VNG Handreiking voor gemeenten Eindhoven, 15 april 2015 Driebergen Zeist, 16 april 2015 Rento Zoutman

Transcriptie

1 Lokaal bibliotheekbeleid VNG Handreiking voor gemeenten Eindhoven, 15 april 2015 Driebergen Zeist, 16 april 2015 Rento Zoutman

2 Handreiking lokaal bibliotheekwerk Vraagbaak: Wsob, landelijk netwerk, instrumenten Richtingwijzer: wat & hoe, visie toekomstgericht bibliotheekwerk Inspiratiebron: voorbeelden

3 WSOB: netwerk, stelsel, toegang Naar een nieuwe positie: bibliotheek van de toekomst Actieprogramma Tel mee met Taal Visie: aandachtspunten Regionale samenwerking Efficiency Vrijwilligers Nieuwe toetreders

4 Landelijk netwerk openbare bibliotheekvoorzieningen Lokale bibliotheken Provinciale ondersteuningsinstellingen Koninklijke Bibliotheek Samenhang

5 Eisen aan bibliotheek om deel uit te maken van het bibliotheekstelsel Functioneren vanuit publieke waarden Vervullen van vijf maatschappelijke functies Invulling geven aan een aantal activiteiten

6 Functioneren vanuit publieke waarden Betrouwbaarheid Onafhankelijkheid Authenticiteit Pluriformiteit Toegankelijkheid

7 De vijf bibliotheekfuncties Het aanbieden van kennis en informatie Het bieden van mogelijkheden voor ontwikkeling en educatie Het bevorderen van het lezen en het laten kennismaken met literatuur Het laten kennismaken met kunst en cultuur De bibliotheek als plaats voor ontmoeting en debat

8 Wanneer wordt voldaan aan de vijf functies? Voldoen aan de vijf functies op niveau bibliotheekorganisatie Alle functies zijn gelijkwaardig Gemeenten bepalen zelf hoe intensief ze een functie vervullen

9 Deelnemen aan activiteiten bibliotheeknetwerk Samen met de andere deelnemers gebruik maken van een gezamenlijke catalogus van beschikbare werken Onderdeel zijn van het interbibliothecaire leenverkeer Collectiebeleid voeren overeenkomstig het gezamenlijk collectieplan Gebruik maken van een op de andere deelnemers afgestemde digitale infrastructuur Administratie van leden en algemene voorwaarden afstemmen op de andere deelnemers Ondersteunen van het onderwijs

10 Implicaties buiten het stelsel vallen Toegang tot landelijke digitale infrastructuur ontzegd Geen steun bij innovaties door KB Niet kunnen deelnemen aan interbibliothecair leenverkeer Geen of verlies lidmaatschap VOB en zelf afspraken maken over onder meer afdracht leenrechten

11 Toegankelijkheid openbare bibliotheek Uitgangspunt: elke inwoner toegang tot informatie en cultuur via de openbare bibliotheek Rijksoverheid zorgt voor toegang digitale bibliotheek Gemeenten zorgen voor toegang fysieke bibliotheek Toegankelijkheid impliceert niet dat een gemeente een bibliotheekvestiging moet hebben

12 Positie: trends bibliotheekwerk Bestaansrecht bibliotheek onder druk Rapport Cohen: Bibliotheek van de toekomst (2014) Trends: Belang van kennis neemt toe Mediawijsheid onmisbaar Digitalisering zet door Belang netwerken neemt toe Participatie samenleving Cultureel ondernemerschap Demografische krimp en urbanisatie

13 Wat betekenen deze trends voor de nieuwe positie van de bibliotheek Crisis: voortbestaan onder druk Van collectie naar connectie Geïntegreerde benadering fysiek en digitaal Uitbouw educatieve functie: Tel mee met Taal Leesbevordering en samenwerking met het onderwijs Partner in het sociaal domein

14 En verder Bibliotheek als laagdrempelige en niet commerciële ontmoetingsplek Bibliotheek als knooppunt voor kennis, ontmoeting en cultuur Ondernemerschap

15 Actieprogramma Tel mee met taal Vervolg op succesvolle programma s als Actieplan Laaggeletterdheid, Taal voor het Leven en Kunst van Lezen 1,3 mln inwoners laaggeletterd 18 mln per jaar Doelen: - verbeteren taalbeheersing mNederlanders - In 2018 bereik 1 mln jonge basisschoolkinderen met leesbevordering - Lokale netwerkaanpak onder regie gemeente

16 Aandachtspunten visie Innovatie is noodzaak Maak maatschappelijke waarde bibliotheek concreet Houd rekening met de objectieve behoefte Spanning tussen ambitie en financiële krapte Regionale samenwerking Inzet vrijwilligers Proces aanpak

17 Regionale samenwerking Vul functies samen in met regiogemeenten Maak in regioverband keuzen lokaal en centraal aanbod Opschaling bibliotheekorganisatie kan efficiënte optie zijn Bibliotheken: van stand alone naar geïntegreerd

18 Efficiency maatregelen Inwonen Verkleinen van huisvesting Inrichting Inzet van niet betaalde medewerkers Zelfbediening Automatisering

19 Vrijwilligers en de bibliotheek 92% van de bibliotheken werkt met vrijwilligers Inzet op uitbreiden dienstverlening, draagvlak, versterkt maatschappelijke rol bibliotheek Taken: bezorging aan huis, gastheer/vrouw, ondersteuning bij publieksactiviteiten en promotie, opruimen CAO bepaalt: reguliere werkzaamheden door beroepskrachten Vrijwilligersbibliotheken

20 Stelsel en nieuwe toetreders Vrije keuze andere uitvoerders bibliotheekwerk Nieuwe toetreders: functies en activiteiten Wsob Lidmaatschap VOB Organisatorische efficiëntie en samenwerking

21 Hartelijk dank voor uw aandacht

22 Meer informatie? Rento Zoutman Alwien Bogaart