De Wmo negen maanden onderweg

Transcriptie

1 De Wmo negen maanden onderweg Inleiding De WMO is met ingang van 1 januari 2007 van kracht geworden. Binnenlands Bestuur had onlangs een special over de Wmo. Een half jaar na de invoering van de wet staan de zaken er beter voor dan velen verwachtten. Ook VWS-Staatssecretaris Jet Bussemaker is positief: 'Mensen kunnen zo veel gerichter worden geholpen'. Verbindingen leggen tussen beleidsterreinen en bevorderen van participatie zijn speerpunten van Bussemaker. Doordat gemeenten ook de Wwb uitvoeren, gaan bijvoorbeeld zorg, ondersteuning en maatschappelijke participatie nu veel makkelijker samen. De zorgloketten zorgen voor goede informatie en maken de regeling toegankelijk. In deze notitie wil ik u namens de afdeling WMO van de sector Publiekszaken informeren over de stand van zaken uitvoering WMO. Hulp bij het huishouden Er zijn contracten afgesloten met 5 zorgaanbieders (Carint, Livio, Thuiszorg Noordwest Twente, Thuiszorgservice Nederland en Zorggroep Manna) voor Hulp bij het huishouden. De contracten en werkafspraken zijn ingegaan per 1 februari 2007 en niet op 1 januari 2007 vanwege een kort geding, ingediend door de Trivium / Meulenbeldgroep. Operationele werkafspraken m.b.t. de uitvoer van het raamcontract zijn in onderling overleg tussen opdrachtnemer en opdrachtgever vastgesteld. Deze operationele werkafspraken maken onderdeel uit van het raamcontract. Voor burgers is er een keuzevrijheid waar het zorgaanbieders betreft. Het aantal indicatiestellingen voor lichte schoonmaakhulp (HH1) groeit sterk, terwijl de toezegging van de meer gespecialiseerde thuiszorg (HH2) flink afneemt. Sommige kamerleden willen het Zeeuwse model verplicht stellen, waarbij met een vaste prijs vooral concurrentie op kwaliteit ontstaat. Staatsecretaris Bussemaker vindt het model sympathiek, maar wat haar betreft bepalen de gemeenten zelf hoe ze omgaan met de factoren prijs en kwaliteit. De VNG denkt hier net zo over. Uit onderzoek blijkt overigens dat gemeenten bij de aanbesteding kwaliteit veel zwaarder hebben laten wegen dan prijs. Meer over de indicatiestellingen, de herindicaties en de gevolgen hiervan vindt u terug in de bijlagen. Zorgvuldigheid Zoals bekend gebeurt de indicatiestelling door de gemeente zelf; de expertise is immers grotendeels al in huis vanwege de ervaring met WVG-indicaties. In de beginfase is veel tijd en aandacht besteed aan overleg met zorgverleners over de wijze van indiceren. Dit is juist van belang omdat de toedeling HH1 / HH2 op de functionele indicatie HH van het CIZ in het verleden door de zorgverlener werd gedaan. Daarnaast is er een overlegstructuur opgezet in het kader van de herindicaties voor die gevallen waarin de zorgverlener gefundeerd voor een andere indicatie wil opteren. Op die manier wordt alles in het werk gesteld om dit indicatietraject zorgvuldig te laten verlopen. Dit heeft er in geresulteerd dat het aantal bezwaarschriften van de zijde van zorgvragers niet afwijkt van het doorsnee percentage in het kader van de uitvoering van de WVG. In cijfers: Dit jaar zijn inmiddels ruim 2000 beschikkingen voor HH afgegeven, waarvan 1000 herindicaties, waarop 40 bezwaarschriften zijn ontvangen: Dit is 2%. Voor de WVG was dit percentage over ,1%. Persoonsgebonden budget (Pgb.) Nieuwe cliënten kunnen kiezen tussen Pgb of zorg in natura. Menzis (het zorgkantoor) voert vanaf 1 januari 2007 voor de gemeente Hengelo de Pgb-HH (Hulp bij het huishouden) voor nieuwe cliënten of herindicaties uit. Voor ondersteuning bij met name de administratieve rompslomp` van een Pgb kunnen budgethouders bij de Sociale D3 notitie flankerend beleid WMO notitie.doc Pagina 1 van

2 Verzekeringsbank (SVB) terecht. Met de SVB heeft de gemeente Hengelo tot vooralsnog 1 januari 2009 een overeenkomst afgesloten. Formatie afdeling Wet maatschappelijke ondersteuning In de periode tussen het moment van besluitvorming en nu is op het terrein van de organisatie en formatie veel gebeurd. De afdeling Wmo is met ingang van 1 januari 2007 geconfronteerd met een enorme hoeveelheid aanvragen die met de op dat moment aanwezige formatie redelijkerwijs niet af te handelen was. Er zijn toen 5 tijdelijke fulltime medewerkers ingezet om ondersteuning te bieden en is er kritisch gekeken naar de werkprocessen en de eerste resultaten daarvan zijn inmiddels zichtbaar. Daarnaast is er een extern bureau (Keizers) ingeschakeld om de werkwijze en processen nog eens grondig te analyseren. De bevindingen zijn binnenkort te verwachten. Doelstelling is te kijken waar er verdere efficiency-winst te behalen valt alsmede doorlooptijdverkorting van hulpaanvragen. Met het raadsvoorstel terzake, dat eveneens in uw raad van 3 juli is vastgesteld, is de formatie op oorlogsterkte gebracht en gaan wij de toekomst met vertrouwen tegemoet. Cliënttevredenheid Een belangrijke stap in de Wmo is de horizontale verantwoording. Deel daarvan is het tevredenheidonderzoek dat in dat kader wordt uitgevoerd. Op 1 juli 2008 gaan gemeenten de uitkomsten publiceren van onderzoek naar de tevredenheid van vragers naar maatschappelijke ondersteuning. Gemeenten die meedoen aan de benchmark Wmo nemen allemaal deel aan een tevredenheidonderzoek onder mensen met hulp bij het huishouden en voorzieningen voor gehandicapten. In dit onderzoek worden de resultaten per gemeente vergeleken met andere gemeenten. Zo wordt per gemeente duidelijk wat zwakke en sterke punten zijn. Over de uitkomsten daarvan zullen wij uw raad dan informeren. Zorgloket Het zorgloket Hengelo is begin november geopend en gevestigd op het publieksplein in het Stadhuis. Binnen het loket werkt de gemeente samen met MEE Twente en de Stichting Welzijn Ouderen (SWO). Waar het gaat om informatie en advies hebben MEE en SWO een zelfde maatschappelijke doelstelling. Zij brengen hun ervaring in en kunnen klanten doorverwijzen als de problemen complex zijn en gerichte hulp geboden is. Het succes van het zorgloket is groot en het aantal cliëntcontacten overstijgt alle verwachtingen. Het zorgloket blijkt uitstekend in een bestaande behoefte te voorzien en groeit gestaag uit tot hèt coördinatiepunt voor advisering op het gebied van wonen, zorg en welzijn. D3 notitie flankerend beleid WMO notitie.doc Pagina 2 van

3 Enkele getallen over de afgelopen maanden zijn: Baliecontacten Januari 342 Februari 269 Maart 438 April 293 Mei 274 Juni 296 Juli 357 Augustus 335 Telefoon Januari 2070 Februari 1567 Maart 1964 April 1384 Mei 1912 Juni 1346 Juli 1705 Augustus 1713 De gemeente Hengelo ziet het zorgloket als de toegangspoort voor burgers van Hengelo tot voorzieningen op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Het credo luidt: we leveren het of we regelen het. Het streven is dat klanten op basis van hun hulpvraag met een zo n compleet mogelijk pakket aan voorzieningen de deur uit gaan en zelf zo min mogelijk hoeven te regelen. Om dit ideaalbeeld te kunnen realiseren, is de hulp van vele partijen op het terrein van wonen, welzijn en zorg in Hengelo nodig. Van belang is dat een soepele samenwerking plaatsvindt tussen partijen om een integraal aanbod te leveren aan de klanten van het zorgloket. Vooral de doorgeleiding van de vraag is in dit kader relevant. Samenwerking rond zorgloketten in Twente Op verzoek van de bestuurscommissie OGZ is een advies opgesteld over de wijze waarop in Twente de reeds ingezette samenwerking met betrekking tot het modeltraject Cliëntinformatie en cliëntondersteuning (zorgloketten) structureel kan worden vormgegeven. Het advies is opgesteld onder verantwoordelijkheid van een stuurgroep waarin ambtenaren van de gemeente Almelo, Hengelo, Enschede en Hellendoorn, vertegenwoordigers van het zorgkantoor, PCPT, MEE Twente, CIZ en de provincie Overijssel zitting hadden. Er was een onafhankelijke voorzitter en het bureau HHM heeft ondersteuning geboden. In diverse werkgroepen zijn de thema s digitalisering, opleiding en communicatie uitgewerkt. Samenwerking is in het belang van de doelmatigheid en effectiviteit van de dienstverlening in zorgloketten. Het rendement van uitgaven die toch gedaan moeten worden neemt toe en de samenwerking maakt het voor externe financiers (bijv. de provincie) aantrekkelijker. De winst van samenwerken komt met name tot uiting ten aanzien van: de deskundigheidsbevordering van loketmedewerkers digitalisering van het zorgloket communicatie en pr-aspecten Zorgloket en AWBZ-indicatiestelling (CIZ) D3 notitie flankerend beleid WMO notitie.doc Pagina 3 van

4 Wmo-Voorzieningen Duidelijk is dat er een structurele toename is van het aantal aanvragen van ongeveer 30 tot 35% ten opzichte van Aanvragen Januari 526 Februari 417 Maart 375 April 387 Mei 362 Juni 400 Juli 345 Augustus 393 Onderverdeling tot en met augustus: Huishoudelijke hulp 1023 Vervoersvoorzieningen 415 Rolstoelvoorzieningen 324 Woonvoorzieningen 507 Gehandicaptenparkeerkaart 343 Daarnaast zijn er aanvragen ingediend die worden afgewezen, ingetrokken of doorgeleid worden naar een andere organisatie of afdeling. Sociale kaart Om deskundig en onafhankelijk advies te kunnen geven, heeft de gemeente behoefte aan overzicht op alle diensten van alle aanbieders in haar gemeente, in de breedte en in de diepte. Wie levert wat, tegen welke voorwaarden en tegen welke kosten? Hoe kunnen verschillende alternatieven met elkaar worden vergeleken? De handigste manier om dit te regelen is als zorgaanbieders, vrijwilligersorganisaties etc. deze informatie zelf aanleveren. Dit overzicht heet de digitale sociale kaart. Binnen de digitale sociale kaart van Twente ( sinds december 2006 online, kan een dergelijke mogelijkheid voor Hengelo worden gecreëerd. Voor loketmedewerkers en burgers kunnen tegelijkertijd de mogelijkheden worden uitgebreid om binnen dit aanbod te zoeken, op basis van hun eigen vraagstelling. In Twents verband en op lokaal niveau wordt verder gewerkt aan de verbreding en verdieping van deze sociale kaart. Ontwikkeling Vraagverheldering Wmo AWBZ In Twente wordt al enige jaren samengewerkt bij de ontwikkelingen van lokale loketten ten behoeve van wonen, zorg en welzijn. Eén van de aspecten die in dat verband aandacht heeft, betreft de digitalisering van de uitwisseling van informatie vanuit het loket met de verschillende backoffice partijen. De ambities van de partijen in Twente (gemeenten, MEE, CIZ, Patiënten Consumenten Platform Twente (PCPT) en zorgkantoor) is op termijn te komen tot een digitale loketfunctie, vergelijkbaar aan de functies van het fysieke (Wmo) loket in elke gemeente. Zoals gezegd vormt vraagverheldering de eerste fase binnen de keten. Door middel van vraagverheldering wordt informatie verzameld over de beperkingen van een cliënt, de participatieproblemen die daarvan het gevolg zijn en die de cliënt opgelost wil zien. Op basis daarvan wordt besloten welke (voorliggende) voorzieningen aan de orde kunnen zijn en wordt zonodig een aanvraag voorbereid. Tevens wordt inzichtelijk gemaakt welke eventuele andere partijen en organisaties (bijvoorbeeld zorgaanbieders, CIZ en zorgkantoor) betrokken moeten worden om de vraag van de burger te beantwoorden. Hierbij is van belang dat de informatie uit de fase van vraagverheldering in verschillende backoffice trajecten kan worden hergebruikt, zowel binnen de Wmo als daarbuiten (o.a. AWBZ). Daarom is de gegevensverzameling en uitwisseling rond vraagverheldering van groot belang. Om uiteindelijk te kunnen bereiken dat de informatie-uitwisseling vanuit en naar het loket digitaal tot stand komt en rekening houdend met het door het CIZ D3 notitie flankerend beleid WMO notitie.doc Pagina 4 van

5 opgestelde standaard voorinvulbericht, worden in Twente enkele pilotprojecten voorgesteld. Indien overeenstemming bestaat over het belang, de aanpak en de inhoud van het beoogde project, kan dit op korte termijn van start gaan. De volgende planning lijkt haalbaar: inhoudelijke werkgroepen:april september 2007; uittesten inhoud vraagverheldering in loketten: september november 2007; uitwerking organisatie regionaal kenniscentrum: september november 2007; opzet berichtenstandaarden en technische aspecten: november december 2007; start kenniscentrum: vanaf januari automatisering vraagverheldering: vanaf januari Cliëntenparticipatie In uw vergadering van 3 juli jl. hebt u de cliëntenparticipatie in het kader van de WMO geregeld. Voor het prestatieveld 3: het deel voorzieningen en verstrekkingen van de WMO is gekozen voor de vorm van een cliëntenraad. Momenteel wordt gewerkt aan de inrichting (reglement, voorzieningen etc.) van deze cliëntenraad. Dit gebeurt in samenspraak met de betrokken organisaties: het Seniorenplatform, de Gehandicaptenraad Hengelo en Trimaran; het Platform Mantelzorg Overijssel is benaderd voor kandidaten die op persoonlijke titel zitting kunnen nemen in de cliëntenraad. De cliëntenraad gaat van start voor het eind van dit jaar. Flankerend beleid uitvoering HH1 en HH2. inleiding Met de invoering van de WMO is het indiceren van hulp bij het huishouden gewijzigd. In de oude situatie indiceerde veelal het CIZ de functie hulp bij het huishouden zonder onderscheid naar niveau 1 of 2. (zgn. functionele indicatie) Wel werd aan de indicatie het aantal te leveren uren toegevoegd. De invulling van het niveau werd aan de zorgleverancier over gelaten. Met de ingang van de WMO is de indicatiestelling in die zin gewijzigd dat niet alleen de indicatie hulp bij het huishouden wordt afgegeven, met het aantal uren maar tevens de niveauaanduiding 1 of 2. Bij de invoering van de WMO zijn in de aanloop naar de Europese aanbestedingen die op veel plaatsen zijn gehouden al indicaties afgegeven dat de verhouding hh1 : hh2 zou verschuiven van 30:70 naar 70:30. In de oude situatie kon de zorgverlener immers zelf het niveau bepalen en vanuit het belang van de cliënt is daarbij vaak hoger ingezet dan wellicht noodzakelijk. De regels voor indicatiestelling zijn binnen de WMO vastgelegd; daarbij ontbreekt deze ruimte. De gemeente heeft daarbij op zich geen vrije beleidsruimte. De middelen die van het rijk zijn toegekend voor de uitvoering van de WMO zijn ook afgestemd op deze regels voor indicatiestelling. In de praktijk blijkt nu evenwel de situatie verder te gaan dan de veronderstelde verschuiving naar 70:30; de huidige situatie wijst in de richting van 90:10. Consequenties. Voor de zorgaanbieders zijn er door de aanbestedingsprocedure en de huidige toepassing van de WMO problemen ontstaan in de bedrijfsvoering. Enerzijds zijn de geoffreerde tarieven voor hh1 marginaal- en voor hh2 beslist niet kostendekkend. Daarnaast betekent het versterkt inzetten van hh1 dat de zorgverleners daarvoor niet de hoeveelheid daarop afgestemde alfahulpen hebben en daarvoor de relatief duurdere verzorgende A inzetten. Op zich zou dat nog niet zo n probleem zijn wanneer dit langs een geleidelijke weg zou gebeuren en de organisaties daardoor de gelegenheid zouden hebben zich daarop in te richten. Echter binnen de WMO is bepaald dat alle oude (AWBZ) indicaties die over de grens van lopen opnieuw moeten worden geïndiceerd langs de WMO kaders. Dat betekent voor Hengelo dat ca 2000 mensen een herindicatie krijgen op een totaalbestand van ca 3400 klanten. Daardoor ontstaat op 1 januari 2008 ineens een forse verschuiving van hh2 naar hh1. Gelet op het feit dat deze situatie niet zal worden teruggedraaid betekent dit dat zorgverleners hun organisatie ook ineens op deze nieuwe situatie zullen moeten inrichten. De tijd daartoe is ontoereikend. D3 notitie flankerend beleid WMO notitie.doc Pagina 5 van

6 De inzet van het college is daarom om de zorgverleners tegemoet te komen door de ontwikkeling van flankerend beleid. Het flankerend beleid is erop gericht zorgverleners ruimte (tijd) te geven om de noodzakelijke ingrepen in de organisatie goed voor te bereiden. Daardoor krijgen we tevens de tijd om de indicatiestelling in overleg met de zorgverleners verder te ontwikkelen, vooral in die gevallen waarin vanuit de zorgverlenende instantie voor een andere indicatie wordt geopteerd. Maatregelen. Teneinde zorgaanbieders deze ruimte te geven wordt het volgende overwogen: 1. de ingangsdatum van de herindicaties te bepalen op 1 juli de tussenliggende periode te gebruiken om via intensief overleg met zorgaanbieders in die gevallen waarin gefundeerd een andere indicatie wordt voorgesteld tot een aangepaste indicatie te komen. Dekking Deze maatregel kan in principe goeddeels worden gedekt uit het saldo uitvoering WMO Voorgesteld wordt de raad daarteo bij de jaarrekening 2007 nadere voorstellen te doen. D3 notitie flankerend beleid WMO notitie.doc Pagina 6 van