LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

Transcriptie

1 1 LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Namen: Esther Geuens, Nele Mertens, Tina Polleunis, Lene Wuyts Campus Heverlee Hertogstraat Heverlee Tel Vakkencombinaties: Aardrijksunde - Biologie Stagebegeleiders DLO: Mevrouw A. Schellemans School: Heilig-Hart Instituut Leuven Klas: STW Lokaal: AARD. LOK./G1.11 SB Aantal leerlingen: 20 lln Les gegeven door: Lene Wuyts Vak: Aardrijkskunde Onderwerp: Tarweteelt in de VS Vakmentor: P. Torbeyns Datum: 01/03/13 Lesuur: 08u25-09u15 BEGINSITUATIE Situering in de lessenreeks Laatste agrarische regio Eerdere agrarische regio s: Sub-Sahara Afrika met de traditionele landbouw en Moesson-Azië met de rijstteelt zijn al aan bod geweest. Nu dus de laatste regio, die van de tarweteelt in Noord-Amerika. Relevante voorkennis (en/of kennis die nog niet aanwezig is) Landbouwtypes (akkerbouw, veeteelt, gemengde landbouw, tuinbouw). - Noord-Europa: akkerbouw en veeteelt + bosbouw - West-Europa: veeteelt en akkerbouw van granen, suikerbieten (België: overheersend akkerbouw maar ook veeteelt) - Zuid-Europa: veeteelt en mediterrane landbouw - Oost-Europa: akkerbouw en meer NW ook veeteelt Kunnen werken met referentiekaarten: gekozen casus op de referentiekaart situeren Rijstteelt in Moesson-Azië al bekeken en achterhaald welke fysische omstandigheden die deze rijstteelt daar juist mogelijk maakt. Nog steeds traditionele landbouw in Sub-Sahara Afrika in relatie met de fysische- en menselijke omstandigheden. Ligging van de Verenigde Staten van Amerika (VS) Belevings- en ervaringswereld & Actualiteit Ze eten elke dag brood, cornflakes; hun ouders drinken wel eens bier Commerciële landbouw is overal in industriële landen terug te vinden en zorgt ook voor hun dagelijkse eten In de actualiteit wordt vaak gezegd dat landbouwers het moeilijk hebben in een aantal landen, maar dan vooral uit het Europees standpunt. Nu ook eens kijken aan de andere kant van de oceaan. Leerniveau van de klasgroep, klassfeer, Leerlingen uit het 3 e middelbaar kunnen zelfstandig kaarten opzoeken in de atlas. Door gebruik te maken van producten(o.a. grany biscuit, duvel, muesli, spaghetti) uit hun leefomgeving in de les worden ze gemotiveerder over het lesonderwerp Het samenwerken van de leerlingen kan de klassfeer bevorderen Een nieuwe leerkracht kan de klassfeer ofwel positief ofwel negatief beïnvloeden DIDACTISCHE VERANTWOORDING Welke (vak)didactische principes komen in je les aan bod? (= opsomming) - aanschouwelijkheidsprincipe: gebruik van foto s, google earth, filmpjes, atlaskaarten zodat ze het kunnen visualiseren. - activiteitsprincipe: leerlingen moeten in groepsverband zelfstandig enkele oefeningen uit het werkboek oplossen, leerkracht begeleidt hen hierbij. -geleidelijkheidprincipe: in de les wordt eerst de landbouw in België (sluit aan bij hun leefwereld) behandeld en daarna wordt er pas overgegaan naar de landbouw in de VS. -herhalingsprincipe: termen uit vorige lessen komen terug, nieuwe termen worden toegepast door middel van oefeningen en komen soms nog eens aan bod in het besluit. -structureringsprincipe: dankzij powerpoint en bordschema wordt de lesstructuur visueel ondersteund.

2 2 EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN Situering in de eindtermen ET3 ET4 ET6 aan de hand van voorbeelden horizontale en verticale ruimtelijke relaties herkennen de eigenheid van regio's beschrijven aan de hand van natuurlijke en menselijke kenmerken. aan de hand van regionale voorbeelden redenen opnoemen die de lokalisatie, de spreiding en de eventuele wijzigingen verklaren van:- landbouwactiviteiten; - industriële activiteiten; - tertiaire activiteiten ET12 verbanden leggen tussen levenswijze, cultuur en leefmilieu. Situering in het leerplan VVKSO, Leerplan aardrijkskunde 2 e graad ASO, Brussel, September 2012, D/2012/7841/ Verschillen tussen agrarische regio s 8.1 Door analyse van beelden, kaarten en van andere informatiebronnen de kenmerken van de landbouw in een regio van Noord-Amerika in relatie brengen met de natuurlijke omstandigheden en de invloed van de mens. Als beeldmateriaal kan gedacht worden aan Google Earth of Virtual Earth, videofragmenten, youtube, teleac beeldbank, fragmenten uit een realityprogramma. Het gaat voornamelijk om beeldmateriaal dat volgende aspecten van de landbouw in Noord-Amerika illustreert: tarweteelt, commerciële landbouw, extensieve landbouw. 8.2 De verticale en horizontale relaties herkennen in een landbouwlandschap. De landbouwactiviteit verklaren vanuit de kenmerken van het natuurlijk milieu en de menselijke omstandigheden (zoals bevolkingsdichtheid, levenswijze). Verticale relaties zijn in dit geval de relaties tussen het uitzicht van het agrarisch landschap en het reliëf, klimaat, vegetatie, bevolkingsdichtheid, welvaart, scholingsgraad Horizontale relaties zijn bijvoorbeeld de ligging van de akkers ten opzichte van de woonkernen, de ligging van de afzetmarkt tot de velden ALGEMEEN LESDOEL Nagaan welke factoren de fysische omstandigheden voor de commericiële graanteelt in Noord-Amerika beïnvloeden door onderzoek van informatiebronnen. SCHOOLAGENDA Tarweteelt in de VS (p57-61) BRONNEN VAN HECKE, E., VANDERHALLEN, D., CALLEMEYN, J., Plantyn Algemene Wereldatlas, Plantyn, Mechelen, VERSTAPPEN, H., Tarweteelt in de VS, Werkgroep didactische middelen, 2 e graad, 3 e jaar, NEYT, R., e.a., Geogenie 3, De Boeck, Antwerpen, 2010, (p ). GOYVAERTS, E., e.a., Horizon 3, Plantyn, Mechelen, 2010, (p ). VAN HECKE, E., e.a., Zenit 3 leerboek, Uitgeverij Pelckmans, Kapellen, 2010, (p.61-70). LEERMIDDELEN & MEDIA * doos grany biscuit * bokaal haver-tarwe-spelt * enveloppe met activiteiten en foto s landbouw * duvel * brood * muesli Handboek en/of werkbladen van de lln Werkgroep didactische middelen, 2 e graad, 3 e jaar, Tarweteelt in de VS, 2010 AANWEZIG IN HET LOKAAL * computer + projecter * bord + krijt * wereldkaart * eventueel enkele oude/nieuwe atlassen

3 3 Didactisch lesontwerp Leerdoelen Lesfasen & timing Instapfase 5min Onderwijsactiviteiten en leeractiviteiten Lkr stelt zich voor. Lln moeten schoolagenda, leerwerkboek en schrijfgerief klaar leggen. Naam snel noteren op naamkaartjes. KRACHTIGE LEEROMGEVING Media Het leerwerkboek wordt hier niet meer vermeld omdat dit al staat in de vorige kolom. Naamkaartjes op llnbanken Leerinhoud De lln. kunnen m.b.v. de atlas de productie van tarwe in de wereld situeren. MOTIVATIE filmpje Grany (16 sec) Klassikaal naar filmpje kijken als inleiding Over welk product gaat het in deze reclameboodschap? Over welk hoofdbestanddeel hebben ze het? We gaan eens kijken op de doos welke graanproducten er in een grany biscuit zitten. Welke graanproducten zitten er in een grany biscuit? Neem jullie atlas en zoek op waar de meeste tarweteelt in de wereld voorkomt. Vooraan in jullie atlas vinden jullie de inhoudsopgave, zoek naar de kaart over voedselproductie in de wereld. In welke regio s produceren ze veel tarwe? Welke regio voert het meeste tarwe uit? ppt Doos grany biscuit 3 bokalen met granen ATLAS (p.155) Graansoorten in een grany biscuit Granen: volkorengranen, havervlokken, volkorentarwemeel, tarwebloem Tarwe, haver en volkorengranen Andere graansoorten: maïs, rijst, spelt, gerst, gierst Tarwe(roos): China, India, VS, Rusland, Europa Probleemste lling: Hoe komt het dat de VS in staat is om zoveel tarwe uit te voeren? Waarom precies daar? Hoe gaat men te werk? aankondigen lesonderwerp + noteren bordtitel en invullen agenda Agenda TARWETEELT IN DE VS Hoofdstuk 4: Landbouw in de VS (p ) Lln kunnen de bevolkingsdichtheid van België vergelijken met Kansas d.m.v. foto s. Lesfase 1 5min Vorige lessen hebben we de landbouw bekeken in Sub- Saharisch Afrika en (Moesson-Azië). Nu gaan we de landbouw in de Verenigde Staten bespreken. Om te kunnen vergelijken, gaan we eerst even kijken naar de landbouw in België. Zoals we op de afbeelding kunnen zien vinden we in België veel verschillende teelten terug. Ppt 1. Situering van de tarweteelt Tarweteelt in Noord-Amerika Telen = het laten groeien van gewassen, of het fokken van dieren

4 4 De lln kunnen het verschil geven tussen intensieve en extensieve teelt. Wie kan mij eens zeggen welke vier natuurlijke factoren onze landbouw beïnvloeden? Welk van deze twee gebieden heeft de grootste bevolkingsdichtheid? Was het dan intensieve of extensieve teelt in België? Wat verwachten we dan in Kansas met een kleinere bevolkingsdichtheid? invullen lwb p. 57, 41. Situering t.o.v. de referentielijnen klassikaal invullen Welk land ligt in het noorden? Welk land ligt in het zuiden? Welke streek ligt er centraal? Welke cirkel ligt er in het noorden? (overtrek deze in het groen) Welke cirkel ligt er in het zuiden? (overtrek deze ook in het groen) Welke lengtelijn ligt er dwars door de vs? (overtrek deze in het rood) Waarom hebben we voor deze les de staat Kansas aangeduid als je de legende bekijkt? PPT ATLAS (p ) *België: - veel teelten: akkerbouw, veeteelt, gemengde teelt, groente-, sier- en fruitteelt, intensieve veeteelt Factoren: - Reliëf - Klimaat - Bodem - Bevolkingsdichtheid - België heeft grote bevolkingsdichtheid, grond is schaarser dus intensieve teelten - Kansas heeft een kleine bevolkingsdichtheid, er is dus meer grond beschikbaar, dus extensieve teelt. In de staat Kansas vindt er overheersend tarweteelt plaats. Leerlingen kunnen de reliëfgebieden van de USA situeren op een kaart. Lesfase 2 8min Lln herhalen (C2) Lln benoemen (C2) Een kaart toelichten (C3) Nu we weten dat er in Kansas aan extensieve teelt wordt gedaan, gaan we eens kijken hoe dit komt door de fysische omstandigheden van de VS te bekijken. De eerste factor die we gaan bespreken, is het reliëf. OEFENING 42 p.57 individueel opzoeken in atlas Op welke pagina vinden we een reliëfkaart van Noord-Amerika in onze atlas? Maak nu met je buur oefening 42 deel 1 op p. 57 en steek je hand op als je klaar bent. De bedoeling van deze oefening is dat je opzoekt in je atlas welk lettertje of cijfertje bij welk reliëfgebied dat links staat, hoort. Jullie krijgen hier 2minuutjes voor. Snelle verbetering door overlopen van antwoorden door een leerling. We stellen dus vast dat Noord-Zuid georiënteerd is. ATLAS (p ) 2. Fysische omstandigheden voor LB * Reliëf: - Westen: Coast Range, Rocky Mountains, Great Basin, Great Plains = gebergten met hoge plateaus - Oosten: Grote Meren, Atlantische kustvlakte, Appalachen, Vlakte vd Mississippi = Gebergten met plateau s en vlakten - Centum = plateau s en vlakten Noord-Zuid georiënteerd reliëf in de VS: In een strook getrokken van Noord naar zuid zal je een zelfde reliëfvorm blijven tegenkomen

5 5 Welke reliëfvorm overheerst er in het westen van de VS? Welke reliëfvorm overheerst er in het centrale deel van de VS? Welke reliëfvormen vinden we terug in het oosten van de VS? PPT PPT PPT Leerlingen kunnen de neerslaghoeveelheid in de VS in verband brengen met de tarweteelt die er heerst. Waar kan er dan aan akkerbouw gedaan worden? OEFENING 43 p.58 klassikaal Wat wordt er op deze kaart weergegeven? Hoe wordt dit weergegeven? Wat geven de donkerblauwe lijnen op de figuur aan? Welke meridiaan loopt er door de staat Kansas? Waar valt de meeste neerslag, in het oosten of westen? Jullie mogen dit nu invullen op 58 Hebben we veel neerslag voor akkerbouw nodig? Kunnen we dan ten westen van deze droogtegrens aan akkerbouw (dus aan tarweteelt) doen? PPT Waar het vlak is, kan het beste aan akkerbouw gedaan worden. * Neerslag: Westen: weinig regen (<400mm) Oosten: regelmatig regen (>400mm) => Door verschil in reliëf en neerslaghoeveelheid krijgen we verschillende klimaattypes die dan weer het landbouwtype bepalen: - Noorden heeft vooral Toendra en dus vooral veelteelt. - Westen door weinig regen een steppeklimaat dus ook hier vooral veeteelt en ook bosbouw. - Oosten subtropisch en vochtig dus geschikt voor groenten, fruit en wijnbouw. - Centraal hebben we een warmgematigd en nat klimaat wat gunstig is voor commerciële landbouw(tarweteelt). DOCEREN neerslagverdeling ivm landbouw Besluit p58 onderaan overlopen Als je kijkt naar deze foto wat zie je op het eerste zicht? Kunnen julie zelf een reden verzinnen waarom ze irrigatie in de vorm van cirkels verkiezen? Heeft er iemand enig idee welke diameter zo n cirkel kan hebben op deze foto? Mens past dus irrigatie toe om een veeleisend gewas toch op relatief droge bodem te kunnen laten groeien. Ook gaan ze vaak het voedsel genetisch manipuleren, wat wil zeggen dat ze de genen aanpassen zodat het mogelijk wordt om bv. tarwe binnen enkele jaren ook in de woestijn te telen. Ze passen de genen van de tarwe dus zo aan dat PPT foto cirkelirrigatie Droogtegrens = isohyeet van 500mm neerslag Isohyeet = lijn op een kaart die de punten van eenzelfde neerslaghoeveelheid met elkaar verbindt. Een aangepaste teelttechniek en gewassen toegepast o.a. in Kansas = cirkelirrigatie want net op de droogtegrens is tarwe toch een veeleisend gewas. De cirkels kunnen tot wel 220m diameter zijn. = genetische manipulatie: het door de mens handmatig en gericht veranderen van de genen van een organisme

6 6 deze beter bestand is tegen uitdroging Verbanden leggen (C2) Een kaart toelichten (C3) Eigen hypothese opstellen over probleem (C5) De boeren uit de VS willen dus genetische gemanipuleerde granen telen, om zo hun oogst te vergroten zodat ze meer granen kunnen uitvoeren. In de VS draait het dus vooral om commerciële landbouw. Lln kunnen aan de hand van klimatogrammen en foto s teeltvoorwaarden voor tarwe onderzoeken voor Kansas. Lesfase 3 10min DOCEREN/OLG Algemene teeltvoorwaarden p.59 Welke factoren kunnen een invloed hebben op de groei van landbouwgewassen? Wat heeft tarwe nodig om te groeien? Foto s teeltvoorwaar den ppt 3. Moderne commerciële landbouw: tarweteelt A. Teeltvoorwaarden voor Kansas ALGEMEEN Tarwe is een veeleisend landbouwgras van de gematigde klimaatzone. In normale omstandigheden wordt het voor de winter gezaaid en in de zomer geoogst. *Temperatuur: 5 maanden méér dan 0 C en geen strenge winter Warmste maand gemiddeld minimum 15 C. *Neerslag: Jaarlijkse neerslag tussen 500mm en 1750 mm. Neerslag tijdens de groeiperiode. *Bodem: Vruchtbare, goed gedraineerde bodems: van nature is tarwe een gras van de prairie en gedijt dus best op zwarte aarde, maar het groeit ook op bruine steppebodems. OEFENING 44 p.59 teeltvoorwaarden in Kansas Per twee krijgen de lln een foto i.v.m. het reliëf, klimaat of bodem in Kansas. Elke groep bereidt het stukje van de factor afgebeeld op de foto voor m.b.v. het leerwerkboek en atlas. Klassikale verbetering Reliëf Welke reliëfvorm zien jullie op deze foto genomen in Foto s + lwb+ ATLAS Foto reliëf KANSAS *Reliëf: Plateau want is vlak tot golvend Uitgestrekte velden gemakkelijk om met machines te bewerken *Klimaat: In de groeiperiode valt er 866mm neerslag wat voldoende is aangezien het tussen de 500mm en de 1750mm ligt.

7 7 Kansas? Als je terugdenkt aan de algemene teeltvoorwaarden, is deze vorm dan wel of niet geschikt voor tarweteelt? Klimaat Welk klimaat vind je voor de stad Topeka met behulp van je determineertabel? Voldoet Kansas zowel aan de temperatuur- als de neerslagvoorwaarden volgens het klimatogram (denk terug aan de algemene teeltvoorwaarden)? Natuurlijke plantengroei-bodem Zoek in je atlas welk vegetatietype er voorkomt in Kansas? +lwb Foto Klimatogram+ lwb ATLAS (p. 151)+ Foto vegetatie +lwb In de rijpingsperiode zijn er minstens 5 maanden warmer dan 0 C, er is ook geen strenge winter en de warmste maand is gemiddeld 26,1 C (dus meer dan 15 C). en in de rijpingsperiode warm genoeg voor verdamping van de neerslag. *Natuurlijke plantengroei bodem Omdat de neerslag afneemt van oost naar west verandert de steppe van een steppe met lang gras in het oosten naar een steppe met korte grassen in het westen. DOCEREN/OLG besluit bodem p59 Neem de figuur van de neerslag er terug bij die we bekeken hebben bij de fysische omstandigheden.(p58) Van waar naar waar neemt de neerslag dan af? Welke invloed heeft dit op de lengte van het gras als je weet dat het neerslag nodig heeft om te groeien? Foto neerslag ppt Een steppe met hoge grassen levert meer organisch materiaal in de bodem dan een steppe met korte grassen. Daardoor is deze bodem ook vruchtbaarder: zwarte aarde. Zwarte aarde: Het is een zeer donkere grond, rijk aan organische stof, die zich in löss ontwikkelt, in een betrekkelijk regenrijke steppe of bossteppe. We kunnen dus besluiten dat Kansas voldoet aan de teeltvoorwaarden van tarwe. Nu we weten dat Kansas voldoet aan de teeltvoorwaarden van tarwe, gaan we eens kijken hoe dat het teeltschema van de tarwe in Kansas eruit ziet. Een steppe met korte grassen levert minder organisch materiaal in de bodem en is dan ook wat minder vruchtbaar en lichter van kleur: bruine steppebodem. Algemeen besluit: Tarwe kan geteeld worden in Kansas. B. Teeltschema Door middel van een tekst het teeltdiagram van tarwe in de VS kunnen opstellen. Lesfase 4 16min DOCEREN/OLG Teeltschema tarweteelt p.60 We gaan zo dadelijk zelf het teeltschema van de tarweteelt opstellen. Wat houdt zo n teeltschema in? Ppt Een teeltschema geeft alle maanden van het jaar weer en beschrijft in welke maand een specifieke landbouwactiviteit wordt verricht.

8 8 GROEPSWERK Deel 1 Teeltschema tarweteelt p.60 Enveloppe Jullie lezen eerst individueel de eerste 5 paragrafen van de tekst op pagina 60. Dat is dus tot aan het woordje 600 oogstarbeiders. Als je een belangrijk activiteit vindt voor het teeltschema dan duid je deze aan met fluostift. Foto s analyseren en de juiste landbouwactiviteit beschrijven. Als je daar mee klaar bent, open je de enveloppe die op je bank ligt en rangschik je de activiteiten in volgorde. Je begint met de eerste activiteit van de landbouwer na de vorige oogst. De afbeeldingen die er in zitten leg je nog aan de kant. OEFENING 44 p.59 Klassikale verbetering Wat doen de landbouwers als eerste om zich voor te bereiden op de volgende oogst? In welke maand gebeurt dit? Wat doet de landbouwer dan in september? Welk gewas zaait men dan? Wat gebeurt er in de herfst? Groeit de tarwe verder in de winter? Hoe lang duurt deze rustpauze? Waarom controleren de landbouwers hun tarwe dan? Wanneer wordt de tarwe geoogst? GROEPSWERK Deel 2 Teeltschema tarweteelt p.60 Nu mogen jullie de tekst helemaal lezen. Neem de afbeeldingen erbij die ook in de enveloppe zaten. Deze mogen jullie ook op volgorde leggen (te beginnen bij augustus) en je schrijft er de activiteit bij die volgens jou het best past bij wat er op de afbeelding staat. OEFENING 44 p.59 Klassikale verbetering Wat doen de landbouwers met de oude stoppels van de vorige oogst? Als de bodem ondergeploegd is, wat gebeurt er dan? Hoe wordt de grond vruchtbaar gemaakt? Ppt foto s Enveloppe fotos ppt 1.augustus: Voorbereiden van de akkers voor de volgende oogst. Graanstoppels gemaaid en ondergeploegd = grond gebroken voor regen 2.september: Bemesten van de bodem voor de vruchtbaarheid, verwijderen van onkruid. Zaaien van wintertarwe + pesticiden. 3.oktober-november: Tarwe groeit tot 15cm 4.december-februari: rustpauze door sneeuw = isolatielaag 5.maart: opgewarmde bodem: groei 6.april: controle op ziektes en insectenplagen. + groei 7.mei: groei 8.juni: rijpen en oogsten 9.juli: graan naar elevators Wintertarwe = Wintertarwe kan van half oktober tot half december gezaaid worden. Belangrijk bij deze teelt is het gebruik van wintervaste rassen Zomertarwe = kan vanaf eind januari gezaaid worden Foto1: ploegen & eggen Foto2: onderploegen stoppels Foto3: zaaien en bemesten Foto4: rustpauze sneeuw

9 Wat gebeurt er ook alweer in de winter? Wat doet de tarwe na de winter? Welke afbeelding hebben jullie hierna gelegd? Zien we deze vliegtuigen ook in België over de velden vliegen? Zijn de gewassen klaar voor gebruik? Wat wordt er vervolgens met de gewassen gedaan? Foto5: rijpen Foto6: sproeien tegen ziekten Foto7: oogsten (+ dorsen via combine) Foto8: opslag elevator (met een lift in putten gestort van 25m hoog = silo) Worden naar de molens gevoerd of geëxporteerd 9 Jullie mogen de maand juli in het teeltschema aanpassen. En daarbij noteren dat de oogst naar de elevators gaat. DOCEREN/OLG Teeltschema tarweteelt p.60 Er komen dus heel veel machines aan te pas. Wat valt er jullie op bij het besproeien van de velden, hoe gebeurt dit? De kern/hoofdaak verwoorden (C3) Vergelijken (C3) ppt -Vliegtuig: gemechaniseerde landbouw: weinig arbeidskrachten nodig = arbeidsextensief. -zee van goud. -Tarwe = goud van Kansas. Lesfase 5 3min Samenvattend verwoorden (C3) De leerlingen moeten een aantal graanproducten plaatsen bij de graansoorten die ze in de instapfase gezien hebben. Zoals: haver, volkorengranen en tarwe. Besluit Zoals jullie kunnen zien zijn er heel wat producten in België waarin graansoorten verwerkt zijn. Er zijn zoveel graanproducten die wij wensen te hebben, vandaar dat België de productie in graan niet alleen aankan. We moeten produceren vanuit andere landen, o.a. vanuit de VS. 3 bokalen met graan Graanproducten Spelt(brood) Cracottes (tarwe) Muesli (haver) Opmerkingen i.v.m. bijlagen: - PPt * foto s van reliëfvormen * klimatogram en oefeningen uit het werkboek * verduidelijkende schema s (al dan niet delen van het werkboek)

10 10 - Geen transparanten nodig BORDSCHEMA Landbouw in de VS 1. Situering vd tarweteelt 2. Fysische omstandigheden voor LB - reliëf - neerslag 3. Moderne commerciële landbouw: tarweteelt A teeltvoorwaarden voor Kansas - temperatuur neerslag - bodem B teeltschema LOKAAL - Leerlingen zitten met 2 aan een bank.