LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING

Transcriptie

1 LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Robin Hendrickx Campus Heverlee Hertogstraat Heverlee Tel Vakkencombinatie: Aardrijkskunde & Informatica Stagebegeleider DLO: Mevr. Verstappen School: VIA-2 Onderwijsvorm: ASO Richting: Klas: Lokaal: Aantal leerlingen: Les gegeven door: Robin Hendrickx Vak: Aardrijkskunde Onderwerp: Landbouw in Moesson Azië Vakmentor: Mevr. Bollen Datum/Data: Lesuur/-uren: BEGINSITUATIE Situering in de lessenreeks De les(sen) rond landbouw in moesson Azië hoort bij het 3 e thema van Geogenie 3. In dit thema bestuderen de leerlingen verschillende agrarische regio s. Moesson Azië is de 2 e regio. Het volgt op lessen over de sub-sahara en wordt opgevolgd door lessen over landbouw in Noord-Amerika en plantagelandbouw. In de vorige thema s hebben de leerlingen de verschillende klimaat- en vegetatiezones in de wereld bestudeerd alsook de bevolking, welvaart en ontwikkeling over de wereld. Verder zijn ze ook specifiek gaan kijken naar het toerisme in Australië Relevante voorkennis (en/of kennis die nog niet aanwezig is) - hebben de landbouw in en andere agrarische regio al onderzocht en zijn dus vertrouwd met de werkwijze. - kunnen op een goede manier werken met hun atlas - hebben een duidelijk beeld over klimaat en vegetatie in de wereld - hebben een duidelijk beeld over Bevolking, welvaart en ontwikkeling in de wereld. Belevings- en ervaringswereld & Actualiteit Lessen over Moesson-Azië lijken op het eerste zicht niet aan te sluiten met de ervaringswereld van kinderen. Toch komen ze er vaker mee in contact dan ze zouden denken. Denk bijvoorbeeld maar aan alle rijstproducten die ze consumeren. Leerniveau van de klasgroep, klassfeer, Het is een aangename klasgroep. DIDACTISCHE VERANTWOORDING Welke (vak)didactische principes en werkvormen komen in je les aan bod? Waarom kies je voor deze aanpak? Aanschouwelijkheidsprincipe: Gebruik van foto s en het meebrengen van rijst. Activiteitsprincipe: moeten zelf foto s, kaarten en klimatogrammen analyseren. Geleidelijkheidsprincipe: De les verloopt stapsgewijs. Eerst wat en waar dan waarom daar. Structureringsprincipe: Zie Geleidelijkheidsprincipe Motivatieprincipe: Het meebrengen van de rijst laat de les aansluiten bij hun leefwereld. Herhalingsprincipe: Al geziene leerstof wordt nog herhaald in het agrarogram EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN Situering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden) 3 aan de hand van voorbeelden horizontale en verticale ruimtelijke relaties herkennen. 4 de eigenheid van regio's beschrijven aan de hand van natuurlijke en menselijke kenmerken 6 aan de hand van regionale voorbeelden redenen opnoemen die de lokalisatie, de spreiding en de eventuele wijzigingen verklaren van: - landbouwactiviteiten;

2 12 verbanden leggen tussen levenswijze, cultuur en leefmilieu. Situering in het leerplan: 4.4 Verschillen tussen agrarische regio s De kenmerken van een agrarisch landschap met intensieve rijstteelt in Moesson-Azië beschrijven aan de hand van natuurlijke en menselijke kenmerken, via beelden, kaarten en andere informatiebronnen De verticale en horizontale relaties herkennen in een landbouwlandschap. De landbouwactiviteit verklaren vanuit de kenmerken van het natuurlijk milieu en de menselijke omstandigheden (zoals bevolkingsdichtheid, levenswijze). ALGEMEEN LESDOEL kunnen zelfstandig met behulp van kaarten, artikels en beeldmateriaal uitleggen welke landbouw er voorkomt in Moesson Azië en verklaren waarom die landbouwsoort zich net daar bevindt. SCHOOLAGENDA (Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina s in het werk- en/of handboek.) Landbouw in Moesson Azië pag. 92 tot 97 BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens BIN.) VERSTAPPEN H. (ea.), Geogenie 3 leerwerkboek, De Boeck, 2010, Berchem, p Philippe De Maeyer (ea.), De Boeck Atlas, De Boeck, 2012, Berchem LEERMIDDELEN & MEDIA -De Boeck Atlas; Google Earth

3 Leerdoelen kunnen minstens 2 landen opsommen waar rijst geteeld wordt (c2) Lesfasen & timing Instapfase 6 Didactisch lesontwerp KRACHTIGE LEEROMGEVING Onderwijs- en leeractiviteiten Media Leerinhoud De leerkracht toont de leerlingen een pak rijst. Wat is dit? Weet iemand waar dit geteeld wordt? Weet iemand nog een andere plek? Bestudeer de volgende kader en kaart. Wat valt je op als je naar de totale rijstproductie kijkt? Is het verschil tussen de 1 e en de 10 e groot? antwoorden op de vragen (A2b) Pak rijst PPT slide 1-2 De meeste rijst wordt geproduceerd in China, India, Indonesia en Bangladesh. Op nummer 10 staat Japan maar daar wordt al maar 1/20 e van de rijst geproduceerd die in China geproduceerd wordt. Het is toch wel opmerkelijk dat er maar weinig plaatsen op de wereld zijn waar rijst geteeld wordt. Dit doet vermoeden dat rijstteelt specifieke voorwaarden nodig heeft. vullen in stilte hun agenda in (m2c) Probleemstelling: Aan welke voorwaarden moet voldaan zijn zodat rijstteelt mogelijk is in een bepaald gebied? PPT slide 3 Agenda: Landbouw in Moesson Azië pag. 92 tot 97 PPT slide 4 kunnen een rijstlandschap in eigen woorden omschrijven (c3) Lesfase 1: Traditionele irrigatielandbouw in Orissa (inleiding) OLG De leerkracht toont het filmpje van schooltv. Hoe zagen de landbouwvelden er uit? kijken aandachtig naar het Werkboek blz Schooltv PPT slide 5 1 Traditionele irrigatielandbouw in Orissa (inleiding) Landbouw in Moesson Azië: wat? Nat rijstveld en dijkjes Waar? Vlakke vochtige gebieden Z.O. Azië Hoe? Intensief, handenarbeid, traditioneel en kleinschalig

4 kunnen met behulp van foto s een landschap beschrijven (C2) Hoe werd de rijst geteeld? Was dat arbeidsintensief? Klein- & grootschalig? Produceerde landbouwers om te verkopen of vooral voor eigen gebruik? Ga is in je atlas kijken waar Bangladesh en Orissa (niet in atlas, zoek op Cuttack liggen (splits de klas op) Kijk ook eens naar het reliëf op die plaatsen. Is het doorgaans een vlakker gebied? filmpje (M1) bespreken samen met de leerkracht het filmpje. (A2b, C3) Voor wie?: Eigen verbruik Kenmerken Orissa/Odisha - In de rivierdelta (Mahandi), dicht bij de kust - Vlakte - Langgerekt dorp, omgeven door bomen - grote langwerpige opvangbakken voor water - kleine percelen, afgebakend door dijken kunnen de teeltwijze van rijst in eigen woorden uitleggen met behulp van een teeltkalender (c2) kunnen zelfstandig plaatsen linken aan een klimatogram met behulp van Lesfase 2: 30 Bekijk aandachtig het gebied op google Earth Waar ligt orissa t.o.v. de rivier? Hoe was het reliëf in die buurt? Welke vorm heeft het dorp? Wat zouden die blauwe vierkanten kunnen zijn? Wat had je weer nodig voor rijstteelt? Wat hadden we weer gezegd over de percelen? Hoe werden deze afgebakend? Zelfstandig werk Lees de teksten pagina 93 en vervolledig de teeltkalender onderaan de pagina. De leerkracht overloopt de gevonden antwoorden. 2 fysieke kenmerken Sluit even allemaal jullie werkboek. Bekijk even de tabel op de powerpoint. Wat valt er op als je naar de temperatuur kijkt en deze De lln bestuderen aandachtig de foto s (C1, M1) bespreken samen met de leerkracht het filmpje. (A2b, C3) maken zelfstandig de oefening bespreken met de leerkracht de teeltvoorwaarden PPT Slide 6 December: ploegen, eggen; januari: zaaien; februari: uitplanten; maart: wieden; mei: oogsten PPT slide 7 Werkboek blz Rijst heeft 2 maanden een temperatuur van meer dan 20 nodig. Tevens moet er ook op 4 maanden tijd 1000mm water vallen. Het heeft dan ook een bodem nodig die dit

5 atlaskaarten (m2c) vergelijkt met die van tarwe? En voor neerslag? Als je ziet dat rijst heel veel water (neerslag) nodig heeft. Wat voor soort bodem ga je er dan vinden? Welke bodems laten weinig water door? Wat voor soort reliëf ga je nodig hebben? En als het er niet vlak is? Wat zouden ze dan kunnen doen? voor rijst en plaatsen horizontale en verticale relaties. (M2b) water vast houdt en dus weinig doorlatend is. Zulke bodems zijn klei, leem of vulkanische bodems. Bij voorkeur wordt rijst op vlakke gebieden geteeld. Op hellingen worden terrassen gebouwd om toch aan rijstteelt te kunnen doen. kunnen met behulp van beelden het reliëf in Noord-India beschrijven. (c2) We gaan nu is dieper inzoomen op het reliëf Wat zijn de grenzen van laagland, middelland en hoogland? Waar ligt Ersama? Waar ligt Sikkim? Wat valt je op als je naar deze afbeeldingen kijkt van Ersama en Sikkim? 1. Wat zijn de meest opvallende verschillen? 2. Hoe zijn de akkers? 3. Hoe lopen de wegen? 4. Hoe hebben ze dit opgelost in Sikkim? antwoorden op de vragen (m2b, a2b) Werkboek blz Reliëf Laagland: 0-200m, middelland: m, hoogland: +2000m Ersama: Noordoost-India Sikkim: Noord-India In Sikkim zijn er terrassen op steile hellingen gemaakt, dit omdat ze op die manier ook op de hellingen aan landbouw kunnen doen. De wegen zitten vol met haarspelbochten. We bevinden ons hier in het hooggebergte. kunnen de invloed van de ITC-zone op het weer op een bepaalde plaats in eigen woorden uitleggen 2.3 Klimaat Zelfstandig- / duowerk Zoek in je atlas welke 4 steden staan aangeduid op de kaart. Splits de klas op in 4 groepen in elke groep moet de leerling zelfstandig of gaan per 2 een klimatogram linken aan een plaats m.b.v. atlaskaarten 2.3 Klimaat 1 Bhubaneshwar: - Deze stad heeft een kleinere temperatuurcurve dan stad 3 en ligt dus dichter bij de evenaar. - veel regen in onze zomermaanden - weinig regen in onze wintermaanden

6 en verklaren. (C3) kunnen zelfstandig een klimaat bepalen op een bepaalde plaats met behulp van klimatogram en determineertabel. kunnen zelfstandig verklaren waarom de zomerneerslag afneemt van zuid naar noord in India (c3) met zijn buur proberen te achterhalen welk klimatogram hoort bij zijn of haar gekregen plaats OLG De leerkracht overloopt samen met de leerlingen de gevonden antwoorden: Welk klimatogram hoort bij plek X Waarom denk je dat? Had iemand een andere stad bij dat klimatogram geplaatst? Waarom denk je dat? Analyseer met behulp van je klimatogram het klimaat in Bhubaneshwar Ga is kijken in je atlas. Welk vegetatietype komt daar voor OLG + zelfstandig werk Moesson wijst op de wind die halfjaarlijks van richting verandert. Weet nog iemand wat de ITCZ zone is? Probeer aan de hand van de 2 wolkenkaarten en de atlaskaart over luchtdrukgebieden en winden de juiste woorden in het volgende kader aan te duiden. OLG bespreken samen met de leerkracht de gevonden resultaten. (M2b, A2b) Leerlingen bepalen zelfstandig het klimaat in Bhubaneshwar Leerlingen zoeken het vegetatietype van Bhubaneshwar op in hun atlas maken de oefening met behulp van de atlas - gemiddelde januaritemperatuur >20 C Kaart: 100C, 100D en 100F 2 Jakarta: - een bijna constante temperatuurcurve wijst erop dat de stad in de buurt van de evenaar moet liggen. - Veel regen in onze wintermaanden - Minder neerslag in onze zomermaanden Kaart: 100D en 100F 3 New Delhi - Veel regen in onze zomermaanden - Weinig neerslag in onze wintermaanden -gemiddelde januaritemperatuur <20 C 4 Tokio -Toont een grote temperatuurschommeling. Deze stad ligt dus ver van de evenaar mm neerslag in januari mm neerslag in juli De ITCZ is de intertropische convergentiezone. Hier botsen de N.O. en Z.O. passaat. Dit gaat gepaard met wolkenvorming en de daarbij horende neerslag. Januari: - niet boven moesson Azië - geen wolken - weinig neerslag -luchtdruk is hoog - aflandige wind Atlaskaart 100D,F en 147B,C (omgekeerde voor juli) Voor welk seizoen geldt deze figuur? Waarom denk je dat? Welke reliëfgebieden zijn aangeduid op de kaart? Welk gebergte bevindt zich analyseren de afbeelding Deze figuur geldt voor de zomer (aanlandige wind)

7 boven het Indisch continent? Waarom zou de neerslag zo snel afnemen van zuid naar noord? samen met de leerkracht (m2b) De 3 reliëfgebieden zijn Bengalen, Himalaya, Tibetaans Hoogland (atlas kaart 99) De Himalaya en het Tibetaans Hoogland vormen een hindernis, waardoor de wolken die vanuit het zuiden komen moeten stijgen en zo hun neerslag verliezen. De zuidkant van het gebergte, d.i. de loefzijde, is zeer nat, de andere kant, de lijzijde, is droog kunnen de vruchtbare bodemsoort in India benoemen (c2) kunnen verklaren waarom alluviale gronden zeer geschikt zijn voor rijstteelt. (c3) kunnen in eigen woorden verklaren waarom het fysisch milieu in India geschikt is voor rijstteelt (c3) Lesfase 4: EXTRA Lesfase 5 EXTRA Op het einde van de les de geziene assen al vastzetten. 2.4 Bodem Zelfstandig werk Zoek met behulp van je atlas en de gegeven kaart welke bodem er voor komt in Orissa. Waarom is deze bodemsoort zo geschikt voor rijstteelt? 2.5 Vastzetting Zelfstandig werk Vul met behulp van de pas geziene leerstof de assen van het fysische milieu in. Wat hebben jullie gevonden? We gaan nu nog is inzoomen op de groeiseizoen. Hoe lang duurt het groeiseizoen ongeveer? Hoe komt dit? Valt er voldoende neerslag? Wanneer valt deze neerslag? zoeken zelfstandig de bodemsoort op vullen zelfstandig het agrarogram in Werkboek blz 96 Werkboek blz Bodem In Orissa vinden we alluviale gronden. Dit zijn vruchtbare kleigronden. Door de slechte doorlaatbaarheid van klei blijft het water op de velden staan. 2.5 Vastzetting Zowel op gebied van temperatuur (tk >= 18 C), neerlag (>1200mm) en bodem (humusrijk alluviaal) scoort Orissa een 5/5. Op gebied van groeiseizoen scoort het echter maar een 3/5 ( dagen) Lees de tekst pagina 98. Hoe probeert Orissa het groeiseizoen te verlengen? Werkt dit? Bereken nu de fysieke index van

8 Orissa. Duidt deze waarden aan op het agrarogram pagina 105 kunnen zelfstandig met behulp van kaarten onderzoeken of een regio voldoet aan bepaalde teeltvoorwaarden (c3) Herhalingsfase EXTRA Duowerk Lees de tekst onderaan pagina 97. Overleg vervolgens met je buur over de assen van het fysische milieu. Zou jij nog waardes toevoegen? 2.6 inoefenen Zelfstandig werk Maak zelf de oefening pagina 98 met behulp van de tabel pagina 94, de reliëf- en bodemkaart. maken zelfstandig de oefening (M3b) Werkboek blz 98 Opmerkingen i.v.m. bijlagen: Steeds kopie toevoegen van ingevuld werkblad of -boek. Indien gebruik gemaakt wordt van transparanten of digitale presentatie: handouts toevoegen (verkleind, zwart/wit). Indien de klasopstelling gewijzigd wordt: plan en/of omschrijving toevoegen.

9 BORDSCHEMA Kenmerken Orissa/Odisha - In de rivierdelta (Mahandi), dicht bij de kust - Vlakte - Langgerekt dorp, omgeven door bomen - grote langwerpige opvangbakken voor water - kleine percelen, afgebakend door dijken Agenda: Landbouw in Moesson Azië pag. 92 tot 97