga soepel om met planlast en administratieve verplichtingen Neem je eigenaarschap (opnieuw) in handen Wees trots op je professioneel kunnen Uitwisselen van tips aan elkaar Of:

9 5. Kijk je allergieën en ergernissen in de ogen Kernkwadrant van Ofman Het kernkwadrant van Ofman is een dankbare methodiek. Je kan alternatief gedrag vinden door inzicht te krijgen bij frustraties of ergernissen. Als er leerlingen of leerkrachten zijn aan wiens gedrag jij je ergert, is volgende oefening helpend: Voorbeeld: Zie: Daniel Ofman: Bezieling en kwaliteit in organisaties, Servire/Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 2008

10 6. Motivatie en communiceer over wat je nodig hebt - Zelfdeterminatietheorie en ondersteunende vaardigheden Wanneer ben je geneigd te doen wat een ander je vraagt?

11 De zelfdeterminatietheorie (ZDT) is een door Edward L. Deci en Richard M. Ryan ontwikkelde macrotheorie over de menselijke motivatie. De kern van de theorie wordt gevormd door de stelling dat er drie natuurlijke basisbehoeften zijn die, indien deze bevredigd worden, een optimale functionering en groei van een persoon toestaan. Ook de intrinsieke motivatie van een persoon om doelen te bereiken hangt mede van de bevrediging van deze behoeften af. Een belangrijke stelling van de theorie is dat vormen van controle op het gedrag van anderen zorgt voor een afname van hun intrinsieke motivatie, omdat deze controle de bevrediging van de basisbehoeften frustreert. Volgens de zelfdeterminatietheorie kan extrinsieke motivatie de intrinsieke motivatie 'verdringen'. Een persoon die extern gemotiveerd wordt, zal zich niet autonoom voelen en daarom minder intrinsiek gemotiveerd raken. Een kind dat beloond wordt voor het al dan niet maken van huiswerk zal bijvoorbeeld mogelijk de eigen intrinsieke motivatie voor de handeling verliezen, als het de beloning als een oorzaak gaat zien van het eigen gedrag. Communiceer over wat je nodig hebt om intrinsiek gemotiveerd te blijven! Waaraan denk je?

12 7. Luister naar je lichaam - Het spreekt - Losmaak-, ademhalings- en visualisatie-oefeningen

13 8. Doe iets met wat er vandaag door je hoofd/hart/buik is gegaan - Formuleer een actiepunt - Wat heb je nodig? - Kies een meter/peter