Vademecum. Praktijkcomponent. SLO gedragswetenschappen. KU Leuven voor de student

Transcriptie

1 Vademecum Praktijkcomponent SLO gedragswetenschappen KU Leuven voor de student versie 28 september

2 Inhoud Inhoud... 2 Inleiding Werken aan je persoonlijk ontwikkelingsplan en het portfolio Onderdelen in het portfolio Het persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) Basisinformatie over jezelf en je stageschool Je documentatiecentrum Stage Deel 1, Stage Deel 2 en Diversiteitsstage Aan welke functionele gehelen ga je werken in ieder stageonderdeel? Technische hulp bij het portfolio Werken aan je persoonlijk ontwikkelingsplan door middel van trajectbegeleiding Begeleiding Individueel startgesprek (met opstart/aanpassing van het POP) Bijwonen van een stageles opname van een les Individuele formele lesbespreking Individueel eindgesprek Gezamenlijke terugkomsessies: Evaluatie Opbouw van de stagedelen en stageopdrachten Stage Deel Instituutspractica Schoolpractica Stage Deel Diversiteitsstage De Diversiteitsstage in de Gedragswetenschappen De Universiteitsbrede Diversiteitsstage Organisatorische en administratieve acties Start en spreiding stage Vastleggen van een stageschool Afspraken met de stageschool Stageovereenkomst Betrokken partijen Werkpostfiche Online registreren Contactgegevens Mededeling

3 Inleiding Dit vademecum preciseert de ECTS-fiches Stage Gedragswetenschappen Deel 1, Stage Gedragswetenschappen Deel 2 en Diversiteitsstage. Je vindt deze ECTS-fiches in de programmagids ( Je krijgt in dit vademecum meer praktische informatie over de invulling van deze opleidingsonderdelen. Gedetailleerde informatie en documenten vind je op Toledo, onder Schoolpractica [O0A10a]. Het doel van de SLO Gedragswetenschappen, de Specifieke Lerarenopleiding Gedragswetenschappen, is de ontwikkeling van de basiscompetenties voor de leerkracht secundair onderwijs. De basiscompetenties van de leraar omschrijven de kennis, vaardigheden en attitudes, waarover iedere afgestudeerde moet beschikken om op een volwaardige manier als beginnend leraar te kunnen fungeren. Ze zijn door de overheid in een decreet vastgelegd en ze werden afgeleid van het beroepsprofiel voor leerkrachten. Je vindt ze op Ze zijn gegroepeerd in tien functionele gehelen, die op hun beurt onderverdeeld zijn in competenties: Functioneel geheel 1: De leraar als begeleider van leer- en ontwikkelingsprocessen Functioneel geheel 2: De leraar als opvoeder Functioneel geheel 3: De leraar als inhoudelijk expert Functioneel geheel 4: De leraar als organisator Functioneel geheel 5: De leraar als innovator en onderzoeker Functioneel geheel 6: De leraar als partner van ouders of verzorgers Functioneel geheel 7: De leraar als lid van een schoolteam Functioneel geheel 8: De leraar als partner van externen Functioneel geheel 9: De leraar als lid van de onderwijsgemeenschap Functioneel geheel 10: De leraar als cultuurparticipant Hieronder vind je een schematische voorstelling van de opbouw van de SLO Gedragswetenschappen. Deze opleiding bestaat uit twee grote onderdelen: een theoretische component en een praktijkcomponent. Tijdens het theoretisch gedeelte van de opleiding verwerf je een aantal belangrijke inzichten van algemene en vakdidactische aard. Hoe waardevol dit alles ook is, toch kan je de basiscompetenties van de leraar maar ten volle verwerven door en in het contact met de reële onderwijspraktijk. In de praktijkcomponent krijg je de kans om de basiscompetenties in te oefenen en te verwerven in een authentieke omgeving. 3

4 De praktijkcomponent is ingedeeld in drie delen: Stage Deel 1 (15stp) Stage Deel 2 (11stp) Diversiteitsstage (4stp) Dit vademecum legt uit wat er in de praktijkcomponent precies van je wordt verwacht. Opbouw SLO Gedragswetenschappen Theoretische component (30stp) Algemeen pedagogisch gedeelte: - Leren en onderwijzen - Onderwijs, opvoeding en samenleving - Praktijkoriëntatie Stage Deel 1 (15stp) - Instituutspractica (4stp) - Schoolpractica (secundair onderwijs) (11stp) o Verplichte microtaken o Keuzemicrotaken o Keuzemesotaken Specifiek gedeelte: - Vakdidactiek gedragswetenschappen - Thema s uit de vakdidactiek gedragswetenschappen Praktijkcomponent (30stp) Stage Deel 2 (11stp) - Schoolpractica (secundair onderwijs of een andere onderwijsvorm) (11stp) o Verplichte microtaken o Keuzemicrotaken o Keuzemesotaken Keuzegedeelte: - SLO specifieke keuzevakken - Universiteitsbrede keuzevakken Diversiteitsstage (4stp) - Diversiteitsstage in de Gedragswetenschappen of - Universiteitsbrede diversiteitsstage Studenten van de SLO Gedragswetenschappen lopen Stage Deel 1 in een secundaire school (ASO, KSO, TSO of BSO) en Stage Deel 2 in een andere onderwijsvorm van het secundair onderwijs of in het hoger of volwassenenonderwijs. Dit moet je toelaten een breed onderwijsperspectief te ontwikkelen. Voor de Diversiteitsstage in de gedragswetenschappen kan je kiezen tussen een van de twee stageplaatsen uit Stage Deel 1 en Stage Deel 2, of een andere stageplaats via de aangeboden groepsopdrachten (zie verder: Diversiteitsstage in de gedragswetenschappen). Bij voorkeur werk je het stagedeel in de ene school volledig af (Stage Deel 1), vooraleer je in de tweede school van start gaat (Stage Deel 2). Wil je eerder met Stage Deel 2 van start gaan, dan heb je hiervoor de goedkeuring per mail van je praktijklector nodig. Je start pas met een stagedeel na een individueel startgesprek met deze praktijklector. Zorg er alleszins voor dat de stage een groeiproces mogelijk maakt: wat nog niet echt vlot liep tijdens het eerste stagedeel, moet in het tweede deel extra aandacht kunnen krijgen. Zorg daarom voor voldoende spreiding in de tijd. De Diversiteitsstage doe je ten vroegste in het academiejaar dat je Stage Deel 2 doet. 4

5 Om in de praktijkcomponent aan je basiscompetenties te werken, dien je een aantal activiteiten te ondernemen, die verder in dit vademecum in detail worden uitgelegd: Je stelt een portfolio samen dat de rode draad vormt doorheen je stage. Een onderdeel hiervan is je persoonlijk ontwikkelingsplan (POP). Dat is een plan waarin je aangeeft hoe jij doorheen de stage aan de basiscompetenties werkt. Om je portfolio vorm te geven moet je jezelf kritisch bevragen, gerichte activiteiten kiezen, werkpunten selecteren, acties ondernemen, reflecteren Het POP is het belangrijkste onderdeel van je portfolio. Meer uitleg vind je in hoofdstuk 1: Werken aan je persoonlijk ontwikkelingsplan in het portfolio. Om je in je ontwikkeling te ondersteunen, organiseren we een aantal begeleidingsactiviteiten, zoals individuele gesprekken, terugkomsessies Meer informatie hierover vind je in hoofdstuk 2: Werken aan je persoonlijk ontwikkelingsplan door middel van trajectbegeleiding. Op basis van je POP kies je een aantal stageopdrachten. Om je competenties maximaal te kunnen ontwikkelen, hebben we een aantal verplichte en een aantal keuzeactiviteiten voorzien. Je kunt dus zelf je opleiding inkleuren, afhankelijk van je noden en interesses als aspirant-leerkracht. Hierover lees je meer in hoofdstuk 3: Opbouw van de stage en stageopdrachten. Om dit alles in goede banen te leiden zijn er ook heel wat organisatorische en administratieve acties vereist: o Het zoeken en vastleggen van een stageschool/stagescholen o Afspraken maken met de stageschool/stagescholen o Afsluiten van een stageovereenkomst en registreren van de stage Hierover lees je meer in hoofdstuk 4 van dit vademecum. Doorheen je stage staat een aantal mensen in voor de begeleiding: De praktijklector van de SLO Gedragswetenschappen verzorgt de trainingsseminaries en staat in voor inhoudelijke begeleiding en evaluatie van je stage vanuit de KU Leuven. De coördinator van de stages van de SLO Gedragswetenschappen: Kathleen Feremans. De academisch coördinator van de SLO Gedragswetenschappen: Jan Elen. De secretariaatsmedewerker van de SLO Gedragswetenschappen: Christophe Vandewoude. Bij hem kun je terecht voor praktische en administratieve vragen. De mentor is de leerkracht van de stageschool die je zal begeleiden tijdens de stage. De stagecoördinator (of schoolmentor of mentor-coach) van de secundaire school: dit is de persoon die de stagecoördinatie binnen de secundaire school op zich neemt en/of de mentoren ondersteunt. 5

6 Dit vademecum is geschreven met het secundair onderwijs voor ogen. Indien je een deel van je stage in een andere onderwijssetting uitvoert, zal je de opdrachten soms moeten hertalen naar de specifieke situatie van de gekozen onderwijssetting. 1 Werken aan je persoonlijk ontwikkelingsplan en het portfolio Tijdens de verschillende stage-onderdelen ga je allerlei activiteiten ondernemen, zowel in de stageschool (vb. observeren, lessen geven ) als in de KU Leuven zelf (instituutspractica, terugkomsessies, ). Al deze activiteiten hebben tot doel de groei in de basiscompetenties te bevorderen. Je portfolio laat je toe je vorderingen op dit vlak te documenteren en hierover te reflecteren. 1.1 Onderdelen in het portfolio Je stageportfolio omvat vijf delen: Je persoonlijke ontwikkelingsplan Basisinformatie over jezelf en je stageschool Stage Deel 1: Documentatiecentrum Stage Deel 2: Documentatiecentrum Diversiteitsstage: Documentatiecentrum Je start met je portfolio bij de aanvang van Stage Deel 1. Naarmate je vordert doorheen je stagedeel, vul je je documentatiecentrum systematisch aan. Nadat je les hebt gegeven, zet je je lesvoorbereiding en ander materiaal er meteen op. Van zodra je een opdracht hebt afgewerkt, plaats je het in je portfolio. Zo wordt je portfolio een echt hulpmiddel om je leerproces mee richting te geven. Van zodra je portfolio opgestart is, geef je toegang aan je praktijklector en de coördinator van de stage van de SLO Gedragswetenschappen. Als je wilt, mag je ook toegang geven aan je mentor en je medestudenten met wie je mogelijks een aantal activiteiten samen onderneemt Het persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) Je POP is een groeidossier. De bedoeling is dat je telkens weer stilstaat bij je vorderingen in de competenties en op basis hiervan aandachtspunten selecteert en activiteiten onderneemt. Op basis van deze acties reflecteer je dan weer over je vorderingen en kies je nieuwe aandachtspunten en activiteiten. Op die manier geeft het POP op het einde van de drie stagedelen je persoonlijke ontwikkeling als leerkracht met betrekking tot de 10 functionele gebieden en je persoonlijk interpretatiekader (zie Kelchtermans, 2001) duidelijk weer. Doorheen je verschillende stages werk je aan je POP. Per stagedeel schrijf je een startversie van je POP en een einde-van-een-stagedeel-pop. Als je Stage Deel 2 meteen na Stage Deel 1 doet, kan je de eindversie van Stage Deel 1 en beginversie van Stage Deel 2 samennemen. Startversie van je POP: Voorafgaand aan je activiteiten in de stageschool, plan en 6

7 beargumenteer je welke activiteiten je gaat ondernemen. Je start hier dus al mee voor je aan je stageactiviteiten in de school begint. Daartoe bestudeer je eerst de lijst van basiscompetenties. Voor elk functioneel geheel van de basiscompetenties sta je stil bij wat je op dit moment al kunt/weet, waar nu al je sterktes liggen (bv. ervaring in spreken voor groepen, leiding geven aan groepen, ). Je hebt misschien al heel wat ervaring opgedaan in een aantal competenties, bv. in de jeugdbeweging, voorgaande studies, stages of beroepservaring Op die manier krijg je al wat zicht op je werkzorgen of bekommernissen, waaraan je tijdens de stage extra aandacht wil besteden. Einde-van-een-stagedeel-POP: Op het eind van je stagedeel kijk je opnieuw systematisch naar je functioneren als leerkracht. Herlees de reflecties die je voor de verschillende onderdelen van dit stagedeel reeds maakte (geobserveerde en gegeven lessen, micro- en mesotaken). Ga hierbij op zoek naar elementen van je professioneel zelfverstaan en subjectieve onderwijstheorie. Je evalueert je sterke punten, waarop je bent gegroeid en welke werkpunten je wilt aanpakken in de toekomst, in de vorm van concrete doelen. Niet alle stageopdrachten moeten van bij de start van je stage vastliggen. Er is voldoende ruimte voor flexibiliteit. In de loop van de stage pas je op basis van je eigen reflecties en de gesprekken met de mentor en de praktijklector je POP voortdurend aan. Misschien moet je bijkomende opdrachten selecteren, waaraan je aanvankelijk niet gedacht had, of zijn sommige opdrachten, die je aanvankelijk voorzien had, bij nader inzien voor jou minder aangewezen. Je voorziet steeds een neerslag hiervan in je POP Basisinformatie over jezelf en je stageschool Hier stel je jezelf kort voor. Je voegt ook je contactgegevens toe, zodat je praktijklector je gemakkelijk kan bereiken. Daarnaast stel je ook je stageschool kort voor. Ook hier zorg je voor de contactgegevens van de school en van de mentor Je documentatiecentrum Stage Deel 1, Stage Deel 2 en Diversiteitsstage Je documentatiecentrum kan je beschouwen als een depot waarin je alle relevante documentatie verzamelt van activiteiten die je tijdens je stage hebt uitgevoerd met het oog op de ontwikkeling van de basiscompetenties. In je POP verwijs je naar deze documentatie om je evolutie in de basiscompetenties te onderbouwen. Voorbeelden van documentatie zijn je lesvoorbereidingen, een kijkwijzer die je hebt ontwikkeld, een gedicht over je leservaring, een filmfragment van een les, een videoanalyse van je les, een reflectieverslag, een schets van de klasinrichting, een sfeerfoto tijdens je klasactiviteit, een video met feedback van je mentor, een lesvoorbereiding met feedback van je praktijklector 7

8 1.2 Aan welke functionele gehelen ga je werken in ieder stageonderdeel? De functionele gehelen 1 tot 5 zijn verplicht in beide stagedelen, waarbij de verwachtingen voor Stage Deel 2 hoger liggen dan voor Stage Deel 1 (zie evaluatiecriteria). Functioneel geheel 6, de leraar als partner van ouders of verzorgers, neem je op in Stage Deel 1 omdat deze stage in het secundair onderwijs is en je daar gemakkelijker dan bij sommige andere onderwijsniveaus met ouders in contact komt. Daarnaast kies je uit de functionele gehelen 7 tot 10 twee functionele gehelen waarop je je wilt concentreren in Stage Deel 1. De andere twee functionele gehelen neem je dan op in Stage Deel 2. Op die manier werk je aan de tien functionele gehelen over Stage Deel 1 en Stage Deel 2. Dit wordt schematisch als volgt voorgesteld: Functioneel geheel Stage Deel 1 Stage Deel 2 Functioneel geheel 1-5 Ja Ja (hogere verwachtingen dan Stage Deel 1) Functioneel geheel 6 (partner van ouders) Ja Functioneel geheel kiezen De andere 2 kiezen (zodat ze allemaal aan bod zijn geweest) Voor de Diversiteitsstage geldt dat je een aantal functionele gehelen verder verdiept in functie van het thema diversiteit. Welke dat zijn, hangt af van de activiteiten waaraan je deelneemt. 1.3 Technische hulp bij het portfolio Op Toledo is informatie voorzien over technische aspecten van het portfolio, bijvoorbeeld hoe je iemand toegang geeft of hoe je een filmpje online plaatst. Er is ook een voorbeeld portfolio zodat je een idee krijgt wat kan. 2 Werken aan je persoonlijk ontwikkelingsplan door middel van trajectbegeleiding Je krijgt een eigen praktijklector. Deze zal je in principe begeleiden doorheen het volledige praktijkluik van de SLO. Hij of zij begeleidt je in het selecteren van keuzeactiviteiten op basis van je POP en is het aanspreekpunt voor alle inhoudelijke vragen i.v.m. de stage. Per stagedeel (Stage Deel 1 en Stage Deel 2) wordt een aantal begeleidingsactiviteiten voorzien en bij elke stap wordt er een aantal acties in het POP verwacht. In principe worden Stage Deel 1 en Stage Deel 2 door dezelfde praktijklector begeleid. Een afwijking kan gevraagd worden via de stagecoördinator. Voor de Diversiteitsstage zijn begeleidingsactiviteiten afhankelijk van de gekozen activiteit. 8

9 2.1 Begeleiding Individueel startgesprek (met opstart/aanpassing van het POP) Bij het begin van je stagedeel en wanneer je een stageschool bereid hebt gevonden om je als stagiair te begeleiden, maak je een afspraak voor een individueel startgesprek met je praktijklector. Ter voorbereiding maak je een startversie van je POP: je geeft aan hoe je tegen de competenties aankijkt, waarmee je al ervaring kon opdoen, waar je denkt dat je aandachtspunten zullen liggen tijdens je stage. Je denkt ook na over een aantal opdrachten die je zou willen uitvoeren in de stageschool. Tijdens het gesprek licht je je POP toe en bespreken jullie samen welke opdrachten zinvol zouden kunnen zijn. Om de praktijklector in staat te stellen het POP vooraf grondig door te nemen, zorg je ervoor dat de praktijklector toegang heeft tot je portfolio, met daarin je POP Bijwonen van een stageles opname van een les De praktijklector zal tijdens Stage Deel 1 en Stage Deel 2 telkens minstens één door jou gegeven les bijwonen. Je nodigt je praktijklector hiervoor uit van zodra je zicht hebt op je planning. Hou er rekening mee dat praktijklectoren slechts een deeltijdse opdracht hebben aan de KU Leuven en zich slechts één of twee (vaste) halve dagen per week kunnen vrijmaken voor het volgen van stagelessen. Je licht ook je mentor in wanneer je praktijklector zal komen. Je praktijklector maakt een video-opname van de bijgewoonde les. Na afloop van de les bezorgt hij/zij je de opname. Onmiddellijk na dit lesbezoek vindt er een kort driehoeksgesprek met de praktijklector en mentor plaats. Tijdens dit gesprek zal je praktijklector polsen naar de indrukken van je mentor. Je praktijklector zal geen evaluatie of inhoudelijke bespreking van je les geven (dat volgt in de individuele formele lesbespreking) Individuele formele lesbespreking Na het lesbezoek door je praktijklector, volgt een formele lesbespreking. Als voorbereiding hierop analyseer je de opname van je geobserveerde stageles aan de hand van het hiervoor beschikbare format op Toledo. Indien de opgenomen les volgens jou niet representatief is voor je lesgeven, mag je je praktijklector de opname van een andere les bezorgen. Voor de opname sta je in dat geval zelf in. Voorafgaand aan dit gesprek voorzie je een aantal documenten in je portfolio: De video-analyse aan de hand het formulier op Toledo Tussentijdse overwegingen in je POP, op basis van je ervaringen en reflecties In afspraak met je lector en volgens praktische haalbaarheid bespreek je ook: De opdrachten die je reeds gemaakt hebt Je lesreflecties van voorbije lessen (aan de hand van het document op Toledo) Eventueel een zelfevaluatie (aan de hand van het evaluatieformulier op Toledo) Aanvullingen aan je POP, op basis van je ervaringen en reflecties 9

10 2.1.4 Individueel eindgesprek Als je stage is afgelopen, maak je een afspraak voor een afsluitend gesprek. Ter voorbereiding rond je je portfolio af. Je maakt een einde-van-een-stagedeel-pop en je voegt ook het evaluatieformulier van je mentor toe aan je documentatiecentrum. Daarnaast kan je ook een zelfevaluatie aan de hand van het evaluatieformulier op Toledo maken. In het afsluitend gesprek bespreek je met je praktijklector je evolutie t.a.v. de verschillende competenties op basis van het portfolio. Je praktijklector bereidt dan ook een summatieve evaluatie van het afgeronde stagedeel voor Gezamenlijke terugkomsessies: In de loop van Stage Deel 1 doe je één terugkomsessie. In een terugkomsessie kom je samen met een aantal van je medestagiairs en bespreek je met elkaar werkzorgen en bekommernissen die jullie ervaren tijdens de stage. In de loop van Stage Deel 2 zijn er drie terugkomsessies. In twee van die terugkomsessie bespreek je een werkzorg en in één terugkomsessie toon je een good practice uit je stage, een realisatie waar je trots op bent. De terugkomsessies hebben als bedoeling om te leren van elkaar. Er worden per semester een aantal terugkomsessies gepland. Je kiest hieruit welk(e) moment(en) je komt. De praktische organisatie van deze terugkomsessies gebeurt via Toledo. 2.2 Evaluatie De evaluatiecriteria zijn gebaseerd op de basiscompetenties en staan beschreven in het evaluatieformulier van Stage Deel 1, van Stage Deel 2 en van de Diversiteitstage (op Toledo). De praktijklector is samen met de stagecoördinator verantwoordelijk voor de summatieve evaluatie. De evaluatie gebeurt op basis van verschillende bronnen: het POP en portfolio, de evaluatie van de mentor, de les van het stagebezoek, de individuele besprekingen, de gezamenlijke momenten. Lees het evaluatieformulier vooraf grondig, zo weet je wat van je wordt verwacht. Om te slagen op een stagedeel moet je ten minste een positieve score behalen voor de eerste 5 functionele gehelen en de gekozen functionele gehelen Let wel: we hebben het hier over de hoofdcategorieën, niet over de specifieke competenties die eronder worden vernoemd. Indien vastgesteld wordt dat je bij bepaalde opdrachten plagiaat pleegt, is het algemeen examenreglement van de KU Leuven onverkort van toepassing. 10

11 3 Opbouw van de stagedelen en stageopdrachten 3.1 Stage Deel 1 Stage Deel 1 is opgebouwd uit twee componenten, namelijk instituutspractica (trainingsseminaries) binnen het opleidingsinstituut (KU Leuven, SLO Gedragswetenschappen) en schoolpractica: de stage-activiteiten in de stageschool en de begeleidingsactiviteiten vanuit de KU Leuven Instituutspractica Deze component bestaat uit een reeks trainingsseminaries die worden gegeven in kleine groepen (max. 14 studenten) door de praktijklectoren. De klemtoon ligt op het verwerven en inoefenen van een reeks pedagogisch-didactische vaardigheden (o.m. door middel van micro-teaching), zoals het ontwerpen van lessen, het maken van lesvoorbereidingen en het lesgeven zelf. Omdat je tijdens deze sessies praktische vaardigheden aanleert en feedback krijgt, is aanwezigheid verplicht. In het academiejaar zijn 4 reeksen gepland. Je vindt ze op de website en op Toledo. Je kan je via Toledo voor een reeks inschrijven Schoolpractica De schoolpractica bestaan uit een aantal opdrachten die je uitvoert in de stageschool. Er zijn verplichte taken op microniveau (klasniveau): observaties en lesgeven. Daarnaast zijn er ook keuzemicrotaken en keuzetaken op het mesoniveau (schoolniveau). De gedetailleerde omschrijving van de opdrachten vind je op Toledo Verplichte microtaken 10 lesuren (door de vakmentor gegeven) observeren, met 5 observatieopdrachten. Iedere opdracht is uitgelegd op Toledo. o Anticiperende reflectie gekoppeld aan eerste observatie ervaringen o Observeren van leerlinggedrag o Leeractiviteiten in functie van leerdoelen en keuze van leerinhouden o Structuur van een les en didactische werkvormen o Structuur en visualisatie Opmerking: je hoeft niet alle observaties gedaan te hebben voordat je zelf lesgeeft. Het kan interessant zijn om te observeren terwijl je zelf lesgeeft om heel gericht te observeren in functie van een eigen werkpunt. 20 lesuren voorbereiden en geven, waarvan 1 uur voor opstellen en afname (en interpretatie en bespreking) van een toets. Je maakt ook voor elke les een reflectie. Voor de eerste 8 lessen maak je een uitgebreide reflectie, daarna mag je in overleg met je praktijklector verkorte reflecties maken (zie formulieren op Toledo). Van één les maak je naar aanleiding van het lesbezoek een formele lesbespreking (zie Individuele formele lesbespreking en een formulier op Toledo). 11

12 Keuzemicrotaken Naast de verplichte microtaken voer je ook een aantal keuzemicrotaken uit, bijvoorbeeld een kritische vergelijking maken van het gebruikte studiemateriaal en ander beschikbaar materiaal, de manier van vraagstelling door de leerkracht en het effect op de leerlingen in kaart brengen, Je vindt hiervoor een aantal mogelijke opdrachten op Toledo (zie Keuzeopdrachten op microniveau op Toledo). Dit zijn echter suggesties. Het is de bedoeling dat je de aandachtspunten uit je POP als richtsnoer neemt bij de keuze van deze opdrachten. Stel zelf zinvolle alternatieven voor aan je praktijklector en mentor om zo in te spelen op wat er zich in de school aandient. Om een voldoende diepgaand pakket te kunnen samenstellen, voorzien we dat je hieraan 32 uren besteedt. Dat zijn ongeveer vier grondig uitgewerkte opdrachten in de stageschool en de verwerking ervan Keuzemesotaken Verder voer je ook opdrachten uit die te maken hebben met het mesoniveau (school): functioneren in klassenraden en vakwerkgroepen, meewerken aan vak- en klasoverschrijdende leeractiviteiten, nascholingen voor leerkrachten, enz. Ook hier willen we je aanmoedigen om zelf zinvolle activiteiten voor te stellen. Je voorstellen zijn in de eerste plaats bepaald in functie van je POP maar ook op basis van waar je stageschool op dat moment mee bezig is, of noden in de school. Je vindt hiervoor een aantal suggesties op Toledo: zie keuzeopdrachten op mesoniveau. Zeker één opdracht heeft betrekking op het functioneel geheel partner van ouders. Voor dit pakket besteed je 32 uur, dat komt ook hier overeen met ongeveer vier grondig uitgewerkte opdrachten. 3.2 Stage Deel 2 Stage Deel 2 bestaat alleen uit de component schoolpractica. De schoolpractica zijn identiek opgebouwd als in Stage Deel 1, alleen de verplichte microtaken zijn iets anders ingevuld: Verplichte microtaken o 10 uren observeren: kies hierbij zelf 5 voor jou zinvolle opdrachten o 20 lesuren voorbereiden en geven, waarvan 1 uur voor het opstellen en afnemen van een toets Je maakt 5 reflecties waarin je verschillende lessen en andere stageervaringen betrekt. Het format van deze reflecties bepaal je zelf, bijvoorbeeld een fotocollage, een filmpje, Keuzemicrotaken voor 32 studiebelastingsuren Keuzemesotaken voor 32 studiebelastingsuren Uiteraard bouw je in Stage Deel 2 verder op de competenties die je ontwikkelde in Stage Deel 1 en kies je opdrachten in functie van je POP. In Stage Deel 2 ben je niet verplicht om stage te doen in een secundaire school. Je kan ook kiezen voor een stage in een hogeschool of het volwassenenonderwijs. Door te kiezen 12

13 voor een andere onderwijsvorm, kun je een ruime ervaring opdoen in verschillende contexten. 3.3 Diversiteitsstage Het hoofddoel van de Diversiteitsstage is om je als toekomstige leerkracht in staat te stellen om de diversiteitsgedachte te integreren in het eigen didactisch handelen. Je kunt kiezen uit twee opties: de Diversiteitsstage in de Gedragswetenschappen of de Universiteitsbrede Diversiteitsstage De Diversiteitsstage in de Gedragswetenschappen De SLO Gedragswetenschappen biedt een eigen diversiteitsstage aan. Je kan kiezen voor 1 van de groepsopdrachten of je maakt een zelfgekozen individuele opdracht. Groepsopdracht: Deelname aan een groter diversiteitsproject. Hierbij werk je in nauwe samenwerking met enkele medestudenten en een stageschool een project uit, waarbij we streven naar een win-winsituatie. Je analyseert de situatie op school, je verdiept je in een diversiteitsthema en je ontwikkelt materialen of onderneemt acties in de stageschool. Deze projecten worden via Toledo aangekondigd. Je kan hier op intekenen. De begeleidende praktijklector hangt af van het gekozen project. Individuele opdracht: Uitvoeren van verschillende activiteiten met betrekking tot diversiteit in de eigen stageschool. Net zoals bij de micro- en mesotaken uit Stage Deel 1 en Stage Deel 2 kun je hiervoor activiteiten doen die relevant zijn voor jou en voor je stageschool. Je overlegt hiervoor met je stagementor welke de noden of de mogelijkheden van de school zijn. Op Toledo vind je een aantal suggesties voor mogelijke activiteiten. In het totaal neem je hier voor 100 à 120 studiebelastingsuren aan activiteiten deel. Kies activiteiten die voldoende breed en diepgaand zijn. De begeleiding gebeurt door je praktijklector De Universiteitsbrede Diversiteitsstage Je kunt deelnemen aan een aantal activiteiten die georganiseerd worden door de universiteit, over de verschillende SLO s heen. Voorbeelden hiervan zijn het buddyproject en andere vormen van individuele ondersteuning van leerlingen in diverse onderwijsvormen. Je hebt ook de mogelijkheid om een indigo-stage te doen. Dat is een stage waar je specifiek inzet op diversiteit in een grootstedelijke context, je krijgt extra begeleiding om je voor te bereiden op specifieke aspecten van die grootstedelijke context. In de indigostage koppel je Stage Deel 2 aan de diversiteitsstage. Als je interesse hebt voor Indigo, neem dan contact op met Tim Christiaens (zie contactgegevens onderaan). Meer informatie over de aangeboden projecten vind je op: 13

14 4 Organisatorische en administratieve acties Om dit alles in goede banen te leiden zijn er ook heel wat organisatorische en administratieve acties vereist: Start en spreiding van de stages Het zoeken en vastleggen van een stageschool/stagescholen Afspraken maken met de stageschool/stagescholen Afsluiten van een stageovereenkomst Online registreren van de stage 4.1 Start en spreiding stage In principe kan je de observatiestage starten vanaf de inschrijving voor de SLO. Het academiejaar hoeft m.a.w. nog niet gestart te zijn. Voor de effectieve schoolstage wordt aangeraden te wachten tot je een minimumpakket Vakdidactiek en Leren en onderwijzen hebt gevolgd van 1 of 2 lessen. Ook de inschrijving en eerste sessie(s) van de instituutspractica raden we sterk aan. Op dat moment wordt een praktijklector toegewezen en kan overleg m.b.t. de stage gebeuren. De stagedelen moeten voldoende gespreid worden om je in staat te stellen diepgaand te reflecteren over ervaringen en het portfolio geleidelijk op te bouwen. Ook om een kwaliteitsvolle coaching door lectoren en medestudenten (tijdens bijvoorbeeld intervisiesessies) mogelijk te maken. Dit houdt in dat sterk aangeraden wordt om het aantal lesstages per week te beperken tot 5 uren. Zo kan een realistische en werkbare spreiding beter gegarandeerd worden. Het is belangrijk dat je bovenstaande verwachtingen van bij aanvang duidelijk aan de stageschool en mentor communiceert zodat hierover goede afspraken gemaakt kunnen worden. 4.2 Vastleggen van een stageschool Omdat de stageplaatsen in veel scholen beperkt zijn, raden we je aan om zo vroeg mogelijk te beginnen met het zoeken naar een stageplaats, liefst in het academiejaar voorafgaand aan je stage. Het initiatief ligt bij jou! Op Toledo vind je de nodige informatie voor het zoeken naar een stageplaats. 4.3 Afspraken met de stageschool In de meeste scholen is een stagementor/stagecoördinator belast met de administratieve opvolging van de stagiairs. Hij/zij stelt met jou een stageschema op en legt de dagen vast waarop je stage kan lopen. Bezorg deze persoon (personen) vooraf het Stagevademecum voor mentoren (zie Toledo). Samen met de mentor bespreek je welke opdrachten je wil en kan uitvoeren in de stageschool. Je stelt een overzicht op van de stageopdrachten die je wil uitvoeren. Je zoekt naar zoveel mogelijk win-win situaties: interessante leerervaringen voor jou en een meerwaarde voor je mentor of stageschool. Vraag om in de mate van het mogelijke stage- 14

15 ervaringen te mogen opdoen met verschillende leeftijdsgroepen, respectievelijk verschillende deelvakgebieden. Of de school op je wensen kan ingaan, hangt af van haar mogelijkheden en de belangen van de leerlingen. Informeer vooraf naar de belangrijkste gewoonten en regels van de school waarin je te gast bent, zoals: kledij, koffiepauzes, gebruik van kopieerapparatuur en wat er verder in dit kader van jou als gast op school verwacht wordt. De stage kan afgebroken worden indien je blijk geeft van onvoldoende inzet en/of een negatieve houding, of indien je gedrag een gevaar kan betekenen voor jezelf of voor anderen. In dergelijke uitzonderlijke gevallen treedt het Onderwijs- en examenreglement in werking omtrent weigering tot het volgen of verderzetten van een opleidingsonderdeel. De stagementor/stagecoördinator neemt in voorkomend geval contact op met de coördinator van de stages van de SLO Gedragswetenschappen. 4.4 Stageovereenkomst De stageovereenkomst vind je terug op Toledo Betrokken partijen Voor elke stage vul je een aparte stageovereenkomst in. Je laat de stageovereenkomst ondertekenen door de drie betrokken partijen: Voor de opleidingsinstelling, KU Leuven: de academisch coördinator van de SLO Gedragswetenschappen, Jan Elen De stagiair: jij zelf Voor de stageplaatsen: de stagecoördinator. Dit is de begeleider op de stageplaats die het verloop van je stage binnen de stageschool coördineert. Voor Stage Deel 1, Stage Deel 2 en de Diversiteitsstage maak je een stageovereenkomst in drie exemplaren op. Aan elk exemplaar hecht je een uitprint van de online-registratie van je stage (als extra check), en indien relevant de werkpostfiche. Een exemplaar is voor de KU Leuven Een exemplaar is voor de stageplaats Een exemplaar is voor jezelf. Hou je eigen exemplaar zorgvuldig bij. Bezorg de ingevulde stageovereenkomsten, met handtekeningen van de stageplaats en jezelf, aan Christophe Vandewoude. Hij kijkt de stageovereenkomsten na en regelt de KU Leuven handtekeningen. Daarna krijgen jij en de stageschool een exemplaar teruggestuurd Werkpostfiche Overeenkomstig de Welzijnswet ( Wet van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk ) stelt de stageplaats indien nodig een risicoanalyse op aan de hand van een werkpostfiche en deelt eveneens de gegevens mee van de preventieadviseur/arbeidsgeneesheer die aan de stageplaats is verbonden. Indien uit deze analyse blijkt dat een gezondheidstoezicht noodzakelijk is, geeft de stageplaats 15

16 aan de KU Leuven expliciet de opdracht dit gezondheidstoezicht te laten uitvoeren door de preventiedienst waarbij de KU Leuven aangesloten is. Mogelijks komt er in de loop van het academiejaar een andere procedure. Indien dit zo is, wordt hierover op Toledo gecommuniceerd. 4.5 Online registreren Je moet je stage ook online registreren. Dit geldt voor elk stagedeel, ook voor de diversiteitsstage. Wacht om te registreren tot je alle nodige gegevens bij de hand hebt! Het registratieformulier is uitgebreid en het is belangrijk alles zo volledig mogelijk in te vullen. Via deze link kan je online registreren: Vind je de (hoge)school of CVO niet terug, vul je naam en gemeente van je stageplaats in bij 'Andere'. Dat doe je in ieder geval wanneer je stage loopt in een politieschool e.a. Heb je je vergist of moet je nog iets wijzigen, geen nood: neem contact op met 4.6 Contactgegevens Het eerste aanspreekpunt voor de SLO Gedragswetenschappen is Christophe Vandewoude: tel. 016/326110, adres: Academisch verantwoordelijke van de SLO Gedragswetenschappen: Jan Elen, tel. 016/325733, adres: De coördinator van de stages van de SLO Gedragswetenschappen: Kathleen Feremans, Praktijklectoren: Tim Christiaens Stijn Dhert Karine Hindrix Ele Holvoet Francis Loyens Lotte Michielsen Raf Sondervorst Stijn Vanhoof Elke Van Wesemael 4.7 Mededeling Tijdens de contactmomenten worden foto s gemaakt, die op de website van de SLO GW kunnen verschijnen. Indien je hiertegen bezwaar hebt, kan je dit melden aan Christophe Vandewoude. Referentielijst Kelchtermans, G. (2001). Reflectief ervaringsleren voor leerkrachten: een werkboek voor opleiders, nascholers en stagebegeleiders. Deurne: Wolters Plantyn. 16