Jaarplan Activiteiten van de VOB

Transcriptie

1 Jaarplan 2015 Activiteiten van de VOB

2

3 Vereniging van Openbare Bibliotheken Jaarplan 2015 Den Haag, 11 december 2014

4 Inhoudsopgave Voorwoord... 1 Kader VOB activiteiten... 3 Verenigingsbeleidsplan... 3 Coördinatie van strategische brancheagenda Activiteiten binnen de VOB kerntaken... 4 Belangenbehartiging, lobby en representatie... 4 Versterken positie bibliotheken door de branche intern en extern te organiseren... 6 Collectieve dienstverlening en kennisdeling... 8 Terugkerende activiteiten... 9 Verenigingszaken... 11

5 Voorwoord Voor u ligt het Jaarplan Met de activiteiten en resultaten die de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) komend jaar voor en met haar leden wil realiseren. Aan de basis van dit plan staan het Verenigingsbeleidsplan , de strategische brancheagenda De Bibliotheek levert waarde en het profiel van de VOB, zoals dat na de ontvlechting en de fusie met de WOB door de leden is vastgesteld: De VOB is de branchevereniging voor alle organisaties die tezamen de branche van het openbaar bibliotheekwerk vormen: basisbibliotheken, provinciale serviceorganisaties (PSO s) en landelijk werkende organisaties waarvan hun kerntaak is de bibliotheekorganisaties te ondersteunen of een aanvullend dienstenpakket te bieden. De belangrijkste taken van de VOB zijn collectieve belangenbehartiging en marktontwikkeling, het in- en extern organiseren van de branche en het leveren van bij de genoemde taken passende collectieve diensten. Maatschappelijke legitimatie c.q. leveren van maatschappelijke meerwaarde en zichtbaarheid van de openbare bibliotheekbranche binnen een politiek-bestuurlijke en sociaaleconomische context zijn daarbij strategische perspectieven. Net als de versterking van de kwaliteit van de publieksdienstverlening, bedrijfseconomische effectiviteit en het vergroten van het innovatief en veranderend vermogen. De focus van de vereniging is die van maatschappelijk ondernemerschap, eigentijds werkgeverschap en inspirerend leiderschap. En dat natuurlijk binnen de omgeving van de openbare bibliotheekorganisaties: die van lezen & leesbevordering, cultuur & media, informatie & educatie en ontmoeting & debat. De VOB wordt (h)erkend in de beleidsomgeving van de bibliotheekbranche en wordt gehoord op de verschillende bestuurlijke niveaus. De landelijke politiek heeft oor voor de mogelijkheden én moeilijkheden in de branche en heeft laten zien dat zij binnen haar mogelijkheden betere kaders voor het bibliotheekwerk wil creëren. De media besteden met regelmaat aandacht aan de openbare bibliotheken. De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) noemt het belang van een goede bibliotheekvoorziening en een landelijk bestel van bibliotheekvoorzieningen die de vijf kernfuncties uitoefenen. En toont dat ook in 2015 door niet te bezuinigen op de brancheinnovatiegelden. Een bemoedigend signaal dat helaas weinig door gemeenten en provincies wordt nagevolgd, gezien de vele en vaak forse en slecht beargumenteerde bezuinigen op de subsidies van bibliotheken en PSO s. De VOB is waakzaam op die situaties waar de invoering van de wet en de nieuwe taken van de Koninklijke Bibliotheek (KB), zoals de digitale bibliotheek, als argumenten worden gehanteerd om lokale bezuinigingen te legitimeren. We blijven in 2015 lobbyen voor de openbare bibliotheek en de ondersteuningsstructuur en de publiciteit zoeken wanneer zinvol en kansrijk. De verkiezingen voor de Provinciale Staten zijn daar een moment voor en we stemmen die met de PSO s af. En de VOB ziet er op toe dat de Koninklijke Bibliotheek haar nieuwe taak monitoren van het functioneren van het stelsel van openbare bibliotheekvoorzieningen tijdig en adequaat oppakt. De VOB biedt hiervoor haar medewerking aan en versterkt de inzet op deze activiteit. Op het gebied van de arbeidsverhoudingen en arbeidsvoorwaarden werken we met de werknemersverenigingen aan meerjarige afspraken en starten we de onderhandelingen voor een nieuwe cao. Besluit daarover in de ALV van juni Centrale thema s blijven de verbetering van flexibiliteit, inzetbaarheid en productiviteit. Het bestuur heeft goed gehoord waar er op dat vlak nog verbeterpunten liggen. Modernisering van de arbeidsvoorwaarden in de branche is een continu aandachtspunt. Een ander belangrijk aandachtspunt voor de vereniging blijft de landelijke infrastructuur voor het bibliotheekwerk en de grote bestuurlijke complexiteit in de branche. 1

6 De VOB is nauw betrokken bij de integratie van de taken van het SIOB en BNL in de KB. Die integratie en de effecten ervan vragen ook in 2015 nog de nodige aandacht. Dit Jaarplan 2015 is geformuleerd binnen de mogelijkheden van de vereniging. Ten opzichte van het aantal ontwikkelingen dat de aandacht van het bestuur en bureau vraagt, zijn die mogelijkheden beperkt. Dat betekent keuzes maken om versnippering te voorkomen. In 2015 zijn er nieuwe ontwikkelingen die de aandacht van de VOB vergen. Allereerst de implementatie van de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob) op zowel landelijk, provinciaal als lokaal niveau en de openbare bibliotheken ondersteunen met het kansrijk omgaan met de wet. De uitvoering van de besluitvorming over de invoering van de Nationale Bibliotheekpas gaat spelen in De VOB breidt de activiteiten van het programma De Bibliotheek onderneemt uit met een opleidingspoot. Dit hoort bij het besluit om de doelstelling van de LibrarySchool over te nemen. We formuleren een plan van aanpak gericht op de totstandkoming van een nieuwe strategie voor de branche , oftewel de strategische brancheagenda. Dit laatste stemt de VOB af met de Koninklijke Bibliotheek en Stichting Samenwerkende PSO's Nederland (SPN) om agenda s zo op elkaar af te stemmen dat versnippering in aandacht en energie wordt voorkomen. Kars Veling voorzitter Ap de Vries directeur 2

7 Kader VOB activiteiten De VOB heeft de opdracht van haar leden om drie kerntaken uit te voeren: Collectieve belangen van de openbare bibliotheken en hun ondersteunende organisaties positioneren en behartigen op basis van een gezamenlijke strategische agenda. De branche openbare bibliotheken intern en extern organiseren zodat de positie van de bibliotheken sterker wordt. Door onderling afspraken te maken met derden over zaken die er toe doen als het gaat om de ontwikkeling en toekomstbestendigheid van de branche, zoals arbeidsvoorwaarden, digitalisering, positionering, collectieve marketing en kwaliteit & certificering. Collectieve diensten leveren als uitvloeisel van bovenstaande taken, waaronder het mogelijk maken van onderlinge kennisuitwisseling en opinievorming tussen de leden. Om dit te kunnen doen, gebruikt de VOB de communicatie- en overlegstructuur binnen de vereniging. Naast de drie kerntaken gebruikt de VOB de speerpunten uit het Verenigingsbeleidsplan en de onderwerpen uit de strategische brancheagenda De Bibliotheek levert waarde. VERENIGINGSBELEIDSPLAN Het Verenigingsbeleidsplan is in uitvoering. Het beleidsplan bepaalt speerpunten in de middelentoedeling, capaciteit en werkwijze van de vereniging. Het is mede tot stand gekomen op basis van een raadpleging onder de leden in De speerpunten zijn: versterken van communicatie met de leden; de leden meer ondersteunen bij hun lokale belangenbehartiging en daarbij gerichte aandacht geven aan de kleine kernen bibliotheken; doorontwikkelen van ondernemerschap bij de bibliotheken; opzetten van een professioneel en modern systeem van benchmarking; moderniseren arbeidsverhoudingen en versterken helpdeskfunctie cao; doorontwikkelen van de vereniging door slagvaardigheid te vergroten en te flexibiliseren. COÖRDINATIE VAN STRATEGISCHE BRANCHEAGENDA Binnen de kerntaak In- en extern organiseren verricht de VOB een bijzondere activiteit: de coördinatie (programmamanagement) van de uitvoering van de strategische brancheagenda Ook deze taak vergt inzet en middelen van de VOB. Naast de coördinatie van de integrale uitvoering, voert de VOB zelf ook een onderdeel uit, namelijk het programma De bibliotheek onderneemt. Bovendien bepaalt deze agenda in hoge mate de inhoud van de activiteiten binnen de kerntaken in 2015 en Zo komt de agenda langs twee kanalen tot ontwikkeling. Over de realisatie van de strategische agenda zijn afspraken gemaakt met landelijke partners: SIOB (per 1 januari 2015 de Koninklijke Bibliotheek), Stichting BNL (idem), NBD Biblion, Koninklijke Bibliotheek, Stichting Certificering Openbare Bibliotheken (SCOB), de Plusbibliotheken en Stichting Samenwerkende PSO's Nederland (SPN). 3

8 Activiteiten binnen de VOB kerntaken BELANGENBEHARTIGING, LOBBY EN REPRESENTATIE Collectieve belangenbehartiging is de belangrijkste taak van de VOB, zoals benoemd door de leden in de ledenraadpleging Het betekent bij (vertegenwoordigers van) landelijke, provinciale en lokale overheden en adviesorganen de belangen van de branche openbare bibliotheken naar voren brengen, de maatschappelijke waarde tonen en invloed uitoefenen op beleid. Vanzelfsprekend gaat daarbij de aandacht uit naar actuele issues, waarbij de veranderende inrichting van het stelsel nu actueel is. De VOB maakt samen met haar leden de positie van de bibliotheken zichtbaar bij landelijke organisaties en de koepels van uitvoeringspartners op het terrein van onderwijs, lezen en (laag)geletterdheid, sociaal domein, digitale en informatievaardigheden, collectieve rechten en auteursrecht en boekpromotie. Daarnaast versterken wij de positie en promoten we samenwerking. De VOB benut de (landelijke) media voor betere profilering van de openbare bibliotheek en voor beïnvloeding en aandacht voor onze standpunten. Public affairs en public relations Het bestuur heeft een plan voor de public affairs (PA) en public relations (PR) activiteiten van de vereniging vastgesteld. Met als doel deze activiteiten te versterken, zoals benoemd in één van de speerpunten in het Verenigingsbeleidsplan De belangrijkste PA dossiers in 2015 zijn: Implementatie en gevolgen van de bibliotheekwet Wsob, zowel op lokaal niveau als landelijk met de nieuwe taken van de KB. Verkiezingen voor Provinciale Staten. (Her)positionering van de openbare bibliotheek in het sociaal-maatschappelijk terrein. Gewenste leenrecht van e-books. Gevolgen nieuwe bibliotheekwet op lokaal niveau Op lokaal niveau zijn het de bibliotheken die aan de gemeente, gemeenteraad en andere belanghebbenden het verhaal van de bibliotheek moeten vertellen. En de intenties en regelingen van de bibliotheekwet. Gemeentelijke subsidies zijn immers de belangrijkste inkomstenbron voor bibliotheken. Daarom is het van belang dat de lokale bibliotheken zelf een goed verhaal hebben. De VOB draagt er samen met de leden zorg voor dat dit verhaal met een strategie en legitimatie continu voorhanden is. Een gezamenlijk verhaal, met telkens een eigen invulling afhankelijk van het lokale speelveld. Zodat belanghebbenden in de beleidsomgeving de openbare bibliotheek kennen en haar maatschappelijke meerwaarde erkennen. Met een imago als betrouwbare partner voor overheden en maatschappelijke organisaties en een goede en moderne dienstverlener voor bibliotheekgebruikers. Onderdelen van dit imago zijn: maatschappelijk ondernemende organisaties die een spil is in de lokale/regionale, culturele en educatieve netwerken, gericht op een brede participatie, de leesmotor bij uitstek. De VOB ondersteunt haar leden met advies en kennisuitwisseling; lobby voor monitoring en aanpassing van prestatie-indicatoren. Positionering van bibliotheken in het maatschappelijk domein. De VOB vertegenwoordigt de openbare bibliotheken op het jaarcongres van Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), samen met KB. Afhankelijk van positieve besluitvorming door de leden richt de VOB een weerstandsfonds in om jurisprudentie n.a.v. de in werking treding van de Wsob te krijgen. Nieuwe rol Koninklijke Bibliotheek In 2015 wordt duidelijk hoe de integratie van de taken van SIOB en BNL in de KB zijn beslag krijgt en hoe de KB vorm geeft aan haar nieuwe taken. De VOB houdt hier de vinger stevig aan de pols vanuit het perspectief van het belang van de openbare bibliotheken en provinciale serviceorganisaties. Door de toetreding van de KB in het stelsel verandert het krachtenveld voor de VOB. De bundeling van krachten in één hand versterkt de slagkracht op het digitale terrein. 4

9 Beïnvloeding van processen en keuzes in deze nieuwe setting vraagt een nieuwe aanpak. De aandacht wordt verlegd van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) naar de KB. De belangrijkste issues rond de nieuwe rol zijn de vormgeving van het lidmaatschap van digitale bibliotheek (wat de VOB betreft: via de lokale bibliotheek), de nieuwe inkooporganisatie digitale content en de monitoring van het functioneren van het openbaar bibliotheekstelsel met rapportage aan de minister van OCW. Ten aanzien van deze monitoring is herziening van de prestatie-indicatoren van bibliotheken noodzakelijk. Onze lobby richt zich op een adequate opbrengst van de Bibliotheekmonitor. In relatie tot dit thema blijft het bestuur streven naar een heldere en toekomstbestendige taakverdeling voor de landelijke uitvoeringsorganisaties. De VOB blijft in gesprek met de KB over de stelsel-coördinatietaak. Een belangrijk aandachtspunt daarbij blijft de bestuurlijke complexiteit in de branche. Uitgangspunt is dat de bibliotheken efficiënt en effectief ondersteund moeten worden, waarbij de fysieke en digitale diensten gekoppeld aangeboden moeten kunnen worden. De VOB voert daartoe gesprekken met de Stichting NBD/Biblion, KB, SPN en andere partijen. (Her)positionering en profilering van de openbare bibliotheek De grote decentralisaties in overheidsbeleid naar het gemeentelijk niveau (3D operatie) bieden kansen voor de openbare bibliotheek in het sociale domein. Zowel om de dienstverlening uit te breiden als om de legitimatie voor de publieke financiering te versterken. De VOB stemt met de VNG af over positionering in het sociale domein via de VNG kanalen. Samen met de KB biedt de VOB de bibliotheken inspiratiesheets aan via de toolkit De Bibliotheek, hart van de samenleving t.b.v. deze positionering op lokaal niveau. In 2015 zal de VOB de relatie met landelijke partners en overheden in de sociaalmaatschappelijke beleidsomgeving gaan versterken en waar nodig gaan opbouwen. Het gaat om de koepels van het primair en voortgezet onderwijs, welzijn, zorg, volkshuisvesting e.a. Verkiezingen Provinciale Staten De VOB werkt samen met de PSO s in de lobby voor de Provinciale Statenverkiezingen in maart Op provinciaal niveau zijn het de PSO s die aan de Provinciale Staten en andere belanghebbenden het verhaal van de openbare bibliotheek en de noodzakelijke rol van de PSO s vertellen. Provinciale subsidies zijn immers de belangrijkste inkomstenbron voor de (wettelijke) taken van de PSO s. De VOB ondersteunt de PSO s, die provinciaal hun eigen lobbyactiviteiten ontplooien. E-books en leenrecht De VOB streeft na dat e-books onder het leenrecht gaan vallen. De proefprocedure gericht op het stellen van prejudiciële vragen aan het Europese Hof van Justitie, die de VOB in 2013 startte, dient in Op dit terrein werken we nauw samen met FOBID en EBLIDA. Internationale belangenbehartiging De internationale belangenbehartiging ligt in het verlengde van de nationale belangenbehartiging. De thema s die voor de VOB in Nederland spelen zijn de thema s waar de VOB ook op de internationale fora aandacht voor vraagt. Het betreft de positionering van de openbare bibliotheek als maatschappelijke voorziening en e-lending en auteursrecht. Het eerste doen we in nauwe samenwerking met de Reading and Writing Foundation van onze erevoorzitter HKH Prinses Laurentien in het Europese programma Public Libraries Het tweede doet de VOB in nauwe samenwerking met FOBID, EBLIDA en IFLA. In de aanloop naar het Nederlandse voorzitterschap van de Europese Unie (EU) in 2016 vindt bij het ministerie van OCW ook agendavoorbereiding plaats voor dat jaar. De minister heeft aangegeven e-lending op de Europese agenda te willen zetten. De VOB is hierbij samen met FOBID - betrokken. 5

10 VERSTERKEN POSITIE BIBLIOTHEKEN DOOR DE BRANCHE INTERN EN EXTERN TE ORGANISEREN Deze taak houdt in het binnen de branche onderling afspraken maken. Bijvoorbeeld over gezamenlijke strategie en implementatie daarvan en de gewenste inkoop e-content. Of namens het collectief van de openbare bibliotheken en PSO s afspraken maken met derden, zoals over de collectieve arbeidsvoorwaarden met de werknemersorganisaties, het leenrecht (in de StOL) en het certificeringskader (met de VNG en SCOB). Nieuwe cao en modernisering arbeidsverhoudingen De inzet van de onderhandeldelegatie van de VOB is gericht op een meerjarig sociaal contract. In 2015 starten we de onderhandelingen voor een nieuwe cao. Besluit daarover in de ALV van juni De thema s voor de onderhandelingen zijn door de leden aangereikt: de voorwaarden voor werken op zaterdagen / zondagen, vrijwilligersinzet en de loonontwikkeling. Ook de inhoud van de activiteiten van het A&O-fonds Stichting BibliotheekWerk (SBW) komt aan bod. De SBW voert inhoudelijke projecten uit op het gebied van duurzame inzetbaarheid van medewerkers en een goed functionerende arbeidsmarkt. Tevens wordt wederom een afspraak gemaakt over de werkgeversbijdrage 2016 voor de Stichting BibliotheekWerk. Afspraken in de cao openbare bibliotheken ondersteunen de ontwikkeling van de bibliotheekorganisaties en scheppen voorwaarden voor ondernemerschap en voor het realiseren van eigentijds en effectvol bibliotheekwerk. De VOB werkt aan verdere modernisering van de arbeidsrelaties, flexibilisering van het totale arbeidsvoorwaardenpakket, een goed werkende arbeidsmarkt en aan HRM ontwikkeling. Hiermee dragen wij bij aan de toekomstbestendigheid van de bibliotheekorganisaties. Een deel van deze activiteiten krijgt een plek binnen het programma De Bibliotheek onderneemt. Via een gezamenlijke aanvraag met de Federatie werkgeversverenigingen in de cultuur (FC) en Cultuur-Ondernemen heeft de VOB de beschikking gekregen over zogenaamde Asschergelden. Deze zullen in de loop van 2015 worden ingezet om binnen de branche openbare bibliotheken maximaal 75 van-werk-naar-werk trajecten te kunnen realiseren en 500 loopbaanadviesgesprekken. Daarnaast kan SBW samen met de VOB op basis van deze financiering een actueel loopbaanportal op het internet inrichten. In het Centraal Overleg Arbeidsvoorwaarden Openbare Bibliotheken (COAOB) overlegt de onderhandeldelegatie van de VOB met de werknemersverenigingen over een meerjarig sociaal contract, als kader voor een programma tot modernisering van de arbeidsrelaties en op basis waarvan de onderhandeldelegaties jaarlijks een cao kunnen afsluiten. De cao openbare bibliotheken is algemeen verbindend verklaard. Sociale partners zullen actie ondernemen, opdat bibliotheekvoorzieningen die de cao niet toepassen alsnog daartoe worden aangezet. Eenzelfde lijn willen we volgen voor de Fondsen-cao Stichting BibliotheekWerk Regie en coördinatie strategische brancheagenda In 2012 stelden de leden van de VOB unaniem de strategische brancheagenda De Bibliotheek levert waarde vast. Onderdelen van deze strategie zijn: de invoering van een landelijke bibliotheekpas, de nationale bibliotheek catalogus (inclusief de verwerving van content en de integratie van digitale en fysieke bibliotheekdiensten) en het bevorderen van ondernemerschap in de bibliotheekbranche. De VOB neemt de verantwoordelijkheid voor de algehele regie, coördinatie en de overall communicatie voor de implementatie van deze brancheagenda. We organiseren een jaarlijkse werkconferentie voor de landelijke uitvoeringspartijen, waarin we de voortgang en afstemming met elkaar bespreken. Daarnaast voert de VOB zelf het programma De Bibliotheek onderneemt uit. In dat kader zetten wij activiteiten uit bij leden en landelijke partners en coördineren we de voortgang ervan (zie verder de paragraaf Dienstverlening en kennisdeling ). 6

11 In de loop van 2015 programmeren we in het kader van dit programma een opleidingsaanbod, als resultaat van het besluit om de doelstellingen van de LibrarySchool over te nemen. De VOB overlegt met SPN over de vervolgacties na de ALV van december 2014 over de verdere invoering van de Nationale Bibliotheekpas: wie neemt de verantwoordelijkheid voor de verdere planontwikkeling? En wie gaat welke acties uitvoeren met welke financiering? Het betreft de verdere uitrol van de Nationale Bibliotheekpas, de governance ervan, de collectieve marketing en het realiseren van ledenvoordeel. Een aanbeveling uit de strategische brancheagenda betreft het verkennen van de wenselijkheid en mogelijkheden om op termijn te komen tot één ICT systeem voor de bibliotheken. Vanuit kostenoverwegingen kan dit interessant zijn, maar ook vanwege de implementatie van de digitale bibliotheek. De VOB start in 2015 samen met enkele bibliotheken en PSO s zo n verkenning op. In 2015 stellen we een plan van aanpak op voor de ontwikkeling van de volgende strategische brancheagenda, die van , door te starten met een mid-term review en evaluatie van de huidige strategie. Deze nieuwe agenda wordt in de algemene ledenvergadering van juni 2016 ter besluitvorming voorgelegd. We streven naar een nieuwe agenda die is afgestemd met KB en SPN, opdat er minder dan nu versnippering in aandacht, energie en middelen plaatsvindt. Kengetallen, benchmarking en monitoring stelsel Uit de enquête ter voorbereiding van het Verenigingsbeleidsplan is gebleken dat er behoefte is aan een professioneel benchmarksysteem, waarmee bedrijfseconomische vergelijkingen met soortgelijke bibliotheken kunnen worden gemaakt. Samen met een externe adviseur en leden ontwikkelt de VOB de komende twee jaar haar bestaande Bibliotheek Informatie Systeem (BIS) door tot een professioneel en op eigentijdse maat gesneden systeem. De mogelijkheid tot cijfermatige vergelijkingen zijn daarvan een onderdeel. Samen met de KB ontwikkelen we in 2015 de kaders voor dat systeem (DataWareHouse en onderzoeksprogrammering). Onderdeel van dit project is een heroriëntatie op de te verzamelen bedrijfseconomische gegevens en daarmee op de jaarlijkse BIS enquête, leidend tot de CBS kengetallen van de branche. Deze cijfers en het onderliggende branche-rekeningschema zijn nog te zeer alleen op de boekenlogistiek gericht en doen geen recht aan de diverse hedendaagse functies van de openbare bibliotheek. De VOB geeft de jaarlijks verzamelde kengetallen uit de BIS enquête, na validatie en extrapolatie door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) - via een beknopte publicatie - aan de branche terug en genereert via die weg aandacht voor de ontwikkelingen in de branche. Deze gegevens bieden we ook aan de KB aan ten behoeve van de Bibliotheekmonitor en de als uitvloeisel van de wet Wsob opgedragen taak om het functioneren van het stelsel van openbare bibliotheekvoorzieningen te monitoren (en daarover te rapporteren aan de minister van OCW). Versterken concurrentievermogen en organiseren level playing field De VOB gaat door op de ingeslagen weg om het concurrentievermogen van de openbare bibliotheken te versterken. De kans is immers toegenomen dat bibliotheken te maken krijgen met nieuwe (commerciële) aanbieders, aanbestedingsprocedures en concurrentie op prijs. Activiteiten vinden plaats in afstemming met de PSO s. Voor 2015 zijn in elk geval voorzien: workshops over aanbesteden, actualiseren van de handreiking Inspelen op aanbestedingen van bibliotheekdiensten voor openbare bibliotheken en een nieuwe handreiking opstellen met als thema offertes t.b.v. aanbestedingen. Daarnaast gaat de VOB door met het organiseren van het beoogde level playing field. Het is daarbij niet de bedoeling nieuwe bibliotheekfuncties leverende partijen uit te sluiten, maar daar waar mogelijk er voor te zorgen dat deze partijen aan dezelfde (mede de prijs bepalende) voorwaarden gehouden zijn als de leden van de VOB. Met andere woorden: freeriders gedrag voorkomen. 7

12 Het betreft dan het toepassen van de cao openbare bibliotheken en de fondsen cao, het leenrecht, bijdragen aan de convenantsbijdrage Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB), bijdragen aan het omslagstelsel NBD Biblion, certificering e.d. Collectieve marketing Het convenant tussen VOB en CPNB over de deelname aan de collectieve CPNB marketingcampagnes eindigt per Daarom dient er een besluit genomen te worden over een nieuw convenant en de betreffende (financiële) condities. De CPNB doet de VOB een voorstel. Het VOB bestuur vraagt de beleidsadviescommissie Collectieve Marketing advies. Binnen het budget dat de KB van het ministerie van OCW ontvangt voor de inkoop van e- content voor de digitale bibliotheek, is een bedrag gereserveerd voor de marketing ervan. Met de KB maakt de VOB (commissie Collectieve Marketing en de werkgroep Campagneteam) afspraken over de inhoud, vorm en timing van landelijke collectieve campagnes. Rekening houdend met de verbondenheid met de promotie van de lokale bibliotheken en de aansluiting op de kalender en campagnes van de CPNB. Digitale bibliotheek en inkoop e-content De verantwoordelijkheid voor de inkoop van e-content voor de digitale bibliotheek ligt per 2015 bij de KB. De Wsob geeft aan dat de content, bedoeld voor de openbare bibliotheken en hun gebruikers, wordt bepaald door de openbare bibliotheken c.q. hun vertegenwoordiger. De VOB gaat het functioneren van de nieuwe inkooporganisatie nauwlettend volgen vanuit het belang van de openbare bibliotheken en er op toezien dat de gemaakte afspraken inzake financieel beheer, monitoren digitale markt en gebruik e.d. worden uitgevoerd. Hierover informeert de VOB haar leden op de ledenvergaderingen. Daarnaast leveren we de benodigde bemensing voor de delegaties uit de openbare bibliotheekbranche in de KB Inkoopcommissie en de Adviesgroep voordracht digitale content. In het kader van de verdere ontwikkeling van de digitale bibliotheek heeft het bestuur aan de beleidsadviescommissie Digitale ontwikkelingen een advies gevraagd over hoe de digitale dienstverlening van de openbare bibliotheken zich op middellange termijn kan ontwikkelen. Dit advies tezamen met een advies over de Landelijke Digitale Infrastructuur verwachten we in het eerste kwartaal COLLECTIEVE DIENSTVERLENING EN KENNISDELING De leden van de VOB kennen de hoogste prioriteit toe aan de taak collectieve belangenbehartiging, maar verwachten daarnaast een pakket aan diensten. Diensten vormen het eindproduct van de activiteiten gericht op de resultaten vanuit branchestrategie, belangenbehartiging, het maken van centrale afspraken met derden en het maken van afspraken binnen de vereniging. De capaciteit van het bureau in eerste instantie bedoeld voor collectieve diensten; de ruimte voor individuele dienstverlening is beperkt. Informatie & advies arbeidsvoorwaarden De VOB licht de cao uitvoerig toe en adviseert waar gewenst over de toepassing ervan. In eerste instantie via de website en bijeenkomsten en (als betaalde dienstverlening) ook op individuele basis. Ook andere arbeidsrechtelijke vragen zijn onderwerp van onze helpdeskfunctie. Evenals over de producten en projecten van Stichting BibliotheekWerk. In bepaalde gevallen verwijzen we door naar het secretariaat van het fonds, het CAOP. Om de leden en de COAOB delegatie van dienst te kunnen zijn, schaft de VOB een programma aan waarmee snel scenario s van arbeidskosten doorberekend kunnen worden. Ondersteuning lokale lobby In het voorjaar publiceert de VOB een handreiking voor bibliotheken over het gebruiken van de Wsob in gesprekken met gemeenten over de continuïteit en toekomst van de bibliotheekfuncties. Rond deze handreiking organiseren we workshops. 8

13 Op individueel niveau kan de VOB ondersteuning bieden door signalen af te geven aan gemeenteraden / colleges van B&W bij besluitvorming over het (krimpende) niveau van de subsidie. De mantelovereenkomst met Stadhouders Advocaten inzake bestuursrechtelijke zaken wordt uitgebreid. De Bibliotheek onderneemt De VOB voert de komende jaren het programma De Bibliotheek onderneemt uit als onderdeel van de strategische brancheagenda Per 2015 maakt hier ook een leerprogramma deel van uit, als resultaat van de besluitvorming rond de LibrarySchool. Voor 2015 staan de volgende activiteiten gepland: diverse bijeenkomsten over thema s die gerelateerd zijn aan maatschappelijk ondernemerschap, zogenaamde directiespecials (in elk geval over de code cultural governance, bibliotheken als onderdeel van brede culturele organisaties, bibliotheken in het sociaal domein en een bijeenkomst voor leden van Raden van Toezicht / besturen van bibliotheken); een werkconferentie over nieuwe exploitatiemodellen (samen met Bibliotheek Zwolle en de RijnbrinkGroep op 27 mei); programma van bijeenkomsten thematische intervisie, zowel voor directeuren als voor middenmanagers (met dank aan Netwerk van Directeuren (NvD) i.l.); tweejaarlijkse bijeenkomst voor nieuwe directeuren; publicatie inzake de ins-and-outs van de beleidsontwikkeling richting multifunctionele accommodaties; publicatie over maatschappelijk ondernemerschap in de openbare bibliotheekbranche; aanbod opleidingen voor directeuren met in elk geval: een modulair opgebouwde leergang gericht op inspirerend leiderschap, innovatief ondernemerschap en eigentijds werkgeverschap en een training gericht op het vergroten van het veranderend vermogen van bibliotheekorganisaties en hun leiders. TERUGKERENDE ACTIVITEITEN Net als elke vereniging kent de VOB doorlopende activiteiten, de going concern. De inzet erop is afhankelijk van het profiel van de vereniging, de actualiteit én de mogelijkheden. De VOB kent als doorlopende activiteiten: representatie en contacten onderhouden met voor de branche belangrijke nationale en internationale organisaties; deelname aan voor het beleid relevante commissies en werkgroepen van derden; besluitvorming over verenigingszaken organiseren en erover communiceren; de verenigingsadministraties uitvoeren. Specifiek voor onze branche openbare bibliotheken rekenen we tot deze activiteiten: Collectieve belangen behartigen, strategie ontwikkelen en de leden vertegenwoordigen Verzamelen van gegevens en monitoren van de beleidsomgeving en van de financieeleconomische ontwikkelingen van de branche. Bijhouden van de standpunten van relevante andere spelers. Zelf standpunten bepalen. Resultaten delen via website, social media en nieuwsbrief. Opbouwen en onderhouden van het politiek/bestuurlijke externe netwerk; idem het pers/medianetwerk. Representeren van de branche en haar standpunten en wensen onder de aandacht brengen. Onder andere bij KB, Consortium GII, MKB Nederland, FC, SCOB, CPNB, Raad voor Cultuur, ministerie van OCW, VNG, IPO e.a. Versterken positie bibliotheken en in- en extern organiseren van de branche Deelnemen aan het COAOB. Met de werknemersverenigingen is overeen gekomen dat de VOB het secretariaat levert en de uit het COAOB voortvloeiende activiteiten financiert en de voortgang ervan bewaakt. De VOB levert tevens de verslaglegging van de bestuursvergaderingen van Stichting BibliotheekWerk, met als voordeel een zeer korte lijn met dit A&O-fonds. Organiseren van ledenraadplegingen cao Openbare Bibliotheken wanneer daar aanleiding toe is. Collectief lidmaatschap MKB Nederland en deelname aan MKB Nederland commissies. 9

14 Onderhandelen over leenvergoedingen met de auteursrechtenorganisaties via de Stichting Onderhandelingen Leenrecht (StOL). Collectieve marketing via deelname aan de CPNB campagnes (o.a. Boekenweek, Kinderboekenweek, Nationale Voorleesdagen en Nederland Leest). Daartoe heeft de VOB samen met de vertegenwoordigers van de uitgevers (GAU) en boekhandelaren (KBb) een convenant met de CPNB gesloten dat nog loopt t/m De bibliotheken stimuleren om aan te sluiten bij collectieve marketingacties en de landelijke huisstijl toe te passen en deze huisstijl laten doorontwikkelen (commissie Marketing i.s.m. Merkteam en Campagneteam). Monitoren van de ontwikkelingen en implementatie van de digitale bibliotheek van KB door commissie Digitale ontwikkelingen. Monitoren van het kwaliteitskader en certificeringstraject (Stichting Certificering OB). Afstemming en beleidssamenhang bevorderen met (de besturen van) de andere bepalende (en ondersteunende) partijen in de branche. Onder andere SPN, NBD Biblion, Koninklijke Bibliotheek, Pensioenfonds Openbare Bibliotheken (POB), CPNB, KVB. Diensten verlenen en kennis delen Onderzoeksinstituten en onderwijsinstellingen motiveren vanuit hun taakstelling bij te dragen aan de kennis- en opleidingsbehoefte van de branche. Helpdesk functie voor informatie & advies (incl. doorverwijsinformatie) op de terreinen van de werkgeverszaken en toepassing van de arbeidsvoorwaarden, maatschappelijk ondernemerschap & fondswerving, lokale lobby & mediabenadering, bestuursrechtelijke procedures bij subsidiekortingen, auteursrecht en leenrecht e.d. Vraagbaak op het gebied van het merkbeeld in relatie tot projecten en ontwikkelingen elders in de branche i.s.m. KB. Externe partijen interesseren diensten voor de branche te ontwikkelen en tegen gunstige condities aan de leden aan te bieden via mantelovereenkomsten. 10

15 Verenigingszaken Overlegstructuur Het bestuur heeft meermalen gesproken over de overleg- en werkstructuur binnen de vereniging. Met het doel deze strakker te organiseren om zo de slagvaardigheid binnen de vereniging te vergroten, de ondersteuning van het bestuur en bureau te versterken en de betrokkenheid van de leden bij de beleidsvoorbereiding te borgen. Het bestuur spreekt in 2015 met de beleidsadviescommissies en andere groepen binnen de vereniging zoals werkgroepen, uitvoerende commissies en onderhandeldelegaties. Met de directeuren van de PSO s voert het bestuur een structureel overleg twee keer per jaar. Het bestuur heeft besloten de werving van leden voor besturen transparanter te maken. Het gaat om het VOB-bestuur en de andere besturen en gremia waar de vereniging leden in benoemt. Hiertoe is een protocol opgesteld. Dit vereist een aanpassing van het Huishoudelijk Reglement van de vereniging in Ledenvergaderingen Voor 2015 programmeert de VOB twee ledencongressen gecombineerd met een algemene ledenvergadering (ALV). Afhankelijk van de actualiteit en opdrachten van de leden zijn extra ALV s mogelijk. De verdere doorontwikkeling van de Nationale Bibliotheekpas is een belangrijk onderwerp in Hetzelfde geldt de besluitvorming over hoe om te gaan met bibliotheken die niet gecertificeerd (willen) raken op basis van het certificeringskader openbare bibliotheken. Want de lidmaatschapsvoorwaarden van de VOB schrijven voor dat bibliotheken die lid zijn van de VOB, gecertificeerd zijn. De VOB verkent de mogelijkheid van elektronisch stemmen tijdens een ALV. Communicatie met de leden De website debibliotheken.nl wordt verder doorontwikkeld om zo communicatie en berichtgeving te kunnen organiseren. In afstemming met de KB zet de VOB een vraag- en aanbodrubriek op in het platform Biebtobieb (gehonoreerd project NvD i.l.). Communicatie en media-aanpak Ten behoeve van profilering van de openbare bibliotheken versterkt de VOB haar mediaaanpak en communicatie. De bibliotheek als plek voor en van de gemeenschap, als speler in het sociale domein, staan daarin voorop. In 2015 is de introductie van de Nationale Bibliotheekpas. We willen een goede PR campagne met landelijke en lokale uitstraling in de tweede helft van het jaar voor een grotere publieksbekendheid. Bedrijfsvoering Professionaliseren van de financial governance met budgetverantwoordelijkheid bij de medewerkers en de planning & control cyclus. Verder voert de VOB een nieuwe CRM database in t.b.v. de ledenadministratie. Tot slot wil de VOB een nieuwe webbased enquêtetool in gebruik nemen. Overzicht voor, door en met de leden Kijk voor de meest actuele overzicht van bestuur, medewerkers, commissies en vertegenwoordigingen op de website van de VOB: 11

16 Colofon Jaarplan 2015 Vereniging van Openbare Bibliotheken Vastgesteld in de algemene ledenvergadering van de VOB, op 11 december 2014 in Amsterdam. Tekstbijdragen Medewerkers VOB Samenstelling & redactie Ap de Vries Eindredactie Inge van Asperen en Barbara Rudz Uitgave van de Vereniging van Openbare Bibliotheken Den Haag, december