Wethouder van Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie. Onderwerp rapportage begeleid wonen 2011

Transcriptie

1 Wethouder van Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie M. Norder Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag De voorzitter van de Commissie Ruimte Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk DSO/ RIS Doorkiesnummer adres Onderwerp rapportage begeleid wonen 2011 Aantal bijlagen 1 Datum 21 augustus 2012 Geachte voorzitter, Hierbij informeer ik u over huisvesting van sociaal kwetsbaren via de methodiek van begeleid wonen in Een vanuit woningtoewijzing bezien qua volume kleine activiteit, die toch belangrijk is omdat het duidt dat wij als samenleving mensen weer een kans geven om volwaardig te participeren. Belangrijke wijzigingen in het rijksbeleid op het gebied van wonen en zorg qua organisatie en middelen zoals decentralisatie van de AWBZ, de eigen bijdrage en ambulantisering van de GGZ maken het onduidelijk hoe de vraag zich zal ontwikkelen gekoppeld aan veranderingen op de woningmarkt. In deze veranderende omgeving zijn ook in 2011 door corporaties en zorginstellingen weer veel inspanningen geleverd om cliënten te huisvesten. Daarover informeer ik u graag. De laatste rapportage (RIS180818) was in 2011 en besloeg de periode Ik meldde toen dat zorginstellingen en corporaties elkaar steeds beter weten te vinden in het ontwikkelen van procedures voor de toeleiding van cliënten in het kader van hun herstel vanuit de opvang naar een zelfstandige woning. Problemen leken zich vooral voor te doen bij de gegarandeerde beschikbaarheid van woonbegeleiding door zorginstellingen. In 2011 is de problematiek meer divers. Dat komt mede door de crisis en de resulterende verminderde uitstroom uit de sociale sector: door afnemende mutaties is het voor corporaties lastiger om tijdig passende woningen beschikbaar te stellen voor cliënten van begeleid wonen. In deze brief vat ik eerst per cluster de resultaten weer. Deze zijn in de bijlage uitvoerig beschreven. Daarna worden aandachtspunten en acties belicht en als laatste een kort slotwoord. Inlichtingen bij R. Kleinegris Postadres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: / Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: Internetadres:

2 DSO/ Ontwikkelingen per cluster 1.1 Geestelijke gezondheidszorg Uitstroom 2011: 29 verhuringen, in gemiddeld 24 per jaar In 2011 zijn 29 verhuringen gedaan aan klanten van 23 jaar en ouder van Parnassia GGZ en St. Anton Constandse. Via Vestia, dat 24 woningen ter beschikking stelt, zijn 21 verhuringen gedaan inclusief drie klanten van Vluchthaven. Via Staedion 8 verhuringen, terwijl er ruimte was voor 15. Men is zeer tevreden over de samenwerking met beide corporaties. Parnassia en Staedion hebben samen een goed bezochte meeting georganiseerd ter bevordering van deskundigheid en netwerken. Er was sprake van een kleine wachtlijst ter huisvesting via Staedion. Deze cliënten hadden specifieke woonwensen ten aanzien van gebieden waar Staedion weinig woningen heeft. De opvangplekken in dit cluster zijn vaak in betere buurten en cliënten zijn ook niet gehouden aan een maximale verblijfstijd in de opvang. In 2011 heeft men weinig effecten gezien van inkomensafhankelijke bijdrage voor begeleiding aan huis. Voor de toekomst vreest men dat een kleine groep jongeren met expliciete psychiatrische zorgvraag ontstaat, die niet kan worden gehuisvest in de kamergewijze verhuur die het cluster zorgjongeren biedt. 1.2 Verslavingszorg Uitstroom 2011: 29 cliënten, in gemiddeld 40 verhuringen per jaar Uit het programma Re-entry van Brijder verslavingszorg zijn bijna alle - 18 van de 20 - met Vestia afgesproken woningen afgenomen. In 2011 is het jaarcontract ingevoerd. Dat betekent dat cliënten minimaal een jaar ambulante begeleiding ontvangen. Dat hangt ermee samen dat veel bewoners van Re-entry, die vaak werken, voor afloop van het programma zelf woonruimte vinden. Vanaf 2012 gaat men daarom anders - korter verblijf op de afdeling en langer ambulante nazorg - behandelen. Door Vestia en Palier zijn naar aanleiding van overlastsituaties in 2010 heldere afspraken gemaakt over de doelgroep, waarbij psychische-/psychiatrische problemen waaronder verslaving samen gaan met een justitioneel verleden. Door een zorgcontract tussen cliënt en Palier en een voor diezelfde tijd afgesproken huurovereenkomst met Vestia heeft de laatste de mogelijkheid om ontbinding van het huurcontract bij de rechter te vragen indien cliënt zijn zorgcontract niet nakomt. In 2011 heeft men maar 11 van de 25 gereserveerde woningen afgenomen. Men verwacht voor 2012 het volle aantal woningen nodig te hebben. 1.3 Maatschappelijke Opvang (MO) Uitstroom: 35 cliënten, in gemiddeld 33 verhuringen per jaar In totaal zijn in cliënten van instellingen als het Leger des Heils, Limor en Impegno uitgestroomd op een aanbod van 69 woningen, waarvan 40 van Staedion en 29 van Haag Wonen. De huisvesting via Staedion (27) verliep goed; via HaagWonen minder (8). Omdat de afspraken en communicatielijnen tussen de Kessler stichting en HaagWonen onduidelijk waren is eind 2011 een nieuw convenant gesloten. Instellingen maken zich zorgen over administratieve en financiële lasten bij niet-betaling van de huur door cliënten in de periode dat de woning op naam van de instelling staat. Men heeft duidelijke afspraken gemaakt dat na afloop van de half jaar begeleiding de woning daadwerkelijk wordt omgeklapt en op naam van de bewoner wordt gesteld. Tevens maken instellingen zich zorgen over begrensde periode (6 maanden) van WMO thuisbegeleiding. Dat dwingt hen tot een vernieuwende aanpak maar bergt het risico in zich dat men minder cliënten met een goed gevoel kan laten doorstromen. 1.4 Ex-delinquenten Uitstroom 2011: 18 cliënten, in gemiddeld 16 cliënten per jaar In 2011 is weer minder dan de helft van de door Staedion aangeboden 40 woningen benut. De verhuringen zijn vooral gedaan door de Reclassering Nederland en Exodus. Men onderkent dat aanbod onbenut blijft. Staedion stelt sinds 2011 woningen in de gehele stad beschikbaar om meer keuze en spreiding van cliënten te faciliteren. Exodus krijgt echter zwaardere casussen, die vaak niet geschikt zijn voor zelfstandig maar hooguit voor beschermd wonen.

3 DSO/ Men heeft in 2011 wel de interne werkprocessen doorgelicht om meer cliënten aan te bieden. De corporatie heeft voorgesteld om twijfelgevallen met haar te bespreken of deze gehuisvest kunnen worden. Instellingen maakten nog weinig gebruik van dit aanbod. Men noemt het repressieve beleid van deurwaarders een knelpunt. Hierdoor is het voor cliënten lastig om een zelfstandige woonruimte betrekken en een gezonde financiële huishouding te (leren) voeren. De reclassering werkt met mensen die via een gerechtelijk vonnis onder toezicht zijn gesteld. Dat is maar een fractie van de mensen, die jaarlijks vrij komen en waarvan een deel kampt met problemen op meer leefgebieden incluis huisvesting. Men hoopt dat het Veiligheidshuis na reorganisatie van Bureau Nazorg weer gaat participeren in het clusteroverleg en cliënten zal aanleveren. Goede ervaringen van JIT met begeleiding van criminele jongeren leiden wellicht tot aanvragen voor zelfstandige woningen in Zorgjongeren Uitstroom 2011: 65 cliënten, in gemiddeld 42 cliënten per jaar St. Luna maakt gebruik van 57 sloopwoningen van Haag Wonen voor noodopvang van zorgjongeren en jonge moeders en 15 units in de Mixx Inn. Er zijn meer opvangvoorzieningen zoals de Duwo Foyer (38 plekken). Eind 2010 zijn Vestia, Mondriaan en JIT de Woonfoyer HTO gestart. Hier worden 18 scholieren van Mondriaan gehuisvest. Het doel is jongeren tijdelijk een uitweg te bieden uit een instabiele thuissituatie opdat ze zich kunnen concentreren op de studie en schooluitval wordt voorkomen. Voor jonge moeders zijn naast enige crisisopvangplekken ook enkele tijdelijke projecten: 20 woningen bij Vestia (Jong Escamp) en 5 bij Staedion voor studerende moeders. Deze woningen worden na succesvolle begeleiding omgeklapt en op naam gezet van de bewoonster. Voor beide corporaties was het lastig om de aangeboden woningen te leveren. Naast minder aanbod, zorgvuldige samenstelling groepen bewoners was er onzekerheid over voortgang van de projecten en/of begeleiding kan worden gegarandeerd. Bezien wordt of Jong Escamp als structurele voorziening kan worden ingepast. Luna kan 90 jongeren opvangen en 35 kinderen. Steeds meer jongeren gaan gebukt onder forse schulden. Aanmeldingen vooral van jonge moeders zijn in 2011 gestegen. In 2011 heeft men 80 jongeren een plek kunnen bieden, terwijl 65 jongeren zijn uitgestroomd. Alleenstaande jongeren moeten na de opvangperiode zelf een kamer vinden óf een eigen woning door te reageren op aanbod via Woonnet Haaglanden. In 2011 hebben de woonbegeleiders van Luna zich extra ingespannen om jongeren tijdig te doen uitstromen door elke week te reageren op passend aanbod van 1 en 2 kamerwoningen. Gezien de doorsnee wachttijd van 18 maanden voor starters is het begrijpelijk dat een aantal jongeren desondanks geen woning vindt binnen de 12 maanden, die ze bij Luna mogen verblijven. Het gevolg is dat de opvang verstopt raakt en men in acute situaties geen kamer kan aanbieden. 2 Aandachtspunten en acties Een eerste constatering is dat de via convenanten afgesproken aantallen woningen ruim voldoende blijken ten opzichte van de vraag. In het cluster ex-delinquenten lijkt sprake van een structurele onderbenutting van de geboden mogelijkheden. Cluster aangeboden woning per corporatie gebruikte woning per corporatie per cluster Vestia Staedion HW Vestia Staedion HaagWonen GGz n.v.t Ex-verslaafden 45 n.v.t. n.v.t MO n.v.t Ex-delinquenten n.v.t. 40 n.v.t Totaal* * Zorgjongeren, waar de inzet van HW ligt, is door de andere situatie opvang, geen zelfstandige woning - niet meegenomen.

4 DSO/ Onduidelijk is of de corporaties tijdig en voldoende woningen voor begeleid wonen kunnen blijven aanleveren gegeven dat het aantal door mutatie vrijkomende woningen in 2011 lager was dan ooit. Het aanbod van sloopwoningen voor zorgjongeren blijft in ieder geval de komende twee jaar voldoende. Andersom is het mogelijk dat door in het begin genoemde landelijke ontwikkelingen maar ook lokale inspanningen zich minder cliënten zullen aandienen. Ik denk bijvoorbeeld aan de versterkte aandacht voor preventie in het kader van DHOD en het eind 2011 afgesloten convenant tussen corporaties en gemeente over vermindering huisuitzettingen. Tegelijkertijd zijn er vermoedens dat ambulantisering van zorg zoals in de cluster ex-verslaafden kan leiden tot meer cliënten. Ik zal de vinger aan de pols houden. Er zijn enkele stappen, die nu al worden genomen: Flexibeler afstemmen aanbod woningen op behoefte In de huidige situatie wordt het aanbod van woningen bepaald door een-op-een-afspraken tussen één corporatie en één zorginstelling. Een flexibeler opzet binnen een cluster of erbuiten moet mogelijk zijn. Indien cliënten in een cluster aan een corporatie om een woning vragen in een gebied, waar deze geen bezit heeft maar een andere corporatie wel dan is het logisch dat men in clusteroverleggen tot een uitruil komt. Een positieve ontwikkeling is dat Staedion stappen zet om haar via diverse convenanten aangeboden woningen flexibeler in te zetten. Men wil niet-benutte woningen in het cluster ex-delinquenten beschikbaar stellen aan het cluster zorgjongeren en dit zo nodig formaliseren via aanpassing van convenanten. Deze woningen zullen worden gebruikt niet voor noodopvang maar voor de doorstroming van die jongeren, die ondanks intensieve inspanningen geen woning hebben gevonden. Ze krijgen een eigen woning aangeboden mits ze een half jaar begeleiding door Luna, JIT en of St. Anton Constandse accepteren. Het streven is om aangeboden woningen zo doelmatig mogelijk in te zetten door halverwege het jaar vraag- en aanbodsituaties in de clusters in de coördinatiegroep met elkaar te bespreken. Nieuwe woonvormen In de vorige rapportage is de ontwikkeling van nieuwe woonvormen aangekondigd. Eind 2011 is de samenwerkingsovereenkomst Housing First Den Haag ondertekend tussen CZ Zorgkantoor Haaglanden, Leger des Heils, Limor en Staedion. Doel van de pilot is om zorgmijdende langdurig daklozen, die nog niet onder dak zijn gebracht, niet naar opvang maar direct naar een woning te geleiden in de veronderstelling dat dit herstel kan bespoedigen. Voor de pilot zijn in 2011 niet benutte woningen in het cluster MO gebruikt. De verwachting is dat zo ook voor 2012 het gat tussen aangeboden woningen en afname ervan kan worden verkleind. Uit de effectmeting en procesevaluatie de pilot loopt tot eind 2013 zal moeten blijken of deze methodiek werkt en navolging verdient voor andere doelgroepen in andere clusters. Verbreding aanbod In de vorige rapportage werd aangekondigd te streven naar regionale verbreding van het aanbod voor cliënten van Begeleid Wonen. Een eerste voorlopige stap is gezet via het uitspreken dat de, in het kader van de nieuwe Huisvestingverordening afgesproken, 15% vrije beleidsruimte mede bedoeld is voor huisvesting van kwetsbare groepen. De kleine Haagse corporaties wordt gevraagd om mee te doen om concentratie tegen te gaan in kwetsbare milieus en een grotere spreiding naar rustiger milieus te realiseren. Gemeente en Parnassia zijn in gesprek gegaan met de Vereniging Vastgoedbelang. Dat heeft geleid tot een bericht in het orgaan van de vereniging. Enkele exploitanten hebben vier woningen aangedragen. Ik zal met Vastgoedbelang contact opnemen om te bezien of deze route meer woningen kan opleveren. Overig Met het Veiligheidshuis zal ik contact laten zoeken over participatie in het cluster ex-delinquenten. Inzet is om te bezien of men meer ex-delinquenten kan (bege)leiden via het traject begeleid wonen. In dit kader wordt de haalbaarheid van een initiatief onderzocht.

5 DSO/ De zorgen over de trajectduur van WMO thuisbegeleiding zal in het kader van DHOD aandacht krijgen. In zake schuldhulpverlening zal ik al bestaande contacten bevorderen tussen instellingen en gemeente Dienst SZW DHOM, die goed is toegerust om deze doelgroep te helpen. 3 Tot slot Begeleid wonen is voor mij een belangrijk aspect dat het zorgzame karakter van onze stad kleur geeft. Zorginstellingen en corporaties hebben het afgelopen jaar weer vernieuwingen doorgevoerd. Omdat er factoren zijn die het functioneren van het instrument belemmeren en acties gewenst zijn, houd ik zoals gezegd de vinger aan de pols. Vandaar mijn toezegging om u jaarlijks te informeren. Met vriendelijke groet, de wethouder van Stadsontwikkeling, Volkshuisvesting en Integratie, Marnix Norder