Jaarplan Vereniging van Openbare Bibliotheken

Transcriptie

1 Jaarplan Vereniging van Openbare Bibliotheken Samenwerken aan een nieuwe koers in 2019

2

3 INHOUD WELKOM BIJ ONZE VERENIGING Welkom bij onze vereniging... 1 Hoe versterken bibliotheken de samenleving?... 2 Persoonlijke ontwikkeling... 2 Op weg naar de maatschappelijke bibliotheek... 2 Laaggeletterdheid... 2 Hoe versterken we met elkaar de positie van bibliotheken?... 2 Netwerk... 3 Evaluatie bibliotheekwet... 3 Convenant beschikbaarheid e-books... 3 Dienstverlening aan onze leden... 4 HR... 4 Werkgeverschap... 4 Certificering... 4 Hoe versterken we onze vereniging?... 4 VOB op weg... 4 Wereldcongres IFLA Vastgesteld door alv VOB op 6 december 2018, na aanpassingen. Redactie: Barbara Uitgave van de Vereniging van Openbare Bibliotheken Utrecht, Iedereen moet mee kunnen doen in onze maatschappij. Investeren in de toekomst van Nederland is investeren in basisvaardigheden, persoonlijke ontwikkeling en leesbevordering. Zodat iedereen in Nederland kan werken aan zijn toekomstperspectief. Een bibliotheek in de buurt met goede voorzieningen is hiervoor de eerste, noodzakelijke stap. Sinds 2015 hebben bibliotheken bij wet (Wsob) vijf functies die bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling van mensen en de verbetering van hun maatschappelijke kansen door: ter beschikking stellen van kennis en informatie; bieden van mogelijkheden tot ontwikkeling en educatie; bevorderen van lezen en het laten kennismaken met literatuur; organiseren van ontmoeting en debat; laten kennis maken met kunst en cultuur. Laten we niet vergeten dat openbare bibliotheken de plek zijn met een landelijke dekking én de plek waar alle doelgroepen over de vloer komen. De bibliotheek is er voor iedereen en dat moeten we onderhouden en koesteren. Dat is een groot goed. De branche transformeert zichzelf naar een open en toegankelijke plek, waar iedereen zichzelf kan ontwikkelen op bovenstaande terreinen en daar vooral ook plezier aan kan beleven. Samen blijven wij als vereniging werken aan de kracht van het landelijk netwerk. In ons jaarplan geven we een blik op de thema s en uitdagingen die we voor 2019 zien voor de bibliotheken, Provinciale Ondersteuningsinstellingen (POI s) en onze vereniging. Arthur Schellekens Directeur van de Vereniging van Openbare Bibliotheken 1

4 HOE VERSTERKEN BIBLIOTHEKEN DE SAMENLEVING? De openbare bibliotheek is voor iedereen toegankelijk. Zo helpen bibliotheken inwoners met hun persoonlijke ontwikkeling wat de samenleving ten goede komt. PERSOONLIJKE ONTWIKKELING Naast taal helpen bibliotheken mensen ook andere vaardigheden (te verbeteren) zodat iedereen mee kan doen. BIBLIOTHEEK MAAKT JE RIJKER! Bibliotheken reiken de juiste mogelijkheden en ondersteuning aan iedereen die een leven lang wil leren. Dit gebeurt in een positieve leercultuur met randvoorwaarden die ervoor zorgen dat mensen zich veilig, uitgenodigd en gestimuleerd voelen om zich te scholen en ontwikkelen. De Bibliotheek maakt je rijker! is de payoff van onze positionerings-campagne. In 2019 gaan we bestaande marketingcampagnes doorontwikkelen met de volgende thema s: voorlezen examentijd basisvaardigheden en werk OP WEG NAAR DE MAATSCHAPPELIJKE BIBLIOTHEEK Er valt heel veel te beleven bij de bibliotheek, zowel online als in het gebouw. Zo zijn bibliotheken bezig met digitale inclusie, basisvaardigheden en informeel leren. De VOB maakt met landelijke organisaties afspraken over samenwerkingsverbanden, vaak in samenwerking met de Koninklijke Bibliotheek (KB). DIGITALE INCLUSIE Bibliotheken zetten zich in voor vaardigheden van mensen. Voor taalvaardigheden én voor digitale vaardigheden. In het licht van de verdere digitalisering van de overheid ziet het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) een rol voor bibliotheken in de programmalijn 'Digitale vaardigheden en zelfredzaamheid vanuit 'Tel mee met Taal'. De VOB zet zich met haar leden hiervoor in en streeft naar een gezonde zakelijke propositie als grondslag. LEESBEVORDERING Zonder taal én rekenen is een volwaardige deelname aan de samenleving niet mogelijk. De openbare bibliotheek draagt bij aan basisvaardigheden zoals lezen, schrijven, rekenen, mediawijsheid en digitale vaardigheden door een onmisbare schakel te zijn in onze, voor veel mensen steeds complexere wereld. LAAGGELETTERDHEID Bibliotheken bestrijden laaggeletterdheid; preventief bijvoorbeeld met Boekstart, een samenwerking tussen de kinderopvang, en de Bibliotheek op school. Curatief met trainingen, cursussen en Taalhuizen in de bibliotheek. PREVENTIE Vooral het voorkomen van laaggeletterdheid is belangrijk. Op dit moment heeft 18 procent van alle vijftienjarigen een leesniveau dat als laaggeletterd geldt. De VOB richt zich in de transitie in het actieprogramma Tel Mee met Taal van de ministeries OCW, SZW en VWS, op betere positionering van openbare bibliotheken. Verder gaat de VOB in 2019 samen met de Leescoalitie de Ambitie Agenda weer aanhalen. LEESCAMPAGNES Leesbevordering is belangrijk en dat ondersteunen we door onder andere mee te doen aan de campagnes van Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB). Bibliotheken kunnen in 2019 aan meer campagnes meedoen. Verder zetten we in op betere zichtbaarheid van bibliotheken binnen CPNB campagnes, onder andere door een samenwerking met onze commissie Marketing. HOE VERSTERKEN WE MET ELKAAR DE POSITIE VAN BIBLIOTHEKEN? De educatieve, sociale en culturele waarde van de bibliotheek is groot. Onze kracht ligt in ons netwerk; we zijn de maatschappelijke instelling met een landelijke dekking. En de bibliotheek is dé centrale plek in de gemeenschap waar alle doelgroepen over de vloer komen. En dat moeten we koesteren.

5 NETWERK In de de Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen (Wsob) is de verantwoordelijkheid voor het bibliotheeknetwerk belegd bij alle overheden. Binnen ons netwerk blijft de VOB de samenwerking met de KB en SPN verder verstevigen en uitbouwen. We zetten ons gezamenlijk in voor een fijnmazig netwerk van bibliotheekorganisaties, zodat iedereen goede toegang blijft houden tot bibliotheekvoorzieningen. EVALUATIE BIBLIOTHEEKWET In 2019 gaat de Tweede Kamer de Wsob evalueren. De VOB gaat proactief aan de slag om Kamerleden en het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) te voorzien van aandachtspunten. Ook blijven we aandacht vragen voor de gemeenten waar bibliotheekvoorzieningen verdwijnen of verdwenen zijn, de zogenaamde witte en grijze vlekken. In 2019 monitoren we hoe het impulsprogramma vanuit het rijk wordt ingezet. Input voor ons verhaal in dit kader, halen we op bij onze leden tijdens de ledenbijeenkomsten in de regio. EEN GOED VERHAAL EN EEN GOEDE RELATIE Bibliotheekorganisaties zijn met de samenleving verbonden via hun relaties. Deze relaties zijn divers van aard zoals gemeentebesturen, inwoners, onderwijs, bibliotheekbezoekers, welzijnsorganisaties, ondernemers in de regio en andere lokale organisaties. De VOB blijft in gesprek gaan met landelijke organisaties binnen de educatieve, culturele en educatieve domeinen. EEN GOED VERHAAL Met netwerkevenementen verstevigen we onze relaties met de overheid en landelijk maatschappelijke organisaties. Met werkbezoeken houden we Tweede Kamerleden van de Vaste Kamercommissie (OCW) aangehaakt. Met factsheets, opinie-artikelen en mediaaandacht werken we verder aan landelijk onder de aandacht brengen van openbare bibliotheken. START GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN 2022 Om de waarde van de bibliotheek op het netvlies te krijgen van lokale politieke partijen, gaan we in 2019 al starten met het ondersteunen van onze leden met uitdragen van hunverhaal. Als opmaat naar de lokale partijprogramma s in PROVINCIALE STATENVERKIEZINGEN 2019 In maart 2019 zijn de verkiezingen voor de Provinciale Staten. Voor de POI s en bibliotheken is het van belang dat we goed uitleggen aan Statenleden hoe de gezamenlijke netwerkverantwoordelijkheid van provincies, gemeenten en het Rijk werkt. Wij gaan de Eerste Kamerleden, die de portefeuille Cultuur krijgen, benaderen met ons verhaal De bibliotheek is partner in persoonlijke ontwikkeling. EUROPESE PARLEMENTSVERKIEZINGEN 2019 En dan komen er nog verkiezingen voor Members of European Parliament (MEP s). Samen met Public Libraries 2020 gaan wij de Nederlandse MEP s benaderen om Library Lovers te worden met o.a. de factsheet Bibliotheken en vaardigheden. AUTEURSRECHT Na het arrest van het Europese Hof over e- books en leenrecht en de onderzoeken naar leenrechtafdracht en de inkomenspositie van auteurs vraagt dit complexe veld veel aandacht om tot een eerlijk leenrecht voor alle partijen te komen. CONVENANT BESCHIKBAARHEID E-BOOKS In 2019 evalueren we het convenant waarin nadere afspraken over de vergoeding en beschikbaarheid van e-books via de Online Bibliotheek staan. De partijen in het convenant zijn: Auteursbond, GAU, Stichting Lira, Stichting Pictoright, KB, VOB en ministerie van OCW. BELANGENBEHARTIGING LEENRECHT STOL In de Stichting Onderhandelingen Leenvergoeding onderhandelt de bibliotheekdelegatie voor een eerlijke én betaalbare vergoeding voor de uitleningen van papieren boeken. SAMENWERKEN VANUIT KRACHT EN KERNTAKEN Bibliotheken werken steeds meer samen, op locatie en buiten de bibliotheekdeur.

6 Veel bibliotheekorganisaties gaan samenwerkingen aan binnen de educatieve, sociale en culturele domeinen. DIENSTVERLENING AAN ONZE LEDEN We houden onze mantelovereenkomsten ledenvoordeel op peil zodat onze leden aantrekkelijke voordelen krijgen voor het uitvoeren van hun bedrijfsvoering. Verder bekijken we samen met onze leden waar we in 2019 nog collectieve afspraken kunnen maken zodat we het samen goed regelen voor de bibliotheken. HR De VOB gaat vanuit de Arbeidsmarktagenda voor de Culturele en Creatieve Sector een digitaal platform HR netwerk opzetten met Cultuurconnectie, Nederlandse Associatie voor Podiumkunsten (NAPK) en Federatie Cultuur. Verder willen we aan de slag met het inrichten van een HR-loket en bekijken we de mogelijkheden voor het opzetten van een pool voor HR-medewerkers. LANDELIJK LENEN LIGHT Bibliotheekleden kunnen naast hun eigen bibliotheek, ook lenen bij andere bibliotheken. We zorgen dat de afspraken die we binnen onze branche gemaakt hebben, gecontinueerd worden. LANDELIJKE HUISSTIJL De portal landelijke huisstijl gaan we verder ontwikkelen in samenwerking met de KB en het Merkteam. We bekijken of we een smooth publishing tool kunnen aanbieden. WERKGEVERSCHAP In 2019 komt er een vernieuwde cao voor onze branche. Dit doen we in samenwerking met Cultuurconnectie. Deze cao leggen we in de zomer aan onze leden voor. Vooraf betrekken we onze leden zoveel mogelijk bij deze vernieuwing. Het sociaal contract tussen de sociale partners loopt af. We evalueren wat het contract de sociale partners heeft opgeleverd. We mogen de basis van het functiewaarderingssysteem van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) gaan gebruiken voor ons fuwainstrument. In 2019 gaan we specifieke functies uit onze branche vertalen zodat het fuwa-systeem klaar is op het moment dat de vernieuwde cao ingaat. Er komen mogelijk kabinetsplannen die invloed hebben op de pensioenregeling. Mocht dat gebeuren dan gaan we aan de slag met het doorrekenen van deze eventuele plannen. ARBEIDSMARKT Onze branche krijgt de komende jaren te maken met een grote uitstroom van medewerkers. Om deze uitstroom op te kunnen vangen, moeten we als branche werk gaan maken van de instroom nieuwe medewerkers. In 2019 leggen we de focus onder andere op opleidingen en stageplekken. BIBLIOTHEEKINNOVATIE We ondersteunen onze bibliotheken door ze de ruimte te geven om in zes proeftuinen innovatieve ideeën en projecten uit te werken, vier proeftuinen vanuit de VOB en twee vanuit de KB Innovatieagenda. CERTIFICERING Vanaf 2019 gaat de VOB samen met de KB vier jaar lang een impuls geven aan de certificering van openbare bibliotheken door het verstrekken van een stimuleringspremie kwaliteitszorg bibliotheekorganisaties voor Kwaliteit in Beeld, het certificeringskader voor bibliotheekwerk, cultuur en taal. HOE VERSTERKEN WE ONZE VERENIGING? Als branchevereniging zien we dat bibliotheekorganisaties steeds meer richting het maatschappelijke veld bewegen. Onze leden zorgen ervoor dat de belangen van bibliotheekorganisaties behartigd worden door plaats te nemen in bestuurlijke vertegenwoordigingen uit naam van de VOB. VOB OP WEG Het traject VOB 3.0 wordt geintensiveerd in Met onze leden en bestuur gaan we onze visie op de sector nader formuleren. Vervolgens wordt de visie op de rol van onze vereniging verder ingevuld. Dat leidt tot een gezamenlijke agenda en een nieuwe koers.

7 We zijn op weg naar een ondernemende vereniging waarin op maatschappelijke ontwikkelingen wordt gekoerst. Daarin hebben we ook aandacht voor de structuur en governance van onze vereniging en alle zaken die daaruit voortvloeien zoals lidmaatschap, statuten en huishoudelijk reglement, de contributie en stemverhoudingen. De drie ingestelde commissies gaan verder met hun opdracht. Commissie Werkgeverschap gaat zich bijvoorbeeld bezig houden met het sociaal contract. Commissie Digitaal komt met een visie Digitalisering binnen branche. Commissie Marketing bouwt verder aan de de Bibliotheek maakt je rijker -campagnes en bekijkt onder andere hoe landelijke campagnes beter kunnen aansluiten bij behoeften van bibliotheken. HUIS VAN DE BRANCHE Ons kantoor in de Oude Rechtbank ligt op een centrale plek in Nederland, met ruimte voor ontmoeting en debat tussen en met onze leden. Ook gaat ons nieuwe digitale platform live met onder andere een communitymodule, waar onze leden elkaar online kunnen treffen en aan kennisdeling kunnen doen. Ook onze leden doen aan kennisdeling en verdieping. VOB zet hierop in met themabijeenkomsten waarvoor we inspirerende sprekers van buiten onze branche uitnodigen. Daarnaast zetten we in op werkbezoeken in Nederland en daarbuiten met onze leden en hun gemeentelijke bestuurders/ambtenaren. Zo werken we aan het versterken van ons netwerk door delen van kennis en uitwisselen van ervaringen. WERELDCONGRES IFLA 2021 In het voorjaar maakt de International Federation of Library Associations and Institutions (IFLA) bekend welk land de WLIC conferentie 2021 mag organiseren. Bibliotheek Rotterdam heeft samen met de VOB, Erasmusuniversiteit, KB en SPN een aanbieding gedaan, ons nationaal comité voor dit bid. Mocht de keuze op Nederland vallen dan gaan we met elkaar aan de slag om een fantastisch programma neer te zetten!