Functies van de bibliotheek in Oosterheide en Dommelbergen per 1 januari 2016.

Transcriptie

1 Functies van de bibliotheek in Oosterheide en Dommelbergen per 1 januari Plaats van verbinding De bibliotheek is een knooppunt van allerlei vormen van kennis en informatie die op uiteenlopende manieren beschikbaar zijn en aan elkaar worden verbonden (uit: Rapport Cohen, januari 2014). Bibliotheekwet Per 1 januari 2015 wordt de bibliotheekwet van kracht. Hierin is vastgelegd dat bibliotheken dienen bij te dragen aan de persoonlijke ontwikkeling van de inwoners en dat bibliotheken dienen bij te dragen aan de maatschappelijke kansen van het algemene publiek. De bibliotheekwet benadrukt tevens het belang van de fysieke bibliotheek als plek waar mensen bij elkaar komen, ze vormen een belangrijke toegevoegde waarde op alle mogelijkheden die digitale middelen ons bieden. In Oosterhout zal de Centrumbibliotheek een volwaardige bibliotheekvoorziening zijn waar de vijf functies van de bibliotheek, zoals vastgelegd in de bibliotheekwet, worden uitgevoerd. Deze functies omvatten de bijdragen aan Kennis en Informatie, Ontwikkeling en Educatie, Lezen en Literatuur, Ontmoeting en Debat en Kunst en Cultuur. Coalitieakkoord Gemeente Oosterhout. Het coalitieakkoord (mei 2014) van de Gemeente Oosterhout zegt het volgende: Ook op het gebied van kunst en cultuur zijn wij voorstander van multifunctioneel gebruik van bestaande culturele voorzieningen. De activiteitencentra en dorpshuizen zijn de dynamische spil van de wijk. Daarin past het voornemen de activiteitencentra uit te breiden met een bibliotheekvoorziening. Ook de ontmoetingsfunctie (leescafé) (.) zou hierin een plek kunnen krijgen. In het najaar van 2015 wordt de nieuwe bibliotheek in Oosterhout Centrum in gebruik genomen. Daarom is deze visie op het bibliotheekwerk in de wijken Oosterheide en Dommelbergen geschreven. De Bibliotheek op School Bibliotheek Theek 5 is sinds enige jaren gestart met de uitrol in de basisscholen van de Bibliotheek Op School, (dbos). dbos zal uitgevoerd worden in Oosterhout, Oosteind, Den Hout en Dorst. In Oosteind en Den Hout is dbos reeds grotendeels gerealiseerd, in Dorst is Theek 5 volop bezig deze te implementeren. Ook in de kern Oosterhout zijn er prima contacten met alle basisscholen en wordt het concept van dbos of een deel daarvan ingevoerd. In bijlage 1 vindt u een overzicht van de stand van zaken m.b.t. de invoering van dbos in de gemeente Oosterhout 1

2 Bibliotheekvestigingen in Oosterheide en Dommelbergen De huidige bibliotheekvoorzieningen in Dommelbergen en Oosterheide zijn bibliotheken in twee grote wijken van Oosterhout. De samenstelling, opbouw, cohesie, inzet, afstand tot de centrumvestiging, maar ook het gevoel binnen de wijken Oosterheide en Dommelbergen zijn geheel verschillend. Hierdoor is er niet één bepaalde bibliotheekvoorziening te benoemen die voor beide wijken hetzelfde is. Ontmoeting en debat Fysieke plekken waar mensen bij elkaar komen, vormen een belangrijke toegevoegde waarde op alle mogelijkheden die digitale middelen ons bieden. De bibliotheekvestigingen Dommelbergen en Oosterheide zijn dergelijke toegankelijke, laagdrempelige ontmoetingsruimtes, waar mensen zich kunnen ontspannen en van mening kunnen wisselen. De bibliotheek is objectief. Dit maakt haar de ideale neutrale plaats waar mensen van verschillende origine en opvatting elkaar kunnen ontmoeten en met elkaar debatteren. Met name de ontmoetingsfunctie is van belang om in de toekomst in de wijken in stand te houden. Zowel in Oosterheide als in Dommelbergen, daarbij rekening houdend met de verschillen in beide wijken. Cijfers Een korte schets van beide wijken aan de hand van de feiten en cijfers van de gemeentesite per 1 januari Dommelbergen Oosterheide Aantal inwoners jaar 697 = 5% 452 = 5,2% 70 jaar eo 938 = 6,7% = 16,8% Niet-westers (jr 2007) 7% 16% maar in Bloemenbuurt en Schilderswijk veel meer dan gemiddeld. Uit bovenstaande cijfers blijkt dat beide wijken qua opbouw heel verschillend zijn, dit heeft ook zijn weerslag op (digitale) zelfredzaamheid, eenzaamheid en overige noodzakelijke ondersteuning. Een schets van beide wijken aan de hand van feiten en cijfers van Bibliotheek Theek 5 per 2014: 1 januari Dommelbergen Oosterheide Ingeschreven leners = 22,15% = 22,63% Aantallen bezoekers (2013) Omvang collectie Aantal uitleningen (2013)

3 Oosterheide In de wijk Oosterheide bestaat een grote diversiteit qua samenstelling van de bevolking (sociaal geografisch, inkomen, opleidingsniveau). In de wijk is een gebied waarbij het gemiddelde inkomen en ontwikkeling veel hoger ligt dan het gemiddelde van de wijk. Deze wijkbewoners weten hun informatie zelf te vinden en kunnen ook makkelijk de weg naar de centrum vestiging vinden Echter, er zijn ook gedeelten van de wijk waar veel ouderen wonen die de weg over het Wilhelminakanaal niet aankunnen. Deze groep zal in de toekomst toenemen. Tevens zijn er gebieden waar een kwart van de inwoners niet-westers is. Deze inwoners zijn voor een deel noodzakelijk aangewezen op de bibliotheek voor informatie, voor hulp bij het zoeken op internet (bijvoorbeeld ten behoeve van het invullen van formulieren of het afhandelen van financiële zaken), of voor het vinden van leesboeken die voor de ondersteuning bij de taalontwikkeling nodig zijn. In alle gebieden van de wijk komt eenzaamheid voor waarbij de bibliotheek haar laagdrempelige sociale (ontmoetings)functie kan aanbieden. Tevens zijn er vaste klanten die de kranten en de tijdschriften van de bibliotheek komen lezen omdat deze in de bibliotheek gratis ter beschikking worden gesteld. Bibliotheek en de basisscholen in de wijk Oosterheide In de wijk heeft Kindcentrum De Ontdekking een heel goede mediatheek opgezet met behulp van de kennis en expertise van Theek 5. De schoolmediatheek is opgezet volgens het landelijke concept de Bibliotheek op School (dbos) vanuit de pilot Kunst van Lezen. De opzet is volledig gefinancierd vanuit deze pilot. Inmiddels betaalt De Ontdekking zelf alle uren, producten en diensten t.b.v. dbos. De school en de bibliotheek werken nauw samen. De boeken en dergelijke van de mediatheek blijven ín de school, worden niet mee naar huis genomen. De kinderen komen vervolgens naar de bibliotheek omdat ze extra leesmaterialen nodig hebben op het gebied van bijvoorbeeld eerste leesboekjes, makkelijk lezen boeken en populaire titels die binnen de school zijn uitgeleend of niet voorradig. Bibliotheek Theek 5 kan deze leeshonger stillen. De mediatheek is absoluut geen vervanger van de bibliotheek. De overige basisscholen in de wijk kunnen tegen betaling op de school ook gebruik maken van de specifieke producten en diensten van Theek 5. De Basisscholen Menorah en De Beiaard maken gebruik van de dienstverlening van Theek 5 en nemen diverse specifieke producten en diensten af. Functies bibliotheek De bibliotheek in Oosterheide heeft diverse functies. Het streven is om de vele verscheidene doelgroepen in de wijk steeds meer te bereiken en van dienst te zijn. De toekomstige nieuw te vormen bibliotheekvoorziening richt zich met name op ouderen en slechtzienden en op de jeugd van 0 tot 12 jaar. In activiteitencentrum De Bunthoef worden al veel zaken aangeboden, zoals sport, cursussen, spreekuren, een jongerenplek enz., maar de samenhang en aantrekkingskracht kan door de komst van een bibliotheekvooorziening vergroot worden. Tevens kan de bibliotheek daardoor ook gedurende alle openingsuren van De Bunthoef de ontmoetingsruimte aanbieden. Diverse partijen kunnen hierdoor ook makkelijker een spreekuur aanbieden ter ondersteuning van de wijk. Op deze wijze worden er binnen de wijk nieuwe samenwerkingsverbanden aangegaan. Daarbij kan de 3

4 bibliotheek ook bijv. voorleesmomenten aanbieden, is de bibliotheek een plaats voor mensen uit de wijk die hun taalniveau verder willen ontwikkelen door het treffen van een maatje of door simpelweg een gesprek aan te knopen met anderen in de ontmoetingsruimte, een plaats waar mensen met elkaar in contact komen op neutraal terrein om elkaar te ondersteunen of om activiteiten voor in de wijk met elkaar op te pakken. Een plaats ook met een lage drempel. De nieuw te vormen bibliotheekvoorziening in Oosterheide vormt een ontmoetingsplek voor jong en oud, waarbij abonnementen op kranten en tijdschriften niet mogen ontbreken. Verder zijn er internetplekken met printmogelijkheid. De website van Theek 5 wordt in toenemende mate bezocht door de klanten, internetwerkplekken zijn daarom onmisbaar. Deze internetplekken kunnen ook gebruikt worden om mensen digitaal wijzer te maken. Natuurlijk kan er hierbij ook ondersteuning worden geboden vanuit het Cursushuis van Theek 5. In de huidige bibliotheekvestiging Oosterheide zijn nu ook al internetwerkplekken en worden er (digitale) cursussen gegeven. Collectie in activiteitencentrum De Bunthoef In De Bunthoef zal ca. 10% van de huidige collectie worden geplaatst. In totaal gaat het om ca boeken, 6 dagbladen en 20 tijdschriften. Daarbij wordt rekening gehouden met de voornaamste doelgroepen zoals ouderen en slechtzienden die niet naar het centrum kunnen gaan en kinderen in de leeftijd van 0 tot 13 jaar. Verder zal het mogelijk zijn om boeken en andere materialen van alle andere bibliotheekvestigingen van Bibliotheek Theek 5 aan te vragen, in te leveren en op te halen. Openingsuren De bibliotheekvoorziening in de Bunthoef zal minimaal hetzelfde aantal uren geopend zijn als de huidige bibliotheek in Oosterheide (18,5 uur per week). Personeel Bij dit bibliotheekconcept is het belangrijk dat er een aantal vaste momenten in de week zijn waarop een bibliotheekmedewerker vragen kan beantwoorden en gebruikers op weg kan helpen. De bibliotheekmedewerker is 10 uur per week aanwezig. Taak en functie van de bibliotheekmedewerker: - Ondersteuning van de gebruikers van de bibliotheekvoorziening - Verbindingen leggen en samenwerking zoeken in De Bunthoef - Verbindingen leggen en samenwerking zoeken in de wijk - Aansturing en coördinatie van de vrijwilligers - Hulp en ondersteuning bieden bij het zoeken naar boeken en bij het zoeken op internet, reserveren, eventueel voorlezen aan de doelgroepen. Naast de vaste medewerker zullen vrijwilligers worden ingezet (gastheer/gastvrouw, opruimen boeken, toezicht, enz.). Bibliotheek Theek 5 en Surplus Welzijn zullen nauw samenwerken om aan de bewoners van de wijk een goede dienstverlening te bieden. Diegene die geen gebruik van de bibliotheekvoorziening in activiteitencentrum De Bunthoef of de centrumbibliotheek kan maken, kan altijd een beroep doen op een vrijwilliger van de bestaande Boekendienst aan Huis van Theek 5. 4

5 Voor het gebruik van de computers en internetplekken is het aan te bevelen dat er altijd iemand aanwezig is gedurende alle openingstijden van de Bunthoef om te helpen. Deze persoon kan een professionele medewerker zijn vanuit Bibliotheek Theek 5, Surplus en/of de Bunthoef, maar kan ook een vrijwilliger zijn. Dit zal in overleg met de participanten in het gebouw nader worden afgestemd. Hierover vindt nog overleg plaats. De bibliotheek kan daardoor mede ervoor zorgdragen dat het activiteitencentrum een kloppend hart van de samenleving wordt. Dommelbergen Een bibliotheekvoorziening in Dommelbergen zal in ieder geval de ontmoetingsfunctie moeten behouden. Hiervoor moet ruimte zijn waarbij ook kranten en tijdschriften aangeboden worden. Een deel van de inwoners van de wijk zal aangewezen zijn op het activiteitencentrum om boeken te lenen. Om dit aan te kunnen bieden en de ontmoetingsfunctie verder te kunnen uitbouwen wordt een collectie romans aangevuld met boeken en andere media voor kinderen tot 13 jaar aangeboden. Gezien de doelgroepen van de wijk, namelijk volwassenen en kinderen tot 13 jaar, zal het hier gaan om romans, materialen aanvullend op de scholen, zoals de makkelijk lezen boeken, de populaire A- en B-leesboeken en verder boekjes die geschikt zijn om voor te lezen, met de kinderen zelf te bekijken en die voorzien in de eerste levensvragen en eerste leesbehoefte. Verder zal het mogelijk zijn om boeken en andere materialen van andere vestigingen aan te vragen, in te leveren en op te halen. Diegene die geen gebruik van de bibliotheekvoorziening in activiteitencentrum Dommelbergen of de centrumbibliotheek kan maken kan altijd een beroep doen op een vrijwilliger van de bestaande Boekendienst aan Huis van Bibliotheek Theek 5. Verder zijn er internetplekken met printmogelijkheid. De website van Theek 5 wordt in toenemende mate bezocht door de klanten, internetwerkplekken zijn daarom onmisbaar. Deze internetplekken kunnen ook gebruikt worden om mensen digiwijzer te maken. Uiteraard kan er hierbij ook ondersteuning worden geboden vanuit het Cursushuis van Theek 5. In de huidige bibliotheekvestiging Dommelbergen zijn nu ook al internetwerkplekken en worden er (digitale) cursussen gegeven. Openingsuren De bibliotheekvoorziening in het activiteitencentrum Dommelbergen zal per week minimaal hetzelfde aantal uren zijn geopend dan de huidige bibliotheek in het winkelcentrum Arkendonk (18,5 uur per week). Bibliotheek en de basisscholen in de wijk Dommelbergen De basisscholen in de wijk maken tegen betaling gebruik van de producten en diensten van Theek 5. De Basisscholen Rubenshof en Berkenhof zijn gestart met het inrichten van een complete Bibliotheek op school volgens het hierboven genoemde concept. De Montessorischool Oosterhout, De Hobbit, De Duizendpoot, Sterrendonk en Rietgors nemen veel producten en diensten af. 5

6 Collectie In Activiteitencentrum Dommelbergen zal er een collectie komen afgestemd op de doelgroepen in de wijk. De collectie zal bestaan uit 5 dagbladen en 20 tijdschriften. Verder een collectie boekmaterialen die zich richt op de jeugd tot 13 jaar die vergelijkbaar zal zijn met de collectie in Oosterheide. Bovendien zal een collectie romans en grootletterboeken worden aangeboden. Het totale aanbod bedraagt banden, ca. 10% van de huidige collectie van bibliotheekvestiging Dommelbergen. Personeel Op bepaalde tijden moet in de bibliotheekvoorziening een medewerker aanwezig zijn om diegenen die het moeilijk vinden om te zoeken of te reserveren via de computer te ondersteunen. Gekwalificeerd personeel van Theek 5 zou minimaal 10 uur per week hiervoor aanwezig moeten zijn. Taak en functie van de bibliotheekmedewerker: - Ondersteuning van de gebruikers van de bibliotheekvoorziening - Verbindingen leggen en samenwerking zoeken in activiteitencentrum Dommelbergen. - Verbindingen leggen en ondersteuning bij initiatieven vanuit de wijk - Aansturing en coördinatie van de vrijwilligers - Hulp en ondersteuning bieden bij het zoeken naar boeken en bij het zoeken op internet, reserveren, eventueel voorlezen aan de doelgroepen. Tevens zullen vrijwilligers worden ingezet (gastheer/gastvrouw, opruimen boeken, toezicht, enz.) Bibliotheek Theek 5 en Surplus Welzijn zullen nauw samenwerken om de dienstverlening aan de bewoners van de wijk een goede dienstverlening te bieden. Voor het gebruik van de computers en internetplekken is het aan te bevelen dat er altijd iemand aanwezig is gedurende alle openingstijden van het activiteitencentrum om te helpen. Deze persoon kan een professionele medewerker zijn vanuit Bibliotheek Theek 5, Surplus en/of activiteitencentrum, maar kan ook een vrijwilliger zijn. Dit zal in overleg met de participanten in het gebouw worden afgestemd. Hierover vindt nog overleg plaats. De bibliotheek kan daardoor mede ervoor zorgdragen dat het activiteitencentrum Dommelbergen een kloppend hart van de samenleving wordt. Oosterhout, 3 december 2014 Bibliotheek Theek 5 Bijlage 1. Stand van zaken de Bibliotheek op School in de gemeente Oosterhout 6

7 Bijlage 1. Stand van zaken de Bibliotheek op School (dbos) in de gemeente Oosterhout School Berkenbof Rubenshof Montesorischool Hobbit De Ontdekking Biëncorf Kameleon Wissel Pionier Achthoek Marcoen St. Jan Fase Oriënterende gesprekken zijn gevoerd, een eerste opzet voor dbos is gemaakt Diverse gesprekken zijn gevoerd, er zijn reeds werkzaamheden uitgevoerd. Theek 5 is gestart om een complete dbos volgens het concept op te zetten Diverse gesprekken gevoerd, reeds werkzaamheden uitgevoerd en afspraken gemaakt over opzet dbos en inzet van uren. Er is gestart met de implementatie van Oriënterende gesprekken zijn gevoerd. School heeft veel interesse voor de opzet van het complete dbos concept Complete mediatheek volgens het dbos concept. Gestart met implementatie van Gestart met oriënterende gesprekken. Informatie aangeleverd. Er gaat een herinrichting plaatsvinden t.b.v. dbos. Gestart met implementatie van. Gestart met oriënterende gesprekken. Informatie aangeleverd Diverse gesprekken gevoerd. Informatie aangeleverd Diverse gesprekken gevoerd. Informatie aangeleverd. Gestart met implementatie van Diverse gesprekken gevoerd, werkzaamheden uitgevoerd en afspraken gemaakt over opzet en uitvoering dbos en inzet van uren. Gestart met implementatie van Diverse gesprekken gevoerd, werkzaamheden uitgevoerd en afspraken gemaakt over opzet en uitvoering dbos en inzet van uren. Gestart met implementatie van Diverse gesprekken gevoerd, werkzaamheden uitgevoerd en afspraken gemaakt over opzet en uitvoering dbos en inzet van uren. Gestart met implementatie van NB. Naast de Bibliotheek op School maken de basisscholen in de gemeente Oosterhout gebruik van specifieke producten en diensten van Bibliotheek Theek 5. 7