Pilot Housing First Den Haag

Transcriptie

1 Wethouder van Volksgezondheid, Duurzaamheid, Media en Organisatie Rabin S. Baldewsingh Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag De voorzitter van Commissie Samenleving Uw brief van Uw kenmerk Onderwerp Voortgang pilot Housing first Ons kenmerk BOW/ RIS Doorkiesnummer adres Aantal bijlagen 2 Datum 14 februari 2013 Geachte voorzitter, Binnen het programma Den Haag Onder Dak (DHODII) is in december 2011 de pilot Housing First Den Haag van start gegaan. Housing First Den Haag (HFDH) is een innovatieve manier om langdurig dakloze mensen, die niet goed in collectieve voorzieningen passen, van straat of uit de laagdrempelige opvang (i.c. nacht/dagopvang) direct in een woning te plaatsen met de nodige begeleiding. De pilot, die loopt t/m 31 december 2013, is nu halverwege. Doel van de pilot is dat er eind 2012 in totaal 25 daklozen voorzien zijn van een woning met begeleiding, met als uiteindelijk doel eind 2013 cumulatief in totaal 50 deelnemers. Inmiddels hebben 25 mensen een woning met begeleiding en daarmee hebben we de doelen voor het eerste jaar gehaald. In deze brief wil ik u op hoofdlijnen informeren over de voortgang van de pilot op basis van de eerste uitkomsten van de effectmeting ( hoe gaat het met de deelnemers? ), de tussentijdse procesevaluatie ( hoe verloopt de samenwerking tussen betrokken partijen? ) en de aandachtspunten voor Over de aanleiding, opzet, doel en doelgroep van de pilot heb ik u bij aanvang van de pilot geïnformeerd (brief 2 december 2011, RIS ). Pilot Housing First Den Haag Kern van de pilot HFDH is zoveel mogelijk dakloze mensen in een woning te plaatsen en de zorg en behandeling rond de cliënt vanuit zijn/haar eigen huis te organiseren. Aan de cliënt worden geen behandelvoorwaarden gesteld voor verslaving- of psychiatrische problematiek. Voorwaarden zijn wel dat de huur op tijd wordt betaald en er geen overlast wordt veroorzaakt. Ook moet de cliënt zich begeleidbaar opstellen. Inlichtingen bij Paul den Otter (Biki Seriese) Postadres: Postbus 12600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: Internetadres:

2 BOW/ We onderscheiden twee subdoelgroepen: dakloze gebruikers van de OVHG/ gebruikersruimte Zieken en dakloze cliënten die (nog) niet in traject kunnen of willen en begeleid worden door het Haags Straat Team (HST) van het Centraal Coördinatie Punt (CCP) of het Topteam van Parnassia; cliënten die vanwege hun (gedrags)problematiek steeds slechts kort bij een instelling kunnen worden ondergebracht, vooral omdat ze steeds problemen veroorzaken. Aanpak/werkwijze Cliënten worden door het CCP aan de hand van criteria (zie bijlage 1) beoordeeld op geschiktheid (screening) en in het plaatsingsoverleg toegewezen aan LIMOR of Leger des Heils, die (gecoördineerd door LIMOR) de thuis/woonbegeleiding verzorgen. Cliënten worden gehuisvest in woningen beschikbaar gesteld door woningcorporatie Staedion. Voor zorg en begeleiding is een AWBZ-indicatie nodig. Gedurende de pilot wordt toegewerkt naar een optimale aanpak en een efficiënte samenwerking tussen betrokken partijen op uitvoeringsniveau. Dit met de bedoeling om, als de aanpak aanslaat, de doelgroep uit te breiden en ook andere aanbieders van woonbegeleiding en woningcorporaties te laten aansluiten. Voortgang pilot in 2012 is strak de hand gehouden aan de criteria voor deelname (zie bijlage 1); dit om de kans op overlast zo klein mogelijk te houden en om de deelnemers een zo groot mogelijke kans op succes te geven (voorbeeldfunctie); aan de hand van de criteria zijn in 2012 in totaal ca. 120 potentiële klanten geselecteerd; daarvan zijn 49 personen geschikt bevonden voor HFDH; - eind december 2012 zijn van de 49 geschikt bevonden personen 25 kandidaten van een woning met begeleiding voorzien. Met de deelnemers gaat het over het algemeen (redelijk) goed; voor veel deelnemers is het vallen en opstaan (zie bijlage 2 voor illustratieve casuïstiek). Nog niemand is uitgevallen, wel wordt, op zijn verzoek, voor één persoon een andere woning gezocht; - Van de overige 24 kandidaten zitten er 10 in procedure (2 zijn in afwachting van woning; met 8 kandidaten worden/zijn gesprekken gevoerd) en zijn er 14 alsnog om redenen afgehaakt (niet komen opdagen, geen gesprek mee te voeren, niet gemotiveerd om alleen te wonen, durft stap niet te maken, in detentie, terugval, via andere kanalen woonruimte gevonden); - van de groep cliënten van OVHG Zieken zijn inmiddels 7 mensen ingestroomd in HFDH en 8 mensen worden binnenkort in procedure genomen. Effectmeting Er is een monitor programma opgesteld (nulmeting, vervolgmetingen) om de effecten van de aanpak op de deelnemers (werkzaamheid) vast te stellen. Nagegaan wordt of bij de deelnemers sprake is van toename van kwaliteit van leven, grotere zelfredzaamheid, afnemende zorg/begeleiding en weinig/geen overlastgevend gedrag. Tevens wordt bezien of deelnemers snel, effectief en doelmatig aan een woning worden geholpen. De opgedane ervaringen worden o.a. gebruikt om te bepalen voor welke type cliënten (cliëntprofielen) HFDH geschikt is en of en zo ja: hoe - de doelgroep/methodiek (mogelijk) uitgebreid kan worden. T.b.v. de tussentijdse effectmeting is informatie over de eerste 12 deelnemers (10 mannen en 2 vrouwen van 24 tot 48 jaar) gebruikt. Eerste resultaten - de aanpak (woning met begeleiding centraal i.p.v. behandeling) lijkt goed te werken: o de kwaliteit van leven van de deelnemers neemt toe; men ziet het leven weer zitten vanaf het moment dat er zicht is op woning en/of men de sleutel krijgt overhandigd; wel is bij sommige deelnemers na enige tijd sprake van een dipje doordat er veel op hen af komt;

3 BOW/ o afnemende zorg: op het moment dat de deelnemers hun woning betrekken is de begeleiding behoorlijk intensief, o.a. omdat er veel geregeld moet worden; na verloop van tijd neemt voor de meeste deelnemers de begeleiding af; de lange termijn effecten moeten we nog meten; o verbetering zelfredzaamheid: op meeste domeinen is al een verbetering te zien, m.u.v. fysieke gezondheid (hier en daar is zelfs sprake van een terugslag); ook hier geldt dat we de lange termijn effecten nog moeten meten; o tot nu toe is in beperkte mate sprake geweest van (woon)overlast (3 klachten in totaal). - doelstelling: deelnemers snel, effectief en doelmatig helpen aan een woning met begeleiding wordt nog niet (helemaal) bereikt: er is nog een relatief lange doorlooptijd (ca 8 weken), met name vanaf intake tot sleuteloverdracht; - al met al zijn de eerste resultaten zeer bemoedigend; we wachten met spanning af of het goed blijft gaan met de deelnemers; eind 2013 is zicht op de lange termijn effecten. Procesevaluatie In de pilot werken de gemeente Den Haag, CZ zorgkantoor Haaglanden, LIMOR, Leger des Heils en Staedion nauw samen. Najaar 2012 heeft een tussentijdse evaluatie plaatsgevonden, bedoeld om vast te stellen hoe de samenwerking binnen de pilot tot nu toe verloopt en op welke punten deze geoptimaliseerd moet worden. Najaar 2013 wordt de samenwerking in het kader van de pilot geëvalueerd. Bedoeling is dat de aanpak na afloop van de pilot een structureel karakter krijgt. Op basis van de uitkomsten van de effectmeting (zie hierboven) en de procesevaluatie wordt het vervolg voor 2014 e.v. bepaald, waaronder wel/niet uitbreiding doelgroep en/of partners. Tussentijdse stand van zaken - het project is uit de kinderschoenen, de projectorganisatie staat; de projectgroep (die op hoofdlijnen o.l.v. projectleider de voortgang van de pilot bewaakt) functioneert goed, de juiste partijen zitten om tafel en de samenwerking is prima; - LIMOR heeft de coördinerende taak m.b.t. de woonbegeleiding voortvarend opgepakt; de samenwerking met het Leger des Heils is goed; het vormen van één team gaat steeds beter; inmiddels is er een gezamenlijke uitvalsbasis voor het team gekoppeld aan een centraal ondersteuningspunt voor de deelnemers; - niet altijd lukte het om op heel korte termijn voor een kandidaat een geschikte woning te vinden; om kandidaten sneller aan een woning te kunnen helpen is de werkwijze wat betreft de woningtoewijzing aangepast; - procedures (opgenomen in procedureboek) en rollen van partijen zijn op hoofdlijnen duidelijk; en detail worden ze nog op onderdelen aangepast/geoptimaliseerd; de tijdslijn wordt aangepast aan het tempo van het beschikbaar komen van woningen (ongeveer 2 per maand); t.b.v. een zo goed mogelijke afstemming is een uitvoeringsoverleg in het leven geroepen; - de gemeente slaagt er goed in de regie te voeren over de informatievoorziening en communicatie; tot nu toe is gekozen voor zo min mogelijk ruchtbaarheid. In 2013 wordt, op basis van deze voortgangsrapportage, bekendheid gegeven aan de Haagse aanpak; van buiten Den Haag is er inmiddels belangstelling van andere gemeenten (Breda, Arnhem) en woningcorporaties (Actium); - monitoring en evaluatie zijn conform afspraken ingezet door gemeente en CZ zorgkantoor Haaglanden; tevens werkt Housing First Den Haag mee aan landelijk onderzoek van UMC Radboud naar (methodiek) Housing First-praktijken in Nederland; Overall conclusies en aandachtspunten Conclusies - de pilot verloopt tot nu toe succesvol: de aanpak slaat aan bij de doelgroep, het gaat goed met de meeste deelnemers en de doelen voor 2012 zijn gehaald; - het gemeentelijk projectleiderschap kan worden teruggebracht tot het bewaken van de voortgang van de pilot op hoofdlijnen (inzet 0,5-1 dag in de week);

4 BOW/ beslissing (door gemeente en CZ zorgkantoor Haaglanden): doorgaan, opschalen of uitbreiden nemen we eind 2013 (eindevaluatie); tot die tijd breiden we de pilot niet uit met andere doelgroepen of instellingen (voor wat betreft woonbegeleiding). Aandachtspunten voor een deel van de potentiële doelgroep van 120 personen blijft in de huidige opzet buiten beeld. Zij vallen niet binnen de criteria. Reden is dat deze groep door een combinatie van gedrag en problematiek, moeizaam naar een passende vorm van zorg en huisvesting toegeleid kunnen worden, waarvoor indicatie nodig. In 2013 wordt voorrang gegeven aan inspanningen om deze groep, met name de verslaafden uit de OVHG groep, te voorzien van passende combinaties van wonen en zorg; - beschikbaarheid van voldoende woningen, verdere stroomlijning procedures (kortere doorlooptijden, zorgen dat deelnemers zo kort mogelijk moeten wachten op woning); - doorgaan met ontwikkeling aanpak woonbegeleiding (teamvorming en werken vanuit één methodiek); daarbij is o.a. aandacht voor aspecten als achtervang, time-out en waakvlamfunctie. Dit om te bewaken dat deelnemers niet terugvallen. Ik hoop u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Rabin Baldewsingh, wethouder

5 BOW/ Bijlage 1. Criteria HFDH Om in aanmerking te komen voor Housing First Den Haag moet iemand in elk geval: behoren tot de OGGz-doelgroep binding hebben met de regio Den Haag dakloos zijn (minimaal een jaar aaneengesloten) minimaal twee jaar in hulpverlening zijn (langdurige hulpverleningsgeschiedenis) ouder zijn dan 23 jaar bereid zijn de verantwoordelijkheid te nemen voor een eigen huishouding vooraf akkoord gaan met de voorwaarden voor deelname aan het project, zoals het accepteren van geldbeheer en begeleiding bereid en in staat zijn om een woning zonder overlast te bewonen justitievrij zijn, dus er is zicht op boetes en lopende betalingsregelingen Niet in aanmerking komen mensen: die onvoldoende zelfredzaam zijn die te veel verzorging of verpleging nodig hebben (door somatische of andere oorzaken) met een verstandelijke beperking (waardoor het lerende vermogen te veel wordt belemmerd).

6 BOW/ Bijlage 2. Illustratieve casuïstiek Piet is 41 jaar en deelnemer van het eerste uur. Hij is erg trots op zijn woning en heeft vooral de eerste maanden veel tijd besteed aan het netjes houden van zijn woning. Ook is hij begonnen met dagbesteding. Piet heeft sinds 2 jaar contact met zijn kinderen en is blij dat hij hen nu thuis kan ontvangen. Sinds kort woont zijn dochter weer bij hem. Met Piet is het betrekkelijk snel goed gegaan, het aantal begeleidingsuren is dan ook in de loop van het jaar verminderd. Het Volledig pakket Thuis zal binnenkort dan ook kunnen worden omgezet in individuele begeleiding. Piet wil de begeleiding nog wel graag behouden mede om terugval in te voorkomen. Piet staat tevens op het punt om zijn woning op eigen naam te krijgen. Klaas is 48 jaar en heeft jarenlang onder een brug in Den Haag geslapen. Mede door zijn drankgebruik is hij aan lager wal geraakt. Hij was erg blij op het moment dat hem een woning in het vooruitzicht werd gesteld. Klaas heeft van meet af aan veel begeleiding en zorg nodig, al blijkt het lastig om hem bij de dokter te krijgen. Op stressvolle momenten grijpt hij naar de fles en dit leidt soms tot overlast voor zijn buren. Na een aantal maanden is duidelijk dat de woonsituatie (portiekwoning) niet geschikt is voor Klaas. Bovendien heeft hij veel gezondheidszorg nodig en geeft hij zelf aan daar wat aan te willen doen. Besloten is hem uit de portiekwoning te halen en hem nadat hij in de detox is geweest een andere woning aan te bieden. Klaas krijgt langzaam vertrouwen in de hulp welke hem wordt geboden, als zorgmijder was dit namelijk lang niet aan de orde en bleef hij liever onder de brug. Jan is 36 jaar, harddrugsverslaafde en heeft een psychiatrische achtergrond. Jan is een lastig persoon en houdt zich niet altijd aan de afspraken. Jan heeft moeite zijn huis op orde te houden en hij haalt geregeld verkeerde mensen in huis. Ondertussen doet hij z n uiterste best om z n leven op orde te krijgen. Dat kost hem veel moeite, mede door z n druggebruik. Omdat hij na enige tijd wederom zich niet aan de afspraken houdt, krijgt hij een waarschuwing. Dit doet hem besluiten om de sleutel van z n woning in te leveren. Wonen met alles wat er bij hoort is hem teveel geworden. Het contact met de woonbegeleiders blijft in stand en hij verdwijnt ook niet uit beeld. Ook wordt zijn woning niet opgezegd, omdat hij nog steeds van zijn uitkering de huur betaalt. Na een periode van intensieve begeleiding op straat, heeft hij besloten weer terug te keren naar zijn woning. Inmiddels gaat het een stuk beter met m. Met begeleiding probeert Jan er alles aan te doen om zijn woning te behouden en zijn drugsgebruik onder controle te houden.