STUDIE 124 OPLEIDINGSPROFIEL. Pers & Voorlichting

Transcriptie

1 STUDIE 124 OPLEIDINGSPROFIEL Pers & Voorlichting

2 OPLEIDINGSPROFIEL Pers & Voorlichting studiegebied : handelswetenschappen en opleiding optie sector bedrijfskunde : communicatiebeheer : pers & voorlichting : handel - administratie Werkgroep opleidingsprofielen van de Vlaamse Hogescholen in opdracht van de Vlaamse Onderwijsraad D/1999/6356/14 De leden van de werkgroep opleidingsprofielen zijn inhoudelijk verantwoordelijk voor het opleidingsprofiel. De Vlor heeft enkel ingestaan voor een uniforme en toegankelijke lay-out

3 INHOUD OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING I N H O U D 1 INLEIDING Identificatie van het opleidingsprofiel Opdracht Opdrachtgever Doelstellingen Ontwikkelingsproces Legitimatie 2 2 SITUERING VAN DE OPLEIDING Gegevens uit de beroepenwereld Beroepenstructuur Pers & Voorlichting Geraadpleegde beroepsprofielen Visie Gegevens uit de onderwijswereld Verantwoording van de opleiding en relevantie van het opleidingsprofiel 13 3 HET OPLEIDINGSPROFIEL Exacte benaming opleiding Globale omschrijving van de optie c.q. opleiding Het beroepsgericht opleidingsprofiel Bijeenbrengen van de relevante beroepsprofielen De concrete uitwerking van de vertaalslag Eindtabel vertaalslag opleidingsprofiel optie Pers & Voorlichting Attitudes journalistiek Sleutelkwalificaties De kern van het opleidingsprofiel De maatschappelijk-culturele vorming Relevantie van het opleidingsprofiel voor de herschikking van de kwalificatiestructuur 28 4 DOELGROEPEN VAN HET AFGEWERKTE OPLEIDINGSPROFIEL 33 5 BIBLIOGRAFIE 34 6 LIJST VAN MEDEWERKERS 36

4 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING 1 HOOFDRUBRIEK 1: INLEIDING 1.1 Identificatie van het opleidingsprofiel Studiegebied : handelswetenschappen en bedrijfskunde Opleiding : communicatiebeheer Optie : pers & voorlichting Sectorcommissie : handel - administratie. 1.2 Opdracht Opdrachtgever De opdrachtgever is de Vlaamse Onderwijsraad in opdracht van de Vlaamse Gemeenschapsminister van Onderwijs, de heer L. Van den Bossche Doelstellingen Vertaling van de eerder opgestelde beroepsprofielen Pers & Voorlichting naar opleidingsprofielen. De opleidingsprofielen worden opgesteld vanuit volgende basisideeën: een flexibel inspelen op de realiteit en de noden van de beroepspraktijk persoonlijkheidsontwikkeling een alsmaar sterker wordende internationale context de financiële en beheersrealiteit van de fusiehogescholen. 1.3 Ontwikkelingsproces We wensten met dezelfde basisgroep te werken als bij het opstellen van de beroepsprofielen. Concreet betekent dit dat alle zes communicatieopleidingen uitgenodigd werden aan de werkzaamheden deel te nemen. Vijf van de zes opleidingen gingen hierop in. Sneuvelteksten werden geschreven, in groep besproken en bijgestuurd. We volgden - in zoverre deze niet helemaal haaks stond op de realiteit van het beroeps- en opleidingsveld - de procedure van de Dienst voor Onderwijsontwikkeling. De beroepsprofielen Communicatiebeheer, die opgesteld werden in samenspraak met vertegenwoordigers van het beroepenveld, vormden de belangrijkste inhoudelijke leidraad. De opleidingsprofielen voor de drie opties binnen de opleiding Communicatiebeheer (Bedrijfscommunicatie, Pers & Voorlichting, Public Relations) werden tegelijkertijd ontwikkeld. Dat stond een voortdurend wikken en wegen toe van onder-

5 2 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING linge overeenkomsten en verschilpunten, met een betere profilering van de drie opties als gunstig gevolg. Concreet vonden er voor de drie opties werkgroepvergaderingen plaats op 19 december 1996, 23 januari, 27 februari, 13 maart, 6 mei, 13 en 20 mei Legitimatie Raad voor het Hoger Onderwijs.

6 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING 3 HOOFDRUBRIEK 2: SITUERING VAN DE OPTIE c.q. OPLEIDING 2.1 Gegevens uit de beroepenwereld Beroepenstructuur Pers & Voorlichting De veelheid van beroepen - zowel in de algemene communicatiesector als in de specifieke sector van Bedrijfscommunicatie - staat niet toe deze te herleiden tot slechts één of enkele beroepen. Het beroepenveld wordt het meest overzichtelijk door ze te clusteren in themagroepen van samenhangende activiteiten. Daarbij kan een functie of een beroep bestaan uit een combinatie van diverse delen van clusters, waarbij het accent op twee of drie clusters ligt Cluster 1: communicatiemanagement Adviseren van het bestuur over het communicatiebeleid. Formuleren van het communicatiebeleid. Formuleren van de identiteit van de organisatie en hierover advies uitbrengen bij het bestuur. Jaarverslagen produceren, de inhoud helpen bepalen en de vormgeving bewaken. informatieambtenaar communicatieambtenaar hoofd voorlichting voorlichter senior (beleids)voorlichter communicatiemanager overheidsvoorlichter voorlichtingsambtenaar voorlichtingsverantwoordelijke hoofd afdeling voorlichting en PR communicatieadviseur communicatieconsulent ombudsfunctionaris manager pers & voorlichting hoofd persrelaties en voorlichting verantwoordelijke interne communicatie verantwoordelijke externe communicatie persvoorlichter / mediavoorlichter publieksvoorlichter bedrijfsvoorlichter bedrijfsjournalist / voorlichter interne voorlichter. 1 Werkgroep Communicatiebeheer - Vlaamse Onderwijsraad. Beroepsprofielen Communicatiebeheer, Brussel, september 1996

7 4 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Cluster 2: voorlichting Bepalen van het algemene communicatiebeleid. Opzetten van informatiecampagnes. Informeren van het publiek over het gevoerde beleid. Bepalen en organiseren van de vanuit de instelling gehanteerde media. Onderhouden van contacten met massamedia, beleidsmensen en leveranciers. Kanaliseren van informatie van de basis naar de beleidsmensen. informatieambtenaar communicatieambtenaar hoofd voorlichting voorlichter senior (beleids)voorlichter communicatiemanager overheidsvoorlichter communicatiemedewerker voorlichtingsambtenaar voorlichtingsverantwoordelijke hoofd afdeling voorlichting en PR communicatieadviseur communicatieconsulent ombudsfunctionaris manager pers & voorlichting hoofd persrelaties en voorlichting verantwoordelijke interne communicatie verantwoordelijke externe communicatie persvoorlichter / mediavoorlichter publieksvoorlichter bedrijfsvoorlichter bedrijfsjournalist / voorlichter interne voorlichter medewerker informatiecentrum Cluster 3: onderzoek Opstellen van een onderzoeksbeleid. Vaststellen van het budget, adviseren van het bestuur over het onderzoek. Formuleren van een onderzoeksopdracht, onderzoeksbureaus inschakelen voor uitvoering en selectie. Onderzoek laten uitvoeren en onderzoeksresultaten analyseren. communicatieonderzoeker researchmedewerker informatieambtenaar communicatieambtenaar hoofd voorlichting voorlichter senior (beleids)voorlichter communicatiemanager overheidsvoorlichter voorlichtingsambtenaar voorlichtingsverantwoordelijke hoofd afdeling voorlichting en PR communicatieadviseur communicatieconsulent.

8 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Cluster 4: kwaliteitsbewaking en klachtenbehandeling Het opstellen van richtlijnen voor klachtenbehandeling en het verzorgen van klachtenbehandeling. Mensen te woord staan. Kwaliteitsprocedures formuleren en de kwaliteit van de aangeboden producten en diensten controleren. voorlichter hoofd pers & voorlichting inspraakbegeleider inspraakorganisator ombudsfunctionaris verantwoordelijke interne communicatie verantwoordelijke externe communicatie Cluster 5: afdelings- / projectmanagement Een budget opstellen voor de afdeling of voor een project, een financieel verslag en een evaluatierapport maken. Nieuwe mensen selecteren, de werkzaamheden van de medewerkers beoordelen en functioneringsgesprekken voeren. hoofd voorlichting voorlichter senior (beleids)voorlichter communicatiemanager overheidsvoorlichter voorlichtingsambtenaar voorlichtingsverantwoordelijke hoofd afdeling voorlichting en PR communicatieadviseur manager pers & voorlichting hoofd persrelaties en voorlichting hoofd voorlichting project(bege)leider productieleider Cluster 6: interne communicatie Voorstellen voor een optimale interne communicatie formuleren en activiteiten uitvoeren, interne communicatiestructuren onderzoeken, het intern communicatiebeleid formuleren en activiteiten uitvoeren. informatieambtenaar communicatieambtenaar hoofd voorlichting voorlichter senior (beleids)voorlichter communicatiemanager overheidsvoorlichter voorlichtingsambtenaar voorlichtingsverantwoordelijke hoofd afdeling voorlichting en PR ombudsfunctionaris verantwoordelijke interne communicatie bedrijfsvoorlichter bedrijfsjournalist / voorlichter interne voorlichter.

9 6 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Cluster 7: perscontacten Als officieel woordvoerder optreden en vragen van de pers beantwoorden. Het management adviseren en trainen. Persberichten redigeren en schrijven. Persconferenties organiseren en verzorgen. informatieambtenaar communicatieambtenaar hoofd voorlichting voorlichter senior (beleids)voorlichter overheidsvoorlichter voorlichtingsambtenaar voorlichtingsverantwoordelijke hoofd afdeling voorlichting en PR manager pers & voorlichting hoofd persrelaties en voorlichting verantwoordelijke externe communicatie hoofd afdeling voorlichting en PR persvoorlichter / mediavoorlichter woordvoerder Cluster 8: lobbying De overheid, politiek en belangrijke sleutelgroepen in de maatschappij voorzien van informatie over de doelstellingen van de non-profitorganisatie. De besluitvorming van de overheid, de politiek en de sleutelgroepen in de maatschappij beïnvloeden. communicatiemanager communicatieadviseur communicatieconsulent verantwoordelijke externe communicatie hoofd afdeling voorlichting en PR persvoorlichter / mediavoorlichter publieksvoorlichter inspraakbegeleider inspraakorganisator Cluster 9: huisstijl Huisstijl initiëren, voorstellen selecteren en opdrachten aan bureaus verstrekken. informatieambtenaar communicatieambtenaar hoofd voorlichting senior (beleids)voorlichter communicatiemanager voorlichtingsverantwoordelijke hoofd afdeling voorlichting en PR communicatieadviseur communicatieconsulent interne communicatie verantwoordelijke externe communicatie Cluster 10: mediaselectie De mediaplanner informeren of zelf een adequate voorlichtingsgerichte mediamix samenstellen. Het mediaplan beoordelen op grond van vooraf opgestelde criteria en evalueren. Het bestuur adviseren bij het maken van het mediaplan en bij het vastleggen van de mediastrategie.

10 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING 7 informatieambtenaar communicatieambtenaar hoofd voorlichting voorlichter senior (beleids)voorlichter communicatiemanager overheidsvoorlichter voorlichtingsambtenaar voorlichtingsverantwoordelijke hoofd afdeling voorlichting en PR communicatieadviseur communicatieconsulent verantwoordelijke externe communicatie persvoorlichter / mediavoorlichter publieksvoorlichter Cluster 11: print-av - multimediaproducties Inhoudelijk, praktisch, technisch en financieel organiseren van de verschillende fasen in de totstandkoming van Print-AV multimediaproducties. Beleid formuleren, het budget voor producties opstellen en het management hierover adviseren. Opdrachten voor grafici, drukkers, audiovisuele en multimediale productiehuizen vastleggen. Prototypes & druk- en AV-proeven beoordelen en de planning bewaken. Contacten met vormgevers en drukkers onderhouden. AV-middelen selecteren en anderen hierover adviseren. Productieonderdelen gedeeltelijk zelf uitvoeren. informatieambtenaar communicatieambtenaar hoofd voorlichting voorlichter senior (beleids)voorlichter communicatiemanager overheidsvoorlichter voorlichtingsambtenaar voorlichtingsverantwoordelijke hoofd afdeling voorlichting en PR verantwoordelijke externe communicatie publieksvoorlichter projectbegeleider drukwerkbegeleider productieleider productieassistent medewerker campagnebureau Cluster 12: journalistiek Topics uitkiezen, informatie verzamelen, selecteren, analyseren en synthetiseren. Teksten publieksgericht uitschrijven en inspreken. eindredacteur journalist redacteur bedrijfsjournalist.

11 8 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Cluster 13: journalistieke organisatie Organisatie van research, bronnenmateriaal, redactionele activiteiten, fotografen, illustratoren. Planning van redactionele bijdragen. Contacten met interne commerciële diensten over reclamevolumes en -plaatsen. Beheren van redactionele budgetten. redactiesecretaris eindredacteur journalist redacteur bedrijfsjournalist informatieambtenaar voorlichtingsverantwoordelijke Cluster 14: journalistieke research Organisatie en beheer van documentatie. Contact opnemen en werken met aanbod & diensten van bibliotheken, documentatiecentra, uitgeverijen, aanbieders van digitale informatie, enzovoort. Organisatie & uitvoeren van voorinterviews. Opzetten en onderhouden van een informantennetwerk. researchmedewerker journalist redacteur bedrijfsjournalist bedrijfsvoorlichter informatieambtenaar ombudsman persvoorlichter productieassistent projectassistent multimedia publieksvoorlichter wetenschapsvoorlichter voorlichtingsverantwoordelijke public affairs & lobbying verantwoordelijke documentalist archivaris Geraadpleegde beroeps- en opleidingsprofielen Bachot M., Functiebeschrijvingen Communicatieambtenaar en Administratief Medewerke. Gemeentebestuur Zoersel, november Borremans T., en Fauconnier G., Journalistenopleiding in Vlaanderen en buurlanden. Leuven, KUL, departement Communicatiewetenschappen, Centrum innovatie beroepsonderwijs bedrijfsleven, Eindrapport Communicatie. Beroepsprofielen, Ontwikkelingen en Trends. November De Coster F., Het profiel van de voorlichtingsambtenaar. Praktijkgids Management Lokale Besturen. Afl. 1, juli 1990, p. COM Ext 3510/1-14. Galjaard J.M., De gemeente, het publiek, de gemeente: contacten, communicatie, relaties. 's Gravenhage, VNG, Lambrechts C., Functiebeschrijvingen bij het Aidsteam. Antwerpen, Smet J., Taakomschrijving voorlichtingsambtenaar. Gemeentebestuur Sint- Niklaas, Vlor-werkgroep Communicatiebeheer, Beroepsprofielen Communicatiebeheer (alle opties). Brussel, Vlor, september 1996.

12 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING 9 Vlor-werkgroep Communicatiebeheer, Opleidingsprofiel Bedrijfscommunicatie, Vlor-werkgroep Communicatiebeheer, Opleidingsprofiel Public Relations, 1997 en verder: gesprekken tijdens de Vlor-vergaderingen met: Guido Ardeel, Communicatiedienst NMBS Marc Bachot, Dienst Communicatie & Voorlichting Zoersel Willy Bogaerts, externe relaties Bank Brussel Lambert Danny Jacobs, Bond Beter Leefmilieu Robert Madrena, Sales Promotion Consultants Association Marc Platel, Het Belang van Limburg Francine Robbens, Manager Bauchez PR - afgevaardigde Belgisch Centrum voor Public Relations Guy Van Den Broeck, Bates Communication Bea Vanhove, Rode Kruis Vlaanderen Flip Voets, BRTN Louis Weenen, Belgische Vereniging voor de Periodieke Pers. Verdict Marcel, Interviews over finalaiteit & aanpak van de opleiding Pers & Voorlichting, met jounalisten Marcel Grauls, Jaak Smeets, Paul Daenen, Johan Op de Beeck. Interne nota vanweg Hogeschool Limburg voor de Vlorwerkgroep, Hasselt, voorjaar informatie uit tientallen personeelsadvertenties Visie Een beperkte maar representatieve staalkaart van communicatiebranches geeft hier de voornaamste trends aan. Dat staat toe de in deze bundel beschreven opleidingsprofielen te kaderen binnen de economische conjunctuur aan het einde van de twintigste eeuw Audiovisuele sector Het doorbreken van het monopolie van de openbare televisieomroep door nieuwe landelijke zenders, en de opkomst van regionale televisies anderzijds, zorgden enkele jaren geleden voor een explosieve groei van deze sector. Niet in het minst door de vele nieuwe productiehuizen, satellieten van de nieuwe zenders. Die plotse groei is ondertussen alweer achter de rug. Nu is er eerder sprake van een zekere verzadiging in de sector. Al zoekt men ook hier een nieuwe adem in alles wat naar multimedia ruikt. Op radiovlak blijft de openbare omroep met zijn verschillende doelgroepgerichte zenders het goed doen. De bloei van de lokale radio s in de loop van de jaren tachtig heeft zijn beste tijd gehad. Al veroverden ze een positie van vaste waarde in het medialandschap, met beperkte bijhorende tewerkstelling Geschreven pers Dit is een sector die sinds de oorlog maar blijft evolueren in de richting van concentraties. Regelmatig doen berichten de ronde over noodlijdende kranten die bij collega-uitgeverijen hun heil gaan zoeken. Dat betekent evenwel niet dat de hele perssector zich in een fase van achteruitgang bevindt. Al dan niet geslaagde ge-

13 10 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING richtheid op doelpublieken met bijhorende inhouden & vormen bepalen sterk de schommelingen in de kranten- en tijdschriftenmarkt. Bovendien zit de sector in een hoogtechnologische stroomversnelling. Er wordt volop geëxperimenteerd met de aanmaak en de commercialisering van digitale media. Elke grote uitgeverij heeft zijn multimedia-afdeling. In de States komt één afstuderende journalist op twee terecht bij een 'digitaal medium'. Daarnaast bestaat tevens een groeiende bedrijfspers, met periodieken voor interne en/of externe doeleinden Voorlichting Vlaanderen (België) heeft nog een hele weg af te leggen eer overheids- en andere vormen van voorlichting het niveau halen van wat in Nederland gebeurt. Maar de voorlichtingsactiviteiten groeien permanent. Beleidsmensen ontwikkelen hoe langer hoe meer een besef dat publieksvoorlichting een absolute must is in een open en democratische samenleving. Getuige daarvan de exponentiële groei van het aantal voorlichtingsambtenaren bij steden, gemeenten, intercommunales en heel wat andere non-profitorganisaties. Het is een sector die haar hoogtepunt nog lang niet heeft bereikt Nieuwe media We haalden die nieuwe media reeds eerder aan binnen dit hoofdstuk. Ze leiden hoe langer hoe meer hun eigen leven, daarin begeleid door groepen mensen die ze technisch en/of inhoudelijk leven inblazen. Er ontstaan nieuwe beroepen zoals 'webmasters' en 'infografici'. Internet had in miljoen abonnees. Voor de eeuwwisseling worden 500 mijoen aansluitingen voorspeld. Vandaar de toenemende belangstelling voor 'cybermarketing'. Ook CD-ROM- en CD-I-producties worden bedacht en begeleid door professionals met een communicatieachtergrond. Zo bieden de nieuwe media nieuwe perspectieven voor al wat met communicatie, al dan niet commercieel, te maken heeft. De voorspellingen van tewerkstelling in deze sector liggen hoog. 2.2 Gegevens uit de onderwijswereld Studiegebied, opleidingen en opties Studiegebied : Handelswetenschappen en Bedrijfskunde Opleiding : Communicatiebeheer Opties : Bedrijfscommunicatie Pers & Voorlichting Public Relations Aanverwante studiegebieden, opleidingen, opties Binnen het studiegebied Handelswetenschappen en Bedrijfskunde is er vanwege de globaliteit van de basisopleiding Communicatiebeheer een beperkt verwantschap met de basisopleiding Secretariaatsbeheer en Bedrijfsbeheer. Op de zelfde manier zijn er in beperkte mate aansluitingen bij het studiegebied Wetenschappen en Technologie, en dan meer bepaald bij de basisopleidingen Audiovisuele Techniek en Grafische Bedrijven.

14 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Diploma's en getuigschriften De drie opties binnen Communicatiebeheer verlenen de graad van gegradueerde in communicatiebeheer. Daarnaast bestaat aan de universiteiten de licentie Communicatiewetenschap Recente evoluties in het aantal uitgereikte diploma s Reeks De trendbreuk in is uitsluitend te wijten aan de overgang van de tweejarige naar de driejarige cyclus, waardoor het grootste deel van de betreffende studentenbevolking een jaar later afstudeerde. Voor het overige steeg het aantal afstuderenden op tien jaar tijd van 227 (in ) naar 705 (in ), om nadien een lichte daling te kennen. Deze cijfers betreffen het aantal gediplomeerden voor de volledige opleiding Communicatiebeheer, voor de drie opties samen. De onderlinge verhouding is verderop aangegeven in punt Gelijkaardige opleidingen en diploma's in het buitenland De communicatiegerichte opleidingen in het buitenland zijn in zowat elk land op een andere leest geschoeid: verschillende benamingen, verschillende afbakeningen van beroepenvelden, verschillende niveaus, verschillende studieduur, enzovoort. Dat maakt het onmogelijk terzake een totaalbeeld te schetsen Geografische spreiding van de beroepsactiviteiten in Vlaanderen Afgestudeerden van de basisopleiding Communicatiebeheer, optie Pers & Voorlichting, zijn niet gebonden aan de Vlaamse arbeidsmarkt. De geografische spreiding van de communicatiegerichte beroepen bestrijkt het hele land, met als enige klemtoon de relatieve concentratie ervan in en rond middelgrote en grote steden.

15 12 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Een redelijke minderheid van de afgestudeerden gaat aan de slag in andere dan puur communicatiegerichte sectoren, waarbij van een bepaalde geografische spreiding helemaal geen sprake meer kan zijn Geografische spreiding van het opleidingsaanbod in Vlaanderen De opleiding Communicatiebeheer, optie Pers & Voorlichting, wordt in de volgende scholen aangeboden: provincie stad hogeschool Antwerpen Antwerpen Hogeschool Provincie Antwerpen Mechelen Katholieke Hogeschool Mechelen Vlaams-Brabant Brussel Erasmushogeschool Limburg Hasselt Hogeschool Limburg Oost-Vlaanderen Gent EGON-hogeschool West-Vlaanderen Kortrijk Hogeschool West-Vlaanderen (VAH) Infrastructuur Uit de doorlichtingsverslagen kunnen we naast de klassieke klaslokalen en auditoria volgende infrastructuur synthetiseren: computer- en multimediaklassen, talenpractica, grafische studio, audiovisuele studio (met materiaal voor fotografie en videoproductie), montagekamer, mediatheek, polyvalente projectruimtes (met telefoon, fax, computer, printer...). Het betreft voor een groot deel lokalen waar de traditionele klasindeling tussen ruimte van de lesgever en de studenten doorbroken is Kwantitatieve beschrijving van het totaal aantal studenten in de optie t.o.v. de opleiding Optiekeuze % 22% Pers & Voorlicht Bedrijfscommunic Public Relations 67%

16 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING 13 Optiekeuze % 27% 60% Sinds de basisopleiding Communicatiebeheer bestaat in de huidige vorm (driejarige opleiding, drie opties) neemt de optie Bedrijfscommunicatie minstens 60% van de studenten voor haar rekening. Ongeveer een kwart van de studenten situeert zich in de optie Pers & Voorlichting. Public Relations heeft in onze recentste gegevens 13% van de afstuderenden Communicatiebeheer Kwantitatieve beschrijving van de eerstejaarsstudenten volgens de gekozen optie c.q. opleiding Dit kan niet worden ingevuld aangezien het eerste jaar communicatiebeheer een gemeenschappelijk jaar is, zonder indeling per optie Reële studieduur Uit de statistische jaarboeken kunnen we onmogelijk de cijfergegevens over de loopbaan van de studenten halen. Een individuele studie bij de hogescholen die de opleiding Communicatiebeheer, optie Pers & Voorlichting aanbieden is evenmin haalbaar Inhoudelijke profilering van de opleiding in binnen- en buitenland Zoals aangegeven in is een dergelijke profilering niet mogelijk gezien de diversiteit van de communicatieopleidingen in het buitenland. 2.3 Verantwoording van de optie c.q. opleiding De optie Pers & Voorlichting bestaat naast de opties Bedrijfscommunicatie en Public Relations. De naam 'Pers & Voorlichting' wijst meteen op de tweeledigheid van deze opleiding. Journalistenopleidingen bestaan al sinds vorige eeuw (ontstaan als 'Publizistik' in Duitsland). In Vlaanderen bieden de hogescholen met een optie Pers & Voorlichting de enige gespecialiseerde journalistieke basisopleiding op het niveau van hoger onderwijs, naast de meer algemene en theoretiserende universitaire opleiding Communicatiewetenschap. De journalistieke opleiding beslaat grotendeels een ander terrein dan dat van Bedrijfscommunicatie en Public Relations: andere beroepenvelden, andere bedrijfssectoren, andere professionele technieken.

17 14 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Binnen die context ligt het bestaan van een afzonderlijk optie Pers & Voorlichting voor de hand. Al zien we de naam 'Pers' liever veranderd in 'Journalistiek', wat meer overeenkomt met de realiteit van een opleiding die naast de (geschreven) pers ook de audiovisuele en de elektronische media als werkterrein heeft. Het element 'Voorlichting' is historisch verwant met de journalistieke sector: voorlichtingsberoepen werden (en worden overigens nog af en toe) ingevuld door voormalige journalisten. Persvoorlichting en geschreven voorlichting worden hoe langer hoe meer een onderdeel van de ruimere publieksvoorlichting, met een brede waaier aan gehanteerde media. Binnen deze context zijn er specifiek voor het element 'Voorlichting' minstens zoveel aansluitingen bij een optie ' Public Relations' als bij een optie 'Pers & Voorlichting' waarin het gedeelte 'Pers' klassiek het zwaartepunt vormt. 'Voorlichting' vormt meer en meer een onderdeel van de ruimere organisatie van externe en interne communicatie van non-profit en profitorganisaties. In het buitenland blijkt dat Journalistiek doorgaans als afzonderlijke opleiding voorkomt. In Nederland is Voorlichting een op zichzelf staande opleiding, vaak op de zelfde plaats georganiseerd als de evenwaardige, eveneens op zichzelf staande opleiding Journalistiek. In België is de voorlichtingssector in vergelijking met Nederland te klein en te weinig uitgebouwd om een leefbare optie Voorlichting als afzonderlijke entiteit te hebben. Aansluiting bij hetzij een opleiding Journalistiek hetzij een opleiding Public Relations is voor het onderdeel Voorlichting bijgevolg materiële noodzaak. In hoofdstuk 3.7 betreffende de relevantie van het opleidingsprofiel voor de herschikking van de kwalificatiestructuur, pleiten we dienaangaande voor een overheveling van het element 'Voorlichting' naar de huidige optie Public Relations, en de uitbouw van het huidige element 'Pers' tot een volledig optie onder de naam 'Journalistiek'.

18 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING 15 HOOFDRUBRIEK 3: HET OPLEIDINGSPROFIEL 3.1 Exacte benaming opleiding Studiegebied : Handelswetenschappen en Bedrijfskunde Opleiding : Communicatiebeheer Optie : Pers & Voorlichting 3.2 Globale omschrijving van de optie c.q. opleiding De optie Pers & Voorlichting mag dan binnen de opleiding Communicatiebeheer in de eerste plaats een brede communicatiegerichte opleiding bieden, ze bevat vanuit de eigenheid van haar naam twee verschillende specialiserende componenten: journalistiek en voorlichting. Journalisten werken 'in' massamedia, voorlichters werken 'met' massamedia: dat vat min of meer het verschil tussen beide beroepsgroepen samen. Studenten leren in de optie Pers & Voorlichting voluit omgaan met informatie. Dat gebeurt in vier talen. Die informatie weten ze kritisch te zoeken, te vinden, te selecteren, te synthetiseren, te duiden en te vertalen in een naar hun doelgroep bevattelijk redactioneel concept. Ze zijn contactvaardig en beschikken over een sterk empathisch vermogen. Hun allround redactionele vaardigheden koppelen ze aan een doordachte planning en beheersing van grafische, audiovisuele en multimediale productieprocessen. Dat wordt ondersteund door een brede achtergrondkennis van enkele sociale wetenschappen. Ze maken in hun opleiding kennis met de belangrijkste maatschappelijke instellingen, en de juridische principes die er aan de basis van liggen. Ze werken zelden uitsluitend in een kantooromgeving, en spelen vaak en graag op verplaatsing. Het beroepenveld verwacht van de afgestudeerden Pers & Voorlichting professionalisme, een coöperatieve ingesteldheid, zin voor initiatief, stiptheid, accuraatheid en kwaliteit bij de uitvoering van de verschillende taken. 3.3 Het beroepsgericht opleidingsprofiel Bijeenbrengen van de relevante beroepsprofielen Het hier ontwikkelde opleidingsprofiel sluit naadloos aan bij de 'Beroepsprofielen Communicatiebeheer' (optie Pers & Voorlichting), zoals samengesteld in september 1996 door de Vlor-werkgroep Beroepsprofielen Communicatiebeheer. De werkgroep rond de beroepsprofielen raadpleegde de bestaande vakliteratuur en deed een beroep op een twintigtal mensen uit de communicatiesector.

19 16 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Aansluitend bij de 'Handleiding voor het schrijven van opleidingsprofielen voor het hogeschoolonderwijs' kunnen we stellen dat we géén smalle, specifieke opleiding beogen 2. Er zijn vele tientallen beroepen in de sector van Pers & Voorlichting. Het is zinloos voor elk van die beroepen een specifiek opleidingsprofiel te schrijven: zoals aangegeven in de beroepsprofielen Communicatiebeheer zijn de begrenzingen tussen de verschillende beroepen daartoe te weinig afgebakend De concrete uitwerking van de vertaalslag Stap 1: evaluatie van de taken uit het beroepsprofiel Het toegeleverde beroepsprofiel behoort tot het type A: 'Indien het beroepsprofiel taken bevat die geclusterd zijn volgens het hiërarchische systeem van typefunctie / deelfunctie / taak kan de vertaalslag beginnen' 4. De taken zoals omschreven in het Beroepsprofiel Pers & Voorlichting zijn voldoende gespecificeerd en behoorlijk geclusterd Stap 2: selectie van taken De DVO-Handleiding Opleidingsprofielen vraagt de aangegeven taken te onderwerpen aan een toetsing door middel van volgende criteria: haalbaarheid van de taak voor een beginnend beroepsbeoefenaar frequentie van de uitvoering van de taak belangrijkheid van de taak in het geheel van het arbeidsproces transferwaarde van de taak haalbaarheid van de taak voor het onderwijs relevantie van de taak voor het onderwijs. We stellen dat alle verderop van beroeps- naar opleidingsprofiel vertaalde taken voldoen aan deze criteria. Uiteraard is het zaak in een latere fase hoofdzaak (sleutelkwalificaties) en relatieve bijzaak op het vlak van aan te leren vaardigheden in kaart te brengen Stap 3: clustering van de geselecteerde taken tot onderdelen en functionele gehelen We vertalen hier de beroepsprofielen zo lineair mogelijk. Ze zijn trouwens opgesteld door de verantwoordelijken van de betrokken opleidingen aan de hand van de adviezen uit de beroepspraktijk. Dat staat toe de opleidingsprofielen zo precies mogelijk bij die beroepspraktijk te laten aansluiten Stap 4: formulering van basiscompetenties Idem als bij stap 3: een zo lineair mogelijke vertaling van de beroepsprofielen Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, dpt. Onderwijs, Dienst voor Onderwijsontwikkeling. Handleiding voor het schrijven van opleidingsprofielen voor het hogeschoolonderwijs, Brussel, 1996 Werkgroep Communicatiebeheer - Vlaamse Onderwijsraad. Beroepsprofielen Communicatiebeheer, Brussel, september 1996 Handleiding voor het schrijven van opleidingsprofielen voor het hogeschoolonderwijs, blz. 28.

20 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Stap 5: aanvullende gegevens m.b.t. de optie - minimale verhouding tussen praktijk (off the job) en theorie - minimaal aandeel van de stagetijd (on the job) - globale, door de overheid bepaalde opleidingsduur : : : 30/70 8 weken 3 jaar indicatie over de relatieve opleidingsduur van de functionele gehelen: gezien de veelheid en de verscheidenheid van de aangebrachte functionele gehelen is het hier noch relevant noch opportuun telkens een relatieve opleidingsduur te voorzien. Het aanbrengen van eigen accenten in de opleidingsprogramma s behoort volgens het hogeschooldecreet van 1994 tot de vrijheid van de betrokken hogescholen. niveau van de optie c.q. opleiding: in vergelijking met de Europese structurering van opleidingsniveaus (artikel 2, lid 2 van het besluit van de Europese Raad van 16 juli 1985, inzake de vergelijkbaarheid van getuigschriften tussen Lidstaten van de Europese Gemeenschap), leidt de opleiding tot het Europese niveau 4 en 5. Dat de afgestudeerden in het opleidingspakket daartoe de bagage meekrijgen, veronderstelt evenwel niet dat zij onmiddellijk op dit niveau ingeschakeld worden. Binnen deze context moeten we wijzen op de weigering van verschillende participanten uit het beroepenveld bij de aanmaak van de beroepsprofielen Communicatiebeheer, de aangegeven opdeling in niveaus te hanteren: zij vonden dit een artificieel en bureaucratisch systeem van opdeling, dat slechts in beperkte mate toepasbaar is op de werking van communicatiebedrijven (in de breedste betekenis van dat woord) Eindtabel vertaalslag opleidingsprofiel optie Pers & Voorlichting Opleidingsprofiel Journalistiek (= huidige onderdeel 'Pers' in de optie 'Pers & Voorlichting) BEROEPENCLUSTERS FUNCTIONELE GEHELEN ONDERDELEN Journalistiek Journalistieke research Journalistieke organisatie Perscontacten Begeleiding Print-AVmultimediaproducties Research & informatieverzameling Reproductieve informatieverwerking AAN TE LEREN BASISCOMPETENTIES. De student Desk research is in staat tot zoeken, vinden en Field research selecteren van relevante geschreven en digitale bronnen, omdat hij of zij die bronnen kent is in staat tot zoeken, vinden, organiseren en selecteren van relevante informanten trekt informatie uit tweede hand, zo vaak als nodig blijkt, na kan uit grote hoeveelheden informatie synthetiseren kent en heeft inzicht in de geschiedenis en het functioneren van de maatschappij en haar bestuurlijke instellingen. De basis voor die kennis is het inzicht en de kennis van de organisatieleer, de politiek, het recht, de psychologie en de sociologie Verslaggeving kan voor het publiek relevante

21 18 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Opleidingsprofiel Journalistiek (= huidige onderdeel 'Pers' in de optie 'Pers & Voorlichting) BEROEPENCLUSTERS FUNCTIONELE GEHELEN ONDERDELEN AAN TE LEREN BASISCOMPETENTIES. De student info uit de actuele topics, die hij of zij natuurlijk op de voet volgt, registreren kan vanuit de psychologische, sociologische, politieke, juridische of andere maatschappelijke kennis en inzichten topics voor een doelgroep selecteren en synthetiseren kan redactievergaderingen voorbereiden en de resultaten ervan vanuit zijn of haar groepsdynamische kennis optimaliseren kan redactievergaderingen voorbereiden en de resultaten ervan vanuit zijn of haar groepsdynamische kennis optimaliseren kan de verslaggeving van redactievergaderingen verzorgen en opvolgen kan met zijn of haar kennis van en inzichten in informatie- en documentatiewetenschappen voor de redactie relevante info registreren en vulgariserend met tekst en beeldmateriaal omgaan kan vlot overweg met tekstverwerking Productieve informatieverwerking en - verstrekking Redactie Eindredactie kan dossiers voorbereiden is in staat anderstalige artikels in het binnen- of buitenlands medialandschap te situeren en journalistiek te vertalen heeft enkele inhoudelijke specialisaties op een of meer afgebakende terreinen is in staat tot taal-, spelling- en stijlcontrole kan met zijn of haar kennis van en inzicht in de geschiedenis voor duiding instaan kan reportages organiseren, financieel beheren en volgens de regels van de economie uitvoeren heeft een overzicht van en is vaardig met nieuwe media Organisatie Planning Redactiesecretariaat Archivering Organisatie informatie- kan de redactionele activiteiten plannen kan een pool van freelancers organiseren kan het redactiearchief volgens de gangbare archiveringstech-

22 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING 19 Opleidingsprofiel Journalistiek (= huidige onderdeel 'Pers' in de optie 'Pers & Voorlichting) BEROEPENCLUSTERS FUNCTIONELE GEHELEN ONDERDELEN Samenwerking Creatie Advies bronnen Samenwerking intern Samenwerking extern Productie en productieassistentie Opsporen trends Vertalen trends AAN TE LEREN BASISCOMPETENTIES. De student nieken, die hij of zij uit de informatie- en documentatiewetenschappen put, organiseren kan externe leveranciers administratief en praktische opvolgen kan het redactiearchief met de boven vermelde archiveringstechnieken beheren kan gedrukte en digitale bronnen beheren kan samenwerken met collega's op de redactie kan contacten opzetten en onderhouden met correspondenten kan samenwerken met andere journalisten kan samenwerken met fotografen, illustrators, cameraploeg kan samenwerken met collega's in prepress, regie, montage kan contacten opzetten en onderhouden met interessante doorverwijzers en bevoorrechte getuigen en sleutelfiguren kan contacten opzetten en onderhouden met externe leveranciers van informatie (bibliotheken, documentatiecentra, externe gegevensbanken ) kan contacten onderhouden met beroepsverenigingen heeft vergadertechnische vaardigheden kan de productie van gedrukte media organiseren of assisteren kan de productie van televisieprogramma's organiseren of assisteren kan de productie van on linemedia organiseren of assisteren is behendig bij het doornemen van informatiebronnen kan adviezen formuleren naar hoofdredactie en beleid kan artikels inspireren

23 20 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Opleidingsprofiel Journalistiek (= huidige onderdeel 'Pers' in de optie 'Pers & Voorlichting) BEROEPENCLUSTERS FUNCTIONELE GEHELEN ONDERDELEN Communicatie Presentatie Externe communicatie via: gedrukte media televisie radio elektronische media AAN TE LEREN BASISCOMPETENTIES. De student beheerst interviewtechnieken beheerst debattechnieken kan contacten met kijkers / lezers / luisteraars onderhouden heeft algemene communicatievaardigheden gebruikt vlot en correct de Nederlandse taal is taalvaardig in Frans, Engels en een vierde taal kent het medialandschap door en door communiceert vlot voor micro en camera is o.a. door zijn inzicht in de beeldcultuur vertrouwd met beeldtaal beheerst elementaire grafische technieken beheerst elementaire audiovisuele technieken heeft zin voor esthetiek Attitudes journalistiek, vertaald vanuit het beroepsprofiel assertiviteit bescheidenheid collegialiteit contactvaardigheid correctheid creativiteit discretie doorzettingsvermogen durf dynamiek empathisch vermogen flexibiliteit geduld incasseringsvermogen integriteit kritische zin mensenkennis mobiliteit nieuwsgierigheid objectiviteit onkreukbaarheid openheid originaliteit prestatiegericht rechtvaardigheidsgevoel relativeringsvermogen snelheid stressbestendig teamspirit verantwoordelijkheidsgevoel zelfvertrouwen Contextgegevens onderdeel journalistiek Werkomstandigheden Kantooromgeving en aanwezigheid op externe topiclocaties.

24 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Hulpmiddelen Telefoon, fax, computer, journalistiek publicatieplan, gedrukte en digitale informatiebronnen Graad van verantwoordelijkheid Afhankelijk van precies beroep en grootte van de organisatie: zelfstandig en in teamverband. Onder het gezag van hoofdredactie en directie Verwachte resultaten Professionalisme, zin voor initiatief, stiptheid, accuraatheid en kwaliteit bij de uitvoering van de verschillende taken Sleutelkwalificaties onderdeel journalistiek contactvaardigheid correctheid doorzettingsvermogen empathisch vermogen kritische zin taalvaardigheid kunnen omgaan met informatie organisatorische vaardigheden Opleidingsprofiel Voorlichting Opleidingsprofiel Voorlichting BEROEPENCLUSTERS FUNCTIONELE GEHELEN ONDERDELEN Communicatiemanagement Voorlichting Onderzoek Kwaliteitsbewaking & klachtenbehandeling Afdelings- / projectmanagement Interne communicatie Perscontacten Lobbying Huisstijl Mediaselectie Analyse Begeleiding Print/AVproducties Gegevensverzameling Diagnose & voorstudie Strategiebepaling AAN TE LEREN BASISCOMPETENTIES. De student is in staat publieksgroepen te analyseren is in staat maatschappelijke evoluties te analyseren kan een situatieanalyse maken is in staat probleemstellingen te formuleren en probleemoplossend te denken heeft inzicht in communicatieprocessen heet inzicht in beïnvloedingsprocessen heeft kennis van en inzicht in non-profit marketingstrategieën heeft inzicht in het consumentengedrag kent de belangrijkste uitgangspunten en technieken van reclamevoering, PR en propaganda kan cijfergegevens en grafieken interpreteren kan werken met database- en spreadsheetsoftware kent het overheids- en bestuursapparaat

25 22 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Opleidingsprofiel Voorlichting BEROEPENCLUSTERS FUNCTIONELE GEHELEN ONDERDELEN Advies Informatieverzameling Reproductieve informatieverwerking Opsporen trends Vertalen trends Organisatie infobronnen Verslaggeving Synthese Organisatie beeldmateriaal AAN TE LEREN BASISCOMPETENTIES. De student heeft elementaire kennis van gemeenterecht, administratief recht, grondwettelijk recht, bestuurskunde, auteursrecht heeft elementaire kennis van management van openbare besturen is in staat verschillende informatiebronnen kritisch te hanteren, en de verzamelde informatie te synthetiseren kan adviezen formuleren naar klanten en beleidsorganen kan trends vertalen naar het beleid toe kent de adequate gedrukte, audiovisuele en digitale informatiebronnen binnen zijn werkterrein is in staat informanten op te sporen en diplomatisch te benaderen kent en heeft inzicht in de geschiedenis en het functioneren van de maatschappij en haar bestuurlijke instellingen op federaal, gewestelijk en plaatselijk niveau. De basis voor die kennis is het inzicht en de kennis van de organisatieleer, de politiek, het recht, de psychologie en de sociologie kan voor het publiek relevante info uit de actuele topics, die hij of zij op de voet volgt, registreren kan vanuit psychologische, sociologische, politieke, juridische of andere maatschappelijke kennis en inzichten topics voor een doelgroep selecteren en synthetiseren kan de verslaggeving van vergaderingen verzorgen en opvolgen kan met haar of zijn kennis van en inzichten in informatie- en documentatiewetenschappen relevante informatie zoeken, vinden, registreren, selecteren, vulgariserend synthetiseren is in staat adequaat beeldmateriaal te organiseren en te gebruiken

26 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING 23 Opleidingsprofiel Voorlichting BEROEPENCLUSTERS FUNCTIONELE GEHELEN ONDERDELEN Productieve informatieverwerking Informatieverstrekking & begeleiding Creatie Redactie & eindredactie Presentatie Verstrekken informatie Onthaal groepen Onthaal pers Ontwerp Productie- en Productieassistentie AAN TE LEREN BASISCOMPETENTIES. De student kan vlot overweg met tekstverwerking en elementaire grafische en audiovisuele technieken kan dossiers voorbereiden kan publieksgerichte teksten schrijven is in staat tot taal-, spelling- en schrijfcontrole kan grafische en audiovisuele productieprocessen organiseren en begeleiden heeft een overzicht van en is vaardig met nieuwe media kan actief onderhandelen en informatie uitwisselen met doelpublieken, politiek, overheid weet de relevante informatie te selecteren en vrij te geven aan vermelde groepen weet hoe perscontacten op te zetten en te onderhouden kan beleidsmensen begeleiden in hun externe betrekkingen kan onthaalfaciliteiten organiseren heeft inzicht in sterktes en zwaktes van alle mogelijke hanteerbare media kan instaan voor de redactie en eindredactie van informatiebladen kan instaan voor de praktische organisatie van informatiebladen en andere informatieve drukwerken kan communicatiepannen, draaiboeken en scenario's ontwikkelen beschikt over de knowhow en de methodieken om voorlichtingscampagnes zelfstandig of in team te bedenken en te realiseren kan de productie van gedrukte media organiseren of assisteren kan de productie van audiovisuele programma's organiseren of assisteren kan de productie van on line media organiseren of assisteren is in staat om een minimaal budget maximaal te laten renderen

27 24 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Opleidingsprofiel Voorlichting BEROEPENCLUSTERS FUNCTIONELE GEHELEN ONDERDELEN Communicatie Presentatie Animatie Educatie Interventie Interne communicatie Externe communicatie Via: gedrukte media televisie radio elektronische media Evenementenbegeleiding Interne educatie Externe educatie Preventie Anticiperen AAN TE LEREN BASISCOMPETENTIES. De student heeft algemene communicatieve vaardigheden gebruikt vlot en correct de Nederlandse taal is taalvaardig in Frans, Engels en een vierde taal is in staat om de doelstellingen van het beleid te vertalen naar media en publieksgroepen kan de eigenheid van organisaties formuleren kan perscontacten coördineren en verzorgen kan instaan voor de interene en externe communicatieplanning kan top down en bottom-up informatiekanalen creëren en adviseren bij het gebruik ervan is in staat een communicatiebudget op te stellen is in staat een communicatiebeleid op te stellen en uit te voeren is in staat richtlijnen op te stellen voor het corporate communications beleid kan optreden als woordvoerder van de organisatie kent het medialandschap door en door communiceert vlot voor micro en camera is o.a. door zijn inzicht in de beeldcultuur vertrouwd met beeldtaal beheerst elementaire grafische technieken beheerst elementaire audiovisuele technieken heeft zin voor esthetiek is in staat evenementen voor te bereiden en praktisch te realiseren kent de technieken om evenementen te promoten is in staat beleidsbeslissingen te vertalen naar verschillende publieksgroepen toe kan informatieacties opzetten om verschillende publieksgroepen te sensibiliseren en voor te lichten rond concrete topics kan gastcolleges verzorgen kan een preventiebeleid opzetten

28 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING 25 Opleidingsprofiel Voorlichting BEROEPENCLUSTERS FUNCTIONELE GEHELEN ONDERDELEN Onderhandeling Samenwerking Crisiscommunicatie Interfererend onderhandelen Overleg plegen Samenwerking intern Samenwerking extern AAN TE LEREN BASISCOMPETENTIES. De student kan aan issuemanagement en agendasetting doen is in staat een crisiscommunicatieplan te ontwerpen en uit te voeren is in staat tot klachtenbehandeling en conflicthantering kan een ombudsdienst opzetten kan op basis van diagnose beleidsaanpassingen voorstellen kan acceptatie van beleidsaanpassingen bewerkstelligen door voorlichtingsacties heeft kennis van crisiscommunicatie heeft sociale vaardigheden, gespreks- en schrijfvaardigheden kent de politieke, socioeconomische en socio-culturele actualiteit kent het medialandschap communiceert vlot in minstens vier talen, waaronder Nederlands, Engels en Frans kan sleutelgroepen van overheid en politiek deskundig en doelgericht informeren kan overleg plegen met beleid en medewerkers kan conflicten begeleiden en helpen oplossen kan offertes en contracten interpreteren en onderhandelen kan sponsoringdossiers opstellen en opvolgen kent de werking van bestuurlijke instellingen kan briefings opzetten voor medewerkers / collega's kan briefings opzetten voor externe leveranciers kan samenwerken met beleidsmensen kan samenwerken met collega's kan samenwerken met klanten en leveranciers kan samenwerken met administratieve diensten kan samenwerken met de vertegenwoordigers van de massamedia heeft inzicht in administratieve processen heeft kennis van en inzicht in groepsdynamische processen

29 26 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING Opleidingsprofiel Voorlichting BEROEPENCLUSTERS FUNCTIONELE GEHELEN ONDERDELEN Controle Toezicht Coördinatie AAN TE LEREN BASISCOMPETENTIES. De student heeft voldoende kennis en expertise om toe te zien op de uitvoering van taken door interne of externe medewerkers is in staat interne en externe opdrachten te coördineren Attitudes voorlichting, vertaald vanuit het beroepsprofiel aanpassingsvermogen assertiviteit betrokkenheid brede maatschappelijke interesse coöperatieve ingesteldheid dienstbaarheid diplomatie discretie empathie enthousiasme flexibiliteit kunnen omgaan met kritiek Contextgegevens onderdeel voorlichting kwaliteitsstreven leergierig loyauteit milieubewustzijn onderhandelingsbekwaamheid respect voor iedereen sociale vaardigheid stressbestendigheid toegankelijkheid vertrouwenwekkende uitstraling verzorgd voorkomen volharding Werkomstandigheden Op kantoor, in het informatiecentrum, op verplaatsing Hulpmiddelen Computer, databank, gedrukt en audiovisueel documentatiemateriaal, briefings, telefoon, fax, vakliteratuur, mediagerichte naslagwerken, tijdschema's, beleidsdoelstellingen, onderzoeksgegevens, vaktijdschriften Graad van verantwoordelijkheid coöperatieve ingesteldheid empathisch vermogen kunnen omgaan met informatie organisatorische vaardigheden planmatige aanpak sociaal vaardig taalvaardigheid vertrouwenwekkende uitstraling Sleutelkwalificaties onderdeel voorlichting coöperatieve ingesteldheid empathisch vermogen kunnen omgaan met informatie organisatorische vaardigheden planmatige aanpak sociaal vaardig

30 OPLEIDINGSPROFIEL PERS EN VOORLICHTING 27 taalvaardigheid vertrouwenwekkende uitstraling 3.4 Sleutelkwalificaties De door de Dienst voor Onderwijsontwikkeling gepubliceerde handleidingen voor respectievelijk Beroeps- en Opleidingsprofielen voorzien een systeem voor het vastleggen van sleutelkwalificaties. Dit systeem gaat evenwel uit van een kwantitatieve benadering waarbij de functionele gehelen onderling hetzelfde gewicht worden toegekend. Daarbij zou de werkgroep dan per basiscompetentie de sleutelkwalificaties moeten aanduiden. Eenmaal alle basiscompetenties overlopen, telt men de score van de individuele sleutelkwalificaties op. De sleutelkwalificaties met de hoogste scores hebben dan 'gewonnen'. De werkgroep Communicatiebeheer wenst hier voor de verschillende opties echter te kiezen voor een kwalitatieve i.p.v. de door de DVO voorziene kwantitatieve methode. Gezien de grote diversiteit van het beroepenveld (enerzijds het algemene beroepenveld Communicatiebeheer, anderzijds de onderscheiden onderdelen 'Pers' en 'Voorlichting') kan het gewicht dat aan de basiscompetenties wordt toegekend in de praktijk zeer verschillend zijn, afhankelijk van de betreffende beroepeninvalshoek. Vandaar dat we de sleutelkwalificaties hier weerhouden aan de hand van de in de Beroepsprofielen aangegeven accenten, en na overleg in onze werkgroep Opleidingsprofielen (met vertegenwoordigers van alle betrokken hogescholen). Concreet komen we tot volgende sleutelkwalificaties voor de optie Pers & Voorlichting: Voor het onderdeel 'Journalistiek': contactvaardigheid correctheid doorzettingsvermogen empathisch vermogen kritische zin kunnen omgaan met informatie organisatorische vaardigheden taalvaardigheid. Voor het onderdeel 'Voorlichting': coöperatieve ingesteldheid empathisch vermogen kunnen omgaan met informatie organisatorische vaardigheden planmatige aanpak sociaal vaardig taalvaardigheid vertrouwenwekkende uitstraling.