COMMISSIE VOOR FINANCIËLE HULP AAN SLACHTOFFERS VAN OPZETTELIJKE GEWELDDADEN EN AAN DE OCCASIONELE REDDERS

Transcriptie

1 COMMISSIE VOOR FINANCIËLE HULP AAN SLACHTOFFERS VAN OPZETTELIJKE GEWELDDADEN EN AAN DE OCCASIONELE REDDERS A.R. M41238 B.R Beslissing van 13 februari 2014 De Derde kamer van de Commissie, samengesteld uit: de heer P. DRAULANS, voorzitter, mevrouw H. MELOTTE en de heer D. DESREUMAUX, leden, bijgestaan door mevrouw M. STEYAERT, secretaris a.i., spreekt de volgende beslissing uit in de zaak van: mevrouw Marie-Jeanne H. geboren op../../1936 De Commissie nam kennis van: - het verzoekschrift, neergelegd op het secretariaat van de Commissie op 10 december 2004, waarbij verzoekster om de toekenning heeft gevraagd van een financiële hulp, voor schade als gevolg van het gewelddadig overlijden van mevrouw Martine X., haar dochter; - de uitgevoerde onderzoeksinstructies; - het verslag opgemaakt door de verslaggever op 24 oktober 2013 overeenkomstig de artikelen 11 en 12 van het K.B. van 18 december 1986; - het advies van de Minister van Justitie, neergelegd op 12 november 2013; - de schriftelijke reactie van de advocaat van verzoekster, neergelegd op 3 januari de regelmatige kennisgevingen aan de partijen van de procedurestukken en van de rechtsdag vastgesteld op 21 januari De Commissie hoorde op haar openbare zitting van 21 januari 2014: - de verslaggever in het verslag over de feitelijke toedracht van de zaak en over de middelen van de partijen. - de verzoekster in haar middelen, bijgestaan door mr. Koen G., advocaat bij de balie te. De minister van Justitie is ter zitting niet verschenen noch iemand voor haar.

2 Beslissing inzake M41238 p. 2 I. Feiten Mevrouw Martine X. (geboren op../../1961) werd op de parking aan het kerkhof te..., op 17 april 2003 door haar toenmalige partner, Freddy Z., neergeschoten. Daarop pleegde de man zelfmoord. De feiten speelden zich af in aanwezigheid van Keith Y., de jongste zoon van Martine X.. Bij ons woonde ook de vriend van mijn mama, Freddy Z.. Hij woonde hier ongeveer 1 jaar. Zaterdag 12 april 2003 hadden ze ruzie gehad en heeft hij hier rond gelopen met een keukenmes. Hij keek toen heel wild en had precies schuim op zijn mond. Mama wilde toen niet meer dat hij hier bleef. Hij heeft toen zijn kleren ingepakt. Daarna heb ik hem nog bijna elke dag gezien. Hij kwam hier altijd aan de deur met een smoesje om bijvoorbeeld nog iets te halen. Hij bleef dan heel kort want mama stuurde hem altijd terug buiten. Vandaag, 17 april 2003, heeft Freddy naar mijn mama gebeld. Hij vroeg of ze naar... wilde komen. Mama heeft me dat verteld. Ze zei dat ze samen naar het graf van Freddy's vader zouden gaan en dan zouden afspreken om zijn adres te laten veranderen op het stadhuis. Ik wilde meegaan naar die afspraak omdat ik een raar voorgevoel had. Hij richtte het wapen op mama. Mama riep: 'Freddy niet schieten, ik hou van u, ik hou van u '. Ik denk niet dat Freddy nog iets zei. Ik zag dat hij heel hard op zijn benen bibberde. Het geweer was maar een tien centimeter van haar hart verwijderd. Toen schoot hij mama neer. Ze viel schuin opzij met haar gezicht naar de auto van Freddy toe. Ik zag toen het schot afging haar kledij opfladderen en ik zag bloed spatten. Mama leefde toen nog en ze riep op mij dat ik moest weglopen en de politie bellen. Ze had me op voorhand het nummer van de politie gegeven voor als er iets gebeurde. Ik denk dat Freddy toen nog eens geschoten heeft. De knallen van het geweer klonken eigenlijk niet hard. Ik riep ook nog naar Freddy 'niet doen, hou op denk aan mij en mama '. Freddy richtte nag eens naar mama maar het geweer ging niet meer. Freddy ging terug naar zijn auto. Hij ging weer naar de linker achterzetel. Daar begon hij weer te zoeken. Hij stak toen het geweer tussen zijn benen en plooide het open. Hij stak er nieuwe kogels in. Ik denk twee. Hij trilde hard op zijn benen. Ik denk dat mama toen al dood was. Ze lag in een grote plas bloed en er kwam wat bloed uit haar neus. Freddy richtte het geweer toen op mij maar ik ging lopen. Toen hij zag dat hij mij toch niet kon raken, is hij over de struiken gesprongen. Van daar heeft hij weer op mama geschoten. Ik denk in haar hoofd. Hij is toen verder in de richting van het kerkhof gelopen. Ik ben toen naar een man gelopen die aan de tuin aan het werken was. Ik vertelde wat er gebeurd was en de man zei dat hij de politie zou bellen. P.V nr. /2003 dd. 18 april II. Vervolging II.1 Er werd een strafdossier geopend, doch ingevolge het overlijden van de dader verviel de strafvordering. Procureur des Konings Marc R. merkt op 13 mei 2005 dat het in zijn gerechtelijk arrondissement in dergelijke omstandigheden gebruikelijk is om geen onderzoeksrechter meer aan te stellen. II.2 Op het ogenblik van de feiten was Freddy Z. nog gehuwd met Christine V., waarvan hij sedert 1999 feitelijk gescheiden leefde. Zij hadden samen een zoon, Tim Z., ( 3 februari 1993). Christine V. had (aanvankelijk?) de nalatenschap van Freddy Z. verworpen. Christine V. heeft als voogdes van Tim Z. deze nalatenschap aanvaard onder voorrecht van boedelbeschrijving. Teneinde de schade te recupereren hebben de verzoekers aan hun raadsman opdracht gegeven om de erfgenaam van de heer Z. te dagvaarden voor de Burgerlijke Rechtbank. II.3 Bij vonnis dd. 15 december 2005 van de Rechtbank van eesrte aanleg te... werd beslist dat:

3 Beslissing inzake M41238 p. 3 - Freddy Z. aansprakelijk is voor het overlijden van Martlne X.; - de nalatenschap van Freddy Z., vertegenwoordigd door Christine V. in haar hoedanigheid van wettelijke vertegenwoordigster van Tim Z., die de nalatenschap aanvaardde onder voorrecht van boedelbeschrijving, volgende bedragen verschuldigd is: - aan de huwgemeenschap X.-H. wegens materiële uitgaven en economisch verlies in het huishouden, de som van ,34, vermeerderd met de interesten, - aan Victor X. in eigen naam wegens morele schade de som van 5.000, vermeerderd met de interesten, - aan Marie-Jeanne H. wegens morele schade de som van 5.000, vermeerderd met de interesten, - aan Kevin S., Candy S. wegens kosten van rouwkledij de som van 250, - aan de vertegenwoordigers van Keith S. wegens morele schade de som van , vermeerderd met de interesten, - aan Candy S. wegens morele schade de som van , vermeerderd met de interesten, - aan Kevin S. wegens morele schade de som van 6.250, vermeerderd met de interesten, - aan Philip X. wegens morele schade de som van 1.800, vermeerderd met de interesten. - Er werd voorbehoud verleend voor een vergoeding wegens medische kosten van psychologische bijstand; - De eis van Kevin Y., van Candy Y. en van de vertegenwoordigers van Keith Y. tot vergoeding van de begrafeniskosten werd niet in staat van wijzen verklaard; - Ook de eis wegens inkomstenverlies van Candy S. en van de vertegenwoordigers van Keith Y. werd niet in staat van wijzen bevonden; - De eis van Victor X. en van Marie-Jeanne H. tot vergoeding van het verlies van een rustige oude dag werd afgewezen wegens dubbel gebruik met de schadepost economisch verlies in het huishouden; - De beslissing over de proceskosten werd aangehouden. II.4 Bij arrest d.d. 7 maart 2007 van het Hof van beroep te... werd beslist dat - Verklaart het hoger beroep van appellante Christine V., optredend in haar hoedanigheid van wettelijke vertegenwoordigster van haar minderjarige zoon, Tim Z., erfgenaam van wijlen Freddy Z., toelaatbaar doch ongegrond. - Verklaart het incidenteel beroep van geïntimeerden Victor X., Marie-Jeanne H., Kevin Y., Philip X., Candy Y. en Luc Y. toelaatbaar en in de hierna bepaalde mate gegrond. - Bevestigt het beroepen vonnis in zoverre het de aansprakelijkheid van wijlen Freddy Z. voor het overlijden van Martine X. heeft vastgesteld. - Bevestigt het beroepen vonnis verder ten dele, wijzigt het in de hierna bepaalde mate en vult het aan als volgt. - Zegt voor recht dat de nalatenschap van wijlen Freddy Z., vertegenwoordigd zoals voormeld, de volgende bedragen verschuldigd is: - aan de huwgemeenschap X.-H. wegens materiële uitgaven ( 675) en economisch verlies in het huishouden ( ,42): de hoofdsom van ,42, - aan Victor X. en Marie-Jeanne H. samen de hoofdsom van 5 000, wegens morele schade door het verlies van een rustige oude dag, - aan Victor X. in eigen naam wegens morele schade door het verlies van zijn dochter: de hoofdsom van 5.000, - aan Marie-Jeanne H. wegens morele schade door het verlies van haar dochter: de hoofdsom van 5.000, - aan Kevin, Candy en Keith Y., erfgenamen en vertegenwoordigers van de nalatenschap van Martine X. wegens kosten van rouwkledij en geactualiseerde begrafeniskosten: de hoofdsom van 1.626,12,

4 Beslissing inzake M41238 p. 4 - aan Candy en Keith S. wegens inkomensverlies: aan beiden gezamenlijk voor de periode vanaf het schadegeval tot op de dag van de onderhavige uitspraak: de hoofdsom van ,92, - aan beiden gezamenlijk voor de periode vanaf de dag van de onderhavige uitspraak tot op de dag waarop Candy Y. 22 jaar wordt: de gekapitaliseerde hoofdsom van ,01, - aan Keith S. voor de periode van dag waarop Candy Y. 22 jaar wordt tot op de dag waarop hijzelf 22 jaar wordt: de gekapitaliseerde hoofdsom van ,89, - aan Keith Y. wegens morele schade de hoofdsom van , - aan Candy Y. wegens morele schade: de hoofdsom van , - aan Kevin Y. wegens morele schade: de hoofdsomvan 6.250, - aan Philip X. wegens morele schade: de hoofdsom van 1.800, - vermeerderd met de intresten. - Bevestigt het voorbehoud verleend aan Keith Y. voor een vergoeding wegens medische kosten van psychologische bijstand. - Wijst het meer en anders gevorderde af. II.5 Bij vonnis dd. 29 oktober 2009 van de Rechtbank van eerste aanleg te... werd beslist dat: Uit de door eisers neergelegde stukken blijkt dat ook verweerster V. in eigen naam wettelijke erfgename is van de heer Freddy Z. en dat zij de erfenis heeft aanvaard onder voorrecht van boedelbeschrijving. Het arrest van het hof van beroep te... van bepaalde de omvang van de schuldvorderingen van eisers ten aanzien van de nalatenschap van Freddy Z.. Nu verweerster V. eveneens erfgename is van deze nalatenschap, dient de vordering tot gemeenverklaring van het arrest ten aanzien van haar gegrond verklaard te worden, Aangezien verweerster V. de erfenis slechts heeft aanvaard onder het voorrecht van boedelbeschrijving en aangezien eisers niet bewijzen dat de gevorderde bedragen vallen binnen het bedrag van de waarde van de goederen die zij verkrijgt (art. 802 B.W.), kan er ten aanzien van haar geen concrete veroordeling tot betaling van de schadevergoedingen, zoals bepaald in het arrest, uitgesproken worden. Verklaart het arrest van het hof van beroep te... van gemeen aan verweerster V. in haar hoedanigheid van wettelijke erfgename van de heer Freddy Z., die de nalatenschap heeft aanvaard onder voorrecht van boedelbeschrjving. II.6 Tegen dit vonnis werd door Christine V. hoger beroep aangetekend. Uit het arrest van het Hof van beroep te... d.d. 22 februari 2012: Het hof is van oordeel dat het louter verweer van Christine V. dat zij derdenverzet zou kunnen instellen tegen het arrest van 7 maart 2007, wat zij tot op heden nog niet heeft gedaan, geen grond oplevert tot afwijzing van consorten X.. III. Gevolgen van de feiten Er werden drie kinderen geboren uit het huwelijk van Martine X. en Luc Y.. Dit huwelijk werd ontbonden door een echtscheiding, waarna de kinderen bij Martine X. verbleven. Enkel de oudste zoon Kevin onderhield nauwe contacten met zijn vader, bij wie hij op het ogenblik van de feiten ook verbleef. Onmiddellijk na het overlijden stonden de ouders van mevrouw Martine X., de heer Victor X. en mevrouw Marie-Jeanne H., in voor de opvang van de twee minderjarige kinderen, Candy en Keith. De grootouders verlieten hun eigen woning en vestigden zich in de woning van Martine X.. Zowel de kinderen als hun vader, Luc Y., wensten dat de verdere opvoeding en opvang van de kinderen zou worden toevertrouwd aan de grootouders.

5 Beslissing inzake M41238 p. 5 Om deze feitelijke situatie te normaliseren, sloten de betrokkenen een overeenkomst af waarbij de pleegvoogdij over de minderjarige kinderen aan de grootouders werd toegekend. Deze overeenkomst werd verleden voor notaris Janssen te Kermt. Bij vonnis van de Jeugdrechtbank te... d.d. 16 augustus 2004 werd deze overeenkomst gehomologeerd. IV. Mogelijkheden tot schadeloosstelling - De dader was op het ogenblik van de feiten nog gehuwd met mevrouw Christine V.. Uit dit huwelijk werd één kind geboren: Tim Z.. Freddy Z. en Christine V. waren echter op het ogenblik van de feiten verwikkeld in een echtscheidingsprocedure. In het kader hiervan werd de echtelijke woning verkocht. De gelden voortvloeiend uit deze verkoop werden geblokkeerd op een rekening van notaris C. te... Na het overlijden van Freddy Z. verwierp Christine V. de nalatenschap. Als wettelijke vertegenwoordigster van Tim Z. aanvaardde zij de nalatenschap onder voorrecht van boedelbeschrijving. Uit het vonnis van 29 oktober 2009 blijkt evenwel dat zij ook in eigen naam de nalatenschap aanvaardde onder voorrecht van boedelbeschrijving. Om de nalatenschap van de heer Z. te bepalen, diende eerst de huwgemeenschap vereffend en verdeeld te worden. Daar de heer Z. echter overleden is en enkel een minderjarige erfgenaam achterlaat, werd een tweede notaris aangesteld als bewindvoerder van de onverdeelde helft van de huwelijksgemeenschap. De overeenkomst houdende de vereffening-verdeling van de huwelijksgemeenschap tussen Freddy Z. en Christine V. werd bekrachtigd door de Vrederechter te... d.d. 10 juni Om de schade te recupereren die de nabestaanden van mevrouw X. leden, werd een provisionele vordering ingediend in de nalatenschap van de heer Z.. Dit gebeurde namens: - Kevin, Candy en Keith Y.; - de heer en mevrouw X. H.; - de heer Philip X. Om een uitvoerbare titel te bekomen werd een procedure ingeleid voor de Rechtbank van Eerste Aanleg tegen Tim Z., erfgenaam van Freddy Z.. - Bij arrest van het Hof van beroep te... d.d. 30 juni 2009 werd de vordering van Christine V. q.q. haar minderjarige zoon, Tim Z., tot opheffing van het op 9 juli 2008 in handen van notaris Ivo V. te... gelegd uitvoerend beslag onder derden afgewezen als ongegrond. - Martine X. sloot een rechtsbijstandsverzekering af via de Belgische Leeuw. Deze verzekeringsmaatschappij zegde reeds toe de kosten verbonden aan de procedure gevoerd namens Candy en Keith te zullen dekken. De maatschappij stemde eveneens toe de kosten voor de procedure namens Kevin te dragen. - Ook de rechtsbijstandsverzekeraars van de ouders van het slachtoffer en de broer, de heer Philip X., zegden toe de erelonen en de kosten verbonden aan deze procedure ten laste te nemen. - OMOB meldde op 21 augustus 2003 akkoord te gaan met de tussenkomst van mr. T. voor het verhaal van de schade geleden door de heer en mevrouw X.-H.. Art. 22 van deze polis voorziet een waarborg onvermogen van derden (maximaal euro) met uitsluiting van de stoffelijke schade voortvloeiend uit een opzettelijke daad. Ondertussen heeft Ethias uitgekeerd aan verzoekster en aan haar echtgenoot eveneens

6 Beslissing inzake M41238 p. 6 - Audi verzekering (Kevin Y.) ging akkoord met het opstarten van een procedure in recuperatie bij voldoende solvabiliteit van de nabestaanden van de dader. Art 21 van deze polis voorziet een waarborg onvermogen van derden (maximaal euro) met uitsluiting van de stoffelijke schade voortvloeiend uit een opzettelijke daad. De polis voorziet dat dit bedrag verminderd wordt met alle uitkeringen die ontvangen worden van enig andere persoon, verzekeraar of instelling. - Ingevolge de brief van de advocaat van verzoekster d.d. 19 september 2013 lijken volgens hem de mogelijkheden tot gedwongen uitvoering van het arrest d.d. 7 maart 2007 van het Hof van beroep te... waarbij schadevergoeding werd toegekend, ten einde. Er werd op vele manieren getracht om van de veroordeelde partijen betaling van de bij bovenvermeld arrest toegekende bedragen te bekomen. Volgende acties werden ingesteld: - een uitvoerend beslag onder derden bij Fortis-bank. Dit beslag heeft geleid tot een procedure bij de rechtbank van Eerste Aanleg te... waar de discussie geëindigd is bij vonnis van de beslagrechter van 2 oktober een uitvoerend beslag onder derden bij notaris V. gelet op de verkoop van een onroerend goed. Deze discussie is geëindigd is met het arrest van het Hof van beroep te... d.d. 30 juni een procedure van gemeenverklaring tegen de moeder. Deze discussie is geëindigd is met het arrest van het Hof van beroep te... d.d. 22 februari een beslag op roerende goederen. Deze roerende goederen hebben geen soelaas geboden voor de delging van de schuld. - Op basis van de genomen acties werd door gerechtsdeurwaarder B. aan zijn cliënten een saldo uitbetaald op 23 juli 2009 van ,06 en op 26 januari 2010 een bedrag van 6.160,94. Dit is samen Dit betekent dat van de schadevergoedingen die aan verzoekers X.- H. zijn toegewezen bij arrest van 7 maart 2007, slechts een fractie is betaald. - Volgens de advocaat zijn er geen verdere uitvoeringsmogelijkheden. V. Begroting van de gevraagde hulp A. Op 28 december 2004 aangepast tot: Morele schade ,00 Materiële schade 4.551,94 te delen door ,97,50 verplaatsingskosten 100,00 administratiekosten 75,00 rouwkledij 500,00 begrafeniskosten 3.876,94 Totaal ,97 B. Begroting ingevolge de schriftelijke reactie: De vordering wordt herleid tot de bedragen die bij arrest d.d. 7 maart 2007 van het Hof van beroep te... werden toegekend, nl.:

7 Beslissing inzake M41238 p. 7 - aan de huwgemeenschap X.-H. materiële schade 675,00 economisch verlies huishouden ,42 verlies rustige oude dag 5.000,00 - aan de heer Victor X. en M-J H. voor elk afzonderlijk een morele schadevergoeding 2 X 5.000,00 - aan de nalatenschap van Martine X. kosten begrafenis en rouwkledij 1.626,12 VI. Beoordeling door de Commissie Het verzoekschrift aan de Commissie is regelmatig naar de vorm en het werd tijdig neergelegd. De wetgeving betreffende de hulp aan slachtoffers van opzettelijke gewelddaden verleent aan de slachtoffers geen subjectief recht op "schadeloosstelling", maar wel op het eventueel bekomen van een "hulp", gesteund op het principe van de collectieve solidariteit. Uit de aard zelf van de hulp volgt dat de "volledige vergoeding" van het door de slachtoffers geleden nadeel niet wordt gewaarborgd. Bij het beoordelen van een hulp dienen de voorschriften van de artikelen 31, 31bis, 32, 33 en 33bis van de wet van 1 augustus 1985 houdende fiscale en andere bepalingen nageleefd te worden. De Commissie wenst te benadrukken dat ze geen integrale schadeloosstelling verzekert. Ze kan, naar billijkheid, slechts een financiële hulp toekennen voor de schadeposten die limitatief zijn opgesomd in artikel 32, 1, van voornoemde wet. Intresten, huishoudschade en meerinspanningen zijn daarbij niet opgenomen en komen dus niet in aanmerking voor de toekenning van een hulp. Luidens artikel 31 2 van de wet van 1 augustus 1985 houdende fiscale en andere bepalingen kan een financiële hulp worden toegekend aan: erfgerechtigden, in de zin van artikel 731 van het Burgerlijk Wetboek, tot en met de tweede graad van een persoon die overleden is als rechtstreeks gevolg van een opzettelijke gewelddaad of personen die in duurzaam gezinsverband samenleefden met de overledene. Met betrekking tot morele schade wenst de Commissie op te merken dat dergelijke schade onmogelijk kan goedgemaakt worden door een geldelijke tegemoetkoming. Het moreel leed dat een verzoeker ondervindt is niet in geld uit te drukken en valt niet te vergelijken met de waarde van welk tastbaar goed ook. Als men dan toch een vergoeding wenst toe te kennen, kan dat hooguit een vorm van troost zijn, een compensatie die tot doel heeft de pijn, de smart, het moreel leed te lenigen. Het gaat daarbij om een abstracte begroting van het leed. Het bedrag toegekend aan de nalatenschap van mevrouw Martine X. voor kosten begrafenis en rouwkledij vormt geen schade in hoofde de heer Victor X. of mevrouw Marie-Jeanne H.. Door het Hof van beroep werd de totale schade in hoofde van de heer Victor X., mevrouw Marie- Jeanne H. en de tussen hen bestaande huwgemeenschap aldus in totaal begroot op ,42.

8 Beslissing inzake M41238 p. 8 De heer Victor X. en mevrouw Marie-Jeanne H. ontvingen samen van Ethias en van gerechtsdeurwaarder Beckers ,00. Bijgevolg blijft voor hen beiden nog een bedrag van ,42 onvergoed, hetzij voor ieder 9.736,71. Vermits de vergoedingen uitgekeerd door Ethias en gerechtsdeurwaarder B. bij voorrang mogen aangerekend worden op de schadeposten welke niet door de Commissie werden vergoed, is de Commissie van oordeel dat aan mevrouw Marie-Jeanne H. dit bedrag van 9.736,71 dient te worden toegekend. * * * OP DIE GRONDEN, De Commissie, Gelet op: - de artikelen 17 1, 39 tot 42 van de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 tot regeling van het taalgebruik in bestuurszaken; - de artikelen 28 tot 41 van de wet van 1 augustus 1985 houdende fiscale en andere bepalingen, laatst gewijzigd bij wet van 30 december 2009; - het koninklijk besluit van 18 december 1986 betreffende de commissie voor financiële hulp aan slachtoffers van opzettelijke gewelddaden en aan de occasionele redders, laatst gewijzigd bij koninklijk besluit van 7 december Verklaart het verzoek ontvankelijk en kent verzoekster een hulp toe van Aldus uitgesproken te Brussel, in openbare zitting en in de Nederlandse taal op 13 februari De secretaris, De voorzitter, M. STEYAERT P. DRAULANS