Opzet beleid sociaal domein

Transcriptie

1 Opzet beleid sociaal domein 1. Inleiding De Wet maatschappelijke ondersteuning is sinds 2007 van kracht. Het huidige daaruit voortkomende Wmo beleidsplan Uitgaan van eigen kracht loopt eind 2015 af. In 2015 moet er daarom een nieuw plan geschreven worden. Het huidige Wmo beleidsplan is in 2011 opgesteld als groeimodel om uiteindelijk te komen tot één integraal welzijnsplan voor de gemeente Reusel-. Dit beleidsplan bevatte al meer onderwerpen dan alleen het Wmo-beleid. Hierin is bijvoorbeeld ook sport en cultuur meegenomen. Het nieuwe beleidsplan maken we nog breder. Voor 2015 is het streven om uiteindelijk tot één integraal plan te komen, waarin alle onderwerpen uit het sociaal domein opgenomen zijn. In onderstaande notitie wordt de opzet beschreven om tot een nieuw beleidsplan te komen Definitie sociaal domein Onder sociaal domein verstaan wij: alle organisaties, diensten en voorzieningen samen die mensen ondersteunen, de leefbaarheid vergroten en de participatie bevorderen Een andere werkwijze Er zijn enkele ontwikkelingen geweest in de gemeente Reusel-, waardoor nu de stap gezet kan worden naar een beleidsplan over het hele sociale domein. Dit is een beleidsplan over het gehele sociaal domein. Kanteling Zo is Reusel- in 2010 gestart met de Kanteling. De Kanteling gaat uit van een verandering in denken en doen van de burger op alle gebieden. Er is niet langer sprake van een afhankelijkheidsrelatie van de burger richting de gemeente, maar een wederkerige relatie. De eigen kracht en verantwoordelijkheid van de burger staat centraal. Dit vraagt een andere denkwijze en werkwijze van de burger en de Kanteling heeft tot doel om deze denkwijze om te zetten in gedrag. Met de 3 Decentralisaties in het sociale domein en de daarmee samenhangende maatschappelijke ontwikkelingen wordt de Kanteling en het gedachtegoed van zelfredzaamheid en participatie voortgezet. Dit vraagt ook een andere werkwijze en denkwijze van ambtenaren bij de gemeente en een nieuwe rol van de burger bij het opstellen van beleid. Deregulering Daarnaast is in het coalitieprogramma van het in 2014 gestarte college als doelstelling deregulering opgenomen. Het college heeft tot doel om bureaucratie-arm te werken en regelgeving te vereenvoudigen. Bovendien heeft ook de adviescommissie WZW (Wonen, Zorg en Welzijn) de wens uitgesproken om geen grote beleidsstukken meer te ontvangen om advies over uit te brengen. Zij geeft er de voorkeur aan om in eerder bij de beleidsvorming en daarmee de uitvoering betrokken te worden. De adviescommissie adviseert over kaders en monitort de effecten op uitvoeringsniveau. Overheidsparticipatie Er is ook sprake van een omslag van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie. Dit betekent een steeds belangrijkere rol voor het zelforganiserend vermogen van de samenleving. De gemeente verwacht een actievere rol van de burger in het meedenken met de beleidsontwikkeling én het uitvoeren van het beleid. Aan de andere kant neemt de gemeente hierin een andere (en meer terughoudende) rol in 2. Ook beleidsmedewerkers moeten een omslag maken van beleidsmaker naar netwerkpartner (procesmanager). De energie, de kennis en de ervaring die in de samenleving aanwezig is, dient te worden ingezet om tot uitvoeringsplannen te komen. Daarbij is er net als bij de decentralisaties sprake van een kanteling. Gemeentelijke organisaties zelf moeten kantelen naar een frontlijnorganisa- 1 STAMM. ABC 3D: een begrippenlijst voor de transities in het sociale domein. 2013, p Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De doe-democratie. Kabinetsnota ter stimulering van een vitale samenleving. 2013, p. 3.

2 tie die op maat burgers en organisaties met elkaar in contact brengt op basis van behoeften en mogelijkheden. Een verschuiving van een regisserende gemeente naar een voorwaardenscheppende netwerkgemeente. Het opstellen van het beleidsplan sociaal domein gaan wij doen via het principe van overheidsparticipatie. Er is dus een prominente rol voor de inwoners, gemeenteraad, dorpsraden, werkgroepen zorg en welzijn en de adviescommissie WZW. Zij worden al vroeg in het proces betrokken, namelijk bij het uitwerken van de thema s in de dorpsavonden. Op die manier krijgt het een plan draagvlak bij alle partijen. Daarnaast is er de mogelijkheid voor burgers om zelf plannen te initiëren. Positie van de gemeenteraad Met deze nieuwe werkwijze komt er ook een andere rol voor de gemeenteraad. De gemeenteraad stelt het beleidsplan sociaal domein vast. Daarna volgen er geen aparte beleidsplannen per thema s meer. Onder het beleidsplan sociaal domein komen uitvoeringsplannen te hangen, die een uitwerking zijn van de te bereiken maatschappelijke effecten. De gemeenteraad gaat met deze werkwijze dus op een andere manier sturen. Hij stuurt niet langer op beleidsplannen, maar op de te bereiken maatschappelijke effecten via uitvoeringsplannen. 1.2 De Integrale Toekomstvisie In 2013 heeft de gemeenteraad van Reusel- de toekomstvisie Gezamenlijk, Grenzeloos en Groen vastgesteld. Hierin staat het gewenste beeld van onze gemeente in Dit geeft richting aan toekomstige besluitvorming en beleidsontwikkeling. De ambities die hierin beschreven staan, zijn van toepassing voor alle beleidsterreinen binnen het gemeentelijke domein. Daarom vormt de Integrale Toekomstvisie de leidraad voor het beleidsplan sociaal domein. Bij het formuleren van onze doelstellingen gaan wij uit van de ambities zoals die al in de Integrale Toekomstvisie staan vermeld. 1.3 Opbouw notitie In hoofdstuk 2 van deze notitie wordt kort stilgestaan bij de evaluaties van de huidige beleidsplannen Wmo Uitgaan van Eigen Kracht en Visienota Omslag in het Sociale Domein van Reusel-. Tevens wordt ingegaan op recente wettelijke ontwikkelingen die invloed hebben op het beleid sociaal domein. Vervolgens wordt in hoofdstuk 3 ingegaan op de thema s die we in het beleidsplan gaan gebruiken. In hoofdstuk 4 volgt een uitleg over de aanpak en een planning voor het plan.

3 2. Evaluaties, knelpunten en maatschappelijke ontwikkelingen 2.1 Evaluaties en knelpunten Evaluaties Eind 2014 hebben er evaluaties plaatsgevonden van het Wmo beleidsplan Uitgaan van eigen kracht en van de Visienota Omslag in het Sociale Domein In het document Stand van zaken derde jaar Wmo beleidsplan is een overzicht te vinden van de behaalde doelstellingen en uitgevoerde acties. De activiteiten beschreven in Omslag in het Sociale Domein zijn niet allemaal uitgevoerd. De reden hiervan is dat in 2013 en 2014 ter voorbereiding op de transities de prioriteit lag bij een goede invoering van de nieuwe wet- en regelgeving vanaf Daarom zijn er regelmatig tussentijdse bijstellingen geweest. Ook zijn er in die periode bestuurlijk andere keuzes gemaakt. In een maatschappelijk veld dat volop in beweging is, gaan ontwikkelingen snel en dat betekent dat er een voortdurend proces van bijstellen nodig was en is. Knelpunten Uit de evaluaties zijn enkele procesmatige knelpunten naar voren gekomen, die het behalen van de doelstellingen bemoeilijkte. Allereerst is geconstateerd dat maatschappelijke effecten in de huidige beleidsplannen te weinig meetbaar zijn. Uit een evaluatie kan worden opgemaakt of een doelstelling gehaald is, maar een daaraan verbonden maatschappelijk effect is nu niet meetbaar. Hier willen we met de nieuwe werkwijze van een integraal beleidsplan sociaal domein wel naar toe. We realiseren ons wel dat niet alle doelstellingen en maatschappelijke effecten kwantitatief meetbaar zijn. In hoofdstuk 4 gaan we bij de aanpak hierop in. Een tweede knelpunt heeft te maken met de visies en te behalen effecten uit verschillende beleidsplannen die van elkaar verschillen of juist elkaar overlappen. In elk beleidsplan dat wordt geschreven, worden visies, ambities en doelstellingen geformuleerd. Echter, deze worden per beleidsplan opgesteld en komen niet met elkaar overeen of zijn juist hetzelfde. Dit leidt ertoe dat er in het sociaal domein verschillende visies, ambities en doelstellingen bestaan. Hierdoor is de integraliteit niet optimaal. Door één beleidsplan sociaal domein te maken, stellen we één keer één visie, missie en ambities vast die voor alle onderwerpen binnen het sociaal domein gebruikt worden. Hiermee creëren we eenduidigheid. Ten slotte is geconstateerd dat beleidsplannen te veel van achter het bureau zijn geschreven, waardoor inwoners in beperkte mate betrokken waren. Dit gold voor zowel de beleidsontwikkeling als de beleidsuitvoering. Door de omslag van burgerparticipatie naar overheidsparticipatie is het van belang om op een andere manier te gaan werken. Inwoners moeten meer en vooraf in het proces betrokken worden bij het beleid. Initiatieven vanuit de gemeenschap moeten worden gefaciliteerd door de gemeente. De inwoners zijn aan zet. Met dit integrale beleidsplan sociaal domein hebben wij tot doel om de inwoners van onze gemeente te betrekken bij het maken van het beleid en het uitvoeren ervan. 2.2 Recente wettelijke en maatschappelijke ontwikkelingen 3 Decentralisaties in het sociale domein Vanaf 1 januari 2015 zijn de drie decentralisaties in het sociale domein een feit. Hiermee zijn er meer taken m.b.t. zorg en ondersteuning onder verantwoordelijkheid van de gemeente gekomen. Concreet is er sprake van drie overhevelingen: o Decentralisatie van AWBZ naar Wmo: verschillende zorgtaken vanuit de AWBZ zijn onder de Wmo komen vallen. Het gaat hierbij onder andere om de functie begeleiding en het beschermd wonen. Door de wetswijziging van de Wmo 2015 heeft de gemeente nog enkele extra taken gekregen, zoals de (onafhankelijke) cliëntondersteuning, kortdurend verblijf en de persoonlijke verzorging (5); 3 Document is te vinden op 4 Document is te vinden op 5 Document is te vinden op

4 o o Jeugdhulp: gemeenten zijn vanaf 1 januari 2015 verantwoordelijk voor de preventie, ondersteuning, hulp en zorg aan jeugdigen en ouders; Participatiewet: het doel van de wet is om meer inwoners met een arbeidsbeperking aan de slag te krijgen. De Participatiewet bestaat uit twee onderdelen, namelijk uit een aanpassing van de voormalige Wet Werk en Bijstand (WWB) en daarnaast het re-integratie gedeelte. Het Rijk heeft verschillende instrumenten ter beschikking gesteld om arbeidsintegratie te bevorderen, zoals loonkostensubsidie, beschut werken, de quotumwet en de tegenprestatie naar vermogen. GGD monitors De GGD gezondheidsmonitors 6 laten op hoofdlijnen de ontwikkelingen voor Reusel- zien binnen het sociaal domein. Onderstaand wordt aan de hand van zes onderwerpen de ontwikkeling van Reusel- uitgelicht ten opzichte van andere gemeenten in de regio. De tabellen met cijfers zijn opgenomen in bijlage 1. De conclusies per onderwerp: Algemeen Relatief minder volwassenen in Reusel- dan in de regio hebben geen betaald werk, een laag huishoudinkomen of moeite met rondkomen. Daarentegen ontvangen in Reusel- relatief meer ouderen dan in de regio alleen AOW. Gezondheid Wat betreft gezondheid wijken de burgers in Reusel- niet af van het gemiddelde in de regio. Ook zijn er geen veranderingen ten opzichte van de vorige monitors zichtbaar. Dat wil niet zeggen dat de cijfers geen aandacht behoeven. Zo geeft in Reusel- één op de tien jongeren van 12 t/m 18 jaar aan zich psychisch ongezond te voelen. Ruim vier op de tien ouderen ervaart zijn eigen gezondheid als gaat wel tot slecht. Zelfredzaamheid Het hebben van weinig regie neemt toe met de leeftijd: van de volwassenen (19 t/m 64 jaar) in Reusel- zegt 9 weinig regie over het eigen leven te hebben, bij de 65-plussers is dat 18. Ook het percentage dat beperkt is in bezigheden door de eigen gezondheid neemt toe met de leeftijd: is bij de volwassenen in Reusel- 13 beperkt in bezigheden door de eigen gezondheid, bij de ouderen is dat ruim één op de vier. Relatief meer ouderen in Reusel- dan in de regio kunnen niet geheel zelfstandig gebruik maken van eigen of openbaar vervoer. Bijna één op de drie ouderen in Reusel- is kwetsbaar. Participatie In Reusel- zijn op een aantal gebieden relatief meer burgers maatschappelijk actief dan gemiddeld in de regio. Relatief meer jongeren (12 t/m18 jaar) en volwassenen (19 t/m 64 jaar) in Reusel-De Mierden dan in de regio verrichten vrijwilligerswerk. Bij de jongeren is ten opzichte van de vorige monitor ook een toename te zien in het percentage dat vrijwilligerswerk verricht (van 9 in 2007 naar 19 in 2011). Tevens zijn, in vergelijking met de regio, in Reusel- relatief meer jongeren (12 t/m 18 jaar), volwassenen en ouderen lid van een vereniging of club. Gemiddeld geeft één op de zeven à acht inwoners van Reusel- van 19 jaar en ouder mantelzorg. Hoewel niet significant, is ten opzichte van de vorige monitors wel een toename zichtbaar in het percentage volwassenen en ouderen dat mantelzorg geeft. 6 GGD Jeugdmonitor 0 t/m 11 jaar, 2013 GGD Jeugdmonitor 12 t/m 18 jaar, 2011 GGD Volwassenenmonitor (19 t/m 64 jaar), 2012 GGD Ouderenmonitor, 2012

5 Eenzaamheid, leefbaarheid, leefomgeving en sociale uitsluiting Eénderde van de volwassenen en ruim vier op de tien ouderen in Reusel- is eenzaam. Zowel bij de volwassenen als de ouderen komt (zeer) ernstige eenzaamheid voor bij 6. Hoewel in de regio ten opzichte van de vorige monitors zowel bij de volwassenen als de ouderen een toename is te zien in het percentage (zeer) ernstig eenzamen, is in Reusel- het percentage binnen deze groep gelijk gebleven. In Reusel- is de sociale cohesie hoog: 75 van de volwassenen in Reusel- is tevreden over de betrokkenheid in de buurt. In de regio ligt dat met 57 aanzienlijk lager. Relatief meer volwassenen in Reusel- dan in de regio worden erg gehinderd door geur. De meeste geurhinder komt van stallen met vee, pluimvee etc en landbouw en veeteeltactiviteiten. Dertien procent van de volwassenen in Reusel- is bezorgd over de invloed van de omgeving op de gezondheid. Dat verschilt niet met het gemiddelde in de regio. Echter, 8 van de volwassenen in Reusel- is bezorgd over de invloed van veehouderij in de buurt. In de regio is dat met gemiddeld 2 een stuk lager. Leefstijl: alcohol, bewegen, overgewicht Alcoholgebruik onder jongeren blijft een aandachtspunt, ook in Reusel-. Hoewel het percentage jongeren (12 t/m 18 jaar) dat in de 4 weken voor het onderzoek alcohol gedronken heeft gedaald is ten opzichte van de vorige monitor, is het percentage in Reusel- hoger dan gemiddelde in de regio. Ook het percentage binge-drinkers (heeft afgelopen 4 weken bij één gelegenheid 5 glazen of meer gedronken) is in Reusel- beduidend hoger dan gemiddeld in de regio. Ten opzichte van de regio vinden relatief minder ouders van jonge kinderen (8 t/m 11 jaar) in Reusel- 18 jaar of ouder een verantwoorde leeftijd voor zelfstandig alcoholgebruik. In Reusel- is het percentage ouderen dat overgewicht heeft hoger dan gemiddeld in de regio. Ook het percentage ernstig overgewicht is onder de ouderen in Reusel- fors hoger dan gemiddeld. Overige maatschappelijke ontwikkelingen Naast de wettelijke veranderingen door de 3 Decentralisaties in het sociale domein en de trends die uit de GGD monitors naar voren zijn gekomen, zijn er nog andere maatschappelijke ontwikkelingen die een belangrijke rol spelen. Het gaat hierbij onder andere over: o Vergrijzing o Individualisering in de samenleving o Leegloop winkelvoorzieningen door internetshopping o Verdwijnen van voorzieningen uit kleine kernen o Bezuinigingen van overheid 3. Thema s beleid sociaal domein 3.1 Inleiding De ambities van de Toekomstvisie en het coalitieprogramma vormen de paraplu voor het beleid sociaal domein. Aan de hand van thema s zullen er doelstellingen / maatschappelijke effecten geformuleerd worden. Dit gebeurt op twee manieren. Inwoners en partners worden gevraagd om te benoemen welke acties / plannen zij wenselijk vinden en waarom. Daaraan zijn doelstellingen te koppelen. Ook kan het zijn dat er wettelijk van de gemeente iets gevraagd wordt waaraan een doelstelling gekoppeld moet worden. Op deze wijze worden de maatschappelijke effecten / doelstellingen geformuleerd. Deze doelstellingen worden meetbaar door aan de uitvoeringsplannen prestatieindicatoren te hangen. Dit gebeurt door aan de acties / uitvoeringsplannen prestatie-indicatoren te koppelen. Hierna wordt ingegaan op de ambities uit de Toekomstvisie en de thema s die gebruikt gaan worden.

6 3.2 Toekomstvisie en Wmo beleid Ambities toekomstvisie De in 2013 vastgestelde Toekomstvisie Gezamenlijk, Grenzeloos en Groen is de leidraad voor het beleidsplan sociaal domein. De toekomstvisie bestaat uit twaalf ambities; deze ambities zijn direct toepasbaar op het beleid van het sociale domein. Het betreft de volgende ambities: o Landelijk karakter o Dorps wonen o Behoud kleine kernen o Grote sociale cohesie en actief verenigingsleven o Zorgzame dorpen o Streven naar een evenwichtige samenleving o Trots op historisch en cultureel erfgoed o Stimulans werkgelegenheid o Verbeterde bereikbaarheid o Blik op België o Samenwerking in de regio o Duurzaamheid Deze ambities vormen de kapstok voor het integrale beleidsplan sociaal domein. Thema s Wmo beleidsplan In het Wmo beleidsplan worden zes thema s uitgewerkt: Samenwonen en samenleven Opgroeien Inzetten voor de ander Vrije tijdsbesteding Toegankelijkheid Zelfstandig blijven De thema s uit dit beleidsplan zijn nog altijd actueel, maar voor het vaststellen van thema s voor het beleidsplan sociaal plan is onderzocht of aangesloten kan worden bij de thema s van de GGD Zuidoost-Brabant. Door eenduidige metingen, rapporten en communicatie te gebruiken, vormt het beleid sociaal domein dan een consistent geheel. Daarnaast zijn er ook inhoudelijke redenen om aan te sluiten bij de thema s van de GGD en niet de oude thema s uit het Wmo-beleidsplan te gebruiken. De oude thema s zijn specifiek gericht op het Wmo-beleid. Dit beleid gaat over het bieden van maatschappelijke ondersteuning aan personen die extra hulp of ondersteuning nodig hebben. Er was al sprake van de Kanteling en in dat opzicht was er al een verbreding zichtbaar. Zo was leefbaarheid toen ook al een belangrijk onderwerp. Met het nieuwe beleid willen we nog een stap verder gaan. De nieuwe thema s moeten alle aspecten van het sociaal domein bevatten. Hierbij gaat het bijvoorbeeld ook over arbeidsparticipatie en gezond leven. De thema s van de GGD bevatten al deze onderwerpen. 3.3 Nieuwe thema s Mensen hebben een gezonde basis nodig om mee te kunnen doen in de samenleving. Die participatie is tegelijkertijd ook essentieel voor het welzijn van mensen. In de Volksgezondheid Toekomst Verkenning (VTV) van de GGD Brabant-ZuidOost wordt deze wederkerige relatie met gezondheid uitgewerkt voor een vijftal thema s. Het gaat over de volgende vijf thema s: o Gezond en talentvol opgroeien o Arbeid (als medicijn) o Gezond bezig o Samen in de wijk

7 o Langer thuis Met de thema s van de GGD worden de gebieden op het sociale domein die voor onze burgers van belang zijn en waar ze invloed op kunnen hebben gedekt. Deze thema s komen terug in de diverse monitors en rapportages van de GGD. Monitoren effecten sociale domein Het monitoren van de effecten van alle veranderingen in het sociale domein is van groot belang. De GGD Brabant-Zuidoost heeft veel expertise op het gebied van monitoring en ontwikkelt momenteel voor enkele gemeenten in de regio een monitoringsinstrument voor het sociale domein. De gemeente heeft de GGD verzocht om gezamenlijk te komen tot een indicatorenset dat gekoppeld wordt aan het beleidsplan sociaal domein. In de indicatorenset voor het beleidsplan sociaal domein worden deze gegevens gecombineerd met andere beschikbare (gemeentelijke) registraties en monitors (oa Monitor Sociaal Domein van KING (Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten), Kinderen in Tel, etc.) en in samenhang gerapporteerd. Rapportage ontwikkelingen sociaal domein In het najaar van 2015 verschijnt de nieuwe VTV van de GGD Brabant-Zuidoost. Naast Reusel-De Mierden zijn ook veel andere gemeenten op zoek naar geschikte indicatoren om de ontwikkelingen in het sociaal domein te monitoren. De GGD heeft er daarom voor gekozen om in de nieuwe VTV de belangrijkste ontwikkelingen binnen het sociale domein te beschrijven en de wederkerige relatie die er bestaat tussen gezondheid en deze ontwikkelingen inzichtelijk te maken. Zowel de ambities uit de toekomstvisie als de thema s van het Wmo-beleidsplan sluiten grotendeels aan bij de thema s die in de VTV beschreven worden. De gemeente kiest er daarom voor om de eerste rapportage van te ontwikkelen indicatorenset te integreren in de VTV. Per thema zijn mogelijke items genoemd.: Gezond & talentvol opgroeien Onderwijs Ontwikkelen en benutten van capaciteiten Gezonde school Ouders Gezamenlijkheid Arbeid (als medicijn) Arbeidstoeleiding Mensen met een beperking Gezondheidsmanagement: werkgevers investeren in gezondheid, levensloopbestendig personeelsbeleid e.d.) Dagbesteding en beschutte werkplekken Gezond bezig Leefstijl Gezondheidsbewust opvoeden Maatschappelijke activiteit: vrijwilligerswerk, verenigingsleven, mantelzorg Samen in de wijk Gezonde en veilige leefomgeving Ontmoeten: sociale veiligheid, contact, diversiteit, iedereen kan meedoen Vrijwilligers: toerusten en waarderen Hulp vragen en hulp krijgen

8 Langer thuis Zelfstandig thuis wonen Actief ouder worden Eigen regie Helpende hand: vangnet, mantelzorgers, informele zorg Zorg dichtbij: integraal, tijdig Veiligheid: mantelzorgwoningen, domotica, valpreventie ed. 4 Aanpak en planning Aanpak Om te komen tot één beleidsplan voor het hele sociaal domein gaan we de komende maanden op twee manieren aan de slag om bij de thema s de, maatschappelijke effecten en doelstellingen voor het sociale domein te formuleren. Overheidsparticipatie is hierbij het uitgangspunt. Vanuit de inwoners en onze partners willen we input krijgen met betrekking tot de gewenste resultaten en het te voeren beleid. Dit heeft een kwantitatieve en een kwalitatieve component. Kwalitatief onderzoek We willen de inwoners, dorpsraden, verenigingen, werkgroepen zorg en welzijn, de gemeenteraad en de adviescommissie WZW betrekken om aan de hand van thema s een leefbaarheidsprogramma (IDOP) te bepalen voor de komende jaren. Hiervoor is bureau Kragten in de arm genomen om door het organiseren van inwonersavonden input op te halen. De GGD zal in dit traject ondersteunend zijn. Het idee is om per kern een dorpsavond te organiseren. Voor de kern Reusel zal er eerst middels interviews gezocht worden om de juiste mensen bij elkaar te krijgen. Tijdens deze dorpsavonden willen we de thema s in het sociaal domein uitwerken. Samen met de partners, waaronder we ook de inwoners verstaan, willen we bespreken wat er momenteel goed gaat in de kernen, wat minder goed gaat, op welke manier dit opgelost kan worden en wie betrokken wil worden bij een verdere uitwerking hiervan. Vervolgens worden er verdiepingsavonden georganiseerd op basis van thema s en uitgediept per kern. De partners/ inwoners kunnen aansluiten bij de thema s die hen het meeste interesseren. Tijdens deze avonden worden de thema s, die tijdens de eerste avonden zijn besproken, verder geconcretiseerd. We gaan kijken wat we precies gaan doen, op welke manier en wat er voor nodig is. Deze input vormt de basis van de uitvoeringsplannen die aan het beleidsplan gekoppeld worden. De uitvoeringsplannen kunnen sociale projecten zijn maar ook fysieke. Waar mogelijk wordt er aansluiting gezocht bij het proces dat er loopt om tot een structuurvisie te komen. Na deze avonden wordt de input voor de uitvoeringsplannen gebruikt om maatschappelijke effecten en doelstellingen in het sociaal domein te formuleren. Hiermee geven we dus aan wat we concreet de komende jaren willen bereiken. Dit is het beleid sociaal domein en dit sluit aan op de Integrale Toekomstvisie van onze gemeente. Kwantitatief onderzoek Naast de kwalitatieve input vanuit de gemeenschap voor de thema s en uitvoeringsplannen wordt er ook gebruik gemaakt van kwantitatief onderzoek om maatschappelijke effecten en doelstellingen te bepalen. In dit onderdeel speelt de GGD een belangrijke rol. De GGD Zuidoost-Brabant houdt zich bezig met het opstellen van monitors en rapporten op het gebied van leefbaarheid en gezondheid in het sociale domein. De uitkomsten van deze onderzoeken en andere (landelijke) onderzoeken gebruikt de GGD om aan de hand van geformuleerde thema s aanbevelingen te doen over de stand van zaken in een gemeente. Aan de hand van deze kwantitatieve cijfers kan dan bepaald worden hoe onze gemeente ervoor staat, op welke gebieden wij vooroplopend zijn en op welke gebieden er misschien extra aandacht vereist is. Deze input kunnen wij gebruiken om maatschappelijke effecten en doelstellingen te formuleren.

9 Op basis van de geformuleerde doelstellingen stelt de GGD een indicatorenset samen. De komende jaren wordt deze indicatorenset gebruikt om periodiek de nieuwe stand van zaken te beschrijven. Bij die updates wordt dan gebruik gemaakt van de nieuwe beschikbare cijfers van oa de GGD, KING, etc. De combinatie van het kwalitatieve en kwantitatieve onderzoek zorgt voor een integraal beeld van het sociaal domein. Wij zijn ons ervan bewust dat in het sociaal domein niet alle effecten kwantitatief meetbaar zijn. Door zowel kwalitatieve als kwantitatieve cijfers te gebruiken weten we aan de hand hoe we ervoor staan. Op basis van deze kwalitatieve en kwantitatieve input gaan we de komende maanden het integrale beleidsplan sociaal domein schrijven. In dit proces hebben we verschillende gremia ingebouwd waar we het geformuleerde beleid kunnen klankborden. We hebben een stuurgroep en projectgroep, bestaande uit medewerkers van de gemeente vanuit verschillende disciplines die meekijken tijdens het schrijfproces. Daarnaast hebben we een klankbordgroep ingericht, waarin een afvaardiging van de adviescommissie WZW, dorpsraden en inwoners uit de kernen zit. Door deze verschillende gremia willen we het draagvlak voor het beleidsplan zo groot mogelijk maken. Proces schematisch weergegeven: Planning Bovenstaande aanpak is vastgelegd in een planning. In de planning is weergegeven op welke momenten welke betrokken partner aan zet is en op welke momenten er formele afstemming plaatsvindt. In de huidige planning wordt er naar gestreefd om het beleidsplan sociaal domein in april 2016 door de gemeenteraad te laten vaststellen.

10 PLANNING OP HOOFDLIJNEN Opzet beleid sociaal domein, opzet werkbijeenkomst 5 maart en voorbereiding dorpsavonden in driekernenoverleg bespreken, WZW ook hiervoor uitnodigen. Opzet beleid sociaal domein en opzet werkbijeenkomst 19 maart bespreken in projectgroep Toelichten opzet beleid sociaal domein in ketenoverleg 23 maart met formele partners Opzet beleid sociaal domein en opzet werkbijeenkomst 2 april bespreken in stuurgroep Commissie Inwoners informeren over opzet beleid 7 april sociaal domein Vaststellen in college 14 april Werkbijeenkomst van de raad 23 april Dorpsavonden en verdiepingsavonden in 4 kernen. Mei/ juni Ook WZW, dorpsraden en ketenpartners worden hiervoor uitgenodigd. Eerste concept beleid bespreken in beleidsmatige Tweede week juli werkgroep Eerste concept beleid bespreken in klankbordgroep Tweede week juli en ketenpartners Overleg met beleidsmatige werkgroep en klankbordgroep September Eerste concept bespreken in de projectgroep Derde week september (Concept beleid bespreken in dorpsraden overleg 28 september) Concept beleid bespreken in stuurgroep Tweede week oktober Tweede concept bespreken in beleidsmatige Eerste week november werkgroep WZW bijpraten 17 november Tweede concept bespreken in klankbordgroep en vierde week november met ketenpartners Tweede concept bespreken in projectgroep Derde week december (voor kerst) Tweede concept bespreken in stuurgroep Vierde week januari 2016 Advies WZW en ter inzage legging Februari 2016 eerste week maart 2016 B&W vergadering Maart 2016 Commissievergadering April 2016 Raadsvergadering April 2016

11 Bijlage 1: Cijfers uit GGD monitors GGD Jeugdmonitor 0 t/m 11 jaar, 2013 GGD Jeugdmonitor 12 t/m 18 jaar, 2011 GGD Volwassenenmonitor (19 t/m 64 jaar), 2012 GGD Ouderenmonitor, 2012 Legenda Het recente cijfer van Reusel- wijkt significant af van vorige meting Het recente cijfer van Reusel- wijkt significant en in negatieve zin af van het recente regionale cijfer Het recente cijfer van Reusel- wijkt significant en in positieve zin af van het recente regionale cijfer 1. Algemeen Monitor Regio Zuidoost- Brabant Monitor Reusel- Trend Reusel- Jeugd 0 t/m 11 jaar Ouders minimum inkomen ( 1350) en lager 9 7 = Eén of beide ouders werkloos, arbeidsongeschikt 10 5 = of langdurig ziek Kind komt uit eenoudergezin 6 3 = = Jeugd 12 t/m 18 jaar Eén of beide ouders werkloos, arbeidsongeschikt 9 8 = of langdurig ziek Jongere komt uit eenoudergezin 10 5 Geen trend Volwassenen 19 t/m 64 jaar Heeft geen betaald werk (pensioen, werkloos/ Geen trend zoekend, arbeidsongeschikt, bijstandsuitkering, huisman/-vrouw, onderwijs volgend) Gestandaardiseerd huishoudinkomen per jaar is 14 5 Geen trend maximaal euro Heeft moeite met rondkomen = Ouderen 65 jaar en ouder Gestandaardiseerd huishoudinkomen per jaar is Geen trend maximaal euro Heeft moeite met rondkomen = Ontvangt alleen AOW =

12 2. Gezondheid Jeugd 0 t/m 11 jaar Mening ouders over gezondheid kind is gaat wel/slecht Heeft een verhoogd risico op psychosociale problematiek (4-11 jaar) Monitor Regio Zuidoost- Brabant Monitor Reusel- Trend Reusel- = 4 5 = 8 6 = Jeugd 12 t/m 18 jaar Vindt eigen gezondheid matig/slecht = Voelt zich psychisch ongezond = Volwassenen 19 t/m 64 jaar Ervaart eigen gezondheid als "gaat wel" tot "slecht" Geen trend Voelt zich psychisch ongezond = Ouderen 65 jaar en ouder Ervaart eigen gezondheid als "gaat wel" tot "slecht" Geen trend Voelt zich psychisch ongezond = 3. Zelfredzaamheid Jeugd 0 t/m 11 jaar Ouders kunnen met opvoedingsvragen terecht bij eigen netwerk (familie/vrienden..) Ouder vindt kind (soms tot meestal) voldoende weerbaar Monitor Regio Zuidoost- Brabant Monitor Reusel- Trend Reusel- = 99,2 99,7 Geen trend Geen trend Jeugd 12 t/m 18 jaar Jongere heeft lage weerbaarheid 4 4 Geen trend Volwassenen 19 t/m 64 jaar Beperkt in bezigheden door de lichamelijke gezondheid = Heeft weinig regie over het eigen leven 9 9 = Ouderen 65 jaar en ouder Beperkt in bezigheden door de lichamelijke gezondheid = Heeft weinig regie over het eigen leven = Kan niet geheel zelfstandig gebruik maken van = eigen of openbaar vervoer Is een kwetsbare oudere Geen trend

13 4. Participatie Monitor Regio Zuidoost- Brabant Monitor Reusel- Trend Reusel- Jeugd 4 t/m 11 jaar Lid van een vereniging of club = Jeugd 8 t/m 11 jaar Geeft momenteel mantelzorg 3 4 = Jeugd 12 t/m 18 jaar Doet wekelijks vrijwilligerswerk Geeft mantelzorg = Lid van een vereniging of club = Volwassenen 19 t/m 64 jaar Verricht vrijwilligerswerk = Geeft momenteel mantelzorg = Lid van een vereniging of club = = Ouderen 65 jaar en ouder Verricht vrijwilligerswerk = Geeft momenteel mantelzorg = Lid van een vereniging of club Geen trend 5. Eenzaamheid, leefbaarheid, leefomgeving en sociale uitsluiting Monitor Regio Zuidoost- Brabant Monitor Reusel- Trend Reusel- = Jeugd 4 t/m 11 jaar Heeft voldoende vriendjes/vriendinnetjes om buiten = schooltijd mee te spelen Kind wordt soms, vaak of heel vaak gepest Geen trend Jeugd 12 t/m 18 jaar Is afgelopen 3 maanden op school gepest = Volwassenen 19 t/m 64 jaar Is (matig tot sterk) sociaal uitgesloten 5 2 Geen trend Is eenzaam = Heeft niet genoeg mensen op wie teruggevallen 8 4 Geen trend kan worden in geval van narigheid Ontevreden over betrokkenheid buurt (sociale = cohesie) Wordt erg gehinderd door geur 8 13 Geen trend Bezorgd over de invloed van de omgeving op de Geen trend gezondheid Meest bezorgd over de invloed van: Veehouderij in de buurt 2 8 Geen trend Ouderen 65 jaar en ouder Is eenzaam = Is (zeer) ernstig eenzaam 9 6 = Behorend tot netwerktype 'lokaal familie afhankelijk' = (Ik heb gelukkig familie in de buurt. Zij zullen zo nodig voor mij zorgen) Behorend tot netwerktype 'privacy gericht' (Ik heb niet veel contact met mensen in de buurt, maar ik 8 3 =

14 ben misschien altijd al te onafhankelijk) 6. Leefstijl: alcohol, bewegen, overgewicht Monitor Regio Zuidoost- Brabant Monitor Reusel- Trend Reusel- Jeugd 4 t/m 11 jaar Sport minstens 2 keer per week minimaal een uur = (buiten school) Sport niet (buiten school) = Jeugd 8 t/m 11 jaar Wel eens alcohol gedronken 4 2 = Ouder vindt verantwoorde leeftijd regelmatig zelfstandig alcoholgebruik 18 jaar of ouder = = Jeugd 12 t/m 18 jaar Heeft alcohol gedronken in afgelopen 4 weken Drinkt 20 glazen alcohol of meer per week 5 10 = Heeft in afgelopen 4 weken bij één gelegenheid = glazen of meer gedronken Sport of beweegt (minimaal één uur per dag) minder = dan 7 dagen per week Sport nooit 9 7 Geen trend Volwassenen 19 t/m 64 jaar Overmatig drinker (mannen > 21 glazen per week; 9 11 = vrouwen > 14 glazen per week) Bingedrinker (minstens 1x per week 6 glazen of = meer per dag) Heeft overgewicht (incl. obesitas) = Ouderen 65 jaar en ouder Overmatig drinker (mannen > 21 glazen per week; 9 5 = vrouwen > 14 glazen per week) Bingedrinker (minstens 1x per week 6 glazen of 4 3 = meer per dag) Heeft overgewicht (incl. obesitas) = Heeft ernstig overgewicht/obesitas 15 21