COMMISSIE VOOR FINANCIËLE HULP AAN SLACHTOFFERS VAN OPZETTELIJKE GEWELDDADEN EN AAN DE OCCASIONELE REDDERS

Transcriptie

1 COMMISSIE VOOR FINANCIËLE HULP AAN SLACHTOFFERS VAN OPZETTELIJKE GEWELDDADEN EN AAN DE OCCASIONELE REDDERS A.R. M B.R Beslissing van 18 oktober 2012 De eerste kamer van de Commissie, samengesteld uit: mevrouw C. DELESIE, voorzitter, mevrouw N. VERBEEST en mevrouw M. PIERAERTS, leden, bijgestaan door de heer B. VAN BEURDEN, plv. secretaris, spreekt de volgende beslissing uit in de zaak van: mevrouw Ingrid Y. geboren op../../1959 De Commissie nam kennis van: - het verzoekschrift, neergelegd op het secretariaat van de Commissie op 9 juni 2009 waarbij verzoekster om de toekenning heeft gevraagd van een financiële hulp voor schade als gevolg van een opzettelijke gewelddaad; - de uitgevoerde onderzoeksinstructies; - het verslag opgemaakt door de verslaggever op 3 februari 2012 overeenkomstig de artikelen 11 en 12 van het K.B. van 18 december 1986; - het advies van de Minister van Justitie, neergelegd op 27 februari 2012; - de regelmatige kennisgevingen aan de partijen van de procedurestukken en van de rechtsdag vastgesteld op 31 mei De Commissie hoorde in haar openbare zitting van 31 mei 2012: - de verslaggever in het verslag over de feitelijke toedracht van de zaak en over de middelen van de partijen. - De verzoekster en de Minister van Justitie zijn niet verschenen noch iemand voor hen.

2 Beslissing inzake M p. 2 I. Feiten Tania X. ( 1981), dochter van verzoekster, kwam in de nacht van 13 augustus 2006 om het leven ten gevolge van brandstichting. Na een (zoveelste) hoog oplopende ruzie stak haar partner Stefan Z. het appartement waar zij zich in bevond, in brand. Nadat Z. eerst zichzelf in veiligheid gebracht had, riep hij naar een medebewoonster dat zij de brandweer moest verwittigen. Drie bewoners van het gebouw moesten worden geëvacueerd. Z. en een andere man werden naar het UZ overgebracht omdat ze te veel rook ingeademd hadden. Voor Tanja X. kon geen hulp meer baten. II. Vervolging Bij arrest dd. 19 december 2008 van het Hof van Assisen van de provincie... werd de volgende tenlastelegging bewezen verklaard in hoofde van de genaamde Stefan Z. ( 1979) en waarvoor deze veroordeeld werd tot 12 jaar opsluiting: Te, op 13 augustus 2006: Opzettelijk een gebouw of ander bouwwerk in brand gestoken te hebben, namelijk een appartement, gelegen te, 39 bus 1 R, toebehorend aan de familie P.,,, terwijl de dader moest vermoeden dat zich aldaar op het ogenblik van de brand één of meer personen bevonden, met de omstandigheid dat de brand bij nacht gesticht werd en met de omstandigheid dat de brand de dood van X. Tania, geboren te op 6 februari 1981, ten gevolge heeft gehad. Op burgerlijk vlak werd Z. bij arrest dd. 23 december 2008 van het Hof van Assisen veroordeeld tot betaling aan verzoekster de hoofdsom van ,36 meer de intresten en een RPV van administratie en verplaatsingskosten 200,00 - begrafeniskosten 3.073,36 - grafconcessie 796,00 - morele schade ,00 Het arrest verwierf kracht van gewijsde (attest griffie). III. Mogelijkheden tot schadeloosstelling III-1. De trajectbegeleider van de veroordeelde deelt mee dat hij in de gevangenis een zeer klein en onregelmatig inkomen heeft, afhankelijk van of er werk is of niet. Hij verrichtte enkele afbetalingen van 30, te verdelen onder de vijf burgerlijke partijen. Hij heeft nog andere financiële schulden en heeft geen bezittingen. Volgens de gerechtsdeurwaarder beschikt de veroordeelde niet over goederen waarop beslag kan worden gelegd. Hij verblijft in de gevangenis en staat ingeschreven op het adres van familie.

3 Beslissing inzake M p. 3 III-2. Verzoekster heeft een rechtsbijstandverzekering afgesloten bij EUROMEX. De in de polis vervatte waarborg onvermogen van derden is enkel van toepassing op verkeersongevallen. IV. Begroting van de gevraagde hulp Verzoekster, de niet-inwonende moeder van het overleden slachtoffer, vraagt om de toekenning van een hulp van ,21. - hoofdsom volgens arrest dd. 23/12/ ,36 - intresten 2.559,85 - RPV 200,00 V. Beoordeling door de Commissie Het verzoekschrift aan de Commissie is regelmatig naar de vorm en het werd tijdig neergelegd. De wetgeving betreffende de hulp aan slachtoffers van opzettelijke gewelddaden verleent aan de slachtoffers geen subjectief recht op "schadeloosstelling", maar wel op het eventueel bekomen van een "hulp", gesteund op het principe van de collectieve solidariteit. Uit de aard zelf van de hulp volgt dat de "volledige vergoeding" van het door de slachtoffers geleden nadeel niet wordt gewaarborgd. Bij het beoordelen van een hulp dienen de voorschriften van de artikelen 31, 31bis, 32, 33 en 33bis van de wet van 1 augustus 1985 nageleefd te worden. De Commissie verzekert geen integrale schadeloosstelling. Ze kan, naar billijkheid, een financiële hulp toekennen aan erfgerechtigden, in de zin van artikel 731 van het Burgerlijk Wetboek, tot en met de tweede graad van een persoon die overleden is als rechtstreeks gevolg van een opzettelijke gewelddaad of personen die in duurzaam gezinsverband samenleefden met de overledene (art. 31, 2, W ) voor de schadeposten die limitatief zijn opgesomd in artikel 32, 2, met name: 1 de morele schade; 2 de medische kosten en de ziekenhuiskosten; 3 het verlies aan levensonderhoud voor personen die op het ogenblik van de gewelddaad ten laste waren van het slachtoffer; 4 de begrafeniskosten; 5 de procedurekosten; 6 de schade die voortvloeit uit het verlies van een of meer schooljaren. Intresten zijn daarbij niet opgenomen en komen dus niet in aanmerking voor een financiële hulp. Het principe dat de bijzaak de hoofdzaak volgt is hier niet van toepassing; immers de schuldenaar van de toegekende hulp, zijnde de Belgische Staat, is niet de veroorzaker van de schade. De zienswijze van de Commissie ten aanzien van de intresten werd bevestigd bij arrest nr van de Raad van State d.d. 12 december Evenmin opgenomen in de limitatieve opsomming is de post administratie- en verplaatsingskosten. Het maximale bedrag van de hulp die voor de schadepost begrafeniskosten kan toegekend worden, is door artikel 2 van het koninklijk besluit van 18 december 1986 bepaald op

4 Beslissing inzake M p. 4 Uit artikel 31bis, 1, 5 van de wet van 1 augustus 1985 ( De schade kan niet afdoende worden hersteld door de dader of de burgerlijk aansprakelijke partij, op grond van een stelsel van sociale zekerheid of een private verzekering, noch op enige andere manier. ) blijkt manifest dat de wetgever het subsidiariteitsbeginsel huldigt en dat het slachtoffer dus eerst beroep dient te doen op de traditionele middelen om schadeloosstelling te bekomen, zoals bv. via de private verzekeringsmaatschappij, alvorens zich te richten tot de Commissie. Verzoekster heeft een rechtsbijstandverzekering afgesloten bij EUROMEX. De in de polis vervatte waarborg onvermogen van derden is enkel van toepassing op verkeersongevallen. Dat deze clausule een beperkte draagwijdte heeft, staat volledig los van het principe dat de rechtsbijstandverzekeraar de procedurekosten ten laste moet nemen. Indien een advocaat tussenkomt voor een slachtoffer, voor wie hij zich burgerlijke partij stelde voor de correctionele rechtbank, in opdracht en op kosten van een verzekeringsmaatschappij, dan komt de rechtsplegingsvergoeding, indien deze betaald zou worden, toe aan de maatschappij (die ook de ereloonstaat van de advocaat ten laste neemt). Kortom, het bedrag dat voor de rechtsplegingsvergoeding betaald wordt, komt nooit het slachtoffer ten goede. In die omstandigheden een hulp toekennen voor de rechtsplegingsvergoeding zou indruisen tegen de filosofie van de wet van 1 augustus Uit artikel 33, 1 van de wet van 1 augustus 1985 blijkt dat het bedrag van de hulp naar billijkheid wordt bepaald. Volgens de voorbereidende werken is die beoordeling naar billijkheid zelfs het basisbeginsel van het stelsel (Parl.St., Senaat nr. 873/2/1,8). Dit uitgangspunt verleent aan de Commissie een appreciatiebevoegdheid, zowel inzake de opportuniteit van de toekenning van een financiële hulp als inzake de bepaling van de omvang van het hulpbedrag. Het voorgaande impliceert dat de Commissie voor bepaalde schadeposten andere tarieven kan (mag) hanteren dan die waarvan de correctionele rechter zich bedient. Hierdoor kan de door de Commissie toegekende hulp in meerdere of mindere mate afwijken van de in gemeenrecht toegewezen schadevergoeding. Zo baseert de Commissie zich onder meer bij het toekennen van een hulpbedrag voor de schadepost morele schade op haar rechtspraak in gelijkaardige dossiers én op de indicatieve tabel van het Nationaal verbond van magistraten eerste aanleg en het Koninklijk verbond van vrede- en politierechters (in casu is het tarief overleden kind, zelfstandig wonend per ouder 5.000). De Commissie meent overigens dat dergelijke schade onmogelijk kan goedgemaakt worden door een geldelijke tegemoetkoming. Morele schade speelt zich af in het hoofd van het slachtoffer en kan dus niet hersteld worden door gebruik te maken van financiële middelen. Als men dan toch een vergoeding wenst toe te kennen, kan dat hooguit een vorm van troost zijn, een compensatie die tot doel heeft de pijn, de smart, het moreel leed te lenigen. Het gaat daarbij om een abstracte begroting van het leed. In die optiek, rekening houdend met alle omstandigheden van de zaak zoals hierboven geschetst, acht de Commissie de toekenning van een hulp van billijk. * * *

5 Beslissing inzake M p. 5 OP DIE GRONDEN, De Commissie, Gelet op: - de artikelen 17 1, 39 tot 42 van de gecoördineerde wetten van 18 juli 1966 tot regeling van het taalgebruik in bestuurszaken; - de artikelen 28 tot 41 van de wet van 1 augustus 1985 houdende fiscale en andere bepalingen, laatst gewijzigd bij wet van 30 december 2009; - het koninklijk besluit van 18 december 1986 betreffende de commissie voor financiële hulp aan slachtoffers van opzettelijke gewelddaden en aan de occasionele redders, laatst gewijzigd bij koninklijk besluit van 7 december 2006, Verklaart het verzoek ontvankelijk en kent verzoekster een hulp toe van Aldus uitgesproken te Brussel, in openbare zitting en in de Nederlandse taal op 18 oktober De plv. secretaris, De voorzitter, B. VAN BEURDEN C. DELESIE