Ons kenmerk: Z / mevrouw M.A. de Jong, de heer H. de Rijk

Transcriptie

1 Notitie Ons kenmerk: Z / Behandeld door: mevrouw M.A. de Jong, de heer H. de Rijk Onderwerp: Aantal pag. 5 Bijlagen: Concept notitie reikwijdte en detailniveau planmer Structuurvisie Ondergrond Samenvatting concept notitie reikwijdte en detailniveau planmer Structuurvisie Ondergrond Kort Advies Op 9 februari heeft het Rijk de concept notitie reikwijdte en detailniveau planmer Structuurvisie Ondergrond gepubliceerd. Bestuursorganen kunnen tot 23 maart 2015 reageren op deze concept notitie. Daarna zal het rijk de planmer en de Structuurvisie Ondergrond op laten stellen. Zowel de planmer als de Structuurvisie legt het rijk te zijner tijd ter inzage. Er is hier geen datum genoemd. De notitie reikwijdte en detailniveau planmer Structuurvisie Ondergrond geeft naar mening van de ODRU geen aanleiding voor het geven van een reactie. Het belangrijkste argument hiervoor is dat de scope van het onderzoek volledig is. In onderstaande tekst lichten het advies toe. In de bijlage staat een korte samenvatting van de notitie reikwijdte en detailniveau planmer. Inleiding Met de Structuurvisie Ondergrond wil het Rijk bereiken dat ruimtelijk afwegen van vergunningen mogelijk is voor bijvoorbeeld aardwarmtewinning en gasopslag, en dat er meer duidelijkheid komt voor initiatiefnemers en andere overheden bij toekomstige projecten in de ondergrond. Dat gaat het Rijk doen door aan te geven waar, en onder welke voorwaarden, activiteiten worden toegestaan en waar niet. Waar nodig zal het Rijk in de structuurvisie ruimtelijke reserveringen maken voor specifieke activiteiten. Uitgangspunt van het Rijk daarbij is dat zij terughoudend zal zijn bij het maken van reserveringen; alleen bij (voorziene) knelpunten zal het Rijk sturend optreden. Bij het opstellen van een structuurvisie is het wettelijk verplicht om de mogelijke effecten op het milieu te onderzoeken. Daartoe wordt het milieueffectrapport (planmer) opgesteld. De concept notitie reikwijdte en detailniveau planmer Structuurvisie Ondergrond beschrijft op welke wijze het rijk de planmer opstelt. Gelijktijdig voert het Rijk het planmer-onderzoek voor de Structuurvisie Schaliegas uit. In het derde kwartaal van 2015 wordt dit onderzoek en de Structuurvisie Schaliegas gepubliceerd en ter inzage gelegd. De Structuurvisie Schaliegas zal uiteindelijk integraal onderdeel uitmaken van de Structuurvisie Ondergrond. De afweging of de winning van schaliegas op een bepaalde plaats de voorkeur heeft boven andere activiteiten is geen onderdeel van de Structuurvisie Schaliegas. Het afwegingskader daarvoor is de Structuurvisie Ondergrond. Indien het Rijk in de Structuurvisie Ondergrond expliciet reserveringen maakt voor andere activiteiten, kan dit leiden tot een nadere begrenzing van de potentieel geschikt bevonden gebieden in de Structuurvisie Schaliegas. De notitie reikwijdte en detailniveau planmer Structuurvisie Ondergrond geeft naar mening van de ODRU geen aanleiding voor het geven van een reactie. Argumenten 1. De scope van het onderzoek is volledig

2 Het Rijk neemt in de Structuurvisie de volgende 6 activiteiten op: grondwaterwinning voor drinkwater, conventionele olie- en gaswinning, aardwarmtewinning (geothermie), zoutwinning, opslag in zoutcavernes en opslag in lege gasvelden. De activiteiten zijn bepaald op basis van advies van een werkgroep waarin ambtenaren van provincies en gemeenten zitting hebben. 2. De beoordelingsmethodiek is volledig Vastgesteld gemeentelijk beleid, maakt onderdeel uit van de beoordelingsmethodiek. Kanttekening 1. Het is niet duidelijk wat de ruimtelijke gevolgen van de Structuurvisie Ondergrond zijn voor de gemeenten. De structuurvisie Ondergrond biedt na vaststelling het ruimtelijke afwegingskader voor activiteiten in de ondergrond die van nationaal ruimtelijk belang zijn. Het kader geeft aan waar activiteiten, onder welke voorwaarden, worden toegestaan en waar niet. Mogelijk leidt het ruimtelijke afwegingskader tot het maken van reserveringen voor bepaalde activiteiten. Het gaat daarbij om mijnbouwactiviteiten en het borgen van de beschikbaarheid van schoon drinkwater voor nu en in de toekomst. Het is op dit moment niet duidelijk waar het rijk welke reservering maakt en of bij een dergelijke reservering andere bovengrondse functies onmogelijk zijn.

3 Bijlage: Samenvatting concept notitie reikwijdte en detailniveau planmer Structuurvisie Ondergrond Landelijk is geconstateerd dat de drukte in de ondergrond toeneemt door bijvoorbeeld de winning van energie en drinkwater en door opslag van energie, vloeistoffen en gassen zoals CO 2. Daarnaast is de ondergrond belangrijk voor natuur, landschap en de leefomgeving. Door het groeiende gebruik van de ondergrond zullen functies of belangen elkaar in toenemende mate raken en elkaar mogelijk in de weg zitten. Dit vraagt nu en in de toekomst om een afweging van deze functies en belangen met elkaar en, zo nodig, om ruimtelijke sturing. Daarom hebben de ministers van Infrastructuur en Milieu en van Economische Zaken besloten om een Structuurvisie voor de Ondergrond op te stellen. Met de Structuurvisie Ondergrond wil de Rijksoverheid ruimtelijke sturing geven aan ondergrondse activiteiten die van nationaal ruimtelijk belang zijn. Daarom worden in het planmer het effect op de omgeving van de volgende activiteiten onderzocht: - Grondwaterwinning voor drinkwater en consumptiewaterwinning - Conventionele olie- en gaswinning - Aardwarmtewinning (geothermie) - Zoutwinning - Opslag in zoutcavernes (aardgas, industriële gassen, perslucht en gasolie) - Opslag in lege olie- en gasvelden (aardgas, CO 2 ). De planmer gaat niet over eventuele eindberging van radioactief afval, opslag van afvalstoffen anders dan CO 2, winning van ultradiepe aardwarmte, hoge temperatuuropslag (HTO), bodemenergie en proceswateronttrekking. De reden hiervoor is dat voor deze onderwerpen, met uitzondering van bodemenergie en proceswateronttrekking, te weinig data en kennis beschikbaar is om ruimtelijke uitspraken te kunnen doen. Verder stelt het Rijk dat sturing op bodemenergie en proceswateronttrekking op Rijksniveau niet opportuun is. Voor de gemeenten die zijn aangesloten bij de omgevingsdienst regio Utrecht zijn de volgende activiteiten relevant: - Grondwaterwinning voor drinkwater (alle gemeenten) - Conventionele oliewinning (gemeenten gelegen in het zuidwestelijk deel van de provincie Utrecht) - Conventionele gaswinning (gemeenten gelegen ten westen en noorden in de provincie Utrecht) - Aardwarmtewinning (geothermie) (alle gemeenten en gemeente De Ronde Venen deels) Samenloop structuurvisie schaliegas Op dit moment voert het Rijk het planmer-onderzoek voor de Structuurvisie Schaliegas. De Structuurvisie Schaliegas zal integraal onderdeel uitmaken van de Structuurvisie Ondergrond. Gedurende het milieuonderzoek en het opstellen van de structuurvisies zal intensieve afstemming plaatsvinden tussen de beide trajecten voor wat betreft de aanpak, het beoordelingskader, de uitgangspunten en de te hanteren informatiebronnen en kaarten. De afweging of de winning van schaliegas op een bepaalde plaats de voorkeur heeft boven andere activiteiten is geen onderdeel van de Structuurvisie Schaliegas. Het afwegingskader daarvoor is de Structuurvisie Ondergrond. Indien het Rijk in de Structuurvisie Ondergrond expliciet reserveringen maakt voor andere activiteiten, kan dit leiden tot een nadere begrenzing van de potentieel geschikt bevonden gebieden in de Structuurvisie Schaliegas. Samenloop overige (nationale) onderzoeken Energierapport Het rijk stelt in 2015 het Energierapport 2015 op. Dit rapport bevat een integrale visie op ons energiebeleid en zal ingaan op de bredere ontwikkeling op het terrein van het energiebeleid, zowel in ons land als in de landen om ons heen, en de discussies die daarover worden gevoerd in de Europese Unie. Omdat veel energiebronnen zijn gelegen in de ondergrond heeft het rapport een belangrijk raakvlak met de Structuurvisie Ondergrond.

4 Onderzoek drinkwatervoorziening Verschillende organisaties (provincies, waterschappen en de drinkwatersector) onderzoeken de toekomstige behoefte aan drinkwater op de korte, middellange en lange termijn, en welke grondwatervoorraden geschikt zijn om aan te wijzen als strategische voorraad. De provincies zijn primair aan zet voor het aanwijzen van strategische voorraden, het Rijk voor eventuele nationale reserves. Afhankelijk van de aard en schaal van de benodigde voorraden kan aanwijzing door het Rijk en opname in de Structuurvisie Ondergrond plaatsvinden. De provincie Utrecht heeft reeds in het Bodem-, water- en milieuplan van begin 2015 haar strategische grondwatervoorraad aangewezen. Aanpak Bij de beoordeling van de te onderzoeken functies en onderlinge confrontaties van functies wordt gekeken naar eventuele effecten van deze functies op andere functies die in de ondergrond en de bovengrond plaatsvinden. Voor de ondergrond gaat het om effecten op de functies: - proceswateronttrekkingen - bodemenergie - buis- en transportleidingen (regionaal en nationaal), - bodemverontreiniging en -sanering, - ondergrondse infrastructuur, - ondergronds bouwen, - kleinere waterwinningen en - schaliegaswinning. Voor de bovengrond gaat het om effecten op de functies: - landbouw, - natuur, - infrastructuur - kunstwerken (nat en droog), - stedelijk gebied, - vitale functies (zoals nutsvoorzieningen en datacentra), - oppervlakte delfstoffenwinning, - industrieterreinen - recreatie. Het doel van de milieubeoordeling is een objectief overzicht geven van milieueffecten die optreden bij de verschillende ondergrondse functies en combinaties van functies. De aanpak is verdeeld in drie stappen: - stap 1: Ruimtelijke verdeling van vraag en aanbod. Doel is om de ruimte claim per regio en per periode expliciet te maken. Hierbij maakt het rijk gebruik van toekomstscenario s, potentieel aanbod in de ondergrond op basis van de natuurlijke potenties en de technische mogelijkheden. - Stap 2: Milieueffecten van de afzonderlijke functies. Met deze stap maakt het rijk duidelijk welke effecten op de omgeving zeker zullen optreden, waarschijnlijk zullen optreden en mogelijk kunnen optreden. - Stap 3: Knelpunten en kansen bij functiecombinaties. Deze stap levert een overzicht van (toekomstige) knelpunten en kansen in relatie tot milieueffecten en effecten op andere functies. Per knelpunt benoemd het rijk mogelijke mitigerende maatregelen of voorwaarden.

5 Proces Bestuursorganen kunnen tot 23 maart 2015 reageren op deze concept notitie. Daarna zal het rijk de planmer en de Structuurvisie op laten stellen. Zowel de planmer als de Structuurvisie legt het rijk te zijner tijd ter inzage. Er is hier geen datum genoemd. Reacties kunnen uiterlijk 23 maart gegeven worden via het reactieformulier op