Lezen, leren & lokaal verbonden

Transcriptie

1 Lezen, leren & lokaal verbonden Meerjarenbeleidsplan 2016 tot en met 2019 Marly Driessens maart 2015

2 Inleiding In 2016 breekt voor bibliotheek De Lage Beemden een nieuwe beleidsperiode aan. Het fundament dat in de afgelopen beleidsperiode is gelegd vormt de grondslag waarop we verder gaan bouwen en ontwikkelen in de periode 2016 tot en met Dit betreft dienstverlening aan de kinderen van 0 tot 18 jaar via Boekstart, de bibliotheek op school (BoS) in het primair onderwijs en de BoS in het voortgezet onderwijs. En het betreft de vestigingen in multifunctionele accommodaties (MFA s), waardoor alle klanten ruime toegang hebben tot onze fysieke en digitale collectie en diensten. De bibliotheek en de partners in de MFA s gaan in samenwerking activiteiten ontwikkelen en uitvoeren die inhoud geven aan de ontmoetingsfunctie. Daarnaast zijn er nieuwe kansen voor onze organisatie. Gemeenten hebben een nieuwe verantwoordelijkheid ten aanzien van kwetsbare doelgroepen in de samenleving. Mensen die zorg behoeven, alleenstaand zijn, ouderen, werkzoekenden. Tevens groeit het bewustzijn van het nut te investeren in laaggeletterden. Bibliotheek De Lage Beemden wil de samenwerkingspartner worden van de gemeenten, maatschappelijke en culturele organisaties waar het gaat om ontwikkeling van lees- en digitale vaardigheden. Dit meerjarenbeleid geeft een beeld van de organisatie die wij willen zijn. Het richt zich op de toegevoegde waarde van bibliotheek De Lage Beemden en spreekt ambitie uit voor de komende jaren. Het interne draagvlak is groot. Zowel het managementteam, de personeelsvertegenwoordiging als de Raad van Beheer hebben zich positief uitgesproken over dit beleid. Het meerjarenbeleid is geformuleerd op hoofdlijnen en vormt het uitgangspunt voor de gesprekken met de drie gemeenten waarvoor wij onze diensten verlenen. Met iedere gemeente zullen we tot keuzes komen die het beste aansluiten bij de behoefte en mogelijkheden en we werken deze nader uit in de jaarplannen en offertes. Bibliotheek De Lage Beemden streeft na dat in 2019 alle beleidspunten in de drie gemeenten worden uitgevoerd. Op de volgende bladzijde treft u een samenvatting aan van de speerpunten voor 2016 tot en met Hiermee heeft u een overzichtelijk beeld van de gewenste dienstverlening en ambities. Vervolgens worden deze inhoudelijk toegelicht. Ik wens u veel leesplezier. Marly Driessens, Directeur Bestuurder Bibliotheek De Lage Beemden.

3 Samenvatting van de speerpunten Bibliotheek De Lage Beemden biedt hoogwaardige dienstverlening op het gebied van leesplezier, leesvaardigheid en digitale vaardigheden, door middel van: Een actuele en inspirerende collectie van digitale en fysieke boeken die gemakkelijk toegankelijk zijn voor alle leden. Het opzetten en uitvoeren van een aansprekend en doeltreffend activiteitenprogramma. Inhoudelijke ontwikkeling van de samenwerking met de vooren vroegschoolse instellingen, basisscholen en het voortgezet onderwijs. Het vinden en binden van laaggeletterden en kwetsbare doelgroepen en hen bedienen met een speciaal voor hen samengestelde collectie en aanbod van activiteiten. De samenwerking met culturele en maatschappelijke partners in de multifunctionele accommodaties en daarbuiten met als doel een stevig lokaal netwerk en goede bediening van alle doelgroepen. Professionele ondersteuning door bibliotheekmedewerkers en lees- en mediaconsulenten op het gebied van lezen, leren, informeren en gebruik van digitale media. De inzet van gedreven en enthousiaste vrijwillige medewerkers die door middel van opleiding en onder professionele begeleiding in staat zijn het activiteitenprogramma uit te voeren.

4 De essentie De bibliotheek is dé organisatie die zich richt op het bevorderen van leesplezier, leesvaardigheid en digitale vaardigheden. Dat is de essentie van ons werk. Alles wat we doen, heeft hiermee te maken. De bibliotheekwet schrijft voor dat indien een gemeente kiest voor de bibliotheek, deze moet voldoen aan vijf functies: lezen, leren, informeren, ontmoeting en cultuur. Bibliotheek De Lage Beemden voldoet hieraan en biedt daarmee een volwaardige en hoogwaardige bibliotheekdienstverlening aan voor alle inwoners van de gemeenten Boekel, Gemert-Bakel en Laarbeek. Specialisaties naar doelgroepen Bibliotheek De Lage Beemden werkt toe naar een doorgaande lees- en leerlijn voor 0 tot 100+-jarigen. Daarbij richten we ons op specifieke doelgroepen. Kinderen en jeugd van 0 tot 18 jaar. De dienstverlening van kinderen en jeugd tot 18 jaar verrichten we vanuit onze fysieke vestigingen en in hun directe leefomgeving, de kinderopvang, peuterspeelzalen, basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs. In onze vestigingen hebben we voor hen speciale werelden ingericht. Deze sluiten aan bij hun leesvaardigheid en bevatten een collectie boeken en materialen die aansluit bij hun belevingswereld. Er is een speciale collectie samengesteld voor kinderen die lezen moeilijk vinden. In deze collectie staan onder andere boeken met dyslexie lettertypen, vereenvoudigde teksten en luisterboeken. Deze verleidt de kinderen om te lezen en ze ervaren het plezier. In de afgelopen beleidsperiode zijn we nauw gaan samenwerken met de kinderdagverblijven, peuterspeelzalen, basisscholen en het voortgezet onderwijs (hierna scholen genoemd). De bibliotheek is dé expert op het gebied van leesbevordering en leesplezier. De scholen hebben behoefte aan ondersteuning hierbij. In plaats van de kinderen (via de ouders) te stimuleren naar de bibliotheek te gaan, komt de bibliotheekdienstverlening naar hen toe. En dat werkt. Meer kinderen gaan meer lezen en beleven hier (nog meer) plezier aan. En het mooie is, doordat kinderen met meer plezier lezen ze ook meer boeken lenen in de openbare bibliotheekvestiging. Lezen stimuleert het leren op alle terreinen, omdat voor ieder vak gelezen moet worden. Het basisonderwijs onderschrijft het belang van de samenwerking met de bibliotheek. Veel basisscholen in ons werkgebied hebben een forse investering gedaan in de BoS. Ze hebben een actuele collectie boeken, een aantrekkelijke inrichting en dragen zorg voor een goede begeleiding van de kinderen door de inzet van vrijwilligers. De lees- en mediaconsulenten van de bibliotheek begeleiden de 15 minuten vrij lezen per dag = uitbreiding woordenschat met 1000 woorden per jaar scholen bij alle vragen. Afgelopen jaren hebben we ons vooral bezig gehouden met de implementatie van de BoSsen. Komende jaren gaan we het leesplezier en de leesbevordering stimuleren, aansluitend bij de behoefte van de kinderen en het leesbeleidsplan van de school. De lees- en

5 mediaconsulent adviseert over het beleid en stimuleert en ondersteunt activiteiten die bijdragen tot het realiseren van de doelstellingen. Volwassenen 18+ De volwassenen zijn voor de bibliotheek om meerdere redenen een belangrijke doelgroep. Draagvlak is één reden. Zij betalen voor hun lidmaatschap. Het aantal betalende leden is een aandachtspunt voor de komende jaren. Vanwege volle agenda s van ouders en kinderen en een breed scala aan aanbod van vrijetijdsbesteding is het aantal betalende leden in de bibliotheeksector dalende. Bibliotheek De Lage Beemden wil komende jaren deze dalende tendens laten stagneren en bij voorkeur keren. Hiertoe zullen diverse activiteiten ontplooid worden. Bijvoorbeeld door terugwinacties van leden die hun abonnement recent hebben opgezegd of het creëren van een vriendenabonnement voor mensen die geen gebruik maken van de bibliotheek maar deze wel een warm hart toedragen. Bibliotheek De Lage Beemden heeft een trouwe groep recreatieve lezers. Voor hen is de dienstverlening de afgelopen tijd sterk verbeterd. De ruime openingstijden, de digitale mogelijkheden voor het reserveren en verlengen van boeken, het landelijke aanbod van E-books zijn hier voorbeelden van. De komende jaren is het zorg deze groep te blijven binden en zoveel mogelijk gebruik te laten maken van de bibliotheek, zowel van de (digitale) collectie als de activiteiten. Hiertoe zal de collectie verbeterd worden zodat deze (nog beter) aansluit bij hun behoefte en worden meer aansprekende activiteiten uitgevoerd. Een betere taalbeheersing zorgt ervoor dat mensen zelfredzamer, sociaal actiever en gelukkiger zijn. Onder de volwassenen is ook in het werkgebied van De Lage Beemden een grote groep laaggeletterden. Een schatting op basis van onderzoeksgegevens is dat vijftien procent van de volwassenen moeite heeft met lezen en schrijven. Voor bibliotheek De Lage Beemden gaat dat om ruim zevenduizend (!) mensen. Een deel van deze mensen komt naar de bibliotheek. Hen bereiken we, maar kunnen we beter bedienen. Bijvoorbeeld door een geschikte(re) collectie voor hen te groeperen (Anders lezen, Taalpunt) en door activiteiten te organiseren (leesclubs voor laaggeletterden). Een groter deel van de laaggeletterden bereiken we niet. Zij komen niet naar de bibliotheek. Ze ervaren kennelijk een drempel om te komen. Vaak zijn zij wel in beeld bij verschillende maatschappelijke organisaties. Met hen gaan we samenwerken met als doel meer laaggeletterden te bereiken en helpen hun leesvaardigheid te ontwikkelen. Investeren in laaggeletterdheid zorgt voor: * betere arbeidsmarktsituatie * beter functioneren * betere gezondheidssituatie De bibliotheek heeft ook een functie voor kwetsbare doelgroepen, zoals ouderen, alleenstaanden, mensen die zorg behoeven en werkzoekenden. De vestigingen van bibliotheek De Lage Beemden zijn gemakkelijk toegankelijk in MFA s met ruime openingstijden. Er zijn voor deze groepen mensen tal van activiteiten denkbaar die door of vanuit de bibliotheek kunnen worden uitgevoerd. Bijvoorbeeld voorlezen, verhalen delen, informatieavonden, literaire avonden, workshops sollicitatietraining, workshops digitale basisvaardigheden (Klik en Tik, tablet-cafés) enzovoort.

6 Maatschappelijk en cultureel netwerk Bibliotheek De Lage Beemden wil in de drie gemeenten onderdeel zijn van de culturele en maatschappelijke netwerken. Hiertoe zijn in de afgelopen beleidsperiode de eerste stappen gezet in het vinden en verbinden. Komende beleidsperiode gaan we ons nog meer richten op structurele samenwerking met bestaande en nieuwe partners. De bibliotheek kan in deze samenwerkingsverbanden diverse rollen spelen. Voorbeelden zijn de regie op het culturele programma, programmeren van activiteiten gericht op lezen, leren en informeren, faciliteren en ondersteunen (accommodaties) e.d. Door onderdeel te zijn van deze netwerken krijgt het samenwerken met maatschappelijke en culturele partners een stimulans. Het accent lag op samenwerking met voor- en vroegschoolse instellingen, basisscholen en het voortgezet onderwijs. De uitbreiding maakt het voor bibliotheek De Lage Beemden mogelijk om de lokale verbinding te verstevigen. Mogelijke samenwerkingspartners zijn de gemeente, dorpsondersteuners, dorpsraden, seniorenverenigingen, mantelzorgorganisaties, de volksuniversiteit het centrum voor jeugd en gezin, heemkundekringen, woningbouwcoöperaties, het kunstlokaal en culturele instellingen. (Vrijwillige) medewerkers Bibliotheek De Lage Beemden voert haar werkzaamheden uit met medewerkers die op diverse manieren aan de organisatie verbonden zijn. Mensen in loondienst (beroepskrachten), vrijwillige medewerkers en medewerkers die via organisaties voor arbeidsvoorziening bij ons werken. Daarnaast werken er, indien nodig, medewerkers via een payroll-organisatie. (Opruimhulpen en vervanging beroepskrachten). De diversiteit aan medewerkers is de kracht van de organisatie en maakt onze organisatie. De diversiteit zorgt ook voor een aantal aandachtspunten. De binding en sturing van vrijwillige medewerkers en medewerkers vanuit de arbeidsvoorziening zijn wezenlijk anders dan die van beroepskrachten. Naar verwachting blijft het personeelsbestand wat betreft aantal formatieplaatsen (7,9 fte) de komende beleidsperiode stabiel. De leeftijdsopbouw en het te verwachten aantal beroepskrachten die uitstromen, is een punt van zorg. In de komende beleidsperiode gaan van de vijftien medewerkers twee medewerkers met pensioen, worden vijf medewerkers zestig+ en stijgt de gemiddelde leeftijd naar ruim 56 jaar. Bibliotheek De Lage Beemden blijft investeren in opleiding en begeleiding van haar medewerkers en dat loont. Maar er is ook behoefte aan vernieuwing en verjonging en dat is in heel beperkte mate mogelijk. Een ander vraagstuk is dat het aantal FTE s stabiel blijft en dat het aantal activiteiten (voor recreatieve lezers, laaggeletterden en kwetsbare doelgroepen) zal toenemen. De activiteiten worden nu niet of minimaal uitgevoerd en vereisen specifieke kennis en ervaring. Bibliotheek De Lage Beemden zal daarom op zoek gaan naar een nieuwe samenwerkingsverbanden, bijvoorbeeld met andere bibliotheekorganisaties en nieuwe vrijwillige medewerkers om de uitvoering van activiteiten te realiseren.