OPENBAAR Adviseur: R.J.M. van der Zande (RP, tst. 401) Portefeuillehouder: E. Mackay ADVIESNOTA. Politieke Ronde d.d.

Transcriptie

1 OPENBAAR Adviseur: R.J.M. van der Zande (RP, tst. 401) Portefeuillehouder: E. Mackay ADVIESNOTA Politieke Ronde d.d. 9 juni 2011 Raadsvergadering d.d. 15 december 2011 Voorstel nr. 53/11 Programma en product 4.10 Sociale Infrastructuur - Sport Oegstgeest, 29 november 2011 Aan de raad Onderwerp Gemeentegarantie overbruggingskrediet ASC Beslispunten geen wensen en bedenkingen te hebben tegen het verstrekken van een gemeentegarantie aan de sportvereniging ASC voor de gefaseerde aanleg van het sportcomplex in de Overveerpolder. Samenvatting De sportvereniging Ajax Sportman Combinatie heeft het verzoek ingediend voor een gemeentegarantie om een overbruggingskrediet te verkrijgen. De raadscommissie Burger heeft hierover op 9 juni 2011 gesproken en het college opdracht gegeven een aantal vragen te beantwoorden, zoals fasering en vermindering van de hoogte van de garantstelling. In de tussenliggende periode hebben ASC en de gemeente nader onderzoek gedaan om de gestelde vragen te beantwoorden. Twee financiële instellingen willen het gevraagde overbruggingskrediet verstrekken onder de voorwaarde van een gemeentegarantie. Daarbij is één instelling bereid dat de gemeente voor slechts de helft van het bedrag garant staat. Het gefaseerd verhuizen naar de Overveerpolder, zodat de huidige locatie beschikbaar komt voor ontwikkeling is ook onderzocht. Deze optie heeft als voordeel dat de benodigde initiële overbruggingsinvestering lager ligt en daarmee ook de gemeentelijke garantstelling. Fasering betekent ook dat de huidige locatie eerder beschikbaar komt voor ontwikkeling en daarmee de opbrengst genereert, zodat de garantstelling kan worden opgeheven. Het college heeft het voornemen om een garantstelling te verlenen voor de gefaseerde aanleg.

2 Het overbruggingskrediet is voor de vereniging noodzakelijk om de geplande herhuisvesting naar de Overveerpolder voor te financieren. Het college van burgemeester en wethouders kan op grond van de nota garantiebeleid 2004, na raadpleging van de gemeenteraad, besluiten tot het verstrekken van een gemeentegarantie. Aan de raad wordt gevraagd haar wensen en bedenkingen kenbaar te maken. Inleiding Voor de ontwikkeling van de locaties Duivenvoordestraat en Overveerpolder door de sportvereniging ASC heeft op 18 september 2006 de gemeenteraad besloten dat de gemeente geen financiële risico s mag lopen. Op 1 maart 2010 heeft de gemeente een koop- en ontwikkelingsovereenkomst met de vereniging en de ontwikkelaar (Provast) gesloten. In het coalitieakkoord van april 2010 is opgenomen om de verhuizing van ASC te faciliteren. De vereniging heeft met diverse financiële instellingen gesproken over het financieren van een overbruggingskrediet voor de aankoop en ontwikkeling van de Overveerpolder. Door de veranderende economische omstandigheden stellen de financiële instellingen zwaardere eisen, waaronder een gemeentegarantie, aan het verstrekken van een overbruggingskrediet. ASC heeft op 4 mei 2011 een verzoek ingediend tot het verlenen van een gemeentegarantie om het benodigde overbruggingskrediet te verkrijgen. Op 9 juni 2011 heeft de commissie Burger een voorstel besproken waarin de raad wordt gevraagd om wensen en bedenkingen tegen het voornemen van het college om de garantstelling te verlenen. De commissie heeft gevraagd om eerst een aantal vragen te onderzoeken, voordat de raad het kan behandelen. Door de vereniging en het college is dit in de afgelopen periode gedaan. In dit voorstel, over het voornemen van het college een gemeentegarantie aan de vereniging ASC te verstrekken, wordt de raad gevraagd zijn wensen en bedenkingen te geven. Beoogd effect Garantstelling door de gemeente heeft als doel om een instelling de mogelijkheid te bieden om een voorziening tot stand te brengen die bijdraagt aan de gemeentelijke doelstellingen. Het gaat hierbij om die initiatieven, waarbij bankinstellingen niet bereid zijn om zonder een garantstelling financieringsmiddelen beschikbaar te stellen. Argumenten 1.1 De vereniging heeft financiering nodig om de verhuizing naar de Overveerpolder te realiseren Voor de ontwikkeling van de locatie Duivenvoordestraat en Overveerpolder door de sportvereniging ASC heeft op 18 september 2006 de gemeenteraad besloten dat de gemeente geen financiële risico s mag lopen. Op 1 maart 2010 heeft de gemeente een koop- en ontwikkelingsovereenkomst met de vereniging en de ontwikkelaar (Provast) gesloten. In het coalitieakkoord van april 2010 is opgenomen om de verhuizing van ASC te faciliteren. In bovengenoemd proces is door ASC bij herhaling aangegeven dat zij een financieel gezonde exploitatie hebben voor de ontwikkeling. Dat financiële instellingen bereid zouden zijn hiervoor financiering te verstrekken. Nadat het bestemmingsplan Overveerpolder is vastgesteld door de gemeenteraad op 30 september 2010 is één van de belangrijkste drempels genomen. Voor beide locaties is het planologisch kader gegeven. 2

3 De vereniging heeft een overbruggingskrediet nodig voor de verwerving van gronden, voorbereiden en uitvoeren van de ontwikkeling Overveerpolder en de verhuizing naar de polder. De periode van overbrugging is maximaal 3 jaar, deze termijn is afhankelijk van (beroep)procedures en fasering in de aanleg van het sportcomplex. Voor het verkrijgen van de financiering van het overbruggingskrediet heeft de vereniging haar investeringsexploitatie voor de ontwikkeling laten beoordelen door Deloitte. Met het resultaat is door de vereniging met verschillende financiële instellingen gesproken. Conclusie van deze gesprekken is dat de instellingen positief zijn over de haalbaarheid van de ontwikkeling, maar wel een aantal risico s zien waardoor zij gegeven de strengere eisen, die sinds de financiële crisis in 2008 worden gesteld, geen krediet willen verstrekken zonder gemeentegarantie. Twee financiële instellingen hebben de vereniging een aanbieding gedaan om onder voorwaarde van gehele of gedeeltelijke gemeentegarantie het overbruggingskrediet te verstrekken. 1.2 Voor de gemeentegarantie zijn drie alternatieven en het bijbehorende risicoprofiel doorgerekend, waarbij een gehele garantstelling meer voordelen heeft dan een gedeeltelijke garantstelling In overleg met de vereniging zijn drie alternatieven voor de gemeentegarantie opgesteld. a. Volledige garantstelling ( 9 miljoen) door de gemeente met een eerste recht van hypotheek op de locatie Duivenvoordestraat en op het nieuw aan te leggen complex in de Overveerpolder; b. Gedeeltelijke garantstelling ( 4,5 miljoen) voor de helft van het krediet, waarbij de financiële instelling bereid is voor het resterende deel garant te staan. De financiële instelling verkrijgt dan het eerste recht van hypotheek op de Duivenvoordestraat en de gemeente het tweede recht van hypotheek en het eerste recht van hypotheek op de Overveerpolder; c. Een gefaseerde ingebruikname van de locatie Overveerpolder, waardoor minder overbruggingskrediet ( 6 miljoen) nodig zou zijn. Door het adviesbureau Grontmij zijn genoemde alternatieven geanalyseerd en heeft Grontmij het risicoprofiel van de alternatieven beschreven. Zij geven aan dat een garantstelling voor het gehele overbruggingskrediet meer bijkomende voordelen heeft dan een gedeeltelijke garantstelling. Daarnaast concludeert Grontmij dat een goedkope tijdelijke oplossing in de Overveerpolder niet mogelijk is. Er is onvoldoende ruimte om in de huidige situatie een voetbalveld in combinatie met cricket aan te leggen. Wel kan de aanleg van het sportcomplex in de Overveerpolder in twee fasen worden uitgevoerd. Hiermee zou de achterblijvende locatie eerder beschikbaar komen. Voorwaarde is wel dat alle benodigde gronden in de Overveerpolder worden verworven. Voor de gefaseerde aanleg is eveneens een forse investering nodig waarvoor een gemeentegarantie noodzakelijk is. In de vertrouwelijke bijlage is het advies van Grontmij opgenomen. 1.3 De garantstelling wordt verleend voor het overbruggingskrediet om het sportcomplex in de Overveerpolder gefaseerd aan te leggen. Het college heeft het voornemen om aan ASC een garantstelling te verlenen voor maximaal 6 miljoen om het sportcomplex in de Overveerpolder gefaseerd aan te leggen. De vereniging kan gebruik maken van deze garantstelling nadat het bestemmingsplan Overveerpolder ten principale onherroepelijk is geworden. 3

4 De voorwaarde van fasering betekent dat ASC zorgt dat haar huidige locatie eerder beschikbaar komt voor ontwikkeling. Hiermee wordt de opbrengst gegenereerd om het opgenomen krediet af te lossen, zodat de gemeentegarantie vervalt. Als zekerheidstelling moet ASC een 1 ste recht van hypotheek verlenen op de locatie Duivenvoordestraat. Deze hypotheek blijft gehandhaafd tot het moment dat ASC moet leveren aan de ontwikkelaar en haar opbrengst incasseert. Om ASC voldoende liquiditeitsruimte te geven voor de gefaseerde aanleg worden het betalingsmoment voor de aankoop van de gemeentelijke gronden in de Overveerpolder uitgesteld totdat het eerder genoemde moment van levering door ASC aan ontwikkelaar. Daarnaast wordt de bankgarantie, zoals beschreven in artikel 10 lid 2 van de aanvullende overeenkomst, niet gevraagd vanwege het vestigen van het hypotheekrecht op de huidige locatie. De bankgarantie is door de gemeente als zekerheidstelling van ASC gevraagd. In de situatie dat de gemeente garant staat voor het overbruggingskrediet van ASC met een zekerheidstelling van 1 ste recht van hypotheek is de gevraagde bankgarantie overbodig. Deze was alleen bedoeld voor de Overveerpolder en ligt qua waarde veel lager dan de hypothecaire zekerheid die aan de garantstelling wordt verbonden. Met de hypotheek wordt voldoende zekerheid gegeven dat de vereniging haar verplichtingen gaat nakomen. Gefaseerde aanleg in de Overveerpolder betekent ook dat de aan ASC gestelde eisen zoals beschreven in artikel 28 van de koop- en ontwikkelingsovereenkomst aangepast moeten worden. Met een gefaseerde aanleg kan niet voldaan worden aan een ontwikkeling in één bouwstroom gedurende 12 maanden. 1.4 Garantieverstrekking leidt tot gunstige voorwaarden van de kredietverstrekker die in het huidige beleid ten gunste komen van de aanvrager Een neveneffect van garantieverstrekking is dat de aanvrager door de garantstelling goedkoper kan lenen. Doordat de kredietwaardige overheid garant staat, kleven er voor de banken aan het verstrekken van een lening weinig risico s. In vergelijkbare situaties van gemeentegarantie, zoals voor kasteel Oud Poelgeest of de uitbreiding van de begraafplaats, komt het rentevoordeel bij de aanvrager terecht. De gemeente heeft geen beleidsregels waarbij zij eisen aan de bestemming van dit voordeel stelt. Door de commissie is gevraagd om het gehele rentevoordeel ten gunste van de gemeente te laten komen. Niet alleen in deze specifieke situatie maar ook in nieuwe gevallen. Dit is niet in overeenstemming met het gemeentelijke garantiebeleid. Deze aanpassing van het beleid zal meegenomen worden in het actualiseren van het garantiebeleid of anders in een apart voorstel aan de raad worden aangeboden. Dit zal op zijn vroegst in het tweede kwartaal van 2012 zijn. Door ASC is de toezegging gedaan het rentevoordeel aan de gemeente te doneren. Het rentevoordeel bij een gemeentegarantie bedraagt in het algemeen 1%. ASC verwacht de gefaseerde uitvoering uiterlijk binnen 2 jaar na verkrijgen van de gronden te hebben afgerond. Dit zou betekenen dat het rentevoordeel van maximaal wordt afgedragen aan de gemeente. ASC heeft bij haar verzoek voorgesteld het rentevoordeel ten gunste te laten komen van het project kleinschalig wonen dementerende ouderen. Uiteindelijk is het aan de raad om een specifieke bestemming voor de te ontvangen gelden aan te wijzen. Daarnaast betaalt ASC conform de nota garantiebeleid een provisie van 0,2% over het uitstaande bedrag waarvoor de gemeente garant staat. 1.5 Met het verlenen van een garantstelling wordt bijgedragen aan het gemeentelijk sportbeleid Op grond van de nota garantiebeleid 2004 kan de gemeente garant staan, zodat een private (gesubsidieerde) instelling de mogelijkheid heeft een voorziening tot stand te 4

5 brengen die bijdraagt aan de gemeentelijke doelstellingen. Met het realiseren van het veldsportcomplex wordt invulling gegeven aan het gemeentelijke sportbeleid. Specifiek wordt uitbreiding gerealiseerd van accommodaties voor de buitensport. 1.6 De vereniging voldoet aan de acceptatievereisten van de nota garantiebeleid De vereniging ASC is een rechtspersoon zonder winstoogmerk. De aanvraag is volledig ingediend. De gevraagde lening kan door de vereniging niet worden ondergebracht bij het waarborgfonds Sport. Twee financiële instellingen willen het overbruggingskrediet verstrekken. Voor de ene instelling, BNG, is statutair een gemeentegarantie verplicht. Door de andere financiële instelling wordt ook gemeentegarantie gevraagd. Deze instelling is zoals eerder genoemd ook bereid via een zekerheidstelling van de vereniging het krediet te verlenen waarbij de gemeente voor de helft van de kredietsom garant staat. Met het overbruggingskrediet is ASC in staat haar herhuisvesting te realiseren. 2.1 Aan de garantstelling worden voorwaarden verbonden waaraan de vereniging ASC moet voldoen Garantstellingen zijn er in diverse vormen. Binnen de gemeente Oegstgeest komt momenteel alleen de vorm voor van de gewaarborgde geldlening. Bij gewaarborgde geldleningen stelt de gemeente zich onder voorwaarden, ten opzichte van een geldgever, garant voor de rente- en aflossingsverplichtingen van een door een instelling af te sluiten geldlening. Door het afgeven van een garantie neemt de gemeente het risico op zich dat de geldnemer in gebreke blijft bij het betalen van de rente en aflossing op de lening. In dit voorkomende geval zal de gemeente op grond van de garantstelling worden aangesproken. Aan de vereniging ASC zullen de voorwaarden, zoals genoemd in paragraaf 2.3 van de nota garantiebeleid 2004 en in dit voorstel, aan de garantstelling worden verbonden. 3.1 De raad moet worden geïnformeerd over de aangegane verplichtingen Bij het aangaan van de verplichting heeft het college een actieve informatieplicht aan de raad, zoals neergelegd in artikel 169, lid 4 Gemeentewet. Het college vraagt aan de raad om zijn wensen en bedenkingen te uiten over het voornemen van het college een gemeentegarantie te verlenen ten behoeve van het overbruggingskrediet van ASC voor de gefaseerde aanleg van het sportcomplex in de Overveerpolder. Kanttekeningen Geen risico voor de gemeente Één van de voorwaarden bij het raadsbesluit van 18 september 2006 is dat de gemeente geen financieel risico loopt in de verplaatsing van ASC. Voor het afdekken van deze risico's is de gemeente onder andere de koop- en ontwikkelingsovereenkomst met ASC en de ontwikkelaar aangegaan. De aangevraagde gemeentegarantie heeft betrekking op de benodigde tijdelijke financiering van de investering in de verhuizing naar de Overveerpolder. De ontwikkeling van de achterblijvende locatie aan de Duivenvoordestraat is voor rekening en risico van de ontwikkelaar en vormt geen onderdeel van de gemeentegarantie. Het verstrekken van een gemeentegarantie zou zonder zekerheidstelling betekenen dat de gemeente zonder meer een risico aanvaard. Dit zou in strijd zijn met het eerder genoemde raadsbesluit. In dit geval wordt de zekerheidstelling gedekt door een hypothecaire zekerheid. Bij de gefaseerde aanleg van de Overveerpolder wordt voor de 5

6 garantstelling het eerste recht van hypotheek gevestigd op het huidige complex van ASC aan de Duivenvoordestraat. Dit hypotheekrecht blijft gevestigd totdat de ontwikkelaar zijn verplichtingen nakomt. Dan kan ASC de benodigde inkomsten genereren en aan haar financiële verplichtingen voldoen. ASC heeft dan geen gemeentegarantie meer nodig. Verder biedt het onherroepelijke bestemmingsplan Oranje Nassau de wijzigingsbevoegdheid voor het bouwen van maximaal 50 woningen en een maatschappelijke voorziening op het huidige complex. Het wijzigingsplan is in voorbereiding en geeft na vaststelling de mogelijkheid de benodigde bouwvergunning alvast aan te vragen. Ook geeft de locatie aan de Duivenvoordestraat voldoende financiële dekking voor het risico dat de gemeente mogelijkerwijs zou lopen. Niet alleen op basis van het eerder genoemde rapport van Deloitte, maar ook in de eerder genoemde analyse van Grontmij. Per saldo is de waarde van het onderpand hoger dan de garantstelling. Hiermee wordt er financieel geen risico gelopen door de gemeente en voldaan aan de voorwaarde van het raadsbesluit. Alternatieven Voor de garantstelling zijn drie alternatieven opgesteld en beoordeeld door adviesbureau Grontmij. Het advies van Grontmij is, zoals eerder genoemd, vertrouwelijk beschikbaar. Financiën De gemeente loopt een laag financieel risico; conform de vastgestelde nota garantiebeleid in 2004 worden deze risico s beperkt met een hypothecaire zekerheidstelling en opgenomen in de risicoparagraaf. In de eerder genoemde analyse van Grontmij wordt ook het risicoprofiel beschreven. Het risicoprofiel tussen gehele of gedeeltelijke garantstelling is niet onderscheidend van elkaar. Garantstelling met het eerste recht van hypotheek geeft de gemeente meer zekerheden en regie. Tevens betaalt de vereniging ASC jaarlijks 0,2% provisie aan de gemeente over het bedrag waarvoor de gemeente garant staat. Dit is bedrag is op basis van de totale garantstelling maximaal per jaar. Het overbruggingskrediet wordt door de vereniging na levering van de gronden Duivenvoordestraat aan de ontwikkelaar afgelost en beëindigd. Communicatie In artikel 160, lid 1, letter e, Gemeentewet kent het college de bevoegdheid toe om tot privaatrechtelijke rechtshandelingen van de gemeente te besluiten. Hieronder valt ook het verstrekken van garanties. De plicht tot het verstrekken van tussentijdse informatie is nader uitgewerkt in de financiële verordening (artikel 212 Gemeentewet). Hierin staat vermeld dat voor het verstrekken van garanties boven de de raad vooraf in kennis gesteld moet worden. De raad wordt in dit voorstel gevraagd zijn wensen en bedenkingen te uiten. De gemeenteraad zal periodiek worden geïnformeerd over het beheer van garanties. In principe verloopt deze informatieverstrekking via de begroting en de rekening als onderdeel van de paragraaf weerstandsvermogen. In deze paragraaf dient in ieder geval vermeld te worden: de omvang van het uitstaande bedrag aan gegarandeerde geldleningen aan het begin en het eind van het begroting-/rekeningjaar. Daarbij zal worden vermeld of er indicaties zijn van betalingsproblemen bij de aanvragers, het eventueel verloop van achterstandsgevallen en de hoogte van eventueel ingestelde voorzieningen. Indien er gedurende het jaar problemen worden gesignaleerd, dan dient dit via de voortgangsrapportage aan de raad te worden gerapporteerd. 6

7 Gevolgen inspraak / interactieve beleidsontwikkeling Het verlenen van een gemeentegarantie is geen onderdeel van inspraak of interactieve beleidsontwikkeling. Uitvoering Na de behandeling door de raad neemt het college een definitief besluit over de garantstelling. Bijlagen ter inzage: 1. Verzoek sportvereniging Ajax Sportman Combinatie d.d. 2 mei Checklist beoordeling garantieverzoek d.d. 31 oktober geheim: 3. Advies garantstelling, Grontmij, 24 oktober Burgemeester en wethouders van Oegstgeest, J.W. van Tuijl secretaris E.M. Timmers van Klink burgemeester 7

8 De raad van de gemeente Oegstgeest; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 29 november 2011, nr. 53/11; b e s l u i t : geen wensen en bedenkingen te hebben tegen het verstrekken van een gemeentegarantie aan de sportvereniging ASC voor de gefaseerde aanleg van het sportcomplex in de Overveerpolder. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 15 december 2011., voorzitter, griffier

9