l llllllll Il lllllll llll lllll RVB

Transcriptie

1 Onderwerp Nummer voorstel Datum voorstel Portefeuillehouder( s) Contactpersoon Afdeling Contactpersoon Contactpersoon Telefoon Programmanummer en -naam : Treasurystatuut en Nota Rentebeleid : : A.J.M. Coppens : Drs. J.E. Dik : Middelen, Beleid & Control : J.E.Dik@bergenopzoom.nl : (0164) : 5. Financieel domein Voorstel: 1. Met ingang van 1 januari 2015 het Treasurystatuut 2015 vast te stellen en met terugwerkende kracht in werking te laten treden, met daarbij de volgende beslispunten: a) De gemeente hanteert een rentevisie gebaseerd op renteverwachting van vooral onafhankelijke partijen en in mindere mate commerciële partijen. Die visie gaat uit van maximale korte financiering, minimale gemiddelde looptijd van de leningsportefeuille van 6 jaar en het afsluiten van nieuwe leningen van minimaal 10 jaar indien rente lager is dan 2,5%. Hierbij wordt gebruik gemaakt van "fixe" leningen; b) Er worden geen garanties of leningen verstrekt aan het personeel en politieke ambtsdragers van openbare lichamen; c) Nut en noodzaak van onderliggende investering is onderwerp van toetsing bij aanvraag garantie via Stichting Waarborgfonds Sport; d) Gemeente kan bij langlopende financieringen naast onderhandse leningen gebruik maken van Schuldschein leningen en Medium Term Notes. Daarnaast behoort ook het verwerven van de volgende derivaten tot de mogelijkheden: Renteswap, Cap/Floor en FRA's. 2. Met ingang van 1januari2016 de nota Rentebeleid 2015 vast te stellen, met daarbij de volgende beslispunten: a) Er wordt één rentepercentage gehanteerd voor rentetoerekening aan de vaste activa en de rentebijschrijving I bespaarde rente over de reserves. Dit percentage wordt vastgesteld door de gemeenteraad; b) Met uitzondering van punt 1 wordt het rentepercentage voor de investeringen in riolen stapsgewijs jaarlijks met 0,25% verlaagd totdat het niveau bereikt onder punt 1; c) Het rentepercentage wordt aangepast wanneer deze meer dan 1 % afwijkt van de gemiddelde rente die betaald wordt over de aangetrokken geldleningen. 3. Intrekken van het voorgaande Treasurystatuut 2011 en de Nota Gemeentegarantie en geldleningen tbv instellingen per 1 januari 2015 en de Nota rentebeleid 2010 Bergen op Zoom per 1januari2016.

2 Type voorstel: 0 Kaderstellend IBI Controlerend IBI Rest Zijn in het voorstel één of meer van de volgende aspecten van toepassing? Ja Nee Zijn doelen en/of effecten beschreven Financiële consequenties Inspraakverordening van toepassing Communicatieparagraaf: Het Treasurystatuut en de Nota Rentebeleid zijn geactualiseerd. Dit voorstel is in 2015 in overleg met de auditcommissie tot stand gekomen en besproken in auditcommissie van 16 november Samenvatting: Het Treasurystatuut en de Nota Rentebeleid zijn geactualiseerd. Deze financiële kaders dateren alweer van enkele jaren geleden en dienen in lijn te worden gebracht met nieuwe wetgeving en aangepast beleid. Het Treasurystatuut omvat de financiële kaders voor onze gemeentelijke financieringen. De Nota Rentebeleid beschrijft op welke wijze wij binnen de gemeente omgaan met de rente en op welke wijze we deze rentekosten toerekenen aan de gemeentelijke producten. Bijlagen: L.. ê.ijl~g!_!!!"~ - 1 -_9-m~~b.E!jy!~_g ,_ l... T~~.9..?.~. ry?!?tyyt...?9_1_? """ ~ J_ êijg~yp~g~/i!~!~~~g~ _ L ê.ijg~y9~gg 2 Nota Rentebeleid 2015 evoe d - t "..." "l

3 Datum raadsvergadering : 16 december 2015 Nummer : RVB Onderwerp : Treasurystatuut 2015 en Nota Rentebeleid 2015 Aan de gemeenteraad, Voorstel 1. Met ingang van 1 januari 2015 het Treasurystatuut 2015 vast te stellen en met terugwerkende kracht in werking te laten treden, met daarbij de volgende beslispunten: a) De gemeente hanteert een rentevisie gebaseerd op renteverwachting van vooral onafhankelijke partijen en in mindere mate commerciële partijen. Die visie gaat uit van maximale korte financiering, minimale gemiddelde looptijd van de leningsportefeuille van 6 jaar en het afsluiten van nieuwe leningen van minimaal 10 jaar indien rente lager is dan 2,5%. Hierbij wordt gebruik gemaakt van "fixe" leningen; b) Er worden geen garanties of leningen verstrekt aan het personeel en politieke ambtsdragers van openbare lichamen; c) Nut en noodzaak van onderliggende investering is onderwerp van toetsing bij aanvraag garantie via Stichting Waarborgfonds Sport; d) Gemeente kan bij langlopende financieringen naast onderhandse leningen gebruik maken van Schuldschein leningen en Medium Term Notes. Daarnaast behoort ook het verwerven van de volgende derivaten tot de mogelijkheden: Renteswap, Cap/Floor en FRA's. 2. Met ingang van 1 januari 2016 de nota Rentebeleid 2015 vast te stellen, met daarbij de volgende beslispunten: a) Er wordt één rentepercentage gehanteerd voor rentetoerekening aan de vaste activa en de rentebijschrijving I bespaarde rente over de reserves. Dit percentage wordt vastgesteld door de gemeenteraad; b) Met uitzondering van punt 1 wordt het rentepercentage voor de investeringen in riolen stapsgewijs jaarlijks met 0,25% verlaagd totdat het niveau bereikt onder punt 1; c) Het rentepercentage wordt aangepast wanneer deze meer dan 1 % afwijkt van de gemiddelde rente die betaald wordt over de aangetrokken geldleningen. 3. Intrekken van het voorgaande Treasurystatuut 2011 en de Nota Gemeentegarantie en geldleningen tbv instellingen per 1januari2015 en de Nota rentebeleid 2010 Bergen op Zoom per 1januari2016. Inleiding Lening en rente zijn belangrijke onderwerpen voor onze gemeente. Dit mede ingegeven vanwege de relatief hoge schuldenpositie die wij hebben.

4 Geme ~~. ---::::::- - ~ Bergen op Zoom Conform de wet FIDO (Wet Financiering Decentrale Overheden) beschikt iedere gemeente over een Treasurystatuut. In dit statuut worden de kaders gesteld voor een professionele uitvoering van de treasuryfunctie. Dit statuut is in 2011 voor het laatst vastgesteld en behoeft, mede naar aanleiding van een aantal wijzigingen in wet- en regelgeving (bijvoorbeeld het in 2014 ingevoerde schatkistbankieren), actualisatie. De actualisatie van deze nota vormt het sluitstuk van een proces waarbij de gemeenteraad door middel van een schuldnotitie en een presentatie "lenen en rente" verder is meegenomen in deze materie. Dit alles in lijn met het collegeprogramma waarbij vermindering van de schuldenpositie en het gebruik maken van de huidige lage rentestanden voor verminderen van de schuldenlast speerpunten vormen. Naar aanleiding van de aanbevelingen van de accountant gedaan bij de jaarrekening 2014 treedt het Treasurystatuut 2015 in werking per 1 januari Voor de Nota Rentebeleid geldt als ingangsdatum 1 januari Doelstelling De treasuryfunctie wordt gedefinieerd als: het sturen en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op: de financiële vermogenswaarden, de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico's De gemeente Bergen op Zoom kent een drietal beleidsnota's op het gebied van treasury: allereerst het Treasurystatuut. In dit treasurystatuut is de "beleidsmatige infrastructuur" van de treasuryfunctie vastgelegd in de vorm van uitgangspunten, doelstellingen, richtlijnen en limieten. Het treasurystatuut maakt een transparante verantwoording vooraf en achteraf mogelijk. Daarnaast hanteert de gemeente ook een Nota Rentebeleid. Belangrijkste onderwerp van die nota is de manier waarop de rente intern verrekend wordt. Verder is enige jaren geleden de Nota Gemeentegarantie en Geldleningen ten behoeve van instellingen (RVB ) vastgesteld met richtlijnen. Deze laatste nota is nu verwerkt in dit treasurystatuut gezien het raakvlak dat dit onderwerp heeft met risicobeheer (zie ook artikel 6). Wat is nieuw in deze nota? Onderstaand treft u de belangrijkste wijzigingen die in dit statuut zijn aangebracht. Wij hebben geprobeerd deze wijzigingen eenvoudig te formuleren, maar beseffen dat deze veelal financieel technisch van aard zijn. 1) Schatkistbankieren. Sinds eind 2013 zijn we als gemeente verplicht overtollige liquide middelen te stallen bij het Ministerie van Financien. Omdat we als gemeente een aanzienlijke schuld hebben komt dit vrijwel niet voor. Desalniettemin dienen deze richtlijnen wel verwerkt te worden in dit statuut. In artikel 3 wordt dit geregeld. 2

5 2) Rentevisie Er is behoefte in het treasurystatuut heldere richtlijnen op te nemen over onderliggend beleid bij het aangaan van financieringen. In dat kader dient de rentevisie nader geduid te worden. Een rentevisie is een verwachting over het toekomstig renteverloop, zowel van de korte als de lange rente. Hoewel wij van mening zijn dat de voorspelbaarheid hiervan, met name de lange rente, gering is hebben wij hierover wel een visie. We noemen dat een beperkte rentevisie omwille van de onzekerheid die gepaard gaat met het deze verwachting. Bij die visie sluiten we aan op wat onafhankelijk partijen vinden. We constateren bijvoorbeeld dat de Nederlandse staat de gemiddelde looptijd van haar schulden dit jaar gaat verhogen. Met andere woorden: zij acht de huidige rentetarieven aantrekkelijk om de looptijd van de rente wat op te rekken. We nemen ook kennis van de rentevisie van commerciele partijen maar constateren wel dat die er de afgelopen jaren, vrijwel zonder uitzondering, flink naast hebben gezeten: voortdurend werd een stijging van de lange rente aangekondigd, de realiteit was dat deze steeds verder daalde. Onze rentevisie is derhalve vooral gebaseerd op de mening van onafhankelijke partijen en in mindere mate op de opinie van commerciele partijen. Via de concernberichten en de financieringsparagraaf in jaarrekening en begroting zullen wij de raad informeren over deze visie welke als basis dient voor het renterisicobeheer waarbij we de volgende uitgangspunten hanteren: Korte Financiering Wij kiezen, binnen de kaders van de wet (=kasgeldlimiet), voor maximale korte financiering (looptijd< 1 jaar). De kasgeldlimiet houdt in dat wij gemiddeld 8,5% van het begrotingstotaal "kort" mogen financieren. In de praktijk betekent dat een bedrag om en nabij de 20 mln" Overigens mag deze grens gedurende twee opeenvolgende kwartalen worden overschreden, daarna is toestemming van de Provincie vereist. Argument om hier maximaal gebruik van te maken is dat historisch bewezen is dat korte financiering goedkoper is dan lange financiering. Dat neemt niet weg dat het College de mogelijkheid heeft, wanneer daar duidelijke signalen voor zijn (een oplopende korte rente), de mogelijkheid moet hebben die kortlopende financiering af te bouwen. Lange Financiering Voor wat betreft lange financiering hebben we te maken met de renterisiconorm. Deze stelt een maximaal bedrag aan het bedrag dat in enig jaar geherfinancierd moet worden en bedraagt 20% van het begrotingstotaal. Dit komt neer op ongeveer 43 mln (20% van 215 mln.). Onze huidige lening portefeuille kent een grotere spreiding dan vereist volgens deze norm. Het renterisico is derhalve al lager dan de norm vereist. Dit komt ondermeer doordat we de afgelopen jaren bij nieuwe leningen hebben gekozen voor relatief langere looptijden {>= 10 jaar). Hierbij maken we, nagenoeg, alleen maar gebruik van zogenaamde "fixe" leningen: financiering die aan het einde van de looptijd in één keer terugbetaald worden. We doen dat enerzijds omdat het aanbod van deze leningen op de kapitaalmarkt groter is/was dan annuïtaire/lineaire leningen hetgeen zich vertaalt in aantrekkelijkere rentes. Anderzijds leveren deze leningen ook meer mogelijkheden op voor maatwerk binnen de financieringsplanning. Zoals al aangegeven kiezen wij momenteel overwegend voor lange looptijden(> 10 jaar). Wij vinden de huidige kapitaalmarktrente relatief laag. Zolang deze onder de 2,5% blijft zullen wij blijven kiezen voor financiering met 3

6 een looptijd van minimaal 10 jaar. Dit dient dan wel te passen binnen de financieringsplanning omdat vermeden moet worden dat we terecht komen in een situatie van overliquiditeit (meer financiering aangetrokken dan noodzakelijk). Wanneer blijkt dat het rentepercentage van aan te trekken leningen (benchmark is de kapitaalmarktrente) het niveau van de interne rente overstijgt zal het college met de Raad in overleg treden over de manier waarop met dit renterisico wordt omgegaan. Dit is een situatie die overigens momenteel niet aan de orde is met een kapitaalmarktrente van ongeveer 1,3% en een interne rente van 4%. Minimale gemiddelde looptijd Verder stellen wij voor dat we streven naar een minimale gemiddelde looptijd van de financieringsportefeuille van minimaal 6 jaar (Ter indicatie: de gemiddelde looptijd van de huidige lening portefeuille bedraagt 7,2. Ter vergelijk: de gemiddelde looptijd van de schuld van de Nederlandse staat bedroeg eind ,5 jaar). Ongeacht de rentestand kent de gemeente dan een bepaalde ondergrens in de samenstelling van haar leningportefeuille en het renterisico wat ze hierover loopt. Samenvatting Rentevisie/Rentebeleid Verwachting ontwikkeling rente gebaseerd op mening van vooral onafhankelijke en in mindere mate commerciële partijen Maximale korte financiering Bij rente kapitaalmarkt < 2,5% kiezen voor overwegend lange looptijden (minimaal 10 jaar) Gebruik maken van "fixe" leningen Minimale looptijd financieringsportefeuille van 6 jaar Wanneer de kapitaalmarktrente groter is dan de interne rente zal het College met de Raad in overleg treden over hoe om te gaan met dit renterisico. Wij wijzen u erop dat het treasurybeleid de afgelopen jaren reeds ingevuld werd in lijn met deze uitgangspunten. 3) Integratie van de nota "gemeentegarantie en geldleningen ten behoeve van instellingen" (RVB ). In deze nota worden de kaders gesteld waaronder wij garanties en/of leningen verstrekken aan instellingen. In principe zijn we daar zeer terughoudend in en maken we daar waar mogelijk gebruik van garantiefondsen. Ten opzichte van de voorgaande versie zijn een tweetal wijzigingen aangebracht. Dit betreft een tweetal aanvullingen: we verstrekken geen hypothecaire leningen of garanties aan politieke ambtdragers en bij aanvragen die via het Waarborgfonds voor de Sport lopen zal een afweging plaatsvinden in hoeverre de aanvraag van de betreffende instelling gewenst dan wel noodzakelijk is. We willen voorkomen dat de gemeente via garantiestelling risico loopt over al te royale investeringen. Omdat de inhoud van de nota nauw aansluit met het treasurystatuut kiezen wij ervoor deze richtlijnen te integreren in het Treasurystatuut (zie artikel 6). 4

7 Gemeente ---:::>- \<~ it Bergen op Zoom l llllllll Il lllllll llll lllll ) Informatievoorziening Het te voeren en gevoerde beleid met betrekking tot het renterisicobeheer (zowel korte als lange financiering) lichten wij toe in de paragraaf financiering van de programmabegroting, de jaarrekening en indien relevant bij het 1e en 2e Concernbericht. Daarnaast wordt de portefeuillehouder Middelen periodiek (minimaal maandelijks)op de hoogte gehouden door middel van actuele informatie over stand schulden, rentetarieven, diverse kengetallen, rentestanden en beleidsvoornemens met betrekking tot nieuwe en lopende financieringen. 5) Verantwoordelijkheden en bevoegdheden Deze zijn aangepast aan de gewijzigde organisatie en, daar waar mogelijk, is getracht het gebruik van al te veel vakjargon te verminderen. Nota Rentebeleid De vast te stellen Nota Rentebeleid 2015 is grotendeels in lijn met de voorgaande nota, Een aantal beleidsuitgangspunten is nieuw, daarom de volgende beslispunten: a) Er wordt één rentepercentage gehanteerd voor rentetoerekening aan de vaste activa en de rentebijschrijving / bespaarde rente over de reserves. Dit percentage wordt vastgesteld door de gemeenteraad; b) Met uitzondering van punt 1 wordt het rentepercentage voor de investeringen in riolen stapsgewijs jaarlijks met 0,25% verlaagd totdat het niveau bereikt onder punt 1; c) Het rentepercentage wordt aangepast wanneer deze meer dan 1 % afwijkt van de gemiddelde rente die betaald wordt over de aangetrokken geldleningen. Risico paragraaf x x 6. Financiën x 7. Juridisch 8. Planning artners x 5

8 Gemeente --:::>-- ~ (1;) l llllllll Il lllllll llll lllll Een ontwerpbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Het college van burgemeester en wethouders van Bergen op Zoom, De burgemeester, " 1,' ' T"=r ':..;.",'=:-.,. '.... Dhr. PAM. (Patrick) van der Velden Loco-burgemeester 6

9 De raad van de gemeente Bergen op Zoom; gezien het voorstel van het college van 10 november 2015, nr. ; gelet op gelet op de Financiële Verordening Bergen op Zoom 2015; BESLUIT: 1. Met ingang van 1 januari 2015 het Treasurystatuut 2015 vast te stellen en met terugwerkende kracht in werking te laten treden, met daarbij de volgende beslispunten: a) De gemeente hanteert een rentevisie gebaseerd op renteverwachting van vooral onafhankelijke partijen en in mindere mate commerciële partijen. Die visie gaat uit van maximale korte financiering, minimale gemiddelde looptijd van de leningsportefeuille van 6 jaar en het afsluiten van nieuwe leningen van minimaal 10 jaar indien rente lager is dan 2,5%. Hierbij wordt gebruik gemaakt van "fixe" leningen; b) Er worden geen garanties of leningen verstrekt aan het personeel en politieke ambtsdragers van openbare lichamen; c) Nut en noodzaak van onderliggende investering is onderwerp van toetsing bij aanvraag garantie via Stichting Waarborgfonds Sport; d) Gemeente kan bij langlopende financieringen naast onderhandse leningen gebruik maken van Schuldschein leningen en Medium Term Notes. Daarnaast behoort ook het verwerven van de volgende derivaten tot de mogelijkheden: Renteswap, Cap/Floor en FRA's. 2. Met ingang van 1 januari 2016 de nota Rentebeleid 2015 vast te stellen, met daarbij de volgende beslispunten: a) Er wordt één rentepercentage gehanteerd voor rentetoerekening aan de vaste activa en de rentebijschrijving I bespaarde rente over de reserves. Dit percentage wordt vastgesteld door de gemeenteraad; b) Met uitzondering van punt 1 wordt het rentepercentage voor de investeringen in riolen stapsgewijs jaarlijks met 0,25% verlaagd totdat het niveau bereikt onder punt 1; c) Het rentepercentage wordt aangepast wanneer deze meer dan 1 % afwijkt van de gemiddelde rente die betaald wordt over de aangetrokken geldleningen. 3. Intrekken van het voorgaande Treasurystatuut 2011 en de Nota Gemeentegarantie en geldleningen tbv instellingen per 1januari2015 en de Nota rentebeleid 2010 Bergen op Zoom per 1januari

10 RV Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van De griffier, De voorzitter, C.J.M. Terstappen 8