Resultaten Volwassenen- en Ouderenmonitor Cranendonck

Transcriptie

1 Resultaten Volwassenen- en Ouderenmonitor Cranendonck

2 Voorwoord Een goede gezondheid zowel lichamelijk als psychisch vergroot de mogelijkheden van mensen om (langer) mee te doen in het maatschappelijke leven. De inwoners van Cranendonck zijn over het algemeen positief over hun gezondheid. De onderlinge betrokkenheid is groot en ook de deelname aan sociale activiteiten ligt hoog. Bovendien zien we enkele positieve trends in de leefstijl. Mooie resultaten, waar de gemeente, gezondheidszorg, welzijnswerk en andere partners dagelijks hun bijdrage aan leveren! Natuurlijk blijven er ook punten van zorg. Ik denk bijvoorbeeld aan de volwassenen en ouderen in Cranendonck die (zeer) ernstig eenzaam zijn. Daarnaast is het aantal mantelzorgers de afgelopen jaren in Cranendonck sterk toegenomen. Maar ook in de leefstijl is nog gezondheidswinst te behalen! In deze rapportage kunt u de belangrijkste cijfers en trends van de Volwassenen- en Ouderenmonitor voor Cranendonck lezen. Wij zijn blij u deze resultaten ook voor vier deelgebieden te kunnen presenteren. De onderwerpen van deze monitors worden gerapporteerd in vier thema s: de sociale wijk, de gezonde wijk, de zorgzame wijk en de leefbare wijk. Vanuit de inhoudsopgave kunt u klikken naar de resultaten voor elk thema. De resultaten bieden veel aanknopingspunten om gezamenlijk te blijven werken aan de gezondheid in Cranendonck. Vanuit de GGD dragen wij daar natuurlijk graag ons steentje aan bij! Marlieke de Jong Gezondheidsmakelaar

3 Volwassenen- en Ouderenmonitor Monitors in 21 gemeenten Zuidoost-Brabant Steekproef van 19 t/m 64 jarigen en 65-plussers Schriftelijke of online vragenlijst naar keuze Eerdere vergelijkbare monitors uitgevoerd in 2009 en 2012 Deelname in Cranendonck: 363 volwassenen (34% respons) 438 ouderen (45% respons) GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

4 Volwassenen- en Ouderenmonitor Resultaten: - Cranendonck totaal en 4 wijkclusters: Budel en Dorplein, Schoot, Maarheeze, Soerendonk en Gastel - Vergelijking met Zuidoost-Brabant en Nederland - Trends Resultaten in % en absolute aantallen (Cranendonck): volwassenen: 1% = 120 personen ouderen: 1% = 45 personen GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

5 Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om naar de betreffende pagina te gaan Sociale wijk Sociale betrokkenheid Eenzaamheid Participatie Zorgzame wijk Hulp en vraagverlegenheid Voorzieningen en hulpmiddelen Mantelzorg Gezonde wijk Ervaren gezondheid Psychische gezondheid Zingeving Leefstijl Leefbare wijk Woonomgeving Geur- en geluidshinder Bezorgdheid woonomgeving Achtergrondkenmerken Leeftijd, huishouden en opleiding Financiën

6 Sociale betrokkenheid Eenzaamheid Participatie 1

7 Sociale betrokkenheid In Cranendonck ervaren relatief veel inwoners voldoende sociale samenhang in hun buurt. Desondanks lijkt er sprake te zijn van een daling in het geven van burenhulp. In vergelijking tot de regio is de sociale samenhang die inwoners in Cranendonck ervaren relatief groot. Meer dan 60% van de inwoners ervaart voldoende sociale samenhang in hun buurt. Dit wordt het sterkst ervaren door inwoners van de kernen Soerendonk en Gastel (86% van de volwassenen en 76% van de ouderen) en het minst door de volwassenen in Budel en Dorplein (53%). Driekwart van de volwassenen in Cranendonck heeft regelmatig (tenminste 2x per maand) contact met buren. Bij de ouderen ligt dit met 82% iets hoger. Zowel bij de volwassenen als bij de ouderen hebben de inwoners van Soerendonk en Gastel het meeste contact met de buren en de inwoners van Budel en Dorplein de minste. Jongvolwassenen (19-24 jaar) hebben het minst vaak frequent contact met buren. Daarna wordt dit meer naarmate de leeftijd toeneemt. Inwoners van éénpersoonshuishoudens, mensen met een lager inkomen en allochtone inwoners hebben ook minder vaak contact met hun buren. Circa 72% van de volwassenen geeft aan af en toe iets voor de buren te doen. Dit was in 2012 nog 80%. In Zuidoost-Brabant zien we ook een significante daling. De verschillen naar kern zijn groot. In Budel en Dorplein wordt relatief de minste burenhulp gegeven (65%), in Soerendonk en Gastel het meest (84%). GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

8 % Sociale betrokkenheid 100 Heeft regelmatig (min. 2x per maand) contact met buren Deelgebieden Budel en Dorplein Schoot Maarheeze Soerendonk en Gastel jaar 65+ jaar Cranendonck (totaal) GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

9 Eenzaamheid Ruim inwoners in Cranendonck zijn (zeer) ernstig eenzaam. Eenzaamheid hangt sterk samen met het missen van eigen regie en steun uit de omgeving. Eenzaamheid blijft een belangrijk aandachtspunt, zowel bij volwassenen als ouderen. In Cranendonck is circa 1 op de tien volwassenen en ouderen (zeer) ernstig eenzaam. In totaal zijn dit ongeveer inwoners. Met name bij de volwassenen lijkt er een stijging te zijn van het aandeel mensen dat (zeer) ernstig eenzaam is. Bij de ouderen is het stabiel. Dit in tegenstelling tot de regio; daar zien we een toename bij beide leeftijdsgroepen. De verschillen tussen de kernen zijn groot. In Budel en Dorplein en in Schoot is het percentage (zeer) ernstig eenzamen bij zowel de volwassenen als de ouderen duidelijk hoger dan in Maarheeze en in Soerendonk en Gastel. Met name in Schoot is het percentage (zeer) ernstig eenzame ouderen met 16% relatief hoog. Inwoners die alleenwonend of alleenstaande ouder zijn, zijn vaker (zeer) ernstig eenzaam. Ook bij allochtone inwoners, met name bij de niet-westerse groep, is eenzaamheid een punt van aandacht. Zeker bij de ouderen. Eenzaamheid hangt sterk samen met diverse andere problemen. Bij de volwassenen komt eenzaamheid bijvoorbeeld meer voor bij mensen die weinig eigen regie ervaren. Bij de ouderen is de kans op eenzaamheid aanzienlijk groter bij mensen die weinig steun ontvangen uit hun omgeving. GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

10 % Eenzaamheid Is (zeer) ernstig eenzaam Trend Volwassenen jaar Ouderen 65+ GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

11 (niet) westers allochtoon zijn zich niet gelukkig voelen (psychisch) ongezond zijn weinig zingeving ervaren Inwoners 19+ alleenwonend zijn moeite hebben met rondkomen weinig eigen regie ervaren een kwetsbare oudere zijn alleenstaande ouder zijn weinig steun ontvangen Meer eenzaamheid bij mensen die jaar 65+ GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

12 Participatie In Cranendonck neemt het verrichten van vrijwilligerswerk toe, met name onder 65-plussers. Het lid zijn van verenigingen is stabiel. Voor ruim volwassenen is een verenigingslidmaatschap echter te duur. Circa 29% van de volwassenen en 34% van de ouderen in Cranendonck verricht vrijwilligerswerk. Beide cijfers zijn vergelijkbaar met de regio. Bij beide leeftijdsgroepen zien we een stijging vanaf Bij de ouderen is deze ook significant. Bij de volwassenen is het percentage vrijwilligers het hoogste in Schoot (43%), bij de ouderen is dat in Maarheeze (46%). Het aandeel mensen dat lid is van een vereniging of club is stabiel: 61% van de volwassenen en 63% van de ouderen. Dit komt overeen met het regionale gemiddelde. Punt van zorg is dat circa volwassen inwoners aangeven niet voldoende financiële middelen voor een verenigingslidmaatschap te hebben. Deze groep is procentueel redelijk gelijk verdeeld tussen de kernen. Alleen in Soerendonk en Gastel is het iets lager. Het sociale leven speelt in grote mate via digitale wegen. Dit is echter niet voor iedereen vanzelfsprekend. In de communicatie en ondersteuning van vooral ouderen is het van belang om te weten dat 23% van de ouderen in Cranendonck geen gebruik maakt van internet. In Schoot is deze groep ouderen het grootst (31%), in Maarheeze het kleinst (15%). De belangrijkste reden is volgens de ouderen dat ze er onvoldoende van begrijpen (26%). Bijna één op de acht ouderen heeft überhaupt geen internet (12%). GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

13 % Participatie Verricht vrijwilligerswerk Trend Volwassenen jaar Ouderen 65+ GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

14 Ervaren gezondheid Psychische gezondheid Zingeving Leefstijl 9

15 Ervaren gezondheid De meerderheid van de inwoners van Cranendonck is positief over hun gezondheid. Inwoners van Budel en Dorplein voelen zich het meeste belemmerd in hun activiteiten vanwege hun gezondheid. In Cranendonck is 78% van de volwassenen en 59% van de ouderen positief over de eigen gezondheid. Dit ligt in lijn met de regio en is de afgelopen jaren redelijk stabiel. In Maarheeze zijn relatief veel inwoners positief over hun gezondheid. Dit geldt met name voor de ouderen (72%). Niet de ziekte zelf maar de beperkingen door de ziekte of aandoening bepalen in sterke mate de gezondheidsbeleving van mensen. Eén op de vijf volwassenen en ruim één op de drie ouderen heeft een of meer langdurige ziekten en is daardoor (ernstig) beperkt in activiteiten. Bij zowel de volwassenen als de ouderen geldt dit het vaakst voor de inwoners van Budel en Dorplein. Ouderen met een lage opleiding of die alleen wonen zijn minder positief over hun gezondheid. Zij zijn ook vaker langdurig ziek of ervaren beperkingen. Ongeveer volwassenen en ouderen in Cranendonck kunnen door hun gezondheid niet de dingen doen die zij willen. Het aandeel volwassenen dat niet de gewenste dingen kan doen lijkt net als in de regio licht toe te nemen. Maar dat is niet significant. Bij de ouderen is dit stabiel. GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

16 % Ervaren gezondheid Heeft langdurige ziekte(n) en is (ernstig) beperkt in activiteiten Deelgebieden Budel en Dorplein Schoot Maarheeze Soerendonk en Gastel Cranendonck (totaal) jaar 65+ jaar GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

17 Psychische gezondheid Relatief veel jongvolwassenen kampen met ernstige stress en suïcidale gedachten. Zij zijn daarmee een belangrijke doelgroep bij het tegengaan van psychische problemen. Ruim driekwart van de mensen in Cranendonck is over het algemeen een gelukkig mens. Daarnaast heeft circa 90% van de inwoners zich de afgelopen 3 maanden veelal vrolijk gevoeld. Maar daarnaast voelen bijna inwoners zich psychisch ongezond. Dit betreft 20% van de volwassenen en 15% van de ouderen. Belangrijk daarbij is de groep jongvolwassenen. Regionale analyses laten zien dat één op de vier 19 t/m 24 jarigen zich psychisch ongezond voelt. Met name bij de volwassenen zijn de verschillen tussen de kernen groot. In Budel en Dorplein voelt bijna 1 op de 4 zich psychisch ongezond. In Maarheeze geldt dit voor maar 1 op de 7 inwoners. Bij de (jong)volwassenen is ook stress een belangrijk aandachtspunt. Bijna 1 op de 5 volwassenen in Cranendonck geeft aan recent veel stress te hebben ervaren. Werk is met stip de belangrijkste oorzaak daarvoor (41%). Maar ook financiën (16%) en gezondheid (13%) worden als bron voor stress genoemd. Bij circa volwassenen (8%) in Cranendonck zijn de psychische problemen dusdanig dat zij in het afgelopen jaar serieus gedacht hebben aan het beëindigen van hun leven. Deze groep is in Schoot het grootste (14%). Jongvolwassenen hebben deze suïcidale gedachten vaker dan 40-plussers en mannen vaker dan vrouwen. Ook alleenstaanden en mensen met een laag inkomen geven vaker aan deze gedachten te hebben. GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

18 % Psychische gezondheid Voelt zich psychisch ongezond Deelgebieden Budel en Dorplein Schoot Maarheeze Soerendonk en Gastel Cranendonck (totaal) jaar 65+ jaar GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

19 sociaal uitgesloten zijn of weinig sociale cohesie in de buurt ervaren onvoldoende regie over eigen leven hebben zich eenzaam voelen enige of grote moeite met rondkomen hebben minder dan 2x per maand contact met buren hebben niet zelfstandig contact kunnen leggen en onderhouden weinig zingeving ervaren Meer psychische ongezondheid bij mensen die momenteel mantelzorg ontvangen GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

20 % Psychische gezondheid Heeft laatste 12 maanden serieus gedacht om een eind aan het leven te maken (19-64 jarigen) Deelgebieden Budel en Dorplein Schoot Maarheeze Soerendonk en Gastel Cranendonck (totaal) GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

21 Zingeving Ruim één op de tien inwoners van Cranendonck is niet in staat zin aan het leven te geven. Dit hangt sterk samen met het missen van sociale vaardigheden en eigen regie. Het hebben van een zinvolle dagbesteding draagt sterk bij aan de ervaren gezondheid. Circa 10% van de volwassenen en 12% van de ouderen is echter niet in staat om zin aan het leven te geven. Bij zowel de volwassenen als de ouderen in Schoot lijkt dit een groter punt van zorg dan in de andere kernen. Een aanzienlijk deel van de inwoners in Cranendonck heeft daarnaast niet het gevoel doel en richting in het leven te ervaren. Wellicht onverwacht geldt dit even vaak voor volwassenen als voor ouderen (36%). Wel genieten ouderen minder van het maken en uitvoeren van plannen dan volwassenen. Het missen van zingeving hangt sterk samen met andere problemen. Inwoners die niet in staat zijn om sociale contacten te leggen of te houden hebben aanzienlijk vaker moeite om zin te geven aan het leven. Ditzelfde geldt voor mensen die zich psychisch ongezond voelen en weinig eigen regie ervaren. Bij de volwassenen zijn de verschillen tussen de leeftijdsgroepen beperkt. Bij de ouderen neemt het gebrek aan zingeving sterk toe bij het stijgen van de leeftijd. Bij 85-plussers is dit aandeel twee keer zo groot als bij de jarigen. Ook mensen met een lagere opleiding en alleenwonenden missen vaker zingeving. GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

22 % Zingeving Is niet in staat om zin aan het leven te geven Deelgebieden Budel en Dorplein Schoot Maarheeze Soerendonk en Gastel Cranendonck (totaal) jaar 65+ jaar GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

23 Leefstijl Wisselende trends in de leefstijl in Cranendonck. Bij de volwassenen neemt het alcoholgebruik en roken af. Bij de ouderen wordt er meer bewogen. Lichaamsbeweging is belangrijk voor lichaam én geest. Sinds 2009 is er een significante stijging van het percentage ouderen dat voldoet aan de norm Gezond Bewegen 1. Bij de volwassenen lijkt deze groep echter juist iets af te nemen. Iets meer dan de helft van de helft beweegt voldoende en dat is significant lager dan in de regio. Van alle ouderen haalt 73% wel de aanbevolen norm. Dit ligt in lijn met het regionale gemiddelde. Wel zien we bij beide leeftijdsgroepen een kleine daling in het aandeel mensen met overgewicht. Er is echter nog geen sprake van significante dalingen. De groep mensen met overgewicht is desondanks nog altijd groot: 42% van de volwassenen en 56% van de ouderen. Bij de volwassenen zien we bovendien een positieve tendens in het alcoholgebruik. Momenteel voldoet 58% van de volwassenen niet aan de norm. In 2009 was dat nog 71%. Bij de ouderen is deze groep juist iets gegroeid naar 54%. Sinds 2015 hanteert de Gezondheidsraad een nieuwe norm: Drink liever niet, maar maximaal 1 glas per dag. In Maarheeze voldoen de minste volwassenen en ouderen aan deze nieuwe norm. In Cranendonck rookt 10% van de volwassenen en 12% van de ouderen. Bij de volwassenen is het aandeel rokers opnieuw significant afgenomen. Bij de ouderen is het stabiel. 1 1 Norm Gezond Bewegen uit 2015 (Gezondheidsraad), minstens 5 dagen per week een half uur matig intensief lichamelijk actief GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

24 % % Leefstijl Beweegt voldoende volgens norm Trend Voldoet niet aan norm alcoholgebruik Trend Volwassenen jaar Ouderen 65+ Volwassenen jaar Ouderen 65+ GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

25 Hulp en vraagverlegenheid Voorzieningen en hulpmiddelen Mantelzorg 20

26 Hulp en vraagverlegenheid Meerderheid ouderen in Cranendonck heeft indien nodig hulp beschikbaar in hun omgeving. Maar daadwerkelijk vragen om hulp is voor bijna een kwart van de ouderen erg moeilijk. Ruim één op de zes ouderen in Cranendonck ontvangt momenteel zorg vanwege hun gezondheid. Daarnaast hebben bijna 300 ouderen behoefte aan meer hulp of zorg. In Cranendonck heeft 83% van de ouderen indien nodig hulp beschikbaar in de omgeving. Maar bij circa 770 ouderen is dat niet het geval. Deze groep lijkt procentueel iets groter te worden. Met name de beschikbare hulp van kinderen, familieleden, buren en vrienden is sinds 2012 afgenomen. De meeste hulp in de omgeving hebben de ouderen in Soerendonk en Gastel. Ook al is er hulp beschikbaar in de omgeving, de drempel om die hulp daadwerkelijk te vragen is hoog. Bijna een kwart van de ouderen in Cranendonck vindt het erg moeilijk om hulp te vragen bij gezondheidsproblemen. Deze groep is het kleinste in Maarheeze (18%) en het grootste in Budel en Dorplein (28%). Vraagverlegenheid is zeker niet alleen bij ouderen een aandachtspunt. Ook van de volwassenen in Cranendonck heeft ruim één op de zes er erg veel moeite mee om hulp te vragen bij gezondheidsproblemen. Het zijn met name vrouwen (alle leeftijden) en de ouderen van 75+ die het vaker lastig vinden om hulp te vragen. Maar ook alleenwonenden hebben hier meer moeite mee. GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

27 % Vraagverlegenheid Vindt het erg moeilijk om hulp te vragen bij problemen met de gezondheid Deelgebieden Budel en Dorplein Schoot Maarheeze Soerendonk en Gastel Cranendonck (totaal) jaar 65+ jaar GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

28 niet zelfstandig contacten kunnen leggen minder dan 2x per maand contact met buren hebben vaak al wel mantelzorg ontvangen weinig eigen regie ervaren zich psychisch niet gezond of ongelukkig voelen geen gebruik van internet maken sociaal uitgesloten zijn of lage sociale cohesie ervaren in de buurt niet (altijd) bij iemand terecht kunnen met probleempjes Meer vraagverlegenheid bij mensen die behoefte hebben aan 1 of meer welzijnsvoorziening, maar deze niet gebruiken GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

29 Voorzieningen en hulpmiddelen Het gebruik van Wmo-voorzieningen in Cranendonck neemt nog steeds iets toe bij volwassenen. Desondanks weet een aanzienlijke groep inwoners met een behoefte aan een Wmo-voorziening niet waar ze terecht kunnen voor informatie. Het gebruik van Wmo-voorzieningen door volwassenen is vanaf 2009 significant gestegen naar 9% in Bij de ouderen ligt dit met 5% iets lager. Bij beide leeftijdsgroepen lijkt het aandeel mensen te stijgen dat behoefte heeft aan een Wmo-voorziening, maar niet weet waar ze voor informatie hierover terecht kunnen. Deze stijging is echter niet significant. Vooral bij de niet-westerse allochtonen is de weg naar deze informatie onbekend. Bijna drie op de drie ouderen in Cranendonck heeft 1 of meer hulpmiddelen in de woning. Dit is lager dan gemiddeld in de regio. Het betreft veelal extra handgrepen en beugels. Zestien procent heeft behoefte aan hulpmiddelen. Deze behoefte is in de verschillende kernen redelijk vergelijkbaar. De meeste behoefte is er aan sensoren die noodsituaties aangeven of een alarmknop. Acht procent van de ouderen moet verhuizen indien ze slecht ter been worden. Circa 64% procent van de ouderen zal in die situatie in de eigen woning kunnen blijven, maar wel met aanpassingen. Deze groep is het grootste in Budel en Dorplein (68%) en het kleinste in Schoot (56%). GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

30 % % Voorzieningen en hulpmiddelen Heeft afgelopen jaar gebruik gemaakt van één of meer Wmo-voorzieningen Trend Wil informatie over Wmo-voorzieningen maar weet niet waar men terecht kan Trend Volwassenen jaar Ouderen 65+ Volwassenen jaar Ouderen 65+ GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

31 Mantelzorg Het aandeel mantelzorgers in Cranendonck is sinds 2009 (meer dan) verdubbeld. Overbelasting vormt een groeiend probleem onder zowel volwassen als oudere mantelzorgers. Circa 24% van de volwassenen en 25% van de ouderen in Cranendonck heeft in het afgelopen jaar mantelzorg gegeven. Bij beide leeftijdsgroepen is het aandeel mantelzorgers sinds 2009 (ruim) verdubbeld. Opvallend in Cranendonck is de trend in de overbelasting van volwassen en oudere mantelzorgers. Onder de volwassen mantelzorgers is het aandeel (tamelijk) zwaar belasten verder toegenomen naar 17%. In 2009 was dit nog 6%. In Soerendonk, Gastel en Maarheeze is de groep (tamelijk) zwaar belaste volwassen mantelzorgers het aanzienlijk groter dan in de andere kernen. Onder de oudere mantelzorgers is na een daling tussen 2009 en 2012 nu echter ook weer een flinke stijging te zien in het aandeel belaste mantelzorgers van 7% naar 19%. De groep (tamelijk) zwaar belaste oudere mantelzorgers is in Schoot met 41% opvallend groot. Bij de volwassenen in Schoot is dit percentage juist miniem. Volwassenen geven met name mantelzorg aan hun (schoon)ouders, ouderen met name aan hun partner, buren en andere familieleden. In Soerendonk en Gastel geven meer ouderen mantelzorg aan buren, vrienden of kennissen dan elders in de gemeente. De meeste mantelzorgers geven nog steeds 1 tot 10 uur per week mantelzorg. De combinatie met andere (zorg)taken of werk maakt volwassen mantelzorgers kwetsbaar voor overbelasting. Dit geldt in sterke mate voor vrouwen, die vaker mantelzorg verlenen dan mannen. GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

32 % % Mantelzorg 50 Heeft afgelopen jaar mantelzorg gegeven Trend Mantelzorger is (tamelijk) zwaar belast (% van de mantelzorgers) Trend Volwassenen jaar Ouderen 65+ Volwassenen jaar Ouderen 65+ GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

33 Woonomgeving Geur- en geluidshinder Bezorgdheid woonomgeving 28

34 Woonomgeving Inwoners van Cranendonck zijn tevreden over hun buurt. Maar met name inwoners van Budel en Dorplein en Maarheeze willen meer betrokken worden bij veranderingen in de buurt. Zowel de volwassenen als de ouderen in Cranendonck zijn grotendeels tevreden over hun buurt. Meer dan 80% geeft een 8 of hoger als beoordeling. Bij zowel de volwassenen als de ouderen is het percentage inwoners dat ontevreden is over de buurt het grootste in Schoot. Tweederde van de volwassenen voelt zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid in de wijk. Dit percentage is in Maarheeze hoger dan elders in de gemeente (77%). Eén op de zeven volwassenen is het afgelopen jaar actief geweest om hun buurt te verbeteren. Ruim één op de vijf volwassenen (21%) vindt dat de gemeente Cranendonck voldoende doet om bewoners te betrekken bij veranderingen in de buurt. De verschillen tussen de kernen zijn echter fors. In Schoot (43%) en in Soerendonk en Gastel (39%) vinden aanzienlijk meer mensen dat de gemeente hen voldoende betrekt bij veranderingen in de buurt dan in Budel en Dorplein (17%) en Maarheeze (11%). Bijna alle volwassenen geven aan groen in de buurt belangrijk te vinden. Met name in Schoot vindt circa 1 op de 5 dat er onvoldoende gebruiks- en kijkgroen aanwezig is in de buurt. Daarnaast mist bijna 1 op de 4 volwassenen in Schoot en Budel en Dorplein plekken voor verkoeling in de buurt. De visie van de GGD en op een gezonde leefomgeving is verwoord in het document Van Normen naar Waarden: kernwaarden voor een Gezonde Leefomgeving. Ze dienen onder andere als inbreng voor de vele processen die bij de implementatie van de Omgevingswet op de verschillende beleidsniveaus (gaan) lopen. 29

35 % Woonomgeving Geeft een voldoende voor de eigen buurt Deelgebieden Budel en Dorplein Schoot Maarheeze Soerendonk en Gastel Cranendonck (totaal) jaar 65+ jaar GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

36 Geur- en geluidshinder Ernstige geur- en geluidshinder zorgen voor overlast en hebben niet alleen een negatieve invloed op de leefbaarheid maar ook op de gezondheidsbeleving van inwoners. Ruim inwoners in Cranendonck worden ernstig gehinderd door geluid (circa 17%). Het meeste wordt dit gemeld door mensen woonachtig in Schoot. De belangrijkste bronnen voor ernstig geluidsoverlast zijn vliegverkeer en verkeer binnen én buiten de bebouwde kom. De hinder door vliegverkeer lijkt op gemeentelijk niveau (verder) af te nemen, van verkeer juist toe te nemen. Daarnaast wordt 10% van de volwassenen en 15% van de ouderen ernstig gehinderd door geur. Bij de ouderen is dit significant hoger dan in de regio (10%). Geurhinder is vooral gerelateerd aan de veehouderij in de omgeving (stallen met vee, uitrijden mest, etc). Met name de ouderen in Maarheeze ondervinden hiervan hinder. Na een eerdere daling is het percentage ernstige geluidhinder bij volwassenen sinds 2012 stabiel. De ernstige geurhinder is licht, maar niet significant, toegenomen. Op regionaal niveau zien we een toename van zowel geluidals geurhinder. Deze trend moet met enige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd vanwege een verandering in de vraagstelling naar geur- en geluidshinder. Geur- en geluidshinder hebben een negatieve invloed op de leefbaarheid in een dorp of kern. Mensen die hinder ervaren zijn vaker minder positief over de eigen buurt en woning. GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

37 % Geluidhinder Wordt ernstig gehinderd door geluid Deelgebieden Budel en Dorplein Schoot Maarheeze Soerendonk en Gastel jaar 65+ jaar Cranendonck (totaal) GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

38 % Geur- en geluidshinder Wordt ernstig gehinderd door geluid / geur (19-64 jarigen) Trend Geluid Geur NB. Deze trend kan beïnvloed zijn door een verandering in vraagstelling naar geur- en geluidshinder. GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

39 Bezorgdheid woonomgeving Eén op de zeven volwassenen en één op de vijf ouderen in Cranendonck is bezorgd over de invloed van de leefomgeving op hun gezondheid. De bronnen van zorg zijn divers. Ruim inwoners van Cranendonck maken zich zorgen over invloed die hun leefomgeving heeft op hun gezondheid. De invloed van veehouderij is een belangrijke bron van zorg. Maar ook het wonen in een drukke straat, het vliegveld, het vervoer van gevaarlijke stoffen en de invloed van industrie in de buurt worden genoemd. Inwoners van Maarheeze maken zich de meeste zorgen. Circa vier op de tien inwoners van Cranendonck is bezorgd over infectieziekten overdraagbaar van dier op mens (bijv Q-koorts), resistente bacteriën en/of fijnstof. Deze bezorgdheid is sinds 2012 sterk toegenomen (26%). Ook hier geldt dat de bezorgdheid het grootste is bij de inwoners van Maarheeze. Op regioniveau blijkt dat hoger opgeleiden zich eerder zorgen maken dan lager opgeleiden en dat het vooral speelt bij inwoners in de leeftijd van 40 tot 75 jaar. En dus minder bij jongvolwassenen en 85-plussers. GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

40 % Bezorgdheid woonomgeving Bezorgd over de invloed van omgeving op de gezondheid Deelgebieden Budel en Dorplein Schoot Maarheeze Soerendonk en Gastel Cranendonck (totaal) jaar 65+ jaar GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

41 moeite hebben met rondkomen eenzaam zijn psychisch ongezond zijn niet-westers allochtoon zijn niet (zo) gelukkig zijn lage sociale cohesie in de buurt ervaren Minder vaak positief over de leefomgeving zijn mensen die zelden of nooit contact met de buren hebben de buurt onaantrekkelijk vinden om te bewegen zich wel eens onveilig voelen onvoldoende ontmoetingsplekken in de buurt ervaren onvoldoende rustige plekken in de buurt ervaren GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

42 Achtergrondkenmerken Laarbeek 37

43 Leeftijd, huishouden en opleiding De Volwassenen- en Ouderenmonitor werden eind 2016 afgenomen. Cranendonck telde per 1 januari inwoners van 19 jaar en ouder. Hiervan hadden inwoners de leeftijd van 65 of ouder bereikt, dit is 27% van deze groep. Van de ondervraagden tussen de 19 en 64 jaar uit Cranendonck woont 43% samen met een partner en thuiswonende kinderen. In 7% van de huishoudens gaat het om een eenoudergezin. Van alle volwassenen woont één op de tien alleen. Dat is significant minder dan gemiddeld in Nederland. Bijna één op de vier ouderen is alleenwonend (23%). In Schoot wonen ouderen het vaakst alleen (29%). De afgelopen jaren lijkt het aandeel alleenwonende ouderen iets af te nemen. Meer ouderen dan gemiddeld in de regio hebben nog steeds een eigen koopwoning. In Cranendonck geldt dit voor circa ouderen (76%). Het opleidingsniveau ligt in Cranendonck over het algemeen iets lager dan in de rest van Zuidoost-Brabant; minder mensen zijn hoog opgeleid (HBO/WO) en meer mensen hebben lager- of middelbaar onderwijs (MAVO/LBO) genoten. Driekwart van de volwassenen heeft betaald werk. Zes procent (circa 700 volwassenen) is werkloos/-zoekend. In Schoot is deze groep groter dan in de andere kernen, hier zoekt 11% nog werk. Ongeveer 400 inwoners zijn arbeidsongeschikt (3%). GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

44 Leeftijd en huishoudsamenstelling Totaal aantal inwoners in Cranendonck in 2016: (bron CBS) inwoners 19-64: (59%) 65+: (22%) Huishouden met thuiswonende kinderen: 43% Eenoudergezin: 7% Alleenwonend: 10% Samenwonend: 78% Alleenwonend: 23% GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

45 Financiën Naar schatting heeft 15% van de volwassenen en 11% van de ouderen enige tot grote moeite om rond te komen (ruim mensen). Bij beide leeftijdsgroepen lijken deze percentages iets af te nemen. In Schoot is het percentage volwassenen dat moeite heeft met rondkomen hoger dan in de andere kernen (22%). De volwassenen in Cranendonck hebben een iets gunstigere financiële situatie dan gemiddeld in Zuidoost- Brabant en Nederland. Zo hebben zij vaker een gestandaardiseerd huishoudinkomen van euro of meer. Bij de ouderen is het huishoudinkomen juist iets lager. De groep ouderen die alleen AOW ontvangt is iets groter. Wanneer men schulden heeft kan dit een grote impact hebben op iemands leven. Ruim inwoners in Cranendonck heeft één of meer betalingsachterstanden (10%). Dit betreft 13% van de volwassenen en 5% van de ouderen. Het betreft met name betalingsachterstanden voor de zorgverzekering, belastingdienst en hypotheek of huur. Soms is er ook te weinig geld voor sociale activiteiten. Zo kunnen circa 460 volwassenen in Cranendonck een bezoek aan vrienden niet betalen (4%) en hebben circa volwassenen te weinig geld voor het lidmaatschap van een (sport)vereniging (9%). GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

46 % Financiën Heeft een of meer betalingsachterstanden (schulden) Deelgebieden Budel en Dorplein 2 Schoot Maarheeze Soerendonk en Gastel Cranendonck (totaal) jaar 65+ jaar GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

47 Meer weten over de inwoners van Cranendonck? Tabellenboeken en rapportages: GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

48 Meer weten over de inwoners van Cranendonck? GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor

49 Of neem contact op met: Marlieke de Jong Gezondheidsmakelaar Yvonne Meertens Kennismakelaar GGD Brabant Zuidoost Volwassenen- en Ouderenmonitor