LESONTWERP Bachelor Secundair Onderwijs

Transcriptie

1 LESONTWERP Bachelor Secundair Onderwijs Naam: Sara Michels UC!Leuven*Limburg! Lerarenopleiding! Vestiging!Heverlee! Hertogstraat!178,!3001!Heverlee! Tel.!+32!16!37!56!00! Vakkencombinatie: Wiskunde - Aardrijkskunde Stagebegeleider DLO: Mevr. Hannelore Verstappen School: Heilig-Hartcollege Onderwijsvorm: ASO Les gegeven door: Sara Michels Vak: Aardrijkskunde Richting: Wetenschappen/ Economie-Moderne Talen Klas: 4WTa/4EM Lokaal: K191 Aantal leerlingen: 25/12 Onderwerp: Ecologische gevolgen van ontbossing + Bedreigde wouden op aarde Vakmentor: Mr. Joris Torfs Datum/Data: / Lesuur/-uren: 1 ste lesuur (8u25-9u15)/ 4 de lesuur (11u05-11u55) BEGINSITUATIE Situering in de lessenreeks De les situeert zich binnen Thema 2: Spanningen en ecologische problemen binnen regio s. De vorige les gaat over de oorzaken van de ontbossing (landbouwgrond van maken, infrastructuur en mijnbouw en commerciële houtexploitatie) en de positieve en negatieve gevolgen ervan voor de mens. De volgende les is de eerste les binnen Thema 3: Verschillen in industriële regio s. Relevante voorkennis (en/of kennis die nog niet aanwezig is) -! De leerlingen kunnen de 3 oorzaken van ontbossing benoemen en omschrijven. -! De leerlingen kunnen landen en werelddelen situeren op een wereldkaart. Belevings- en ervaringswereld & Actualiteit / Leerniveau van de klasgroep, klassfeer, Het is een goed samenhangende, enigszins rumoerige klasgroep. DIDACTISCHE VERANTWOORDING Welke (vak)didactische principes en werkvormen komen in je les aan bod? Waarom kies je voor deze aanpak? In deze les leren de leerlingen de verschillende ecologische gevolgen van de ontbossing a.d.h.v. afbeeldingen, kaarten en grafieken analyseren. Ze leren ook waar ze de bedreigde wouden op aarde kunnen situeren. In de instapfase worden de 3 oorzaken van ontbossing snel herhaald. Zo kan er naadloos overgegaan worden naar de gevolgen van ontbossing, de probleemstelling van deze les. In een volgende lesfase worden de leerlingen actief aan het werk gezet, dit zal motiverd zijn voor hen. Ze zullen in groepjes van 3 à 4 leerlingen a.d.h.v. afbeeldingen, grafieken en kaarten op 6 verschillende A4 tjes de ecologische gevolgen van ontbossing zelf ontdekken/ bedenken. Na de bedenktijd worden de verschillende denkpistes kort beproken. Daarna wordt de cursustekst klassikaal ingevuld zodat de leerlingen alle begrippen correct noteren. In lesfase 2 worden 2 ecologische gevolgen iets meer uitgelicht. Dit wordt a.d.h.v. 2 filmpjes gedaan, zo is er een afwisseling van media en zijn de leerlingen weer gemotiveerd. De filmpjes leggen op een leuke, luchtige manier de 2 gevolgen uit. In de laatste lesfase worden de bedreigde wouden op aarde gesitueerd a.d.h.v. een onderwijleergesprek ondersteund door afbeeldingen en kaarten. De leerlingen kunnen a.d.h.v. enkele vragen van de leerkracht en informatie uit voorgaande lesfasen/lessen afleiden waar de wouden zich situeren.! 1!

2 EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN Situering in de eindtermen: (Vakoverschrijdend en/of vakgebonden) Uit: D/2012/7841/002 ( Leerlingen kunnen ET10 op een eenvoudige manier de natuurlijke en menselijke oorzaken van milieuproblemen in een gebied verklaren en er de gevolgen voor mens, natuur en milieu uit afleiden. Situering in het leerplan: Uit: VVKSO-Brussel, leerplan aardrijkskunde tweede graad, eerste leerjaar, september 2012, Brussel, D/2012/7841/ Spanningen en ecologische problemen binnen regio s 2.3 Op een eenvoudige manier de ecologische gevolgen van de ontginning van het tropisch regenwoud verklaren en er de gevolgen voor mens, natuur en milieu afleiden. ALGEMEEN LESDOEL De leerlingen kunnen de verschillende ecologische gevolgen van de ontbossing a.d.h.v. afbeeldingen, kaarten en grafieken analyseren. De leerlingen kunnen de bedreigde wouden op aarde situeren op een wereldkaart. SCHOOLAGENDA (Van de leerlingen. Verwijs naar het werkblad en/of de pagina s in het werk- en/of handboek.) Smartschool BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens BIN.) -! Torfs, J., (2016). Aardrijkskunde vierde jaar secundair onderwijs. Cursus, Heilig-Hartscholen, Heist-op-den- Berg. -! Ontbossing regenwouden bedreigt energiewinst uit waterkracht, geraadpleegd op 6 februari 2017 via -! Rainforest plays critical role in hydropower generation, geraadpleegd op 6 februari 2017 via -! Which Came First - The Rain or the Rainforest?, geraadpleegd op 6 februari 2017 via -! Of Brazil, the World Cup and Climate Change, geraadpleegd op 6 februari 2017 via -! Mercury Poisoning, geraadpleegd op 6 februari 2017 via -! No Kwik Educatiefilm Educatiefilm level 2, geraadpleegd op 6 februari ! Suriname verbant kwik uit goudindustrie, geraadpleegd op 6 februari 2017 via LEERMIDDELEN & MEDIA -! Computer + beamer + projectiescherm -! Krijtbord + krijtjes -! 6 fotobladen (12x)! 2!

3 Leerdoelen Lesfasen & timing Instapfase 5min Didactisch lesontwerp KRACHTIGE LEEROMGEVING Onderwijs- en leeractiviteiten Media Leerinhoud Lkr wacht aan de deur en verwelkomt de lln. Lkr vraagt aan de lln om een naamkaartje te maken. Lkr stelt zichzelf kort voor. Lkr vraagt aan lln om cursus op de bank te nemen. PPT ecologische gevolgen van ontbossing Lln kunnen de 3 oorzaken van ontbossing benoemen. OLG (oorzaken ontbossing): Jullie hebben in de vorige les 3 verschillende oorzaken van de ontbossing gezien.! Welke 3 oorzaken waren dat ook alweer?! Voor welke vorm van landbouw worden de landbouwgronden gebruikt?! Over welke infrastructuur ging het in de 2 de oorzaak?! Op welke manier wordt het woud gerooid? PPT 3 oorzaken van ontbossing Herhaling: 3 oorzaken van de ontbossing 1)! Om er landbouwgrond van te maken 2)! Infrastructuur en mijnbouw 3)! Commerciële houtexploitatie Nu we de oorzaken van de ontbossing herhaald hebben kunnen we logischerwijs overgaan naar de gevolgen van de ontbossing. PROBLEEMSTELLING: In deze les onderzoeken we verschillende ecologische gevolgen van de ontbossing a.d.h.v. afbeeldingen en kaarten. En we bespreken ook nog kort de bedreigde wouden op aarde. PPT in deze les PROBLEEMSTELLING: De verschillende ecologische gevolgen van de ontbossing a.d.h.v. afbeeldingen en kaarten. + Bedreigde wouden op aarde. Lesfase 1: 20min OPDRACHT Om de les te starten heb ik voor jullie een opdracht i.v.m. de ecologische gevolgen van de ontbossing. Jullie vormen zo meteen groepjes van 3 of 4 personen. Elk groepje apart krijgt 6 fotobladen met daarop enkele foto s. Het is de bedoeling dat jullie per fotoblad uitzoeken wat het ecologische gevolg is. De verschillende denkpistes mogen jullie in kernwoorden opschrijven op het blad. PPT opdracht! 3!

4 Jullie krijgen voldoende tijd om over alle 6 de gevolgen na te denken. Als er een afbeelding niet duidelijk is, mogen jullie natuurlijk altijd vragen stellen aan mij. Lkr verdeelt de klas in groepjes van 3 of 4 personen. Lln kunnen de 6 negatieve gevolgen van ontbossing voor de natuur benoemen en omschrijven. OLG (ecologische gevolgen):! Welk ecologisch gevolg kan je afleiden vanuit fotoblad 1 (t.e.m. 6)? (vraag stellen aan verschillende groepjes) (Lkr speelt in op de antwoorden van de lln zodat ze zelf alle gevolgen bekomen.) Lkr vult klassikaal de tekst bovenaan p18 aan. Lkr leest de zinnen zelf voor en duidt om de beurt een leerling aan om het juiste antwoord te geven. Cursus p.18 1)! Ecologische gevolgen (6 negatieve gevolgen van ontbossing voor de natuur) -! Grote oppervlakten werden ontbost, wat het regensysteem dreigt te ontregelen. -! Bodemuitputting en bodemerosie zorgen ervoor dat steeds nieuwe gronden in gebruik worden genomen. -! Grote ontginningen voor veeteelt, waarbij het woud wordt afgebrand, verhogen het broeikaseffect en verstoren het ecologisch evenwicht (ook in de wereld). -! Goudzoekers veroorzaken ernstige verontreiniging van de rivieren door wegspoeling van kwik, dat ze gebruiken voor het vinden van fijne goudafzettingen in het rivierslib. -! Grootschalige mijnprojecten in dagbouw brengen onherstelbare littekens in het landschap aan. (= landschapswonden) -! Stuwdammen zetten grote gebieden onder water. Lesfase 2: 8min OLG (goudzoekers en regensysteem): Ik vond zelf dat 2 van de 6 gevolgen wel iets meer uitleg nodig hadden. Neem nu het ecologische gevolg i.v.m. de goudzoekers. Dat kan wel enige uitleg gebruiken.! Op welke manier wordt kwik gebruikt om goud te zoeken? PPT Goudzoekers en kwik?! 4!

5 Ik heb hier een filmpje van een Surinaamse organisatie No Kwik die op een interactieve manier een bewustwording over de gevaren van kwikvervuiling voor mens, natuur en dier willen meegeven voor kinderen, jongeren én ouderen.! Waar is Suriname eigenlijk gelegen? Lkr duidt Suriname aan op wandkaart. Lkr toont filmpje No Kwik Educatiefilm Educatiefilm level 2 (Youtube) Ook het eerste gevolg kan enige uitleg gebruiken. Lkr leest eerste gevolg luidop voor.! Op welke manier denken jullie dat het regensysteem kan ontregeld worden? Lkr toont filmpje Which Came First - The Rain or the Rainforest? (Youtube) PPT Regensysteem ontregeld? Link filmpje: jlvm Link filmpje: b0bv-a Lln kunnen de bedreigde wouden op aarde situeren op een wereldkaart. Lesfase 3: 17min OLG (bedreigde wouden op aarde): In het laatste filmpje sprak men over meerdere tropische regenwouden. Men heeft deze ook aangeduid op een wereldkaart.! Waar zijn er, buiten Zuid-Amerika, nog tropische regenwouden gelegen? Bijvragen: (wanneer niemand het antwoord zou weten) -! Welk klimaat heerst er in het Amazonewoud? -! Welke weersomstandigheden brengt dat met zich mee? -! Waar kunnen we dat klimaat nog terugvinden? Gebruik eventueel de atlas. Lkr toont kaartje tropische regenwouden. Lkr vult klassikaal de tekst onderaan p18 aan. Lkr leest de zinnen zelf voor en duidt om de beurt een leerling aan om het juiste antwoord te geven. PPT wereldkaart filmpje 2)! Bedreigde wouden op aarde We kunnen nog slechts van twee natuurlijke wouden spreken, nl. de noordelijke naaldwouden (of taiga) en de tropische wouden. 2.1) Tropisch regenwoud In Zuid-Amerika, Midden-Afrika en ZO-Azië. Het bos verdwijnt in deze regio s snel, met ZO-Azië als koploper. De economische groei van dit laatste gebied gaat ten koste van de natuur.! 5!

6 ! Over welke ander soort bomen had men het in het filmpje? Lkr toont foto naaldwoud.! Waar kunnen we deze soort bomen in grote getalen terugvinden?! Welk klimaat heerst er in de gebieden waar grote naaldwouden voorkomen?! Welk soort vegetatie kan je daaraan linken? Gebruik eventueel je atlas.! Gaat er in deze streken veel menselijke activiteit zijn? Waarom wel/waarom niet? Lkr toont kaartje van ontbossing en aanplanting in de wereld.! Welke vorm van menselijke activiteiten vindt er op sommige plaatsen nog wel plaats? Lkr toont foto s van ontbossing in Rusland.! Komt deze manier van ontbossing jullie bekent voor? Leg uit.! Hoe neemt men deze manier van ontbossing? Lkr vult klassikaal de tekst onderaan p18 aan. Lkr leest de zinnen zelf voor en duidt om de beurt een leerling aan om het juiste antwoord te geven. We hebben het al gehad over tropische wouden en naaldwouden, de enige 2 natuurlijke wouden.! Waar ergens ter wereld zou er zich nu nog een loofbos van betekenis bevinden?! Waar komen loofbossen voor qua klimaat/ vegetatie? Lkr toont kaartje Canada bossen. Lkr vult klassikaal de zin onderaan p18 aan. Lkr leest de zin zelf voor en duidt een leerling aan om het juiste antwoord te geven. PPT foto naaldwoud PPT kaart naaldwouden PPT kaart ontbossing en aanplanting PPT ontbossing Rusland Cursus p.18 PPT En loofbossen? PPT kaart Canada bossen Cursus p ) Naaldwouden In noordelijk Noord-Amerika, Noord-Europa en Rusland (=de Russische federatie). Omwille van het klimaat en/of reliëf laten deze gebieden minder menselijke activiteiten toe, wat de natuur ten goede komt. In Amerika en Europa worden herbebossingsprogramma s opgestart. In Rusland wordt het taïgawoud in snel tempo omgehakt. De houtwinning gebeurt hier evenwel inefficiënt en er is zeker sprake van roofbouw. -! Het enige loofbos van betekenis bevindt zich ten noorden van de Grote Meren, in Zuid-Canada.! 6!