Onderwijs, Sociale Zaken en Werkgelegenheidsbevordering en Integratie. Aan de leden van de commissies OSWI en WVE. 1 Inleiding

Transcriptie

1 Gemeente Den Haag Bestuursdienst Commissie Onderwijs, Sociale Zaken en Werkgelegenheidsbevordering en Integratie Retouradres: Postbus , 2500 DJ Den Haag Uw brief van Aan de leden van de commissies OSWI en WVE Uw kenmerk Ons kenmerk OCW Doorkiesnummer (070) Aantal bijlagen Onderwerp Sociale Activering (2) Datum 16 november Inleiding In juni 1998 hebben wij aan de hand van de eerste notitie Sociale Activering (kenmerk OCW809140) van gedachten gewisseld over de hoofdlijnen van de Haagse aanpak. Binnen de door uw commissies aangegeven kaders hebben de diensten SZW en OCW verder invulling gegeven aan het programma Sociale Activering. Met deze notitie willen wij u informeren over de achter ons liggende ontwikkelingen. Na een fase waarin centraal stonden de opbouw van de structuur en het ervaring opdoen met een aanpak, zal de officiële start van het programma Sociale Activering begin december plaatsvinden. Voor wat betreft de resultaten kunnen wij u melden dat in 1998 in totaal 320 cliënten een activeringstraject zijn gestart en in 1999 zullen 600 cliënten beginnen aan een traject. Dit getal wijkt af van onze optimistische aanname in de eerste notitie, t.w in Het realiseren van een sluitend systeem voor het aanbieden van activeringstrajecten met een stevige financiële en organisatorische basis bleek ingewikkelder te zijn, dan in eerste instantie werd aangegenomen. Met de officiële aftrap in december geven wij aan dat wat ons betreft 'het bouwwerk staat' 2 Het programma in kort bestek De doelstelling van het programma Sociale Activering is in de eerste notitie als volgt verwoord: mensen die op grond van persoonlijke en/of situationele factoren langdurig afhankelijk zijn van een uitkering, actief te stimuleren tot en ondersteunen bij het deelnemen aan activiteiten die voor henzelf en voor de maatschappelijke omgeving zinvol zijn en die bijdragen aan een beter perspectief op werk Sociale activering is derhalve niet primair op de arbeidsmarkt gericht. Het kan wel een eerste stap betekenen op weg naar een traject gericht op deelname aan de arbeidsmarkt. Bij sociale activering gaat het om het bevorderen van maatschappelijke participatie en zelfredzaamheid. Het is een middel om sociaal isolement te voorkomen en de sociale cohesie in onze lokale samenleving te versterken. Inlichtingen bij: L. Staal Postadres: Postbus , 2500 DJ Den Haag Telefoon Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax

2 2 De doelgroep van sociale activering is: langdurig werklozen die voor hun levensonderhoud zijn aangewezen op een bijstandsuitkering en die een grote afstand hebben tot de arbeidsmarkt. Het betreft de zgn. fase 4 cliënten en om mensen die om psychische, medische en of sociale redenen vrijstelling van arbeidsplicht hebben. Het gaat om een aantal van mensen, waarvan naar schatting een groep van in aanmerking komt voor een traject sociale activering. Wanneer het programma voor deze doelgroep is opgezet zouden andere doelgroepen gebruik kunnen maken van de aanpak, b.v. de groep WAO'ers en ouderen in het kader van eenzaamheidsbestrijding. Als een uitwerking van de in de eerste notitie aangegeven hoofdlijnen van beleid is inmiddels een werkmethodiek ontwikkeld, is een afdeling Sociale Activering ondergebracht bij de dienst SZW en zijn er afspraken gemaakt met aanbieders van activiteiten. Daarnaast is, zoals blijkt uit de in de inleiding genoemde resultaten, een forse investering gedaan in de uitvoering. 3 De methode De meeste mensen die deelnemen aan Sociale Activering worden bij de afdeling Sociale Activering aangemeld door de wijkkantoren van de dienst SZW. Daarnaast komen mensen uit projecten (b.v. typhoon, maatschappelijk herstel, sluitende aanpak) en uit de arbeidstoeleidingstrajecten wanneer blijkt dat dergelijke trajecten (nog) een brug te ver zijn. De kenmerken van de doelgroep zijn: - fase 4 cliënten, d.w.z. niet of heel moeilijk bemiddelbaar naar werk; - gemotiveerd of te motiveren voor sociale activering; - hanteerbare belemmeringen. Na de aanmelding en registratie bij de afdeling Sociale Activering worden de cliënten op basis van hun woonadres verwezen naar de decentrale welzijnsorganisatie (DWO) in het betreffende stadsdeel. Deze procedure voltrekt zich overigens op dossierniveau. De cliënt wordt na het gesprek met de bijstandsambtenaar direct in contact gebracht met de consulent bij de welzijnsinstelling. Bij die instellingen wordt de intake gedaan, wordt de matching verzorgd tussen de wensen en mogelijkheden van de cliënt en het aanbod aan activiteiten, wordt het trajectplan opgesteld, wordt de begeleiding bij de activiteiten gedurende een bepaalde periode verzorgd en wordt de uitstroom en de nazorg geregeld. Met de beschreven methode wordt samen met de cliënt getracht een verandering c.q. een verbetering aan te brengen in de huidige situatie. De wensen van de cliënten en de mogelijkheden zijn het vertrekpunt bij het samenstellen van een aanbod aan activiteiten. Door middel van een eenmalige startpremie van fl. 200,- en een maandelijkse incentive van fl.100,- gedurende één jaar wordt de cliënt gestimuleerd over de drempel te stappen en deel te nemen aan activiteiten. De duur van een activeringstraject is voorlopig gesteld op gemiddeld één jaar. Aan de hand van de evaluatie zal bezien worden of de gemiddelde duur aangepast moet worden. Het resultaat van de inspanningen is gericht op het zelfstandig voortzetten van een of andere activiteit door de cliënt of hem of haar de stap te laten maken naar arbeidstoeleidingstrajecten.

3 3 In de eerste notitie is aangegeven dat deelname aan sociale activering niet verplicht is, maar ook niet vrijblijvend. Van de cliënt wordt deelname verwacht aan een eerste gesprek over de mogelijkheden van sociale activering en uiteraard wordt wanneer een keuze voor deelname aan een traject is gemaakt, ook medewerking verwacht. In overleg met de cliëntadviescommissie van de dienst SZW wordt momenteel de mogelijkheid van een meer verplichtend karakter voor de groep die een arbeidsplicht heeft, bekeken. 4 De afdeling Sociale Activering en de welzijnsinstellingen Het programma Sociale Activering bouwt voort op de ervaringen met de experimenten activerend welzijnsbeleid bij de decentrale welzijnsinstellingen in de stadsdelen Schilderswijk en Escamp. Deze experimenten, uitgevoerd in het kader van het programma Maatschappelijk Herstel en na de experimentperiode in 1997 uitgebreid naar alle 7 DWO's, waren gericht op het realiseren van een aanbod aan vrijwilligerswerk, basiseducatie, vorming en dagbesteding voor langdurig werklozen uit de doelgroepen maatschappelijk herstel. In de bespreking van de eerste notitie Sociale Activering hebben beide commissies aangegeven de bestaande expertise bij de welzijnsinstellingen op het terrein van het activerend welzijnsbeleid te willen koppelen aan de opbouw van een afdeling Sociale Activering bij de dienst SZW. Overleg tussen de diensten SZW en OCW en de decentrale welzijninstellingen heeft een voor alle betrokken partijen transparante structuur, duidelijke taken- en verantwoordelijksverdeling en doorzichtige financieringssystematiek opgeleverd. De afdeling Sociale Activering van de dienst SZW heeft als taken: - de coördinatie van het programma sociale activering; - het administratieve beheer van de groep cliënten die deelneemt aan sociale activering (registratie, monitoring); - het ondersteunen waar wenselijk en nodig van de welzijnsinstellingen bij het matchen van de vraag van de klant en het aanbod aan activiteiten sociale activering; - zorg dragen voor de tot stand koming van een eenduidige methodiek bij de uitvoering van het programma; - zorg dragen voor deskundigheidsbevordering; - de (administratieve) overdracht van klanten die na het programma Sociale Activering trajecten willen volgen in het kader van arbeidsactivering. De welzijnsinstellingen hebben als taak; - Intake. Activiteiten gericht op de kennismaking met de deelnemer en het opstellen van een individueel activeringstraject; - Matching. Activiteiten gericht op de toeleiding van de deelnemer naar een een activeringstraject; - Trajectplan opstellen, het bewaken van de voortgang en eventueel bijstellen van het plan; - Begeleiding gedurende de looptijd van het activeringstraject; - Nazorg. Activiteiten gericht op de voorbereiding naar vervolgactiviteiten; - Acquisitie van vrijwilligersplekken. De afdeling Sociale Activering en de welzijnsinstellingen werken nauw samen bij het opstellen van de trajectplannen voor individuele cliënten. 5 Het aanbod en de aanbieders

4 4 De welzijnsinstellingen in Den Haag vormen met hun brede aanbod aan activiteiten de spil in de trajecten die aan de cliënten van Sociale Activering aangeboden worden. Naast de uitvoering van de taken die in paragraaf 4 zijn genoemd, stellen de welzijnsinstellingen de activiteiten die zij aanbieden in het kader van de producten, cursussen en bijeenkomsten, voor 25% van de totale capaciteit open voor deelname van cliënten uit de sociale activering. Naast de welzijnsinstellingen in de rol van aanbieders zijn imiddels ook een aantal stedelijk werkende aanbieders van activiteiten betrokken bij het programma. Inmiddels zijn jaarcontracten afgesloten met: - de stichting Leerwerkprojecten Schroeder v.d. Kolk; - het Leger des Heils; - Faktor 2; - de stichting Werk en Initiatief; - het Leerwerk Centrum van de dienst SZW; - Onderwijs Groep Haaglanden (ROC); - TRE-Contactgroep (ROC); Momenteel wordt gewerkt aan een overzicht van alle activiteiten in een productenboek. Bij de officiële start van het programma in december zullen de diverse aanbieders van activiteiten zich via een informatiemarkt presenteren. Afspraken die gemaakt zijn met de aanbieders hebben een voorlopig karakter. Op basis van evaluatiegegevens kan het aanbod aan activiteiten nauwkeuriger afgestemd worden op de vraag en de behoeften van de deelnemers aan sociale activering. Een uniform registratiesysteem (cliëntvolgsysteem) is vanaf 1 september 1999 operationeel. 6 De financiering Op basis van de prijsberekening zoals die in de productsubsidiëring wordt toegepast kost een traject met een gemiddelde duur van één jaar, van intake t/m nazorg (zie paragraaf 4) gekoppeld aan een vrijwilligersplek fl ,- per cliënt. Als rekening gehouden wordt met de kosten van de organisatie bij SZW en de kosten van de activiteiten voor een aanbod naast of bij het vrijwilligerswerk is de gemiddelde prijs voor een cliënt in een sociaal activeringstraject fl ,- bij een maximale benutting van de aangeboden voorzieningen. In 2000 wordt gemikt op het aanbieden van in totaal 1200 trajecten. De begroting voor het programma Sociale Activering in 2000 is als volgt opgebouwd: Trajecten 1200 x fl ,- (excl. trendverhoging) fl ,- Startpremies en Incentives fl ,- Uitkeringen bijzondere bijstand fl ,- Aanbod activiteiten fl ,- Kosten afdeling Sociale Activering fl ,- fl ,- Dekking Dienst SZW (div.begr.posten) fl ,- Dienst OCW ( ) fl ,- fl ,-

5 5 De genoemde dekkingen zijn opgenomen in de reguliere begrotingen van de afzonderlijke diensten. 7 Afsluiting In het afgelopen jaar hebben de diensten SZW en OCW samen met een groot aantal particuliere instellingen en organisaties vorm en inhoud gegeven aan het programma Sociale Activering. Er ligt een stevig fundament voor de uitvoering van het programma in de komende jaren. In het ontwikkelingsprogramma voor het Grote Stedenbeleid hebben we dan ook aangegeven dat we in 2003 aan 2000 cliënten een activeringstraject willen aanbieden. Wij verzoeken u in te stemmen met het verder ontwikkelen van het programma volgens de hiervoor aangegeven lijnen. De wethouder van Onderwijs Sociale Zaken, Werkgelegenheidsbevordering en Integratiebeleid De wethouder van Welzijn Volksgezondheid en Emancipatie PIERRE HEIJNEN JETTA KLIJNSMA