Treasurystatuut Gemeente Delft

Transcriptie

1 Treasurystatuut Gemeente Delft Controlling Juli

2 Inhoud Treasurystatuut 1. BEGRIPPENKADER 3 2. UITGANGSPUNTEN TREASURYBELEID 4 3. DOELSTELLING TREASURYSTATUUT EN TREASURYFUNCTIE 4 4. RISICOBEHEER 4 5. GEMEENTEFINANCIERING (RICHTLIJNEN EN LIMIETEN) 5 BIJLAGE MEMORIE VAN TOELICHTING 6 2

3 1. Begrippenkader Artikel 1. Begrippen In dit statuut wordt verstaan onder: - Financiële instrumenten Contractuele afspraken die erop gericht zijn een bepaalde financiële realiteit tot stand te brengen zoals het verschaffen van kapitaal of het overdragen van risico. - Derivaten Financiële instrumenten die hun bestaan ontlenen aan een bepaalde onderliggende waarde. De onderliggende waarden kunnen financiële producten zoals leningen of obligaties zijn. Derivaten worden onder andere gebruikt om renterisico s te sturen en financieringskosten te minimaliseren. - Duurzaam bankieren (Ook wel ethisch bankieren genoemd) houdt een vorm van bankieren in waarbij expliciet aandacht wordt gegeven aan milieu en sociale gevolgen van investeringen en leningen. - Financiering Het aantrekken van benodigde financiële middelen voor een periode van minimaal één jaar. Deze middelen kunnen uit zowel eigen vermogen als vreemd vermogen bestaan. - Geldstromenbeheer Al die activiteiten die nodig zijn om liquiditeiten te transfereren zowel binnen de organisatie zelf als tussen de organisatie en derden (betalingsverkeer) - Intern liquiditeitsrisico De risico s van mogelijke wijzigingen in de liquiditeitsplanning en meerjaren investeringsplanning waardoor financiële resultaten kunnen afwijken van de verwachtingen - Kasgeldlimiet Een bedrag op basis van de Wet FiDO ter grootte van een percentage van het totaal van de jaarbegroting van de gemeente bij aanvang van het jaar - Koersrisico Het risico dat de financiële activa van de organisatie in waarde verminderen door negatieve koersontwikkelingen - Kredietrisico De risico s op een waardedaling van een vordering ten gevolge van het niet (tijdig) na kunnen komen van de verplichtingen door de tegenpartij als gevolg van insolventie of deficit - Liquiditeitenbeheer Het aantrekken en uitzetten van middelen voor een periode tot één jaar - Liquiditeitsplanning Een gestructureerd overzicht van de toekomstige inkomsten en uitgaven ingedeeld per tijdseenheid - Rating De inschatting van de kans op eventuele wanbetalingen bij toekomstige rente- en aflossingsbetalingen op schuldpapier - Renterisico Het gevaar van ongewenste veranderingen van de (financiële) resultaten van de gemeente door rentewijzigingen - Renterisiconorm Een bij de aanvang van het jaar op basis van de Wet FiDO gefixeerd percentage van het totaal van de vaste schuld van de gemeente dat bij herfinanciering niet mag worden overschreden - Rentetypische looptijd Het tijdsinterval gedurende de looptijd van een geldlening, waarin op basis van de voorwaarden van de geldlening sprake is van een door de verstrekker van de geldlening niet beïnvloedbare, constante rentevergoeding - Rentevisie Toekomstverwachting over de rente-ontwikkeling - Saldobeheer Het beheer van de dagelijkse saldi op de rekeningen - Treasuryfunctie De treasuryfunctie omvat alle activiteiten die zich richten op het besturen 3

4 en beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële stromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico s. De treasuryfunctie bestaat uit vier deelfuncties: risicobeheer, gemeentefinanciering, relatie- en kasbeheer 2. Uitgangspunten Treasurybeleid Artikel 2. Uitgangspunten 1. De gemeente kan leningen aangaan, middelen uitzetten of garanties verlenen uitsluitend ten behoeve van de uitoefening van de publieke taak van de gemeente. 2. Risicodragend middelen uitzetten in de vorm van aandeelhouderschap in private ondernemingen is geen overheidstaak. De gemeente is terughoudend met aangaan van nieuwe deelnemingen. Bestaande deelnemingen worden, gelet op de huidige maatschappelijke ontwikkelingen, indien niet dienstbaar aan de publieke taak van de gemeente Delft, zoveel mogelijk afgestoten. Het oprichten van gemeentelijke vennootschappen en public private partnerships voor investeringsprojecten als verlengstuk van de lokale publieke taak is wel toegestaan. 3. Het gebruik van derivaten is toegestaan maar deze worden conform de Wet FiDO uitsluitend toegepast ter beperking van financiële risico s. 4. De wettelijke regels vinden onverkort toepassing. 3. Doelstelling treasurystatuut en treasuryfunctie Artikel 3. Doelstelling Treasurystatuut Het Treasurystatuut van de gemeente Delft heeft tot doel een formeel kader te scheppen voor het treasurybeleid op hoofdlijnen, in de vorm van doelstellingen, richtlijnen en limieten waarbinnen de financierings- en beleggingsactiviteiten van de organisatie dienen plaats te vinden. In het Treasurystatuut zorgen eveneens de vier elementen sturen, beheersen, verantwoorden en toezicht houden in hun samenhang voor duidelijkheid en transparantie in het treasuryproces. Dit formele kader op hoofdlijnen wordt in het door het GMT vastgestelde treasuryhandboek gedetailleerd uitgewerkt. In algemene zin zal het financiële beleid dienen bij te dragen aan en ondersteuning te bieden bij de uitvoering van de publieke taken van de gemeente, en geeft daarmee een bijdrage aan de continuïteit van de gemeente op korte en lange termijn. Artikel 4. Doelstellingen van de treasuryfunctie De treasuryfunctie van de gemeente dient tot: 1. Het verzekeren van duurzame toegang tot de financiële vermogensmarkten tegen de scherpste en meest acceptabele condities; 2. Het beschermen van vermogens- en (rente-) resultaten tegen ongewenste financiële risico s zoals renterisico, koersrisico, kredietrisico, liquiditeitsrisico en aanspraken op afgegeven gemeentegaranties; 3. Het minimaliseren van de kosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities; 4. Het realiseren van een flexibel en controleerbaar liquiditeitsbeheer in de organisatie; 5. Het optimaliseren van de renteresultaten binnen de kaders van de Wet Financiering Decentrale Overheden (hierna: Wet FiDO) respectievelijk de limieten en richtlijnen van het Treasurystatuut; 6. Het realiseren van informatiestromen ter ondersteuning van het beleid. 4. Risicobeheer Artikel 5. Uitgangspunten risicobeheer Met betrekking tot risicobeheer gelden de volgende algemene uitgangspunten: 1. De gemeente mag leningen of garanties op grond van de publieke taak uitsluitend verstrekken aan door de gemeenteraad goedgekeurde derde partijen; 4

5 2. Conform de wet Fido worden overtollige liquide middelen uitsluitend uitgezet bij het ministerie van financiën of andere gemeenten, waterschappen of provincies met uitzondering van de provincie Zuid-Holland. 3. Het gebruik van derivaten is toegestaan; derivaten worden uitsluitend toegepast ter beperking of afgrendeling van(rente) risico s. 4. Het college dient een voorstel tot het gebruik van derivaten ter goedkeuring aan de gemeenteraad voor te leggen. Artikel 6. Renterisicobeheer Met betrekking tot renterisicobeheer gelden de navolgende uitgangspunten: 1. De kasgeldlimiet conform de wet FiDO mag niet (langer dan drie kwartalen) ongeoorloofd worden overschreden; 2. De renterisiconorm conform de wet FiDO mag niet ongeoorloofd overschreden worden; 3. Nieuwe leningen worden afgestemd op de bestaande financiële positie -aanwezige leningenportefeuille, een recente liquiditeitsplanning- en een rentevisie; 4. De rentevisie van de organisatie is in principe gebaseerd op de rentevisie van gezaghebbende financiële instellingen en wordt meerdere keren per jaar opgesteld. Artikel 7. Koersrisicobeheer Met betrekking tot koersrisicobeheer gelden de navolgende uitgangspunten: 1. Het koersrisico wordt beheerst door de omvang en de resterende looptijd van het financiële instrument te matchen met de omvang en looptijd van verplichtingen. 2. Met betrekking tot valutarisico geldt dat valutarisico door de gemeente Delft wordt uitgesloten door uitsluitend leningen aan te gaan of te garanderen in de geldende Euro munteenheid. Daar waar betalingen moeten worden verricht in een andere valuta dan de geldende Euro munteenheid, zal het daarmee gepaard gaande valutarisico direct worden afgedekt. Artikel 8. Kredietrisicobeheer (of debiteurenrisicobeheer) Overtollige middelen worden conform de wet FIDO uitsluitend uitgezet bij: 1. Het ministere van financien of andere decentrale overheden(zie artikel 5.2) 2. Bij het verstrekken van leningen uit hoofde van de publieke taak worden zekerheden en/of garanties geëist. Artikel 9. Intern liquiditeitsrisicobeheer Met betrekking tot intern liquiditeitsrisicobeheer gelden de volgende uitgangspunten: 1. De treasury-activiteiten zijn gebaseerd op een korte termijn liquiditeitsplanning (looptijd tot één jaar), alsmede een meerjarige liquiditeitsplanning met een horizon van ten minste de eerste vijf opeenvolgende jaren; 2. Gebruikt worden uitsluitend daggeld en langgeldleningen(>1 jaar). 5. Gemeentefinanciering (richtlijnen en limieten) Artikel 10. Te hanteren algemene richtlijnen en limieten voor leningen : 1. De gemeente wendt primair het eigen vermogen aan om te voorzien in de vermogensbehoefte; 2. Het renterisico op de vlottende schuld is begrensd tot de kasgeldlimiet van de wet FiDO; 3. Het renterisico op de vaste schuld is begrensd tot de renterisiconorm van de wet FiDO. 4. De rentevisie en het rentescenario van de gemeente zijn gebaseerd op gezaghebbende financiële instellingen; 5. De gemeente hanteert in principe integrale of totale financiering en past als zodanig de matching van middelen toe; 6. Het aantrekken van leningen, langer dan een jaar, gebeurt door minimaal twee offertes te vragen bij goedgekeurde partijen overeenkomstig dit treasurystatuut; 7. De toegestane financiële instrumenten zijn gebaseerd op onderhandse leningen, vaste geldleningen en Medium Term Notes; 8. In het kader van risicobeheer zijn de artikelen 5 tot en met 9 uit dit treasurystatuut van toepassing; Koersrisico s op aandelen in gemeentelijke deelnemingen zijn uitgesloten, tenzij deze zijn gekocht in het kader van de uitoefening van de publieke taak. 5

6 Artikel 11. Richtlijnen aantrekken van gelden voor een periode tot één jaar 1. Bij het aantrekken van gelden voor een periode tot één jaar gelden de volgende uitgangspunten: Het voorzien in de huidige en toekomstige financieringsbehoefte tegen zo laag mogelijke kosten, gegeven de kredietwaardigheid van de gemeente; Het aantrekken van vreemd vermogen tegen aanvaardbare condities; Het zorgdragen voor voldoende dispositieruimte om te garanderen, dat de organisatie haar korte termijn verplichtingen structureel kan nakomen. 2. De toegestane kasgeldlimiet mag niet langer dan drie opeenvolgende kwartalen worden overschreden, tenzij vooraf de Provincie hiermee akkoord is gegaan. 3. Het college brengt een verzoek aan de Provincie tot overschrijding van de kasgeldlimiet voor een periode langer dan drie achtereenvolende kwartalen ter kennis van de gemeenteraad. Het college informeert de gemeenteraad vervolgens over het besluit van de provincie. 4. De toegestane korte termijn financieringsinstrumenten zijn gebaseerd op kasgeldleningen, kredietlimiet op rekening-courant en commercial paper (medium term notes).. Bijlage Memorie van toelichting In dit treasurystatuut wordt het treasurybeleid van de gemeente Delft op hoofdlijnen vastgelegd. Dat gebeurt in de eerste plaats door het aangeven van uitgangspunten van het treasurybeleid (in artikel 2) en van de algemene doelstelling van het Treasurystatuut (in artikel 3). De specifieke doelstellingen van de treasuryfunctie worden in artikel 4 verwoord. Vervolgens geeft het bestuur in het statuut aan binnen welke richtlijnen en limieten de doelstellingen dienen te worden gerealiseerd. Een richtlijn is een bindend voorschrift voor een handelswijze die gevolgd moet worden en een limiet is een type richtlijn die een uiterste grens aangeeft. Een belangrijk deel van de limieten en richtlijnen is bepaald door de Wet FiDO. Middels de limieten en richtlijnen wordt het risicoprofiel van de gemeente Delft bepaald, waarbinnen de treasuryactiviteiten dienen te worden uitgevoerd. De paragraaf Financiering in de begroting geeft de beleidsplannen voor de treasuryfunctie voor de komende jaren en in het bijzonder voor het eerstkomende jaar weer. Het bevat onder meer gegevens over de algemene ontwikkelingen en de concrete beleidsplannen binnen de kaders van het statuut. Het gaat hierbij vooral om de plannen voor het risicobeheer, de gemeentefinanciering (analyse financieringspositie, leningen- en garantieportefeuille en uitzettingsportefeuille) en het kasbeheer. Uit de toelichting in de paragraaf Financiering zal moeten blijken dat de plannen binnen de kaders van de Wet FiDO en het treasurystatuut blijven. Artikel 4 Artikel 4 lid 1 In artikel 4 worden de doelstellingen van de treasuryfunctie van de gemeente Delft weergegeven, hieronder worden deze doelstellingen afzonderlijk toegelicht. In de eerste plaats dient de treasury ervoor te zorgen dat de gemeente Delft duurzaam toegang heeft tot de financiële markten tegen acceptabele condities. De treasury dient te waarborgen dat de gemeente duurzaam in staat is de voor haar activiteiten benodigde middelen aan te trekken c.q. haar overtollige middelen uit te zetten op de financiële markten (bijv. bij banken). De condities die daar bij worden bedongen dienen, in het licht van de op het betreffende moment gebruikelijke condities, acceptabel (tenminste marktconform) te zijn. 6

7 Artikel 4 lid 2 Artikel 4 lid 3 Artikel 4 lid 4/5 Artikel 5 lid 1/2/3 Als gevolg van haar gemeentelijke activiteiten loopt de gemeente de volgende financiële risico s: renterisico s, koersrisico s, kredietrisico s en interne liquiditeitsrisico s. Het is de taak van de treasury dergelijke risico s zo veel mogelijk te beperken. In de artikelen 5 tot en met 9 wordt aangegeven op welke wijze dit wordt gewaarborgd. De derde doelstelling van de treasuryfunctie is het minimaliseren van de kosten bij het beheren van de geldstromen en de financiële posities. Deze kosten bestaan o.a. uit rentekosten, provisies en kosten van het betalingsverkeer. Het is de taak van de treasury het beheer zo efficiënt mogelijk uit te voeren. De gemeente Delft streeft ernaar haar renteresultaten te optimaliseren. Dit betekent dat de gemeente geen middelen onbenut laat maar streeft naar zo hoog mogelijke renteopbrengsten (c.q. zo laag mogelijk rentelasten) zonder dat daarbij overmatige risico s worden gelopen. De prioriteiten van de treasuryfunctie liggen in eerste instantie bij het beheersen en beperken van financiële risico s, de treasuryfunctie is immers géén winstgerichte afdeling ( profit center ). Binnen het acceptabele risicoprofiel, zoals vastgesteld in de Wet FiDO en dit treasurystatuut, kan desondanks worden gestreefd naar optimalisatie van de renteresultaten. De Wet FiDO geeft een belangrijk beleidsmatige uitgangspunt met betrekking tot treasury. Dit betreft de publieke taak waarvoor leningen en garanties dienen. De wet stelt geen nadere eisen aan het verstrekken van leningen en garanties uit hoofde van de publieke taak; deze taak is voorbehouden aan de gemeenteraad. De begroting en de begrotingswijzigingen bepalen het budgettaire kader voor de uitoefening van de publieke taak. Met de wet Verplicht schatkistbankieren voor decentrale overheden is bepaald dat decentrale overheden hun overtollige liquide middelen aanhouden bij het ministerie van Financiën. Hierdoor vermindert het financieel risico van decentrale overheden en hoeft de Nederlandse staat voor zijn financieringsbehoefte minder te lenen op de kapitaalmarkt, wat zich vertaalt in een verlaging van de staatsschuld. Als gevolg van deze wet is in de Financiële verordening het tweede lid, sub b. opgenomen waarin staat dat overtollige middelen op een depositorekening bij de rijksschatkist worden gezet. Het is echter ook toegestaan om de overtollige middelen aan te houden bij een andere decentrale overheid voorzover die niet in een toezichthoudende verhouding staat t.o.v. de decentrale overheid die de middelen uitzet. De richtlijnen en limieten van dit Treasurystatuut vallen binnen de kaders van de Wet FiDO. De limieten en richtlijnen van dit Treasurystatuut zijn specifiek geformuleerd en hebben derhalve géén betrekking op (eventueel) verstrekte leningen of garanties uit hoofde van de publieke taak van de gemeente Delft. 7