W) ^ provincie ^ > groningen

Transcriptie

1 o W) ^ provincie ^ > groningen bezoekadres: Martinikerkhof 12 Aan Provinciale Staten postadres: Postbus AP Groningen algemeen telefoonnr: II algemeen faxnr.: info@provinciegroningen.nl Datum Briefnummer Zaaknummer Behandeld door Telefoonnummer Antwoord op Bijlagen Onderwerp 2 2 MEI /21/A.7, MB Volders E. (050) e.volders@provinciegroningen.nl Afschrift van de brief aan het Ministerie van Infrastructuur en Milieu met onze reactie voor de landelijke structuurvisie ondergrond (STRONG) ^ (/) Geachte dames en heren. Op 15 maart jl. hebben wij kaarten van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu ontvangen met de technisch inhoudelijke informatie van de Groningse ondergrond. Op de kaarten is onder andere aangegeven waar in de provincie gasvelden en zoutstructuren aanwezig zijn en waar kansen zijn voor de winning van aardwarmte. Het Ministerie heeft ons gevraagd een reactie te geven op het mogelijke gebruik van de ondergrond. De reactie gebruikt het Ministerie voor de ontwikkeling van de landelijke structuurvisie voor de ondergrond (STRONG). Hierbij ontvangt u een afschrift van onze brief aan het Ministerie, waarin onze reactie verwoord is. Het Ministerie heeft aangegeven dat STRONG een procesmatige structuurvisie wordt. Vandaar dat wij in onze reactie met name aangeven dat wij onze taak en verantwoordelijkheid op het gebied van ruimtelijke ordening graag verankerd te willen zien in dat proces. De brief is nader uitgewerkt in een notitie die als bijlage bij de brief is gevoegd. De technisch inhoudelijke informatie van de ondergrond gebruiken wij tevens voor de ontwikkeling van de Groningse structuurvisie ondergrond. Voor onze reactie hebben wij een analyse gemaakt in hoeverre de gebruiksmogelijkheden van de ondergrond aansluiten bij ons ruimtelijk beleid en waar kansen en knelpunten aanwezig zijn. Met deze analyse formuleren wij een Koersnotitie. Hierin staan de verschillende opties voor het gebruik van de ondergrond. Deze Koersnotitie is naar verwachting in juli gereed en zal in september met alle belanghebbenden en de Groningse bevolking besproken worden. De uitkomsten van deze bijeenkomsten gebruiken wij mede om de Groningse structuurvisie ondergrond vorm te geven. O 06-HB-SG-001 De provincie Groningen werkt voigens normen die zijn vastgelsgd in een handvest voor dienstverlening. Dil handvest vindt u op on^e website of kunt u opvragen bij de afdeitng C om m un ie atïe en Kabïnet, PubUeksvoosiichting: D

2 Wij verwachten u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Mocht u nog vragen hebben, kunt u contact opnemen met mevrouw A. Bekkering-Scheuter van de afdeling Milieubeleid en Bodemsanering, tel Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Groningen:, voorzitter. secretaris. Bijlagen: Nr. Titel Bijgevoegd Ter inzage in de Statenkast 1 Brief aan Ministerie van Infrastructuur en X Milieu 2 X

3 /^ groningen Martinikerkhof 12 Ministerie van Infrastructuur en Milieu t.a.v. de heer R. Teeuwen Postbus EX DEN HAAG il» '' Datum Briefnummer Zaaknummer Behandeld door Telefoonnummer Antwoord op Bijlage Onderwerp 1 5 MEI /20/A.13, MB Volders E. (050) Reactie op inhoudelijke informatie ondergrond provincie Groningen i.k.v. STRONG Geachte heer Teeuwen, < J. / UI UJ LU Op 15 maart jl. heeft u ons de technische informatie over de Groningse ondergrond in een workshop gepresenteerd en in kaarten doen toekomen. Wij zijn verheugd dat wij in de gelegenheid gesteld worden onze reactie op deze technisch inhoudelijke informatie te geven. In deze brief ontvangt u onze reactie. In de bijlage bij deze brief is onze reactie verder uitgewerkt. Wij juichen uw voornemen om een structuurvisie voor de ondergrond (STRONG) te ontwikkelen toe. Vanwege de vele gebruikspotenties van de Groningse ondergrond, heeft juist onze provincie een groot belang bij een goede ruimtelijke ordening van de ondergrond. Gezien de impact die ondergrondse activiteiten op de fysieke leefomgeving kunnen hebben, vinden wij dat activiteiten in de ondergrond zorgvuldig en in nauwe samenhang met de bovengrondse ruimtelijke ordening en de effecten die bovengronds optreden beoordeeld moeten worden. Hier ligt ook een (wettelijke) taak van de provincie. Wij hebben begrepen dat STRONG een procesmatig karakter krijgt. Onze (wettelijke) taak en verantwoordelijkheid op het gebied van ruimtelijke ordening en de fysieke leefomgeving willen wij in de toekomst graag stevig verankerd zien in dit proces. Wij vragen hiervoor nadrukkelijk aandacht bij het opstellen van STRONG. In STRONG wordt gewerkt aan een ruimtelijk afwegingskader met als doel tot goed onderbouwde vergunningverleningen te komen voor aanvragen in het kader van de Mijnbouwwet. Wij zien graag dat het kader zodanig vormgegeven wordt, dat in de toekomst in het traject van vergunningverlening onze regionale kennis ingebracht kan worden. Onze regionale kennis kan benut worden om af te wegen op welke locatie en op welke wijze een bepaalde mijnbouwactiviteit kan worden vergund. Wij hebben ervaren dat draagvlak een belangrijk aandachtspunt is bij het tot stand brengen van initiatieven in de ondergrond. Daarom zien wij grote meerwaarde in het tijdig en op een juiste manier betrekken van belanghebbenden bij initiatieven die in de ondergrond ontplooid worden. Dit zouden wij graag in STRONG terug zien. 06-HB-SG-001 De pmvincio Gfoninijen vt;*;r:cf voigens normen rft>; 7;jii vas-igtfecd in 6<?n hitr.dvosl vooir cnönatvc-ria.^inq. Diï iianclvi-5i vindt u op onz.;: webe'jls of kunt u ops-r.3c:0!> bij de afcïemng Cufiitr.iinicaES*? sri Kabinni, PubtinksvofjrJif^hiingr 05O

4 Voor het bevorderen van draagvlak onder de bevolking is het van belang om een aparte regeling in te stellen voor het vergoeden van eventuele schade door activiteiten in de ondergrond. Op dit moment kan een burger met vermeende schade niet of nauwelijks aantonen dat dit hierdoor komt. Wij zien grote meerwaarde in het instellen van een regeling waarmee u burgers tegemoet kunt komen. Dit zal het draagvlak onder de bevolking voor ondergrondse activiteiten bevorderen. Zoals u bekend is, ontv^rtkkelen ook wij dit jaar nog een structuurvisie voor de ondergrond. Hiervoor hebben wij een aantal ambities geformuleerd. Deze ambities willen wij graag met u delen teneinde hier in het STRONG-traject uw voordeel mee te doen. Wij verzoeken u te bezien in hoeverre deze ambities en leidende principes een plek kunnen krijgen in uw beleid, mogelijk zelfs om dit te versterken. Deze ambities zijn in het kort: bevorderen duurzaam gebruik van de ondergrond; creëren van bovengrondse voordelen bij gebruik van de ondergrond, een "maatschappelijke plus"; de ondergrond gebruiken in de versnelling van de transitie naar een duurzame energievoorziening. Voor een nadere uitwerking van onze ambities en leidende principes venwijzen wij naar de bijlage. Hieronder is de eerste confrontatie van de VRODO^-kaarten met ons ruimtelijk beleid weergegeven. Dit is verder uitgewerkt in de bijlage. Gasv/inning Gaswinning is belangrijk voor Nederland en de provincie Groningen. Wij zien in onze provincie weinig ruimtelijke belemmeringen voor deze activiteit. Opslag in gasvelden In het westelijk deel van de provincie Groningen is veel potentieel voor opslag van gassen in gasvelden aanwezig. In het noordwesten voorzien wij door de omvang en impact van installaties ruimtelijke conflicten. Opslag van CO2 onder land is niet aan de orde in de provincie Groningen zolang het ondermeer aan draagvlak ontbreekt. Opslag in zoutcavernes In Zuidwending en Winschoten worden al gassen opgeslagen in de aanwezige zoutcavernes. Mocht er een uitbreiding nodig zijn voor deze vorm van aardgasopslag dan gaat onze voorkeur uit naar Zuidwending. Wij geven voor de opslag van andere gassen de voorkeur aan de cavernes in Winschoten. Voor de ontwikkeling van de zoutstructuren in Pieterburen en Boutange zien wij ruimtelijke conflicten. Deze initiatieven zijn op voorhand niet inpasbaar in het landschap en leveren conflicten op met de aanwezige natuur, toerisme en culturele waarden van de gebieden. Geothermie Wij zien graag dat de toepassing van geothermie gestimuleerd wordt in de provincie Groningen, echter zonder dat dit tot conflicten leidt met de gaswinning. VRODO: Verkenning Ruimtelijke Ordening Diepe Ondergrond

5 Tot slot Met deze brief willen wij het belang dat wij als provincie Groningen hechten aan een goede ruimtelijke ordening van zowel de ondergrond als de bovengrond duidelijk naar voren brengen. Dit kan naar onze mening niet los van elkaar gezien worden. Om een duurzame benutting van onze ondergrond mogelijk te maken, verzoeken wij u de punten uit deze brief mee te nemen bij de ontwikkeling van STRONG. Wij Wflilen graag samen met u blijven optrekken om STRONG vorm te geven. Wij ven/vachten u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben. Mocht u nog vragen hebben, kunt u contact opnemen met mevrouw A. Bekkering-Scheuter van de afdeling Milieubeleid en Bodemsanering, tel Hoogachtend, Gedeputeerde Staten van Groningen:, voorzitter. secretaris.

6 J3!?<A provincie groningen Bijlage betreft: Inhoud Inleiding Provinciale ambities Dialoog en afwegingskader Randvoorwaarden gebruik ondergrond Eerste confrontatie Altennatieven (Plan)MER STRONG 1. Inleiding Samen blijven optrekken De Provincie Groningen juicht het voornemen van de ministeries EL&I en l&m toe om een Rijksstructuurvisie voor de ondergrond van ons land te ontwikkelen, in nauwe samenwerking met IPO, VNG en de UvW. Wij delen het gevoel van urgentie voor een goede regie in de ondergrond en een goede afstemming op het ruimtelijk beleid van de bovengrond. Dat is belangrijk voor een duurzame ontwikkeling van ons land, waarin economische, sociale en ruimtelijke belangen met elkaar in balans moeten blijven. Op 15 maart jongstleden hebben wij van het Rijk de informatie ontvangen over het geotechnisch benuttingpotentieel van de ondergrond in onze provincie. U heeft ons verzocht deze informatie te confronteren met ons provinciaal beleid. Wij maken graag van deze reactiemogelijkheid gebruik om de aanwezige kennis te delen met het Rijk en enkele standpunten bij u neer te leggen. Rol in afwegingskader Naast het bijdragen aan Rijksbelangen staat de provincie zelf ook voor een aantal belangen met betrekking tot de ondergrond van ons grondgebied. Het grootste belang van de provincie is de (wettelijke) verantwoordelijkheid voor een goede ruimtelijke ordening. Wij hebben dat uitgewerkt en verankerd in ons Provinciaal Omgevingsplan , dat waarschijnlijk met twee jaar zal worden verlengd. De belangen die de provincie heeft met betrekking tot de ondergrond komen daarom vooral tot uiting in de bovengrond. Ondergrondse activiteiten hebben effecten op de gehele fysieke leefomgeving, zoals landschap, natuur, milieu, bebouwde gebieden en mensen. Wij vinden daarom dat het benutten van het ondergrondse potentieel zorgvuldig en integraal met belangrijke aspecten van de fysieke leefomgeving beoordeeld moet worden. Tijdens de workshop op 15 maart hebben wij begrepen dat STRONG vooral een procesmatig karakter krijgt. Daarbij wil het Rijk een ruimtelijk afwegingskader opzetten met als doel tot goed onderbouwde vergunningverieningen te komen voor aanvragen in het kader van de Mijnbouwwet. Vanwege onze verantwoordelijkheid voor de fysieke leefomgeving, zoals verankerd in voornoemd Provinciaal Omgevingsplan, willen wij graag met het Rijk komen tot een het opnemen van onze provinciale belangen op het gebied van natuur, landschap en water in het afwegingskader van STRONG. Hierop gaan we in deze reactie nader in. Daarnaast zouden wij graag geïnformeerd en betrokken worden op het moment dat een marktpartij met het Rijk in gesprek gaat in het proces richting een vergunningaanvraag in het kader van de Mijnbouwwet. Versterking van Energy Port

7 De provincie Groningen heeft een lange traditie met het omgaan van activiteiten in de ondergrond, vooral door de winning van aardgas en zout. De Groningse ondergrond kan in de toekomst nog interessanter worden door het grote opslagpotentieel dat hiermee samenhangt. De provincie heeft een belangrijke positie gekregen in Nederland, die in de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte wordt erkend als Energy Port. Samen met zes andere gebieden leveren we een grote bijdrage aan de Nederlandse economie. Ons beleid is er dan ook op gericht om met alle betrokken partijen onze positie als Energy Port te versterken. De verdere ontwikkeling van (Noord-)Nederland als aardgasrotonde past hier uitstekend bij. Om onze provincie als Energy Port verder te ontwikkelen, willen we een breed palet aan investeringen uitlokken, zoals de Energy Academy Europe^Woodspirit, en andere initiatieven. Door het creëren van een kennisinfrastructuur richt de provincie zich op de energievraagstukken van de toekomst in de regio, onder andere om de transitie naar duurzame energie te versnellen. De provincie Groningen is om deze redenen prominent in beeld om nu en in de toekomst te kunnen voldoen aan de landelijke energievraag, leveringszekerheid van aardgas en de transitie naar duurzame energie. Dit heeft gevolgen voor het landschap en de ruimtelijke ordening van onze provincie. Wij voorzien daarom grote uitdagingen voor Nederland, maar zeker ook voor de provincie Groningen. Wij zien graag dat Rijk en provincie gezamenlijk de ambities op energiegebied zowel boven- als ondergronds realiseren. Een reden te meer om als Rijk en provincie in de verdere toekomst goed samen te blijven optrekken bij het beoordelen van huidige nieuwe initiatieven voor het gebruik van de ondergrond. Structuurvisie Ondergrond provincie Groningen Wij nemen onze eigen verantwoordelijkheid door zelf een structuurvisie voor de ondergrond te ontwikkelen voor onze provincie. Dit draagt bij aan ons streven naar een duurzaam gebruik van de ondergrond en goede ruimtelijke ordening van de provincie. Tevens is het doel van deze structuurvisie om onze economische positie te versterken en de door ons gewenste transitie naar een duurzame energievoorziening te versnellen. Wij vinden dat voor elk gebruik van de ondergrond een zorgvuldige en duurzame belangenafweging noodzakelijk is. Om hiervoor voldoende bouwstenen te bieden, hebben wij de opdracht gegeven voor het opstellen van een (Plan)MER en een Sociaal Economisch Effectenonderzoek. Onze structuurvisie vormt het kader voor verdere toetsing en ontwikkeling van activiteiten in de ondergrond in relatie tot hiermee samenhangende activiteiten in de fysieke leefomgeving. Daarmee vormt het tevens de basis voor overleg met en advies aan initiatiefnemers en andere overheden. Als eerste stap in het proces om te komen tot een structuurvisie hebben wij de ambities voor het gebruik van de ondergrond in onze provincie neergelegd in de "Strategische Agenda voor de Structuurvisie Ondergrond". Deze is 31 januari 2012 vastgesteld door Gedeputeerde Staten. Onze planning is er op gericht eind dit jaar de Ontwerpstructuurvisie gereed te hebben voor ter inzage legging. Daarbij streven wij naar een zo optimaal mogelijke wederzijdse afstemming met STRONG. Onze reactie is vooral gebaseerd op de ambities in_de Strategisch Agenda en het POP Daarbij gaan we tevens in op de confrontatie tussen ondergrondse potenties van de VRODO-kaarten. en het beleid voor de fysieke leefomgeving van de provincie Groningen. Dat beleid is in het POP vastgesteld door Provinciale Staten op 17 juni Hierin is ons streven naar een duurzame ontwikkeling van de provincie uitgewerkt. Een belangrijke pijler in ons beleid is het bewaren van karakteristieken van de provincie Groningen, zoals gevarieerde cultuurhistorisch waardevolle landschappen, natuur en water. Naast bescherming van de kernkwaliteiten in delen van de provincie, wordt in andere gebieden veel ruimte geboden aan economische ontwikkeling. Dit moet leiden tot sterke steden en een vitaal platteland. 2. Provinciale ambities

8 In onze Strategische Agenda voor de Structuurvisie Ondergrond hebben we een aantal ambities geformuleerd voor het gebruik van de ondergrond. I-let betreft hier: duurzaam gebruik van de ondergrond; bereiken van een "maatschappelijke plus": het creëren van bovengrondse voordelen bij gebruik van de ondergrond; de ondergrond inzetten bij de transitie naar een duurzame energievoorziening en een klimaatneutrale provincie; versterking van Energy Port door gebruik van de ondergrond voor energiedoeleinden. Wij hanteren daarbij een aantal leidende principes: de winning van geschikt water voor bevolking en industrie mag niet in gevaar komen; wij staat het opslaan van radioactief, gevaariijk of ander afval in de ondergrond niet toe; wij vinden draagvlak onder de bevolking belangrijk in de afweging van activiteiten in de ondergrond; industriële installaties t.b.v. activiteiten in de ondergrond dienen ingepast te worden met grote zorg voor natuur, water en landschap. Wij verzoeken te bezien in hoeverre provinciaal en Rijksbeleid elkaar met deze leidende principes kunnen versterken. Hierna gaan vwj nader in op de algemene provinciale ambities. Drie dimensies in duurzame ontwikkeling Duurzame ontwikkeling heeft een belangrijke plek in ons beleid. Wij streven daarom naar een duurzaam gebruik van de ondergrond. In bijgaand schema is duurzaamheid nader gespecificeerd door een onderverdeljng te maken in het sociale domein, het economische domein en het domein van het milieu en de leefomgeving. Wij streven ernaar om aspecten van duurzaamheid in beeld te brengen om een gebiedsspeciifieke afweging mogelijk te maken. Wij dringen er bij u op aan deze aspecten mee te nemen in het nog op te stellen afwegingskader van STRONG, zodat op beide overheidsniveaus inspanningen op het gebied van duurzaamheid elkaar versterken en niet tegenwerken. Duurzaam gebruik van de ondergrond nader gespecificeerd Sociale dimensie Economische dimensie Milieu & Leefomaevina werkgelegenheid ' effect op regionale bijdrage beleving landschap/natuur economie klimaatdoelstellingen betaalbaarheid energie bijdrage effect op kwaliteit water, draagvlak energiedoelstellingen lucht, ondergrond compensatie innovatie, ruimte voor effect op kwaliteit landschap nieuwe ontwikkelingen effect op kwaliteit natuur bovengrondse organisaties effect op externe veiligheid clusteren interferentie andere. ondergrondse ontsluiting activiteiten Omkeerbaarheid Gebiedsfonds: maatschappelijke toegevoegde waarde Vooral de sociale dimensie van het gebruik van de ondergrond krijgt veel aandacht bij de ontwikkeling van de Structuun/isie Ondergrond van onze provincie. Het streven naar maatschappelijk draagvlak is eerder al genoemd. Hiermee verband houdend heeft de provincie de ambitie om bij de afweging van

9 het gebruik van de ondergrond voorrang te geven aan activiteiten in de ondergrond die een (maatschappelijke) toegevoegde waarde opleveren voor de directe omgeving: verbetering van de sociale en economische vitaliteit en de fysieke leefomgeving. Wij onderzoeken tevens de mogelijkheden van een gebiedsfonds voor de Groningse samenleving, waar ook aansluiting wordt gezocht met de afhandeling van schade als gevolg van bevingen en bodemdaling. Met een deel van de opbrengsten van ondergrondse activiteiten kunnen dan projecten op het gebied van landschap en leefbaarheid worden gefinancierd, waardoor de inbedding en acceptatie van projecten kan worden bevorderd, juist door lokale voordelen aan de projecten te verbinden. De provincie verzoekt de ministeries van l&m en EL&I de instelling voor een dergelijk gebiedsfonds in STRONG op te nemen, evenals in het onderzoek dat door Minister Verhagen is toegezegd over het lokaal laten meeprofiteren van projecten zoals de winning van aardgas. Voor ons is het tevens belangrijk dat onderscheid gemaakt wordt tussen activiteiten met een groot maatschappelijk nut en commerciële activiteiten. Bij activiteiten met een groot maatschappelijk nut kunnen wij een grotere ruimtelijke impact tolereren. 3. Dialoog en afwegingskader Ondergrondvraagstukken zijn ingewikkelde vraagstukken met veel onzekerheden in tijd, ruimte en techniek, die maatwerk behoeven omdat ieder project feitelijk uniek is. Vanwege dit karakter achten wij het essentieel dat belanghebbenden worden betrokken en ondergrondvraagstukken vragen daarom om een "shared governance" aanpak. Dit houdt in dat per opgave aandacht zal zijn voor belangen en achteriiggende waarden van alle partijen. Door het samen delen en produceren van kennis kan gewerkt worden aan oplossingen en consensus. Pas op lokaal en regionaal niveau worden de effecten van de beleidskeuzen voor de ondergrond zichtbaar en voelbaar. Wij kiezen daarom voor een interactieve gebiedsbenadering om lokale kennis zoveel mogelijk te benutten en bij de behoeften van belanghebbenden aan te sluiten. Soms zal van initiatieven in de ondergrond moeten worden afgezien door gebrek aan draagvlak. Ons uitgangspunt is echter het stimuleren van lokale/regionale innovaties, arrangementen en nieuwe vormen van samenwerking en financiering. In uw presentatie tijdens de workshop van STRONG met onze provincie op 15 maart stelde u een procesmatige structuurvisie te willen ontwikkelen. U gaf hierbij aan niet op locatieniveau analyses uit te voeren of te bestemmen. In het proces dat door ons wordt dooriopen om te komen tot een structuurvisie voor de ondergrond, is dit juist een van de hoofddoelen. Wij beschouwen de ondergrond als integraal onderdeel van de ruimtelijke ordening, onder andere vanwege de bovengrondse effecten die alle activiteiten in ondergrond in meer of mindere mate hebben. Dit zijn effecten op de lokale economie, sociale en milieueffecten. Omdat wij zorg willen en moeten dragen voor een goede ruimtelijke inpassing van installaties ten behoeve van het gebruik van de ondergrond, denken wij van toegevoegde waarde te zijn op het Rijksbeleid dat in STRONG wordt ontwikkeld. Wij achten provincies het juiste schaalniveau om te bepalen of de bovengrondse gevolgen van ondergrondse activiteiten acceptabel zijn, vanwege onze wettelijke taak voor een goede ruimtelijke ordening. Wij willen graag onze regionale kennis inbrengen in STRONG, in het ruimtelijk afwegingskader en in de toekomst bij ruimtelijke afwegingen voor vergunningen. 4. Randvoorwaarden gebruik ondergrond Door de ondergrond als integraal onderdeel van de ruimtelijke ordening te beschouwen, kan de provincie meesturen om te bepalen waar installaties aan de bovengrond gewenst zijn en waar niet. Dit

10 heeft niet alleen een landschappelijke en ruimtelijke functie, maar kan ook bijdragen aan vergroten van draagvlak in de regio. Van belang bij inpassing zijn landschappen, natuur, aardkundige waarden en drinkwaterbeschermingsgebieden. Het landschapsbeleid is door het kabinet gedelegeerd aan provincies. Wij zijn van mening dat provincies beter op de hoogte zijn van de situatie in de regio en de vraag van bewoners, bedrijven en organisaties en daardoor goed in staat afwegingen te maken over ontwikkelingen in een specifiek gebied. Groningen kent veel verschillende waardevolle landschappen, die wij in het POP als provinciaal belang hebben aangemerkt en willen beschermen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld het dijken- en wierdenlandschap, het weg- en esdorpenlandschap en de veenkoloniën die als kernkarakteristieken aangewezen. Tevens kent Groningen twee nationale landschappen, namelijk Middag-Humsteriand en Drentsche Aa. Het Lauwersmeer in het noordwesten van de provincie is uitgeroepen tot nationaal park. In de provincie zijn zeven Natura 2000 gebieden aangewezen waarbij de Waddenzee de status van werelderfgoed (UNESCO) heeft. Ook zijn ecologisch hoogwaardige gebieden in het kader van de Ecologische Hoofdstructuur aanwezig in de provincie. Andere kwaliteiten die bescherming verdienen zijn aardkundige waarden, zoals glaciale ruggen, inversieruggen en pingoruïnes die in de provincie aanwezig zijn. Wij hebben een aantal algemene randvoon/vaarden opgesteld voor het gebruik van de ondergrond: Voor alle mogelijke locaties voor ondergrondse activiteiten geldt dat installaties goed ingepast moeten worden in het landschap; daarbij kan ook sprake zijn van landschapsbouw: het toevoegen van robuust groen dat het landschappelijk karakter versterkt en mogelijk ook een recreatieve functie kan hebben. Er dient zoveel mogelijk aangesloten te worden op bestaande bedrijfs- en industrieterreinen en bestaande infrastructuur. De historisch gegroeide landschapsstructuur, die als zodanig is omschreven in ons POP, dient gerespecteerd te worden. Indien activiteiten in het landelijke gebied worden gepland, dient er voldoende afstand gehouden te worden tot ruimtelijke waardevolle elementen zoals natuur en landschap. Er dient rekening gehouden te worden met evenwichtigheid In de ordening en met de maatvoering en vormgeving van de locatie en installaties. De provincie vindt draagvlak onder de bevolking belangrijk in de afweging van activiteiten in de ondergrond. De winning van geschikt water voor bevolking en industrie mag niet in gevaar komen of op enigerlei wijze worden beperkt door ondergrondse activiteiten. De provincie staat het opslaan van radioactief, gevaariijk of ander afval in de ondergrond niet toe. Wij werken deze aspecten in onze structuurvisie verder uit in een toetsingskader met bijbehorende kaartbeelden. Daannee bieden we initiatiefnemers en andere belanghebbenden vooraf zoveel mogelijk duidelijkheid en een goed handvat voor maatwerkoplossingen. 5. Eerste confrontatie Hierna geven wij in het kort de resultaten van een eerste confrontatie van de VRODO-kaarten en ons ruimtelijk beleid c.q. ambities in de Strategische Agenda. Gaswinning Gaswinning is belangrijk voor Nederiand en de provincie Groningen. Voor hiermee samenhangende activiteiten worden weinig ruimtelijke belemmeringen gezien, behalve dan de algemene randvoorwaarden zoals die in het voorgaande beschreven staan. Gaswininstallaties zijn niet erg groot en inpassing ervan in het landschap geeft doorgaans weinig problemen. Bovendien is de activiteit grotendeels geaccepteerd in de samenleving. Wel spelen in onze provincie heel nadrukkelijk de negatieve gevolgen van gaswinning in de vorm van bodemdaling en aardbevingen. Die zullen zoveel mogelijk moeten worden tegengegaan en adequaat worden gecompenseerd. Opslag in gasvelden

11 In het westelijk deel van de provincie Groningen is veel potentieel voor opslag van gassen in gasvelden aanwezig. In het noordwesten voorzien wij, door de omvang en impact van opslaginstallaties, ruimtelijke conflicten in verband met de kwetsbaarheid van het gebied: dit gebied ligt tegen een zeer gevoelig deel van de Waddenzee aan. Daarnaast zijn het nationaal park Lauwersmeer en het dijken- en wierdenlandschap aanwezig in dit deel van de provincie (zie Provinciaal Omgevingsplan Groningen ). Er wordt nog bezien of op enkele specifieke locaties - mogelijk onder voorwaarden - wel (opslag)installaties zouden kunnen worden toegestaan. Opslag van CO2 onder land is niet aan de orde in de provincie Groningen zolang het aan draagvlak ontbreekt; belangrijk aspect hierbij is het voldoende kunnen waarborgen van technische veiligheid en de communicatie, waar nu het rijk voor verantwoordelijk is. Zoutwinning en opslag in zoutkoepels Wij zijn tegen het uitlogen van zoutcavernes om opslagcapaciteit te creëren zonder de delfstof zout te benutten. Wij achten dit niet duurzaam. We willen niet dat zout gewonnen wordt in ondiepe koepels vanwege mogelijke schade aan landschap, natuur, drinkwater en vanwege de kans op bodemdaling en bevingen. Op de locaties Zuidwending en Winschoten worden al gassen (aardgas en stikstof) opgeslagen in de aanwezige zoutcavernes. Mocht er een uitbreiding nodig zijn voor aardgasopslag in zoutcavernes dan zien wij graag dat dit in Zuidwending plaatsvindt. Wij geven voor opslag van andere gassen of stoffen de voorkeur aan de locatie Winschoten. Op beide locaties is nog voldoende capaciteit om dit te realiseren en tevens is het gebied qua landschap en natuur minder kwetsbaar dan andere gebieden waar opslag in zout zou kunnen plaatsvinden. De zoutstructuur Pieterburen ligt in het wierden- en dijkenlandschap ten noorden van de lijn Zoutkamp - Eemshaven. In dit open landschap zien wij geen mogelijkheden grootschalige industriële locaties in te passen. Het gebied ligt zeer dicht tegen de Waddenzee aan, waar industriële activiteiten niet gewenst zijn. Daarnaast is het gebied rond Pieterburen in recreatief opzicht belangrijk voor de provincie. De zoutstructuur van Bourtange is van voldoende omvang en waarschijnlijk geschikt voor winning en opslag. Het grootste deel van deze zoutkoepel ligt overigens in Duitsland. In het Nederlandse deel ligt het in een kleinschalig landschap met strookverkavelingen. Bourtange is een vestingplaats en recreatief en cultureel waardevol. Indien voldoende afstand bewaard kan worden tot de plaats Bourtange en het kleinschalige landschap erom heen, zou de zoutstructuur onder strikte voorwaarden ontwikkeld kunnen worden. Dit is nog wel onderdeel van nadere analyses en dialoog binnen ons structuurvisieproces. Het eerder aangegeven initiatief rondom een gebiedsfonds (gevuld met baten uit projecten) is onder meer van toepassing bij gaswinning, gasopslag, zoutwinning en opslag in zoutkoepels. Geothermie De provincie Groningen is groot voorstander van de toepassingsmogelijkheden van geothermie. Wij geven geothermie dan ook voorrang ten opzichte van andere activiteiten in de ondergrond, tenzij sprake zal zijn van negatieve effecten op gaswinning. In dit geval hangenwij het Rijksbeleid aan. Dit geldt - door de omvang van het Groningenveld - voor een aanzienlijk deel van onze provincie. Daar waar dit niet bekend is, stelt de provincie voor om gezamenlijk met de concessiehouder voor gaswinning in de provincie (NAM) op zoek te gaan naar locaties waar mogelijk aardgas aanwezig is, en als dit niet het geval is, de potentie voor geothermie te benutten. Ten westen van de stad Groningen evenals in Stadskanaal en Oost-Groningen, waar geen interferentie met gaswinning te verwachten is, kan gezocht worden naar toepassingsmogelijkheden om de potentie voor geothermie te benutten. " Daarnaast zijn bij ons de gebieden in beeld boven de gasvelden, waar geen interferentie zal optreden met gaswinning.

12 6. Varianten (Plan)MER STRONG De alternatieven die u voorstelt om in het MER van STRONG te onderzoeken kunnen volgens de provincie de juiste extremen schetsen om een beeld te kunnen vormen voor een combinatie van de alternatieven. Toch kan de provincie niet genoeg benadrukken dat de autonome ontwikkeling evenveel aandacht behoeft. Een alternatief dat zich volledig inzet op bescherming van natuur, landschap, water, lucht en ondergrond zouden wij graag toegevoegd willen zien.