PARAGRAAF 3. Financiering. Begroting 2011 Paragraaf 3 Financiering
|
|
- Karolien Meyer
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 PARAGRAAF 3 Algemeen Basis vormt de wet financiering decentrale overheden (Wet Fido). Het doel van deze wet is het bevorderen van een solide financiering en kredietwaardigheid van de decentrale overheden alsmede het beheersen van de renterisico s. De Wet Fido vertaalt zich in twee belangrijke uitgangspunten op het gebied van treasury-beleid: 1. de gemeente dient de financiering te beperken tot de publieke taak. Dat wil zeggen dat het verstrekken van leningen alleen dan kan plaats vinden als deze instellingen aan de publieke taak bijdragen. De uitzetting van tijdelijk overtollige middelen dient een prudent karakter te hebben en mag niet gericht zijn op het genereren van inkomen door het lopen van overmatige risico s. Er mag dus geen sprake zijn van bankieren. 2. de renterisico s dienen tot een minimum te worden beperkt. Voor de financieringsmiddelen op korte termijn (looptijd < dan 1 jaar) geldt een zogenaamde kasgeldnorm (maximumbedrag). Voor de financieringsmiddelen op lange termijn (looptijd > dan 1 jaar) geldt een z.g. renterisico norm (maximumbedrag waarover renterisico mag worden gelopen). Mede door het van kracht worden van de wet Fido heeft de gemeente een treasurystatuut opgesteld, welke door uw raad is vastgesteld op 31 mei 2005.In dit statuut zijn kaders vastgesteld waar binnen de treasuryfunctie dient te worden uitgevoerd zoals: de algemene doelstellingen en de te hanteren richtlijnen en limieten van de financieringsfunctie; de administratieve organisatie van de financieringsfunctie, waaronder begrepen taken en bevoegdheden, de verantwoordingsrelaties en de bijbehorende informatievoorziening. Naast het statuut stelt de Gemeentewet een treasuryparagraaf verplicht in de begroting en jaarrekening. Dit is nader uitgewerkt in artikel 15 van de financiële verordening. Bij de begroting zal in de paragraaf financiering in ieder geval verslag gedaan worden van: 1. kasgeldlimiet 2. renterisico norm 3. de liquiditeitsplanning en de financieringsbehoefte voor de komende 3 jaar 4. rentevisie 5. rentekosten en renteopbrengsten verbonden aan de financieringsfunctie. 1) Kasgeldlimiet: Voor het uitzetten van gelden met een looptijd korter dan een jaar geldt een maximum bedrag. Deze kasgeldlimiet is wettelijk vastgesteld op 8,5% van het begrotingstotaal. De gemiddeld in een kwartaal opgenomen vlottende schuld (rekening courantkredieten, kasgeldleningen) mag dit bedrag niet overschrijden. Op basis van de begroting 2011: bedragen *(1.000) Omvang van de begroting per 01 januari Kasgeldlimiet in procenten van de grondslag 8,5% Kasgeldlimiet in bedrag Totaal vlottende schuld 0 Ruimte De gemeente Staphorst overschrijdt de kasgeldlimiet niet, er was zelfs een overschot. In de bijlage bij de begroting is een uitgebreide berekening opgenomen van bovenstaande kasgeldlimiet. Gemeente Staphorst Paragrafen pagina 135
2 2) Renterisico norm: Deze norm is gewijzigd met ingang van 1 januari De nieuwe renterisico norm houdt in dat de jaarlijks verplichte aflossingen en renteherzieningen niet hoger mogen zijn dan 20% van het verwachte begrotingstotaal voor 2011 (. 30 miljoen.) In 2011 bedraagt de renterisico norm daarmee 6 miljoen. De reguliere aflossing is voor 2011 geraamd op 1 miljoen. De gemeente Staphorst blijft hiermee ruim binnen de renterisico norm. Voor de komende jaren ziet dit er als volgt uit: Berekening renterisiconorm Begrotingstotaal Percentage regeling Renterisiconorm Renterisico op vaste schuld budget budget budget Budget Renteherziening op vaste schuld o/g Aflossingen Renterisico Renterisiconorm Ruimte onder renterisiconorm Overschrijding renterisiconorm n.v.t n.v.t n.v.t n.v.t Met ingang van 2009 dient men eenmaal per jaar aan de provincie als toezichthouder op de gemeentefinanciën een overzicht verstrekken van het gemiddelde niveau van de aangetrokken korte leningen. Voorheen gebeurde dit per kwartaal. 3) De liquiditeitsplanning en de financieringsbehoefte In de volgende tabel staat een overzicht van de verwachte financiële positie voor de jaren 2011 tot en met Financiële positie BEGINSALDO MUTATIES FINANCIERINGSSALDO 2 Saldo mutaties vaste activa Mutatie nog te bestemmen exploitatiesaldo Saldo mutaties reserves en voorzieningen Saldo mutaties langlopende schulden MUTATIES FINANCIERINGSSALDO ( ) MUTATIES NETTO WERKKAPITAAL 7 Saldo mutaties vlottende activa Saldo mutaties vlottende passiva MUTATIES NETTO WERKKAPITAAL (7-8) MUTATIES IN LIQUIDE MIDDELEN (-6-9) EINDSALDO (1+10) De financieringsbehoefte wordt binnen de mogelijkheden van de Wet Fido gedekt door het aantrekken van kort geld en/of langlopende leningen en de inzet van het eigen vermogen. In de praktijk zullen we, evenals voorgaande jaren, ook in 2011 proberen kortgeld zo dicht mogelijk tegen de grens van de kasgeldlimiet aan te trekken, omdat de rente op kortgeld in de regel goedkoper is dan de rente op langlopende geldleningen. De behoefte in 2011 van ruim 4 miljoen kan dan ook grotendeels binnen de ruimte van de kasgeldlimiet en de aflossing van de zero-couponbelegging worden gefinancierd. In de bijlage bij de begroting 2011 is in de treasuryparagraaf een uitgebreide tabel opgenomen voor de berekening van bovenstaande financiële positie. Gemeente Staphorst Paragrafen pagina 136
3 4) Rentevisie: Door de huidige onrust op de financiële markten ( o.a. als gevolg van de kredietcrisis) is het lastig een goede verwachting uit te spreken over de ontwikkeling van de rentekosten en rentebaten. Voor de begroting 2011 en de meerjarenbegroting 2012 tot en met 2014 hebben we het volgende uitgangspunt genomen: Vrijvallende deposito s/leningen UG en O/G worden herbelegd tegen een percentage van 2%. Dit is beduidend lager dan afgelopen jaren (eind 2008/begin 2009 bij de Rabobank 5 miljoen aan jaardeposito s U/G ad 4,8% gemiddeld), echter gezien de huidige rentestand is dit een reëel uitgangspunt. De gevolgen hiervan zijn zichtbaar in de (meerjaren)begroting, gedurende 2011 en 2012 vervallen een aantal leningen met een hoog rentepercentage. Hier komen we in het volgende onderdeel op terug. 5) Rentekosten en opbrengsten verbonden aan de financieringsfunctie. Hieronder vindt u een opsomming van alle uitgezette en opgenomen gelden zoals deze meegenomen zijn in de begroting van 2011, tevens zal er een korte toelichting worden gegeven. a) Uitstaande gelden op lange termijn: Naam Soort percentage Bedrag x Opbrengst x BNG Lening 9, BNG Zero couponbelegging 5, BNG Fido kapitaalmarkt 2, De Baarge Hyp. Leningen 4, Vitens Achtergestelde lening ± 4, Rova Achtergestelde lening Enexis Achtergestelde lening Rabobank Titan obligaties 2, Rabobank Variabele coupon oblig Enexis Deeln.vord.op Enexis ± 4, Enexis Bruglening - 4 Totaal uitgezette geldlening BNG De deelnemende gemeenten bij de N.V. Rendo hebben besloten ( ) hun aandelen om te zetten in een lening. Deze lening is vervolgens uitgekeerd met een waarde van Dit bedrag is uitgezet bij de BNG tegen een vast rentepercentage van 9,36681%. In augustus 2012 loopt deze lening af. De N.V. Rendo heeft aangekondigd dit nadelige effect (herbeleggen tegen lager rentepercentage) te compenseren door een hogere dividenduitkering. - BNG Zero Coupon belegging: Dit fonds geeft een rendement van 5,13% en heeft een looptijd van 10 jaar tot De rente wordt gekapitaliseerd, waardoor op de einddatum een waarde ontstaat van 3,8 miljoen. - BNG Fido Kapitaalmarktselect, Relatief Rendement Tranche 1 en 2. Dit zijn fondsen waar belegd wordt in obligaties met een looptijd van resp. 1-3 jaar en 5-7 jaar. De dividendpercentages over 2009 bedroegen resp. 1,6% en 2,7%. (2008 resp. 2,8% en 3,5%). De marktwaarde van de BNG Fido Kapitaalmarktselect beleggingen lag eind augustus 2010 iets hoger dan de boekwaarde. Dit in tegenstelling tot eind 2008 ( lagere marktwaarde ad ). Als dividendpercentage is in de begroting 2,6% genomen voor beide tranches. - Hypothecaire geldleningen ondernemers de Baarge Bij het in exploitatie nemen van het industrieterrein de Baarge waren er diverse ondernemers die zelf grond hadden liggen in dit bestemmingsplan. Van deze ondernemers wordt een exploitatiebijdrage ontvangen in de vorm van een hypothecaire geldlening met een looptijd van 30 jaar. In de loop van afgelopen jaren hebben een 3-tal ondernemers de lening geheel afgelost. - achtergestelde lening Vitens NV Het betreft de omzetting van preferente aandelen Vitens in een achtergestelde lening. De verstrekte achtergestelde lening is groot: Aflossing in 15 jaar = per jaar. De aflossing wordt toegevoegd aan de exploitatiebegroting. De commissie Inwonerszaken is hierover in zijn Gemeente Staphorst Paragrafen pagina 137
4 vergadering van 5 oktober 2006 geïnformeerd. Hiervoor is een reserve gevormd. Het rentepercentage is afhankelijk van de ontwikkeling op de kapitaalmarkt (gemiddelde rente% over 10-jaars Nederlands staatsleningen over de 5 voorafgaande kalenderjaren +1%) Voor 2011 is in de begroting rekening gehouden met 4,8%. De rente in de jaren 2006 t/m 2010 is resp. 5,12%, 4,9%, 4,94%, 4,79% en 4,76%. - achtergestelde lening Rova NV Het betreft hier een achtergestelde lening, die is ontstaan door herstructurering van het aandelenkapitaal in Jaarlijks wordt een vast percentage ontvangen van 8%. Per 1 januari 2010 heeft er een verhoging plaatsgevonden met door teruggave van de aandelen en de achtergestelde lening van regio IJssel-Vecht. De verdeling van de aandelen heeft plaats gevonden in verhouding tot het bestaande aandelenbezit in N.V. Rova van de regiogemeenten. Dit geldt ook voor de achtergestelde lening. - achtergestelde lening NV Enexis Het betreft hier een achtergestelde lening, met een vast percentage ad 9%. - Rabo Global Titans Obligaties Dit fonds belegt gedeeltelijk in aandelen (de 50 grootste bedrijven van de wereld zijn hierin vertegenwoordigd) en is gekoppeld aan de ontwikkelingen op de aandelenmarkten. Het fonds geeft een minimaal rendement van 2,75% met de mogelijkheid op een maximaal rendement van 7%. Er wordt geen risico gelopen omdat op de einddatum de nominale waarde wordt gegarandeerd. Hierdoor wordt een betere spreiding van de beleggingsportefeuille verkregen. Het dividendpercentage over 2008 bedroeg 2,75% (2007: 4,5%). Dit is een logisch gevolg gezien de situatie op de aandelenmarkten gedurende het jaar In de begroting van 2011 en de meerjarenbegroting 2011 tot en met medio 2012 is dan ook het minimum percentage ad 2,75% meegenomen als opbrengst. - Rabo Variable Coupon Obligaties Dit fonds solide belegging, waarbij de jaarlijks te ontvangen rente gelijk is aan de 3-maands interbancaire rente (Euribor) met een minimum van 3% en een maximum van 6%. Bij de huidige rentestand kan niet op meer gerekend worden van het minimum van 3%. De looptijd is 7 jaar en wordt op 4 december 2016 afgelost tegen de nominale waarde. - Deelneming vordering op Enexis B.V. Per eind september zijn de aandelen N.V. Essent verkocht. Hiervoor is ,-- ontvangen. Naast deze ontvangst hebben we een deelneming vordering op Enexis ontvangen van ,--. Deze lening wordt afgelost in 4 termijnen, en wel op 30 september ,--; 30 september ,--; 30 september ,-- en 30 september ,--. De te ontvangen rentepercentages zijn resp. 3,27%, 4,10%, 4,65% en 7,2% - Bruglening Enexis Per eind september zijn de aandelen N.V. Essent verkocht. Naast de verkoopopbrengst is een bruglening en diverse deelnemingen ontvangen (zie voorgaande alinea). b) Uitstaande gelden op korte termijn: Naam Soort Percentage Bedrag x Opbrengst x BNG of Rabo Beleggersrekening (5 mnd) 32 -Kortlopende deposito s bij de BNG of Rabobank Bij het uitzetten van liquide middelen wordt periodiek gekeken bij welke van bovenstaande instellingen het hoogste rendement kan worden behaald. Beide banken hebben een AAA rating en komen derhalve volgens het treasurystatuut en de Wet Fido in aanmerking om de overtollige gelden uit te zetten. De verwachte opbrengst is onder beheersproduct nr afzonderlijk vermeld. Gemeente Staphorst Paragrafen pagina 138
5 c) Opgenomen bedragen op lange termijn. Naam Soort percentage Bedrag x Last x BNG Leningen O/G 4, Langlopende leningen bij de BNG Het betrof hier een 8-tal langlopende geldleningen, met verschillende looptijden en verschillende percentages. Per 1 maart 2010 is 1 lening vervallen ad , - met een rentepercentage van 5,83% Deze is betaald uit de kortlopende deposito s. Het betreffen nu nog 7 leningen. Het gemiddelde rentepercentage is 4,56%. d) Aandelenbezit: bedragen x 1.000, - Naam Soort aantal Balanswaarde 11 Opbrengst 11 Rendo Aandelen Vitens Aandelen Rova Aandelen BNG Aandelen Enexis Hold. Aandelen Pub.Bel.Elek Aandelen CBL Venn. Aandelen Attero Aandelen Totaal Aandelenkapitaal Naast bovenstaande uitzettingen en opgenomen gelden, neemt de gemeente Staphorst deel in verschillende bedrijven/gemeenschappelijke regelingen, waardoor er een dividendopbrengst ontstaat. Op de balans zijn van deze deelnemingen het aandelenbezit gewaardeerd tegen nominale waarde, de huidige waarde kan vele malen hoger zijn. In de paragraaf verbonden partijen zal hier nader op ingegaan worden. Gemeente Staphorst Paragrafen pagina 139
6 Gemeente Staphorst Paragrafen pagina 140
PROGRAMMABEGROTING
PROGRAMMABEGROTING 2016-2019 Paragraaf 4 : Financiering Inleiding In de paragraaf Financiering wordt de financieringsfunctie van de gemeente Leiderdorp uiteengezet voor de jaren 2016-2019. De uiteenzetting
Nadere informatieParagraaf Financiering
Paragraaf Financiering De Financieringsparagraaf is samen met het treasurystatuut bij de invoering van de wet Fido, per 1 januari 2001 verplicht gesteld. Het doel is om de raad op deze wijze beter te informeren
Nadere informatiegezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 3 november 2014;
DE RAAD VAN DE GEMEENTE HAREN, gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 3 november 2014; b e s l u i t : vast te stellen het Treasurystatuut gemeente Haren 2014 Artikel 1 Begrippenkader In
Nadere informatieBEGROTING 2014. Paragraaf Financiering
BEGROTING 2014 Paragraaf Financiering Ambtelijke programmamanager Afdelingshoofd Bedrijfsvoering Inleiding In de BBV 2004 (Besluit Beheer en Verantwoording Provincies en gemeenten) is een paragraaf financiering
Nadere informatieParagraaf 4: Financiering
Paragraaf 4: Financiering Geldstroombeheer van de gemeente Algemeen De treasuryfunctie omvat de financiering van de beleidsvoornemens en het uitzetten van geldmiddelen die niet direct nodig zijn. Het beleid
Nadere informatiePARAGRAAF 3 FINANCIERING
PARAGRAAF 3 FINANCIERING In deze paragraaf beschrijven we de plannen en acties op het gebied van liquiditeitsbeheer, de financiële posities en de hieraan verbonden risico s voor de jaren 2019 tot en met
Nadere informatie4.4 Financiering. 4.4.3 De financiering van de gemeente Spijkenisse
4.4 Financiering 4.4.1 Inleiding De kaders voor het beleid van de gemeente Spijkenisse ten aanzien van de treasuryfunctie liggen wettelijk vast in de Wet Financiering Decentrale Overheden (Wet Fido). Deze
Nadere informatiePARAGRAAF 3 FINANCIERING
PARAGRAAF 3 FINANCIERING De paragraaf financiering heeft betrekking op de treasuryfunctie. Deze ondersteunt de programma s en omvat alle activiteiten die zich richten op het sturen en beheersen van, het
Nadere informatieOnderstaande tabel geeft het verloop weer van onze huidige langlopende geldleningen.
4 Financiering Het doel van deze paragraaf is om de raad beter te informeren omtrent het treasurybeleid en de beheersing van financiële risico s. De treasuryfunctie ondersteunt de uitvoering van de programma's
Nadere informatiePARAGRAAF FINANCIERING ALGEMEEN
PARAGRAAF FINANCIERING ALGEMEEN Inleiding Het doel van deze paragraaf is om u te informeren over het treasurybeleid en de beheersing van financiële risico s. Treasury is het besturen en beheersen van,
Nadere informatiePROGRAMMABEGROTING
PROGRAMMABEGROTING 2015-2018 Paragraaf 4 : Financiering Inleiding In de paragraaf Financiering wordt de financieringsfunctie van de gemeente Leiderdorp uiteengezet voor de jaren 2015-2018. De uiteenzetting
Nadere informatie2.4 Paragraaf 4 Financiering en beleggingen
2.4 Paragraaf 4 Financiering en beleggingen Deze paragraaf gaat over het beheer van de financiële middelen (treasury). De kaders voor het op een verantwoorde manier beheren van de financiële middelen worden
Nadere informatieBegroting 2018 Financiering Provincie Gelderland
Begroting 2018 Financiering Provincie Gelderland woensdag 4 oktober 2017 12:30 Bezoekadres: Markt 11, 6811 CG ARNHEM Postadres: Postbus 9090, 6800 GX ARNHEM Telefoon: (026) 3599480 E-mail: post@gelderland.nl
Nadere informatieRenteverloop 1 jul jun 2017
3.4 Paragraaf Financiering Inleiding In deze paragraaf komen de onderwerpen aan de orde die behoren tot het geldstromenbeleid van de gemeente. Dit zijn risicobeheer (met name rente en kredietrisico), de
Nadere informatiePARAGRAAF 4 : FINANCIERING
PARAGRAAF 4 : FINANCIERING Algemeen De treasuryfunctie omvat de financiering van de beleidsvoornemens en het uitzetten van geldmiddelen die niet direct nodig zijn. Het beleid van de gemeente voor de treasuryfunctie
Nadere informatie3.4 Paragraaf Financiering
3.4 Paragraaf Financiering 3.4.1 Inleiding In deze paragraaf komen de onderwerpen aan de orde die behoren tot het geldstromenbeleid van de gemeente. Dit zijn risicobeheer (met name rente en kredietrisico),
Nadere informatieSchuldpositie gemeente Purmerend. Presentatie commissie AZ 15 mei 2017
Schuldpositie gemeente Purmerend Presentatie commissie AZ 15 mei 2017 Enkele cijfers Omvang langlopende schuld ultimo 2016: 284 mln Waarvan doorgeleend aan derden 20 mln Betaalde rente in 2016: 7,2 mln
Nadere informatieTreasurystatuut VRU Vastgesteld door het algemeen bestuur d.d. 19 februari 2018
Treasurystatuut VRU Vastgesteld door het algemeen bestuur d.d. 19 februari 2018 Inhoudsopgave 1 Inleiding 1 1.1 Kader 1 1.2 Leeswijzer 2 2 Beleid 3 2.1 Doelstellingen treasurybeleid 3 2.2 Uitgangspunten
Nadere informatieTreasurystatuut gemeente Groningen Gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 21 november 2017;
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van de gemeente Groningen Nr. 67028 30 maart 2018 Treasurystatuut gemeente Groningen 2018-2019 DE RAAD VAN DE GEMEENTE GRONINGEN; (GR 17.6672646); Gezien het voorstel van
Nadere informatieTreasurystatuut. Treasurystatuut
Treasurystatuut Treasurystatuut 2016 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2 2. Doelstellingen 2 3. Uitzettingen en garanties 3 3.a. Uitzettingen en garanties uit hoofde van de publieke taak 4 3.b. Uitzettingen
Nadere informatieMemo. Leden van het algemeen bestuur. Treasuryberaad. Datum 30 mei Onderwerp Financieringsbehoefte 2016
Aan Van Leden van het algemeen bestuur Treasuryberaad Datum 30 mei 2016 Onderwerp sbehoefte 2016 Op 30 mei is het Treasuryberaad bijeengekomen om de financieringsbehoefte van Avalex te bepalen. Hierbij
Nadere informatie3.4. Financiering Algemeen
3.4. Financiering In deze paragraaf komen de onderwerpen aan de orde die behoren tot het geldstromenbeleid van de gemeente. Dit zijn onder andere risicobeheer (met name rente en kredietrisico), de financieringspositie,
Nadere informatieMemo. Leden van het algemeen bestuur. Treasuryberaad. Datum 17 juni Onderwerp Financieringsbehoefte 2016
Aan Van Leden van het algemeen bestuur Treasuryberaad Datum 17 juni 2016 Onderwerp sbehoefte 2016 Op 30 mei is het Treasuryberaad bijeengekomen om de financieringsbehoefte van Avalex te bepalen. Hierbij
Nadere informatie1. DOEL. 1.1 Doelstellingen en randvoorwaarden van het treasury beleid
TREASURY STATUUT 1. DOEL Het Treasury Statuut (hierna: Statuut) heeft tot doel kaders aan te geven waarbinnen het Natuuren Recreatieschap haar geldstromen, saldi- en renterisico's kan beheren en besturen
Nadere informatieTREASURYSTATUUT GEMEENTE GRONINGEN Gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 18 februari 2016;
CVDR Officiële uitgave van Groningen. Nr. CVDR403148_1 30 maart 2018 TREASURYSTATUUT GEMEENTE GRONINGEN 2016-2017 DE RAAD VAN DE GEMEENTE GRONINGEN; (5547222); Gezien het voorstel van burgemeester en wethouders
Nadere informatieHAVENSCHAP MOERDIJK. Concept Begroting 2018
HAVENSCHAP MOERDIJK Concept Begroting 2018 Behoort bij het besluit van het Bestuur d.d. 5 april 2017. Mij bekend De secretaris, Inhoudsopgave INLEIDING 3 PROGRAMMA FINANCIERING 4 PARAGRAFEN 5 EXPLOITATIEOVERZICHT
Nadere informatieProgrammabegroting Versie:
Programmabegroting 2018 Versie: 4.0.0.0.0.0 3.2.4 Financiering Inleiding In de paragraaf Financiering wordt de financieringsfunctie van de gemeente Leiden uiteengezet voor de jaren 2018-2021. Dit gebeurt
Nadere informatieBIJLAGE 2 Was-wordt tabel
BIJLAGE 2 Was-wordt tabel In deze bijlage zijn in de eerste kolom de artikelen 1 t/m 11 uit het Treasurystatuut GGD 2015 opgenomen. In de tweede kolom wordt vermeld wat de wijziging is en indien van toepassing
Nadere informatieInvesteringskasstroom: Investeringen maatschappelijk nut -25,5 Investeringen economisch nut -83,4 Investeringen grondexploitaties (netto) -0,6
2.7 Financiering Algemeen Deze paragraaf informeert de raad over het treasurybeleid en het risicobeheer van de financieringsportefeuille. De kaders hiervoor zijn vastgelegd in de wet Financiering Decentrale
Nadere informatie4.4 Financiering en treasury
4.4 Financiering en treasury In deze paragraaf komen de onderwerpen aan de orde die behoren tot een transparant geldstromenbeleid van de gemeente. Dit zijn onder andere risicobeheer (met name rente- en
Nadere informatieUitvoeringsregels Treasury 2018 Gemeente Tilburg
Uitvoeringsregels Treasury 2018 Gemeente Tilburg Inleiding In artikel 212 van de Gemeentewet is opgenomen, dat de raad een verordening opstelt over het financieel beleid, het financiële beheer en de inrichting
Nadere informatieBLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING
BLAD GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING Officiële uitgave van gemeenschappelijke regeling Regionale dienst openbare gezondheidszorg Hollands Midden. Nr. 57 23 januari 2017 Regionale Dienst Openbare Gezondheidszorg
Nadere informatieTreasurystatuut voor de Veiligheidsregio Utrecht
Treasurystatuut voor de Veiligheidsregio Utrecht Versie: AB VRU 21 juni 2010 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2 Algemeen 2 Wettelijke voorschriften 2 Opbouw statuut 2 2. Uitgangspunten en doelstellingen 3 Uitgangspunten
Nadere informatieProbleemstelling: Berekening benodigde bedrag voor de herfinanciering: Financieringsmemo juni 2015 nr.
Financieringsmemo juni 2015 nr. Aan: Treasurycommissie Van: Arjan van de Wetering Datum: 15 juni 2015 Onderwerp: Herfinanciering leningen Afschrift aan: vul in Probleemstelling: Eind juni moeten een vaste
Nadere informatiePROGRAMMABEGROTING Gemeente Leiderdorp
PROGRAMMABEGROTING 2018 Gemeente Leiderdorp Paragraaf 4: Financiering Inleiding In de paragraaf financiering wordt de financieringsfunc e van de gemeente Leiderdorp uiteengezet voor de jaren 2018-2021.
Nadere informatieTreasurystatuut 2010
Treasurystatuut 2010 Treasurystatuut 2010 gemeente Dalfsen 2 INHOUDSOPGAVE 1 Treasurystatuut...5 2 Doelstellingen treasuryfunctie...5 3 Uitzettingen en garanties...5 3.1 Uitzettingen en garanties uit hoofde
Nadere informatieGrip op Financiën. 13 januari 2015 Sector Control
Grip op Financiën 13 januari 2015 Sector Control Opbouw presentatie Inzicht in ontwikkeling leningenportefeuille en rente Normenkader van de gemeente Eindhoven Beheersmaatregelen Huidige leningenportefeuille
Nadere informatieNotitie rente 9-12-2013
Notitie rente 9-12-2013 INHOUDSOPGAVE blz. 1. Aanleiding van de notitie 3 2. Rente 3 3. Toerekenen van rente 5 4. Overige onderwerpen 10 -ii- 9-12-2013 1. Aanleiding van de notitie Rente is een belangrijke
Nadere informatieIn onderstaande tabel wordt de renteverwachting van een aantal grootbanken weergegeven. opstelling begroting 2016
3.4 Paragraaf financiering 3.4.1 Inleiding De financieringsfunctie van de gemeente Sliedrecht dient uitsluitend de publieke taak. Het prudente beleid valt binnen de kaders die zijn gesteld in de Wet financiering
Nadere informatieParagraaf 4.4 Financiering
Paragraaf 4.4 Financiering 4.4.1 Inleiding In de verplichte Verordening Financieel Beheer is onder andere opgenomen dat Spijkenisse een treasurystatuut opstelt en periodiek actualiseert. In het treasurystatuut
Nadere informatieTreasurystatuut Nordwin College
Treasurystatuut Nordwin College Vastgesteld bij RvT-besluit 24 november 2016 Treasurystatuut van Nordwin College gevestigd te Leeuwarden Het treasurystatuut kent de volgende opbouw: 1. inleiding 2. uitgangspunten,
Nadere informatieInleiding. Treasurystatuut. Algemeen
Treasurystatuut 1 Inleiding In de vergadering van het bestuur van.. 2018 is ingestemd met de Financiële Verordening Shared Service Centrum-ONS per 2018. In deze verordening staat in artikel 12 over de
Nadere informatieAan de raad AGENDAPUNT 6.9
Aan de raad AGENDAPUNT 6.9 Treasurystatuut 2010 Voorstel: het Treasurystatuut 2010 vaststellen. Inleiding In februari 2009 hebben wij u geïnformeerd over de treasury bij onze gemeente. Aanleiding hiervoor
Nadere informatie4.4 Financiering. Inleiding
4.4 Financiering Inleiding In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten wordt bepaald, dat gemeenten jaarlijks een paragraaf financiering opnemen in, zowel de begroting als de jaarrekening.
Nadere informatieIn het Financieringsstatuut 2016 zijn 19 artikelen opgenomen die als volgt kunnen worden ingedeeld:
Memorie van toelichting Fiancieringsstatuut 2015 Memorie van toelichting Financieringsstatuut 2016 Inleiding: In het Financieringsstatuut 2016 zijn 19 artikelen opgenomen die als volgt kunnen worden ingedeeld:
Nadere informatieVoorstel aan Algemeen Bestuur
cm Voorstel aan Algemeen Bestuur Datum AB-vergadering 21 december 2012 Nummer: 2012.08985 Voor akkoord Afdeling BO: W.H. Boneschansker Datum 3 december 2012 Paraa Directeur: H.D. Post 3 december 2012 Onderwerp:
Nadere informatieBegroting Openbaar lichaam Ferm Werk
Begroting 2015 2018 Openbaar lichaam Ferm Werk Opgesteld door het Dagelijks Bestuur te Woerden d.d. 22 mei 2014 Vast te stellen door het Algemeen Bestuur d.d. 3 juli 2014 Inhoudsopgave BERICHT VAN HET
Nadere informatieParagraaf 4 Financiering
Paragraaf 4 Financiering Geldstroombeheer van de gemeente Inleiding In deze paragraaf wordt informatie verstrekt over de financieringsfunctie van de gemeente Hof van Twente voor de jaren 2018 t/m 2022.
Nadere informatieGEMEENTEBLAD Officiële publicatie van Gemeente Almere (Flevoland)
De raad van de gemeente Almere, Gelet op artikel 212, tweede lid, aanhef en onder c van de Gemeentewet, BESLUIT vast te stellen het navolgende treasurystatuut welk statuut in nauwe samenhang met de Wet
Nadere informatieMOERDIJK 2 5 JAN DIV STAN. Aan de Provinciale Staten van de provincie Noord-Brabant Postbus MC 's-hertogenbosch
havenschap MOERDIJK 2 5 JAN 2017 Aan de Provinciale Staten van de provincie Noord-Brabant Postbus 90151 5200 MC 's-hertogenbosch 4124442 DIV STAN uw kenmerk uw brief van ons kenmerk behandeld door datum
Nadere informatieBesluit van het bestuur van de gemeenschappelijke regeling Shared Service Centrum Ons houdende regels omtrent Treasurystatuut
CVDR Officiële uitgave van Shared Service Centrum ONS. Nr. CVDR612532_1 7 september 2018 Besluit van het bestuur van de gemeenschappelijke regeling Shared Service Centrum Ons houdende regels omtrent Treasurystatuut
Nadere informatie3.4 Financiering en treasury.
3.4 Financiering en treasury. In deze paragraaf komen de onderwerpen aan de orde die behoren tot het geldstromenbeleid van de gemeente. Dit zijn onder andere risicobeheer (met name rente- en kredietrisico),
Nadere informatieJaarrekening Stichting Vrienden van Dôme
Jaarrekening 2014 Inhoudsopgave Jaarrekening 1 Balans per 31 december 2014 2 Staat van baten en lasten over 2014 3 Waarderingsgrondslagen 4 Toelichting op de Balans per 31 december 2014 5 Toelichting op
Nadere informatieFinanciële jaarstukken 2018
Financiële jaarstukken 2018 Stichting Fonds Cupertino Katholiek centrum voor levensbeschouwing en ethiek in de zorg voor mensen met een verstandelijke handicap te Utrecht datum 19 juni 2019 kenmerk 19-476/SR
Nadere informatieSTICHTING WERELDWIJD EVANGELIEWERK JAARVERSLAG 2014
STICHTING WERELDWIJD EVANGELIEWERK JAARVERSLAG 2014 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 2 2 Algemene informatie over de stichting 2 3 Bestuurs- en activiteitenverslag 2014 2 4 Jaarrekening 2014 4 Pagina 1 1. Inleiding
Nadere informatie' NG K 7 23^ Jaarstukken 2002. Stichting Openbare Golfcourse Zeegersloot, Alphen aan den Rijn
' NG K 7 23^ Stichting Openbare Golfcourse Zeegersloot, Alphen aan den Rijn Jaarstukken 2002 Alphen aan den Rijn, 3 maart 2003 Dit rapport heeft 9 pagina's Inhoudsopgave Jaarstukken Jaarrekening Balans
Nadere informatieDe inschatting van de kans op eventuele wanbetalingen bij toekomstige rente- en aflossingsbetalingen op schuldpapier; Renterisico
Agendapunt 05 Bijlage 08 TREASURYSTATUUT I Begripsbepalingen Artikel 1 In dit statuut wordt verstaan onder: Derivaten Financiële instrumenten die hun bestaan ontlenen aan een bepaalde onderliggende waarde.
Nadere informatieInleiding Treasurybeleid... 2 Doelstellingen, Uitgangspunten, limieten, begrippen, indeling
Treasurystatuut gemeente Eersel Inhoud Inleiding... 2 Treasurybeleid... 2 Doelstellingen, Uitgangspunten, limieten, begrippen, indeling Risicobeheer... 3 Algemeen Renterisicobeheer Koersrisicobeheer Kredietrisicobeheer
Nadere informatieHoogheemraadschap van Delfland NOTA TREASURYBELEID. Versie: 1.0 Datum: 25 november 2008. Nota Treasurybeleid 1
NOTA TREASURYBELEID Versie: 1.0 Datum: 25 november 2008 Nota Treasurybeleid 1 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 3 2 Rapportages 3 3 Liquiditeitsprognoses 4 4 Uitgangspunten financiering 4 5 Geldleningen 5 6 Kasbeheer
Nadere informatieNota van toelichting bij Treasurystatuut 2017 Gemeente Gennep
Nota van toelichting bij Treasurystatuut 2017 Gemeente Gennep 1. NOTA VAN TOELICHTING Artikel Artikel 2 Artikel 2 lid 1 Artikel 2 lid 2 Artikel 2 lid 3 Artikel 2 lid 4 Toelichting In artikel 2 worden de
Nadere informatieBELEGGINGSMAATSCHAPPIJ GRONDFONDS I BV
ANNEXUM BELEGGINGSMAATSCHAPPIJ GRONDFONDS I BV HALFJAARBERICHT 2013 Beheerder Annexum Beheer B.V. WTC, G-Toren Strawinskylaan 485 1077 XX Amsterdam 2 Halfjaarbericht - 2013 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...
Nadere informatieVerordening treasury Noord-Brabant. 1 Inleiding
Onderwerp Verordening treasury Noord-Brabant Provinciale Staten van Noord-Brabant 1 Inleiding Artikel 1 Begripsbepalingen In deze verordening wordt verstaan onder: a. aandelenrisico: onzekerheid in de
Nadere informatieNOTA RENTEBELEID GEMEENTE BERGEN OP ZOOM
l lllllll llll lllll llll llllll 111111111111111111111111111111111 815-023068 NOTA RENTEBELEID 2015 GEMEENTE BERGEN OP ZOOM Bergen op Zoom, oktober 2015 1. INLEIDING.""""""""""""""""""""""""""""""""""
Nadere informatieLeningen en kasstromen
2015 Leningen en kasstromen Onderzoek ikv artikel 213a van de gemeentewet Otto Mekel JS Consultancy 9/21/2015 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 2 1.1 Aanleiding van het onderzoek... 2 1.2 Onderzoeksvragen...
Nadere informatieAgendapunt 10b. Jaarrekening SNF. Agendapunt 10b Jaarrekening SNF 124
Agendapunt 10b Jaarrekening SNF Agendapunt 10b Jaarrekening SNF 124 Agendapunt 10b Jaarrekening SNF 125 Stichting Scouting Nederland Fonds, Leusden (alle bedragen in euro's) Jaarrekening 2010 Balans per
Nadere informatieStichting Steun Sonshine
Rapport inzake de jaarverslaggeving 2015 Inhoudsopgave Pagina 1. JAARREKENING 1.1 Balans per 31 december 2015 2 1.2 Staat van baten en lasten over 2015 4 1.3 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling
Nadere informatieProgrammabegroting Versie:
Programmabegroting 217 Versie: 5... 3.2.4 Financiering Inleiding In de paragraaf Financiering wordt de financieringsfunctie van de gemeente Leiden uiteengezet voor de jaren 217-22. Dit gebeurt in een onderdeel
Nadere informatieVorderingen Overige vorderingen Liquide middelen
JAARREKENING 2016 BALANS PER 31 DECEMBER (na resultaatbestemming) (in duizenden euro s) 31 december 2016 31 december 2015 Activa Financiële vaste activa Converteerbare preferente en extra te verkrijgen
Nadere informatieBELEGGINGSMAATSCHAPPIJ GRONDFONDS I BV
ANNEXUM BELEGGINGSMAATSCHAPPIJ GRONDFONDS I BV HALFJAARBERICHT 2014 Beheerder Annexum Beheer B.V. WTC, G-Toren Strawinskylaan 485 1077 XX Amsterdam 2 Halfjaarbericht - 2014 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...
Nadere informatieBELEGGINGSMAATSCHAPPIJ GRONDFONDS I BV
ANNEXUM BELEGGINGSMAATSCHAPPIJ GRONDFONDS I BV HALFJAARBERICHT 2015 Beheerder Annexum Beheer B.V. WTC, G-Toren Strawinskylaan 485 1077 XX Amsterdam 2 Halfjaarbericht - 2015 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...
Nadere informatieBeleidsregels 1. Doelstelling treasuryfunctie 2
2014d. 18 februari 2014 Treasurystatuut gemeente Korendijk 2015 Inhoudsopgave Inleiding. Beleidsregels 1. Doelstelling treasuryfunctie 2 2. Risicobeheer (doelstellingen, richtlijnen en limieten) 2 2.1.
Nadere informatieBELEGGINGSMAATSCHAPPIJ GRONDFONDS I BV
ANNEXUM BELEGGINGSMAATSCHAPPIJ GRONDFONDS I BV HALFJAARBERICHT 2012 Beheerder Annexum Beheer B.V. WTC, G-Toren Strawinskylaan 485 1077 XX Amsterdam 2 Halfjaarbericht - 2012 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave...
Nadere informatieGemeente fj Bergen op Zoom
Gemeente fj Bergen op Zoom Voorlegger Raadsvoorstel Onderwerp Nummer voorstel Datum voorstel Contactpersoon Contactpersoon Email Contactpersoon Telefoon Programmanummer en naam Financiering uitgaven en
Nadere informatieRUD UTRECHT. Besluit van het Algemeen Bestuur van de RUD Utrecht
Besluit van het Algemeen Bestuur van de RUD Utrecht Overwegende dat: - De RUD Utrecht een gemeenschappelijke regeling is, waarbij een openbaar lichaam is ingesteld - Dat voor genoemd openbaar lichaam regels
Nadere informatieStichting Steunfonds KansPlus gevestigd te Houten
gevestigd te Houten Rapport inzake de Jaarrekening 2012 INHOUDSOPGAVE Pagina 1. Accountantsrapport 1.1 Opdracht 2 1.2 Algemeen 3 1.3 Resultaten 4 1.4 Financiële positie 5 2. Jaarrekening 2.1 Balans per
Nadere informatieTreasurystatuut Omgevingsdienst IJSSELLAND Inleiding
Treasurystatuut Omgevingsdienst IJSSELLAND 2018 Inleiding In de vergadering van het Algemeen Bestuur van 13-12-2017 is ingestemd met de Financiële Verordening Omgevingsdienst IJSSELLAND (OD IJsselland)
Nadere informatieWet van 14 december 2000, houdende nieuwe bepalingen inzake het financieringsbeleid van openbare lichamen (Wet financiering decentrale overheden)
(Tekst geldend op: 26-08-2014) Wet van 14 december 2000, houdende nieuwe bepalingen inzake het financieringsbeleid van openbare lichamen (Wet financiering decentrale overheden) Wij Beatrix, bij de gratie
Nadere informatieSTICHTING WERELDWIJD EVANGELIEWERK JAARVERSLAG 2013
STICHTING WERELDWIJD EVANGELIEWERK JAARVERSLAG 2013 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding 2 2 Algemene informatie over de stichting 2 3 Bestuurs- en activiteitenverslag 2013 2 4 Jaarrekening 2013 5 Pagina 1 1. Inleiding
Nadere informatie- Besluit van het college van burgemeester en wethouders van 7 december 2010 (agendapuntnummer 3.1).
Gemeenteblad Nijmegen Jaartal / nummer 2011 / 031 Naam Besluit Financieringsstatuut gemeente Nijmegen Publicatiedatum 2 maart 2011 Opmerkingen - Besluit van het college van burgemeester en wethouders van
Nadere informatieVolgens de uitkomst van het onderzoek van GroenLinks ligt dat genuanceerder.
SCHOONHOVEN/KRIMPENERWAARD Het college van de gemeente Schoonhoven schrijft al jaren in de begroting dat de lokale lastendruk in deze gemeente het laagste is in de Krimpenerwaard. Gemeente Belang voorspelt
Nadere informatie1. Inleiding en richtlijnen
NOTITIE RENTE 2017 1. Inleiding en richtlijnen 1.1 Inleiding Bij de wijzigingen van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) en de invoering van de Vennootschapsbelasting (VPB) voor de lagere overheden
Nadere informatieTreasury Statuut Vastgesteld 10 april 2017
Treasury Statuut Treasury Statuut Vastgesteld 10 april 2017 Inleiding Treasury is het sturen en het beheersen van, het verantwoorden over en het toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële
Nadere informatieJaarstukken 2000 INGEKOMEN 2 3APR. 2013. Stichting Openbare Golfcourse Zeegersloot, Alphen aan den Rijn
INGEKOMEN 2 3APR. 2013 Stichting Openbare Golfcourse Zeegersloot, Alphen aan den Rijn Jaarstukken 2000 Alphen aan den Rijn, 12 april 2001 Dit rapport heeft 9 pagina's Inhoudsopgave Jaarstukken Balans per
Nadere informatieTreasurystatuut Gemeente Borsele 2015
Treasurystatuut Gemeente Borsele 2015 Het college van burgemeester en wethouders gelet op artikel 14 van de financiële verordening 2015 en de Wet financiering decentrale overheden; besluit: vast te stellen
Nadere informatieVOORSTEL AAN HET COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HEEMRADEN
Commissie Financiën en Bestuurlijke Zaken 23 februari 2016 VOORSTEL AAN HET COLLEGE VAN DIJKGRAAF EN HEEMRADEN Vergadering : 1 maart 2016 Agendapunt : Onderwerp : Mandaatbesluit herfinanciering leningen
Nadere informatieVOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR
VOORSTEL AAN HET ALGEMEEN BESTUUR Vergadering : 15 maart 2016 Agendapunt : 4. Onderwerp : Mandaatbesluit herfinanciering leningen 2017 t/m 2023 Aandachtsveldhouder B.J. Bussink Informatie bij : H.W.C.
Nadere informatieTreasurystatuut. Status: Besproken in MT d.d. 14 augustus 2017 Naar DB d.d. 2 oktober 2017 Naar GMR d.d. 9 november 2017 Vastgesteld d.d.
Treasurystatuut Status: Besproken in MT d.d. 14 augustus 2017 Naar DB d.d. 2 oktober 2017 Naar GMR d.d. 9 november 2017 Vastgesteld d.d. 1. Inleiding Onder treasury is te verstaan: het sturen en het beheersen
Nadere informatieRaads informatiebrief (Financiele pijler)
gemeente Eindhoven Raadsnummer O4.R854.OOI Inboeknummer o4joo6aas Classificatienummer oz Dossiernummer 4sa.aor 25 mei 2004 Raads informatiebrief (Financiele pijler) Betreft overzicht beleggingen. 1 Inleiding
Nadere informatieToelichting Treasurystatuut gemeente Vught
Toelichting Treasurystatuut gemeente Vught Op grond van de Financiële verordening van de Gemeente Vught stelt het college regels vast voor haar eigen taken en bevoegdheden ter uitvoering van de financieringsfunctie
Nadere informatieJaarverslag van Vordering op Enexis B.V., s-hertogenbosch
Jaarverslag 2012 van Statutaire vestigingsplaats: s-hertogenbosch Adres: Brabantlaan 1 5216 TV s-hertogenbosch Inhoudsopgave Algemeen Jaarverslag 1 Jaarrekening Balans per 31 december 2012 2 Winst-en-verliesrekening
Nadere informatieTreasurystatuut Omgevingsdienst Midden- en West- Brabant
*OMWB606049* Treasurystatuut Omgevingsdienst Midden- en West- Brabant Het Algemeen bestuur van de Omgevingsdienst Midden- en West- Brabant; gelet op artikel 27 van de Gemeenschappelijke Regeling Omgevingsdienst
Nadere informatieSTICHTING ENDOWMENT MUSEUM BOIJMANS VAN BEUNINGEN Financieel jaarverslag 2018
STICHTING ENDOWMENT MUSEUM BOIJMANS VAN BEUNINGEN Financieel jaarverslag 2018 Inhoud BESTUURSVERSLAG... 2 BALANS PER 31 DECEMBER 2018... 5 STAAT VAN BATEN EN LASTEN... 6 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING...
Nadere informatieStichting MicroHulp Helmond
Stichting MicroHulp Helmond te Helmond Jaarrekening 2017 INHOUDSOPGAVE Pagina Algemeen 2 Jaarrekening 2017 Balans per 31 december 2017 3 Resultatenrekening over 31 december 2017 4 Grondslagen van waardering
Nadere informatiePresentatie Treasury FEO. 11 juli 2005
Presentatie Treasury FEO 11 juli 2005 2 Treasury Het proces van plannen, bewaken en sturen van (toekomstige) geldstromen met als doel: Tijdige beschikbaarheid van middelen Optimaliseren van kosten en opbrengsten
Nadere informatieRafael gemeente De Rank T.a.v. het bestuur Ringvaartweg 123 3065 AC ROTTERDAM. Jaarrekening 2014
Rafael gemeente De Rank T.a.v. het bestuur Ringvaartweg 123 3065 AC ROTTERDAM Jaarrekening 2014 Rafael gemeente De Rank T.a.v. het bestuur Ringvaartweg 123 3065 AC ROTTERDAM Jaarrekening 2014 INHOUDSOPGAVE
Nadere informatieBekendmaking van het Treasurystatuut, door het dagelijks bestuur vastgesteld bij besluit van 18 december 2012, nr. 09
Publicatieblad Elektronisch uitgegeven Openbaar lichaam Noaberkracht Dinkelland Tubbergen Jaargang: 2013 Nummer: 6 Uitgifte: 17 januari 2013 Bekendmaking van het Treasurystatuut, door het dagelijks bestuur
Nadere informatiemateriële vaste activa Bouwgronden en infrastructurele werkenr
Toelichting op de balans Algemeen De voorraden bouwgronden hadden, in het kader van de sanering, per 1 januari 1998 een inbrengwaarde van respectievelijk 5,0 miljoen euro voor Delfzijl en 2,3 miljoen euro
Nadere informatieTREASURYSTATUUT. Stichting Samenwerkingsverband Primair Onderwijs Westland (SPOW)
TREASURYSTATUUT Stichting Samenwerkingsverband Primair Onderwijs Westland 28.03 (SPOW) Beoordeeld door Van Ree Accountants d.d. 15-11-2017. Voldoet aan de regeling. Vastgesteld door dagelijks bestuur d.d.
Nadere informatieJAARVERSLAG Stichting tot Ondersteuning van het Christelijk College Schaersvoorde te Aalten
JAARVERSLAG 2013 Stichting tot Ondersteuning van het Christelijk College Schaersvoorde te Aalten Inhoudsopgave Toelichting op onderdelen van het jaarverslag Blad Gegevens over de rechtspersoon 3 Jaarrekening
Nadere informatie