- 1 - RAADSVOOASTEL J

Transcriptie

1 - 1 - N,'0 (}11) I ~~ gemeente Barneveld Is 3 0 MEI 2013 Aan het college van burgemeester IAFD.I en wethouders RAADSVOOASTEL J l I Onderwerp: Evaluatie minimaregelingen Ing(iKoman stukken Raad 0 9 JUL~2013 k ~r,~-\'1; i i Gevraagde beslissing: 1, Kennis te nemen van de evaluatie van de minimaregelingen (bijlage 1), 2, Voortvloeiend uit de evaluatie in te stemmen met toevoegen van de volgende sporten: biljarten, jeu de boules, nordic walking, darten, bowlen en kegelen. 3. Kennis te nemen van het bijgevoegde rapport Minima effectenrapportage over de invloed van de gemeentelijke en landelijke regelingen op de financiële positie van inwoners met een laag inkomen (bijlage 2). 4. In te stemmen met een verhoging van de accessoirevergoeding voor volwassenen naar 25 euro per jaar. 5. In te stemmen met driemaal een jaarlijkse schoolkostenvergoeding in jaar 2,3 en 4 op de middelbare school van 75 euro (tot en met de leeftijd van 15 jaar). Daarnaast de eenmalige vergoeding van 230 euro bij de overgang van basisschool naar middelbaar onderwijs te verhogen naar 250 euro. 6. Aan de raad voor te stellen de Verordening maatschappelijke participatie kinderen te wijzigen, om de jaarlijkse schoolkostenvergoeding op te nemen via rubriek F. 7. In te stemmen met het informeren van de raad over deze evaluatie en bovenstaanqj>esluiten (inclusief bijlagen) via Rubriek B. J J \ AkkOO'd/Aante7'-n secretaris: I Datum, ',0 Stelle" M.F. van Driel Afd: WZI Afd.hoofd: ~ Via~IN o BMO/Jur. DOR o BMO/Com. OADF OP&O 0 Openbaarheid Besluit (voorblad) openbaar: 0Ja o Nee, zie beslispunt : Groentje openbaar: 0Ja o Nee, zie beslispunt : Bijlagen openbaar: 0Ja o Nee, vermelden op bijlage Collegeleden Akkoord Bespreken Aantekeningen I Burgemeester i Wethouder f A. de Kruijf Wethouder G.J. van den Hengel ~ Wetho~ y l[p/ A. Troo~l V(V'{\J)V)9Ary M--. Wethouder ' ~ P.J.T. van Daalen Beslissing burgemeester en wethouders: - 3 JUNI 2Df3 Nummer op besluitenlijst: 23 \ \2..

2 - 2 - Gevraagde beslissing: 1. Kennis te nemen van de evaluatie van de minimaregelingen (bijlage 1). 2. Voortvloeiend uit de evaluatie in te stemmen met toevoegen van de volgende sporten: biljarten, jeu de boules, nordic walking, darten, bowlen en kegelen. 3. Kennis te nemen van het bijgevoegde rapport Minima effectenrapportage over de invloed van de gemeentelijke maatregelen op de financiële positie van inwoners met een laag inkomen (bijlage 2). 4. In te stemmen met een verhoging van de accessoirevergoeding voor volwassenen naar 25 euro per jaar. 5. In te stemmen met driemaal een jaarlijkse schoolkostenvergoeding in jaar 2,3 en 4 op de middelbare school van 75 euro (tot en met de leeftijd van 15 jaar). Daarnaast de eenmalige vergoeding van 230 euro bij de overgang van basisschool naar middenbaar onderwijs verhogen naar 250 euro. 6. Aan de raad voor te stellen de Verordening maatschappelijke participatie kinderen te wijzigen, om de jaarlijkse schoolkostenvergoeding op te nemen via rubriek F. 7. In te stemmen met het informeren van de raad over deze evaluatie en bovenstaand besluiten (inclusief bijlagen) via Rubriek B. 1. Inleiding In juli 2012 zijn de minimaregelingen aangepast met als doel een administratieve lastenverlichting te bewerkstelligen voor inwoners en de uitvoering (door verstrekking in natura en éénmaal per jaar), de sociale participatie van kinderen te bevorderen en de vergoedingen meer in lijn te brengen met ons omringende gemeenten. Een jaar na inwerkingtreding van de regeling voor maatschappelijke participatie en de vergoeding voor zwemlessen wordt de regeling geëvalueerd - voldoen de afspraken en/of behoeft de hoogte van de verschillende bedragen aanpassing? In het kader van deze evaluatie is tevens aan het Nibud gevraagd een Minima effectenrapportage te maken voor de gemeente Barneveld. Hierin is gekeken naar acht verschillende huishoudtypen op drie verschillende inkomensniveaus (100%, 110% en 120%) en de invloed van het landelijk beleid en lokaal beleid op hun financiële positie. Hiermee wordt een inschatting gemaakt wat het effect is van het gemeentelijk minimabeleid op deze huishoudtypes en worden adviezen gegeven door het Nibud. Deze adviezen worden betrokken in de evaluatie van de minimaregelingen. 2. Door de raad gestelde kaders. De kaders zijn vastgesteld in programma 1 (Zelfstandigheid). Tevens is in de raadsvergadering van 22 december 2011 toegezegd dat het bijzondere bijstandsbeleid voor kinderen zo veel mogelijk in natura zou worden verstrekt maar ook meer in overeenstemming zou worden gebracht met de ons omringende gemeenten. 3. Effect a) Meetbaar effect Door deze evaluatie van de minimaregelingen is bekeken wat voor effect de regelingen hebben, of er na de wijzigingen daadwerkelijk een administratieve lastenverlichting heeft plaatsgevonden en zijn de regelingen waar nodig aangepast. b) Maatschappelijk effect Het aanbieden van de sport- en cultuurregeling zorgt voor maatschappelijke participatie en een belangrijke doelstelling hierbij is dat kinderen kunnen meedoen, ook als hun ouders weinig geld hebben. Belangrijk is daarnaast dat uitstroom naar werk lonend is en dat de regelingen arbeidsparticipatie niet in de weg staan. 4. Argumenten Evaluatie van de minimaregelingen 1. 1 Overeenkomstig de toezegging bij de implementatie van de gewijzigde minimaregelingen (zie bijlage 1) In deze evaluatie is met name onderzoek gedaan naar de vraag of de regeling voor klant als gemeente voldoet en of er eventueel behoefte aan bijstelling van de gemaakte afspraken bestaat. Uit de evaluatie blijkt dat de regeling voldoet: er zijn minder administratieve lasten voor zowel de klant als de gemeente - na een toekenning wordt de contributie voor een geheel jaar overgemaakt naar de vereniging en bij zwemlessen het gehele bedrag aan de Veluwehal. Omdat het bedrag in natura wordt verstrekt, komt het geld rechtstreeks terecht bij de zaken waarvoor het bedoeld is. Verenigingen krijgen het geld in één keer

3 - 3 - voor het hele seizoen en zijn verzekerd van betaling. De tijdwinst door de lagere administratieve lasten voor de gemeente is geïnvesteerd in de opstartfase van dit project en intensievere klantcontacten (zoals kantelings- en reïntegratiegesprekken). Verder heeft er een verschuiving plaats gevonden van werkzaamheden binnen de teams. 2.1: Er blijkt vraag te zijn naar meer sporten dan waarin de regeling voorziet In de beleidsregels staan een tiental sporten omschreven waar een belanghebbende bij kan sporten. Inmiddels is uit de evaluatie en de vragen aan het Servicepunt gebleken dat er behoefte bestaat aan de volgende sporten: biljarten, jeu de boules, nordic walking, darten, bowlen en kegelen. Wijzigingen n.a.v. minima effectenrapportage van het Nibud. Het Nibud doet in haar minimarapportage verschillende aanbevelingen (zie bijlage 1 voor de samenvatting van de aanbevelingen en bijlage 2 voor de gehele minima effectenrapportage). Welke adviezen worden wel meegenomen: 4.1: Vergoeding/tegemoetkoming accessoires volwassenen De tegemoetkoming voor volwassenen gaat van 50 euro één keer in de drie jaar, naar een bedrag van 25 euro per jaar. 5.1: Onderwijskosten jaarlijks vergoeden Omdat uit de rapportage naar voren komt dat met name ouders met oudere kinderen in de middelbare school leeftijd de minste bestedingsruimte hebben is een van de adviezen van het Nibud om een jaarlijkse bijdrage in de schoolkosten te geven voor deze groep. Onderwijskosten: drie maal een jaarlijkse vergoeding van 75 euro naast de eenmalige vergoeding bij de overgang van basisschool naar middenbaar onderwijs (tot en met de leeftijd van 15 jaar). Deze leeftijdsgrens is gekozen, om werk te stimuleren. Een jongere van 16 jaar heeft de mogelijkheid voor een bijbaantje (bijvoorbeeld een krantenwijk) om een schoolexcursie te bekostigen. Deze onderwijskosten moeten vooraf worden aangevraagd, aan het begin van het schooljaar (vanaf 1 augustus) en uiterlijk voor 1 oktober van het betreffende schooljaar. Aandachtspunten en actiepunten die uit de evaluatie naar voren kwamen - Meer potentiële cliënten bereiken om de maatschappelijke participatie te bevorderen. Hiervoor worden posters ontwikkeld en wordt in overleg met de combinatiefunctionaris gekeken hoe we dit kunnen verbeteren. Om de aanvraag te vergemakkelijken zijn alle minimaregelingen vanaf april 2013 tevens met DigiD aan te vragen via de website van de gemeente Barneveld. - Aanvraag en toekenning van het zomerzwemabonnement vereenvoudigen. De sport- en cultuurregeling wordt in natura verstrekt. De bedoeling is om de regeling van het zomerzwemabonnement ook in natura te gaan aanbieden vanaf Controlemoment toevoegen aan de werkwijze om te kijken of mensen daadwerkelijk sporten bij de vereniging/stichting. - Mogelijkheid onderzoeken voor eenmalige berekening draagkracht bij berekenen kwijtschelding gemeentelijke belasting en waterschapsbelasting. - Mogelijkheden en noodzaak bekijken om te ondersteunen in besparing op energie, bijvoorbeeld d.m.v. energieboxen of informatieverstrekking over besparingen in huis. AI deze actiepunten worden voor 1 januari 2014 uitgewerkt. 5. Kanttekeningen 6.1 :Aanpassen Verordening maatschappelijke participatie kinderen De Verordening maatschappelijke participatie kinderen zal moeten worden aangepast op het onderdeel onderwijs wanneer wordt ingestemd met beslispunt fii. -5. Tevens moeten de wijzigingen in beleidsregels bijzondere bijstand en minimaregelingen worden verwerkt als wordt ingestemd met bovenstaande wijzigingen. Er wordt verwacht de extra kosten van bovenstaande aanpassingen te kunnen betalen uit de middelen die nu op de begroting staan. Door het vergroten van de bekendheid van de regeling en het verruimen van de vergoeding zouden meer aanvragen het gevolg kunnen zijn. Er wordt aangenomen dat dit binnen de huidige formatie op te vangen is. Er wordt nauwlettend gevolgd of formatie en middelen toereikend zijn.

4 -4-6. Uitvoering Planning: De wijzigingen in het minimabeleid vinden plaats per 1 juli 2013, de Wijzigingen rondom de onderwijsvergoedingen gaan in per het nieuwe schooljaar, vanaf 1 augustus Communicatie: De wijzigingen worden op gebruikelijke wijze gecommuniceerd in nieuwsbrieven, in de krant en op de website van de gemeente. Evaluatie/controle Via de jaarrekening 7. Risico's, kosten, baten en dekking Er wordt verwacht de extra kosten te kunnen dekken uit de middelen die nu op de begroting staan. Er wordt nauwlettend gevolgd of formatie en middelen toereikend zijn. Bijlagen Bijlage 1: Evaluatie minimaregelingen Bijlage 2: Minima effectenrapportage Bijlage 3: Raadsvoorstel Bijlage 4: Raadsbesluit Bijlage 5: Gewijzigde Verordening maatschappelijke participatie kinderen

5 Bijlage 1: Samenvatting evaluatie minimaregelingen Sport en Cultuurregeling Voordelen Uitbetaling in natura voor cliënt (aan sportvereniging) Betalingszekerheid voor sportvereniging Geen betaalstress bij de cliënt 50,- voor sportaccessoires, vrij te besteden i.p.v. declaraties. Hierbij wordt beroep gedaan op eigen verantwoording van de cliënt. Eenmaal aanmelden en eenvoudig het lidmaatschap verlengen Snelle afhandeling (aan de balie) Geen rapportages, alleen beschikking De cliënt maakt een bewuste keuze Door alleen het lidmaatschap bij Barneveldse verenigingen te vergoeden, wordt de samenhang in de Barneveldse samenleving bevorderd Nadelen Beperktere keuze voor de cliënt in het aantal sporten Keuze maken tussen of sport of cultuur i.p.v. beiden Geen zicht vanuit gemeente of 50,- daadwerkelijk wordt besteed aan sportaccessoires Zwemlessen (zwemdiploma A) Voordelen Minder administratieve lasten (geen bonnetjes, eenmalige betaling) Snellere doorlooptijd Uitbetaling in natura voor cliënt (aan Veluwehal) Voor de cliënt geldt een resultaatverplichting, Er moet een bewuste keuze worden gemaakt door de cliënt waardoor er een beroep wordt gedaan op zijn verantwoordelijkheid. Er is een financiële stimulans om de zwemlessen af te ronden. Hierdoor wordt de effectiviteit van de regeling verhoogd. Alle regelingen vanaf april 2013 is het mogelijk om een aanvraag voor de sport- en cultuurregeling, zwemdiploma A, onderwijskostenvergoeding, computerregeling en zomerzwemabonnementen via DigiD via de gemeentewebsite te doen. Wat is gedaan met de tijdwinst? De tijdwinst is geïnvesteerd in de opstartfase van dit project en intensievere klantcontacten (zoals kantelings- en reïntegratiegesprekken). Verder heeft er een verschuiving plaats gevonden van werkzaamheden binnen de teams. Aanbevelingen uit Nibud rapport Algemene aanbevelingen Veel huishoudens die van een minimum inkomen moeten rondkomen voeren een goed financieel beheer, maar een deel ook niet. Voor deze huishoudens is het aan te bevelen

6 cursussen of begeleiding te organiseren. Wordt gedaan d.m.v. cursus omgaan met geld en specifiek voor jongeren G ldwijs. In de berekeningen is ervan uitgegaan dat alle aanspraken op landelijke en lokale regelingen zijn aangevraagd. Dat is niet voor ieder huishouden een vanzelfsprekendheid. De gemeente kan het gebruik van lokale regelingen stimuleren door hieraan publiciteit te geven en de toegang tot deze regelingen te vereenvoudigen. Regelingen beter onder de aandacht brengen. Er wordt door de gemeente al gebruik gemaakt van berekenuwrecht, maar in zijn algeheelheid regelingen meer onder de aandacht brengen. Huishoudens met een laag inkomen zouden hulp van energieadviseurs of gratis / goedkope energieboxen aangeboden kunnen krijgen. Producten zoals spaarlampen en isolatiefolies, waarvan de aanschafkosten voor deze doelgroep vaak te hoog zijn, terwijl ze een snelle terugverdientijd hebben, zijn dan het meest effectief. Actiepunt: Uitzoeken of wij hier wat mee kunnen doen. Om voor kwijtschelding van gemeentelijke heffingen en waterschapslasten in aanmerking te komen hanteren zowel de gemeente als het waterschap een kwijtscheldingsnorm van 100 procent. De draagkracht wordt wel afzonderlijk berekend. Hiermee wordt verondersteld dat een huishouden tweemaal over de draagkracht beschikt terwijl dit uiteraard niet zo is. Voor de financiële situatie van minimahuishoudens is het beter dat de draagkracht eenmalig wordt berekend. Met andere woorden, indien er sprake is van (een beperkte) betalingscapaciteit wordt deze alleen ingezet voor de gemeentelijke heffingen en is er recht op vrijstelling van de waterschapslasten (of andersom). Het Nibud adviseert deze berekeningsmethode in te zetten, aangezien dit gunstig uitwerkt voor huishoudens met een inkomen vlak boven bijstandsniveau. Actiepunt: bekijken of dit een mogelijkheid is in overleg met de afdeling financiën en het Waterschap. Aanbevelingen en opmerkingen Nibud Echtparen met oudere kinderen hebben in de gemeente Barneveld de minste bestedingsruimte: op alle onderzochte inkomensniveaus hebben zij de grootste tekorten. Het Nibud ziet dit bij meer gemeenten. Twee oorzaken liggen hieraan ten grondslag. De extra inkomsten ten opzichte van het eenoudergezin (100 tegenover 90 procent van de bijstandsnorm) wegen vaak niet op tegen de kosten voor een extra volwassene aan bijvoorbeeld voeding, kleding en de zorgverzekering. Ten tweede drukken oudere kinderen sterk op de begroting. Deze kosten worden niet volledig gecompenseerd door kindgebonden toeslagen. Beide oorzaken vinden hun oorsprong in het Rijksbeleid. Om de bestedingsruimte voor echtparen met oudere kinderen te verruimen kent de gemeente Barneveld, naast de sport- en cultuurregeling, een computerregeling en de eenmalige vergoeding voor schoolkosten. Desondanks heeft dit echtpaar de minste bestedingsruimte. Een oplossing zou kunnen zijn om de eenmalige vergoeding in de schoolkosten voor kinderen op het voortgezet onderwijs om te zetten in jaarlijkse bijdrage. Een jaarlijkse vergoeding van 75 in de 3 schooljaren volgend op het brugklasjaar toekennen, om tegemoet te komen in de kosten van agenda, rekenmachine, woordenboeken etc. Vergoeding maximaal t/m leeftijd van 15 jaar; dit om ook werken te stimuleren: kinderen van 16 jaar kunnen zelf ook een bijbaantje nemen voor bijvoorbeeld de kosten van een excursie. Tevens de vergoeding in het eerste jaar verhogen van 230 naar 250 euro. Met de sport- en cultuurregeling creëert de gemeente een extra mogelijkheid om deel te nemen aan sportieve en sociaal-culturele activiteiten. Dit heeft een gunstig effect op de bestedingsruimte van huishoudens met een laag inkomen. Gezinnen met kinderen profiteren extra van de regeling, aangezien de aanvullende vergoeding voor kinderen hoger ligt dan die voor volwassenen (respectievelijk 50 euro per jaar en bij volwassenen per drie jaar). Uit dit onderzoek blijkt echter dat echtparen en (in mindere mate) alleenstaanden onder de 65 jaar niet alle uitgaven uit het restpakket kunnen bekostigen. Een hogere gemeentelijke bijdrage voor accessoires van volwassenen zou hier een positieve rol kunnen spelen. Met name echtparen, die met een bijstandsnorm van 100 procent de kosten van twee volwassenen moeten dragen, zullen veel baat hebben bij een extra bijdrage voor elke volwassene binnen het huishouden. De vergoeding voor accessoires zal voor volwassenen gaan van 50 euro per 3 jaar naar 25 euro per jaar. Het idee achter de vergoeding is dat het een tegemoetkoming is aan accessoires voor sporten. Omdat kinderen nog in de groei zijn werd aan hen al een bedrag van 50 euro per jaar verstrekt als tegemoetkoming in de aankoop van sportkleding/schoenen.

7 Actiepunt: Ook controle toevoegen aan werkwijze om te kijken of mensen daadwerkelijk sporten bij de vereniging. Inwoners van 65 jaar en ouder komen in aanmerking voor de 65+ regeling. Dit heeft een positief effect op de koopkracht van deze doelgroep. Echter, ook zonder deze bijdrage hebben huishoudens boven de 65 genoeg bestedingsruimte om alle uitgaven uit het basispakket en het restpakket te bekostigen. De gemeente zou daarom bij een mogelijke bezuinigingsronde het belang van de 65+ regeling kunnen heroverwegen. Hier staat tegenover dat ouderen een steeds groter deel van hun zorgkosten zelf moeten gaan betalen en dat zij niet in staat zijn hun inkomen nog te verhogen. Ook dit zal gemeente in de overwegingen moeten betrekken. Handhaven van de 65+regeling met oog op bovenstaande opmerking. Wel komt duidelijk naar voren uit de begrotingen dat deze doelgroep geen extra ondersteuning behoeft. Bij vier van de acht onderzochte huishoudtypen is sprake van een armoedeval op 110 procent van de bijstandsnorm. Bij de andere huishoudtypen is geen sprake van een armoedeval, maar neemt de bestedingsruimte niet evenredig toe met het inkomen. De oorzaak hiervan kan voor een groot deel gevonden worden in werk gerelateerde kosten, zoals de kosten voor woonwerkverkeer. Bij een inkomen boven het minimum wordt er in deze rapportage namelijk vanuit gegaan dat er sprake is van een (parttime) baan, wat ook extra (vervoers)kosten met zich meebrengt. In de praktijk zal het regelmatig voorkomen dat deze kosten door de werkgever vergoed worden. Mocht dit niet het geval zijn, dan zou de gemeente een vergoeding kunnen verstrekken. In de rapport wordt op bladzijde 30 ook een berekening gemaakt zonder deze reiskosten (let op, hierin zit de langdurigheidstoeslag niet verwerkt). Omdat vanuit de bijstand de meeste klanten lokaal uitstromen is de verwachting niet dat de werkgerelateerde reiskosten hoog zijn (ook is de verwachting dat de werkgever deze kosten vaak vergoedt). Daarnaast zit dezelfde stijging in reiskosten verwerkt bij 65+ huishoudens. Zij hebben echter geen werkgerelateerde reiskosten meer. Voor echtparen (en eenoudergezinnen) met oudere kinderen geldt bovendien dat de tekorten groter worden bij een inkomensniveau van 120 procent van de toepasselijke bijstandsnorm. Bij een inkomen hoger dan 110 procent van de norm vervalt het recht op categoriale gemeentelijke inkomensondersteuning, waardoor de bestedingsruimte afneemt. Het Nibud adviseert te onderzoeken of en in hoeverre dit huishoudtype ondersteund kan worden als het inkomen boven 110 procent van de bijstandsnorm uitkomt. Hierbij kan gedacht worden aan verstrekkingen via de individuele bijzondere bijstand of via particuliere fondsen zoals de Stichting Leergeld of het Jeugdsportfonds. Er is vastgesteld de inkomensgrenzen op 110% van de toepasselijke bijstandsnorm te leggen in de gemeente Barneveld. Stichting Leergeld en het Jeugdsportfonds drijven (voornamelijk) op geld van de gemeente (bijv. in vorm van subsidie en vaak ook in bijdrage qua tijdsinzet) en voegen hier waar mogelijk, geld bij uit particuliere bronnen. Wij werken bij de gemeente eigenlijk op dezelfde manier; zoveel mogelijk in natura en ervoor zorgen dat kinderen kunnen participeren met hun leeftijdsgenoten. Het gemeentelijke geld voor het armoedebeleid wordt zo besteed aan inkomens tussen de 110% t/m 120%, hoewel is vastgesteld dat de inkomensgrens in onze gemeente op 110% ligt. Wel kan voor schrijnende gevallen een uitzondering worden gemaakt (hiervoor is ook een hardheidsclausule opgenomen in de beleidsregels). Aandachtspunten/actiepunten Hoe kunnen meer potentiële cliënten bereikt worden om de maatschappelijke participatie te bevorderen. Intensiveren van de rol van de Combinatiefunctionaris (OCJS) en in samenspraak bekijken hoe gecontroleerd kan worden bij verenigingen of mensen ook daadwerkelijk gaan sporten. Aanvraag en toekenning van het zomerzwemabonnement te vereenvoudigen. Kijken of er een mogelijkheid is om te ondersteunen in besparing, bijvoorbeeld d.m.v. energieboxen of informatieverstrekking over besparingen in huis Mogelijkheid onderzoeken voor eenmalige berekening draagkracht bij gemeente en waterschap.

8

9 Minima-effectrapportage gemeente Barneveld 2013 De invloed van gemeentelijke maatregelen op de financiële positie van inwoners met lage inkomens

10

11 Minima-effectrapportage gemeente Barneveld 2013 De invloed van gemeentelijke maatregelen op de financiële positie van inwoners met lage inkomens

12

13 Voorwoord Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) is een onafhankelijke stichting. Het Nibud heeft tot doel particuliere huishoudens inzicht te laten verkrijgen in hun inkomsten en uitgaven, en vaardigheid aan te leren om planmatig met geld om te gaan. Het Nibud probeert dit doel te bereiken door rechtstreeks voorlichting te geven, zowel via de massamedia als via eigen brochures over diverse budgetonderwerpen, zoals kostgeld en alimentatie. Daarnaast wil het Nibud hetzelfde doel bereiken via professionals die zich bezighouden met vormen van financiële advisering en voorlichting. Dit zijn functionarissen uit zowel de maatschappelijke hulp- en dienstverlening als het financieel bedrijfsleven, en sectoren van het onderwijs. Het Nibud ondersteunt deze groepen met eigen publicaties (Budgethandboek, Prijzengids, Rekenprogramma s) en door deskundigheidsbevordering in de vorm van opleidingen en trainingen. Bij dit alles gaat het Nibud uit van een standaardmethode van begroten. Dit resulteert in een reeks voorbeeldbegrotingen met referentiecijfers die zijn gebaseerd op empirisch wetenschappelijk onderzoek. Het Nibud stelt de keuzevrijheid en de eigen verantwoordelijkheid van de huishoudens voorop. Het Nibud geeft gemeenten meer inzicht in het effect van hun minimabeleid. Door middel van een minima-effectrapportage (MER) helpt het Nibud gemeenten het geld bestemd voor minimabeleid, optimaal te besteden. Deze rapportage is uitgevoerd door het Nibud, in opdracht van de gemeente Barneveld. De gemeente heeft vanaf juli 2012 een aangepaste minimaregeling ingevoerd. Met deze minima-effectrapportage wil de gemeente in beeld brengen wat deze nieuwe regeling betekent voor de koopkracht van de minimahuishoudens in Barneveld. Utrecht, april 2013 Minima-effectrapportage Gemeente Barneveld / 5

14 6 / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

15 Inhoud Voorwoord Inleiding Centrale vraag Kern minima-effectrapportage Leeswijzer Onderzoeksmethode: begrotingen Inleiding Basispakket Restpakket Inkomsten Uitgavensoorten De begrotingen Minimabeleid Landelijk minimabeleid Lokaal minimabeleid Kwijtscheldingsbeleid Collectieve (aanvullende) zorgverzekering Langdurigheidstoeslag De Sport- en Cultuurregeling Computerregeling Eenmalige vergoeding voor schoolkosten De 65+ regeling Kinderopvang Individuele bijzondere bijstand Resultaten Huishoudsamenstelling Vóór invulling van het restpakket Na invulling van het restpakket Inkomensniveau Vóór invulling van het restpakket Na invulling van het restpakket Langdurigheidstoeslag Nuanceringen / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

16 5. Conclusies en aanbevelingen Algemeen Regelingen Aandachtspunten Bijlage 1: Begrotingen Bijlage 2: Inkomsten Bijlage 3: Verantwoording uitgaven / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

17 1. Inleiding 1.1 Centrale vraag Iedere gemeente beschikt over mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de financiële positie van inwoners met lage inkomens. Dat kan bijvoorbeeld door het kwijtschelden van gemeentelijke heffingen en/ of door bijzondere bijstand. Het is echter niet direct zichtbaar wat in de praktijk de effecten van die maatregelen zijn op het budget van verschillende groepen huishoudens. De centrale vraag van dit onderzoek luidt: Wat is het effect van landelijke en lokale inkomensondersteunende regelingen op de financiële positie van huishoudens met een laag inkomen in de gemeente Barneveld? Bekeken wordt welke groepen huishoudens in de gemeente goed profiteren van de verschillende inkomensondersteunende maatregelen en welke groepen minder goed. Ook maakt deze rapportage een eventuele armoedeval inzichtelijk. Het doel van een minima-effectrapportage is inzicht te geven in de koopkracht van de armste groepen in de gemeente en in de effecten van landelijke en gemeentelijke maatregelen daarop. De resultaten van de effectrapportage kunnen als basis dienen voor de verdere ontwikkeling van het minimabeleid van de gemeente Barneveld. 1.2 Kern minima-effectrapportage In deze minima-effectrapportage wordt voor een aantal huishoudtypen de koopkracht inzichtelijk gemaakt. In overleg met de gemeente Barneveld is een keuze gemaakt voor de volgende acht voorbeeldsituaties: 1. Een alleenstaande jonger dan 65 jaar 1 ; 2. Een alleenstaande van 65 jaar en ouder; 3. Een eenoudergezin met twee jonge kinderen (1 en 3 jaar); 4. Een eenoudergezin met twee oudere kinderen (12 en 15 jaar); 5. Een echtpaar onder de 65 jaar; 6. Een echtpaar van 65 jaar en ouder; 7. Een echtpaar met twee jonge kinderen (1 en 3 jaar); 8. Een echtpaar met twee oudere kinderen (12 en 15 jaar); 1 Vanaf 2013 is de AOW-leeftijd met één maand verhoogd. Waar in deze rapportage gesproken wordt van 65 jaar wordt bedoeld de AOW-gerechtigde leeftijd van 65 jaar plus één maand. 9 / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

18 De rapportage laat zien welke effecten de landelijke en gemeentelijke maatregelen hebben op de koopkracht van de huishoudtypen bij verschillende inkomensniveaus. Voor elk van de acht huishoudens worden berekeningen gemaakt bij de volgende inkomens: netto minimum inkomen (WWB of AOW); 110 procent van het netto minimum inkomen; 120 procent van het netto minimum inkomen. Onder netto minimum inkomen verstaan we het toepasselijk minimum inkomen voor een specifiek type huishouden. Voor een alleenstaande onder de 65 jaar is dit gelijk aan 50 procent van het wettelijk minimumloon aangevuld met de maximale toeslag van 20 procent van het wettelijk minimumloon. Voor een alleenstaande van 65 jaar of ouder is dit gelijk aan de hoogte van de AOW. Bij 110 en 120 procent van het netto minimum inkomen vermenigvuldigen we de toepasselijke bijstandsnorm met 1,1 en, 1,2. Het kan vóórkomen dat een huishouden met een inkomen op 120 procent van het minimum hiervan minder overhoudt dan een huishouden op 110 procent van het minimum, omdat de eerste groep huishoudens buiten de regelingen voor financiële ondersteuning valt. Dit rapport maakt dit effect, de armoedeval, inzichtelijk. Bij ouderen wordt officieel niet gesproken van een armoedeval, omdat ouderen gewoonlijk niet uitstromen van een uitkering naar betaald werk. Toch kan er bij hen ook sprake zijn van een geringere bestedingsmogelijkheid bij een hoger inkomen. Voor het gemak wordt dit ook als armoedeval aangemerkt. De huur vormt in de meeste huishoudens de hoogste uitgave op de begroting. De huurprijs is vastgesteld op basis van gegevens van het CBS. Hierbij is gekozen voor redelijk goedkope huurwoningen en is uitgegaan van kwartielprijzen. Voor huishoudens tot twee personen bedraagt de huur 364 euro en voor huishoudens van drie personen of meer is de huur 407 euro. 1.3 Leeswijzer Het rapport is als volgt opgebouwd. Hoofdstuk 2 gaat in op de onderzoeksmethode waarbij tevens de methodiek van begroten staat beschreven. Hoofdstuk 3 geeft een toelichting op de lokale inkomensondersteunende regelingen die worden doorberekend in deze effectrapportage. Vervolgens geeft hoofdstuk 4 de onderzoeksresultaten. Tot slot staan in hoofdstuk 5 de conclusies en aanbevelingen. De begrotingen met toelichting staan in een aantal bijlagen. Ook wordt in de bijlage meer informatie gegeven over bronnen van de referentiecijfers en de inkomensopbouw. 10 / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

19 2. Onderzoeksmethode: begrotingen 2.1 Inleiding Om het effect van inkomensondersteunende regelingen op de financiële pos itie van huishoudens te berekenen, maakt het Nibud gebruik van begrotingen. Uit deze begrotingen zijn de inkomsten en uitgaven van de huishoudens af te lezen. De begrotingen in deze rapportage zijn gemaakt voor acht verschillende huishoudtypen op drie verschillende inkomensniveaus. Hierbij gaan we er vanuit dat huishoudens in een huurwoning leven. De begrotingen zijn voor groepen van huishoudens. De bedragen in de begrotingen zijn gemiddelden; in werkelijkheid zal de financiële situatie van de individuele huishoudens er anders uitzien. De begroting laat dus niet zien in hoeverre een individueel huishouden een sluitende begroting heeft. Wel wordt duidelijk in hoeverre een groep huishoudens een sluitende begroting heeft. Bij het opstellen van de begrotingen wordt geen rekening gehouden met schulden, omdat daarover niets algemeens te zeggen valt. Schulden komen echter vaak voor onder mensen met lage inkomens. Alle begrotingen zijn maandbegrotingen, waarbij de inkomsten en uitgaven zijn omgere - kend naar gemiddelde maandbedragen. In de praktijk kunnen er flinke verschillen zijn tussen de maanden van het jaar. Vakantiegeld wordt bijvoorbeeld jaarlijks uitgekeerd, maar wordt in deze rapportage uitgedrukt in een maandelijks bedrag. Het inkomen is in iedere begroting een vast gegeven. De uitgavenkant vullen we in volgens de methode van het basispakket en het restpakket. 2.2 Basispakket Het basispakket omvat alle uitgaven die als noodzakelijk kunnen worden beschouwd. Hierin zijn de kosten opgenomen die een huishouden moet maken voor wonen, kleden, voeden, gezondheid, zekerheid (verzekeringen) en informatie (telefoon, internet en tv). Het pakket wordt in overleg met anderen (bijvoorbeeld de Sociale Alliantie) regelmatig aangepast. Vanaf 2006 maakt een computer met internetaansluiting deel uit van het basispakket voor alle huishoudens. Sinds 2002 is een computer al onderdeel van het basispakket voor gezinnen met kinderen vanaf 6 jaar. Voor iedere kostenpost is een minimumprijs genomen. In bijlage 3 worden de diverse onderdelen van het basispakket nader beschreven. 11 / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

20 Naast de noodzakelijke uitgaven van het basispakket zijn er in individuele gevallen moeilijk of niet-vermijdbare uitgaven. Dit zijn uitgaven die voor een bepaald persoon onontkoombaar zijn. Bijvoorbeeld wanneer iemand een speciaal dieet moet volgen. Voor dit soort uitgaven is individuele bijzondere bijstand mogelijk. Dit is niet in de begrotingen opgenomen. 2.3 Restpakket Het bedrag dat overblijft nadat alle uitgaven uit het basispakket zijn gedaan, is bestemd voor vrije bestedingen. Alle vrije bestedingen vormen samen het restpakket. Huishoudens zijn vrij om het restpakket zelf in te vullen. Het geld kan besteed worden aan nieuwe uitgavenposten (vakantie of hobby) of aan extra uitgaven aan posten in he t basispakket (extra voeding of kleding). De uitgaven in het restpakket worden in twee delen gesplitst: de uitgaven voor sociale participatie en de overige uitgaven. Onder sociale participatie vallen de posten contributies en abonnementen, op bezoek gaan, bezoek ontvangen, vakantie en uitgaan en vervoer. Sociale participatie wordt door velen als noodzakelijk beschouwd en is in veel gemeenten op de een of andere manier onderdeel van het minimabeleid. De overige uitgaven van het restpakket zijn andere uitgaven die niet in het basispakket en het pakket sociale participatie zitten. In dit onderzoek zijn dat kosten voor een huisdier, de kosten voor woon-werkverkeer en zakgeld voor de kinderen (bedragen zijn gebaseerd op regulier onderzoek van het Nibud). Het gekozen restpakket is sober; het omvat vrij elementaire uitgaven. Zie bijlage 3 voor de samenstelling van het restpakket. De kosten van het restpakket nemen toe, naarmate het inkomen stijgt. In de eerste plaats komt dit door hogere reiskosten. Iemand met een inkomen (net) boven het sociaal minimum zal een laagbetaalde baan hebben en kosten voor woon-werkverkeer maken. Soms worden deze kosten door de werkgever vergoed, maar in deze rapportage wordt daar niet vanuit gegaan. Bovendien worden de kosten voor participatie verminderd met het bedrag dat de gemeente hiervoor beschikbaar stelt. Veel gemeenten kennen een bijdrage voor sociaal-culturele uitgaven. Deze bijdrage wordt verstrekt tot een bepaald inkomensniveau. Boven dit inkomensniveau vervalt de bijdrage, waardoor de kosten van participatie hoger uitvallen en het restpakket dus duurder wordt. 12 / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

21 Het basispakket en het restpakket zijn op bepaalde punten verschillend voor de diverse huishoudtypen. Een alleenstaande staat immers voor andere kosten dan bijvoorbeeld een gezin met kinderen. 2.4 Inkomsten In deze rapportage worden op drie inkomensniveaus begrotingen opgesteld voor de betreffende voorbeeldhuishoudens: het minimuminkomen (WWB/AOW -uitkering), 110 procent van het netto minimuminkomen en 120 procent van het netto minimuminkomen. Uitgangspunt in deze rapportage is het totaal besteedbaar maandinkomen. Dat inkomen bestaat uit alle inkomsten van het huishouden, zoals netto salarissen, uitkeringen, kortingen op de belasting, huurtoeslag, vakantiegeld, kinderbijslag en kindgebonden budget. In de begrotingen is geen rekening gehouden met eigen vermogen of eventuele inkomsten daaruit. Hoe deze regelingen doorwerken in de begrotingen en wat de invloed is op het inkomen van de verschillende huishoudens is te zien in bijlage 1. In de rapportage wordt verondersteld dat de huishoudens maximaal gebruik maken van alle regelingen die op hen van toepassing zijn. In bijlage 2 staat aanvullende informatie over de gekozen uitgangspunten bij de inkomens. 2.5 Uitgavensoorten In alle begrotingen onderscheidt het Nibud drie soorten uitgaven: Vaste lasten Dit zijn uitgaven die regelmatig terugkomen. Er ligt meestal een contract aan ten grondslag. Voorbeelden zijn de huur, energiekosten en verzekeringen. Reserveringsuitgaven Dit zijn uitgaven die niet regelmatig voorkomen en waarvan de hoogte vooraf niet precies bekend is. Er moet in principe een bedrag voor gereserveerd worden. Voorbeelden hiervan zijn de kosten voor inventaris en kleding. Huishoudelijke uitgaven Dit zijn de steeds terugkerende uitgaven, zoals uitgaven aan voeding, reiniging, persoonlijke verzorging. In deze rapportage wordt gerekend met minimale bedragen die huishoudens nodig hebben om deze uitgaven te kunnen betalen. 13 / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

22 Voor de uitgaven is waar mogelijk uitgegaan van lokale tarieven. Voorbeelden hiervan zijn de tarieven voor heffingen, de premie van de zorgverzekering en de kosten van de peuterspeelzaal. De landelijke bedragen zijn gebaseerd op berekeningen van het Nibud. Meer informatie over de uitgaven staat in bijlage De begrotingen Volgens de methodiek die hierboven staat beschreven, worden de begrotingen opgesteld. Deze begrotingen staan in bijlage / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

23 3. Minimabeleid In dit hoofdstuk worden diverse landelijke en gemeentelijke regelingen voor inkomensondersteuning van minima beschreven. Alleen de regelingen die in de berekeningen zijn meegenomen komen in dit hoofdstuk aan bod. Paragraaf 3.1 beschrijft de landelijke regelingen; in paragraaf 3.2 komen de lokale inkomensondersteunende regelingen aan bod. Per regeling wordt een korte beschrijving gegeven van de belangrijkste kenmerken en voorwaarden. 3.1 Landelijk minimabeleid Bij het opstellen van de begrotingen worden de landelijke heffingskortingen (algemene heffingskorting, arbeidskorting, inkomensafhankelijke combinatiekorting, (aanvullende) alleenstaande ouderkorting en de (alleenstaande) ouderenkorting), landelijke toeslagen (zorgtoeslag, huurtoeslag, kinderopvangtoeslag, kindgebonden budget) en de kinderbijslag in de berekeningen opgenomen. 3.2 Lokaal minimabeleid Naast de landelijke inkomensondersteunende maatregelen heeft de gemeente Barneveld voor huishoudens met een laag inkomen ook een lokaal minimabeleid. De regelingen die worden opgenomen in de berekeningen komen in de volgende paragrafen aan bod Kwijtscheldingsbeleid In de gemeente Barneveld kan kwijtschelding worden aangevraagd voor de afvalstoffenheffing en de rioolheffing. De gemeente hanteert hierbij een norm van 100 procent van de grondslag WWB. Dat wil zeggen dat afhankelijk van het vermogen, huishoudens met een inkomen op WWB/AOW-niveau in principe geen gemeentelijke heffingen hoeven te betalen. Bij een inkomen hierboven wordt de betalingscapaciteit berekend door het inkomen te verminderen met het norminkomen. Er vindt een correctie plaats voor de eigen uitgaven aan huur en voor nominale ziektekostenpremies. Vanaf 2012 kunnen gemeenten bij de berekening van de kwijtschelding ook rekening houden met de kosten van kinderopvang. De gemeente Barneveld maakt vanaf dit jaar van deze mogelijkheid gebruik. Van de betalingscapaciteit dient 80 procent te worden aangewend voor de betaling van de gemeentelijke heffingen. 15 / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

24 Bij het waterschap Vallei en Veluwe is kwijtschelding mogelijk voor de zuiveringsheffing en de ingezetenenheffing. Bij de berekening van de kwijtschelding hanteert het waterschap, net zoals de gemeente, de norm van maximaal 100 procent van de bijstandsnorm. De kwijtschelding voor de gemeentelijke heffingen en voor de waterschapsheffingen wordt apart berekend Collectieve (aanvullende) zorgverzekering Het verzekeren tegen ziektekosten is voor iedereen wettelijk verplicht. Daarom bied t de gemeente Barneveld inwoners met een laag inkomen een collectieve zorgverzekering aan bij zorgverzekeraar Agis. Naast de collectiviteitskorting verstrekt de gemeente een bijdrage in de premie. In onderstaande tabel zijn de tarieven voor 2013 opgenomen. Bedragen 2013 Normaal Via gemeente Korting/ bijdrage gemeente Basisverzekering Agis 108,25 100,13 8,12 AV optimaal Basis 38,80 29,50 9,30 AV optimaal met tand Extra 49,55 40,25 9,30 Om voor deelname aan de collectieve zorgverkering in aanmerking te komen, hanteer t de gemeente Barneveld een inkomensgrens van 110 procent van de toepasselijke bijstandsnorm. Er wordt geen rekening gehouden met vermogen. In 2013 geldt een eigen risico van 350 euro per jaar. Dit bedrag (29 euro per maand) is niet afgekocht door de collectieve verzekering. Het is opgenomen bij de post extra ziektekosten in het basispakket. De zorgtoeslag die huishoudens ontvangen is in de begrotingen opgenomen bij de inkomsten Langdurigheidstoeslag De langdurigheidstoeslag in de gemeente Barneveld is bedoeld voor huishoudens tussen de 21 en 65 jaar die gedurende een periode van minimaal drie jaar over een inkomen beschikken dat niet hoger is dan 110 procent van de van toepassing zijnde bijstandsnorm. Het vermogen mag niet hoger zijn dan het vrij te laten vermogen. De hoogte van de langdurigheidstoeslag bedraagt 350 euro voor alleenstaanden, 450 euro voor alleenstaande ouders en 500 euro voor gezinnen. Dit bedrag is voor huishoudens met een inkomen op de bijstandsnorm. Bij een inkomen tussen 101 en 110 procent van het bijstandsniveau, ontvangt men de helft van dit bedrag. 16 / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

25 Bij de resultaten van deze rapportage wordt een vergelijking gemaakt tussen huishoudens die in aanmerking komen voor de langdurigheidstoeslag en huishoudens die hier geen recht op hebben. Ook in de begrotingen wordt onderscheid gemaakt tussen de saldi met en zonder langdurigheidstoeslag De Sport- en Cultuurregeling De gemeente Barneveld kent een regeling ter bevordering van deelname aan sociaalculturele, recreatieve en sportieve activiteiten. De inkomensgrens om voor de bijdrage in aanmerking te komen is 110 procent van de bijstandsnorm. Ook voor kinderen van 5 tot 18 jaar van wie de ouders in een minnelijke of wettelijke schuldenregeling zitten, is het mogelijk om van de regeling gebruik te maken. Via de regeling kan per persoon een tegemoetkoming worden verleend voor de contributie van verschillende sportactiviteiten. Ook de contributie voor activiteiten op het gebied van muziek, zang, dans en theater komt voor vergoeding in aanmerking. De regeling is bedoeld voor kinderen van 5 tot 18 jaar en voor volwassenen. Per persoon moet een keuze worden gemaakt tussen sport- of culturele activiteiten. Een vergoeding voor het behalen van zwemdiploma A kan wel in combinatie met een andere sport- of culturele activiteit. Voor kinderen van 5 tot 18 jaar wordt er naast de contributie een bedrag van 50 euro per jaar toegekend als bijdrage in de kosten voor bijvoorbeeld voetbalschoenen, sportkleding of een muziekinstrument. Voor volwassenen wordt hiervoor 50 euro per drie jaar beschikbaar gesteld. Zwemlessen die nodig zijn voor het behalen van zwemdiploma A vallen ook onder de minimaregeling, evenals de kosten van een zomerzwemabonnement voor een van de gemeentelijke zwembaden voor alle gezinsleden. De activiteitenvergoeding is in de begrotingen verrekend in de post vergoeding restpakket. Hierbij wordt uitgegaan van een bedrag van 215 euro per persoon per jaar plus de aanvullende vergoeding. Voor kinderen onder de 5 jaar wordt geen vergoeding berekend. Kinderen kunnen naast sport ook kiezen om lid te worden van de muziekschool. Dit lidmaatschap wordt geheel vergoed (495 euro). In de begrotingen is rekening gehouden met een maximale vergoeding van 215 euro per persoon. 17 / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

26 De vergoeding van de kosten voor het behalen van zwemdiplama A (kosten 556 euro) en voor een zwemabonnement (kosten 38 euro voor jongeren en 65-plussers en 49 euro voor 16 jaar en ouder) zijn in de begrotingen niet meegerekend, omdat niet alle huishoudens van deze mogelijkheden gebruik (hoeven) maken. Het is echter wel essentieel om hier te benoemen dat deze mogelijkheden er zijn voor die huishoudens die hier wel gebruik van willen maken Computerregeling Gezinnen met schoolgaande kinderen in de leeftijd van 8 tot 16 jaar met een inkomen dat niet hoger is dan 110 procent van de toepasselijke bijstandsnorm, kunnen een maal in de vijf jaar een computer met printer aanvragen. De kosten voor een internetabonnement worden niet vergoed. De computer wordt in natura verstrekt. In de begrotingen gaan we er vanuit dat huishoudens reserveren voor de aanschaf van duurzame gebruiksgoederen. Deze kosten zijn opgenomen onder de post inventaris. Een computer en printer vallen hier ook onder. De kosten die voor de aanschaf van een computer en printer gereserveerd moeten worden, zijn daarom in de begrotingen verrekend bij de post inventaris voor die huishoudens waarop de regeling van toepassing is Eenmalige vergoeding voor schoolkosten De overstap van het basis onderwijs naar de middelbare school brengt vaak extr a kosten met zich mee. Denk bijvoorbeeld aan de aanschaf van een fiets of een schooltas. Voor ouders van kinderen die deze stap maken heeft de gemeente Barneveld een regeling om in deze kosten tegemoet te komen. Om voor deze regeling in aanmerking te komen, mag het netto maandinkomen niet hoger zijn dan 110 procent van de geldende bijstandsnorm. Als een kind van de basisschool naar het voortgezet onderwijs gaat kan eenmalig een bedrag van 230 euro worden aangevraagd. Deze tegemoetkoming is in de begrotingen meegenomen bij de huishoudens met een kind van 12 jaar, onder de post schoolkosten De 65+ regeling Huishoudens van 65 jaar en ouder kunnen een vast bedrag per jaar aanvragen als vergoeding voor extra kosten die samenhangen met leeftijd, zoals kosten voor inschakelen van een klussendienst of hogere stook- en telefoonkosten. 18 / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

27 De regeling is bedoeld voor huishoudens van 65 jaar of ouder, met een inkomen dat niet hoger is dan 110 procent van geldende bijstandsnorm. Ook wordt rekening gehouden met het vermogen. De hoogte van de bijdrage is 300 euro per jaar voor echtparen, 175 euro voor eenoudergezinnen en 150 euro voor alleenstaanden. In de begrotingen van de huishoudens van 65 jaar en ouder wordt dit bedrag meegerekend bij de inkomsten Kinderopvang Op grond van de Wet Kinderopvang kunnen ouders van kinderen tot en met twaalf jaar een tegemoetkoming toegekend krijgen voor de kosten van kinderopvang. Vervolgens resteert een eigen bijdrage voor deze kosten. De ontbrekende bijdrage kinderopvang wordt door de gemeente niet vergoed. Alleen mensen in een re-integratietraject krijgen een aanvulling op hun kinderopvangtoeslag. Een alleenstaande ouder met een (bijstands)uitkering hoeft geen gebruik van de kinderopvang te maken, tenzij deze ouder een re-integratietraject volgt. In het eerste geval zijn er geen kosten voor kinderopvang, in het tweede geval worden deze kosten door de gemeente vergoed. Daarom zijn in de begrotingen op 100 procent geen kosten voor kinderopvang opgenomen. Wel rekenen we een bedrag voor de peuterspeelzaal voor twee dagdelen per week. Bij een inkomen boven bijstandsniveau gaan we ervan uit dat de alleenstaande ouder enkele dagen per week werkt en wel gebruik maakt van de kinderopvang. Bij 110 procent van het minimuminkomen wordt gerekend met 20 uur kinderopvang per week, bij een inkomen op 120 procent wordt uitgegaan van 30 uur kinderopvang. Echtparen zonder werk (met een bijstandsuitkering) of echtparen waarvan een van beide partners werkt (met een inkomen van 110 en 120 procent van de norm), maken geen gebruik van de kinderopvang, maar van de peuterspeelzaal. De gemeente Barneveld maakt voor het bezoek van de peuterspeelzaal onderscheid tussen kinderen met en zonder een indicatie voor VVE. In deze rapportage wordt uitgegaan van kinderen zonder indicatie. Voor de ouders van deze kinderen geldt een inkomensafhankelijke ouderbijdrage, gebaseerd op de adviestabel van de VNG. 2 De kosten voor kinderopvang en de peuterspeelzaal zijn verwerkt in de post schoolkosten/ kinderopvang. De kinderopvangtoeslag die de betreffende huishoudens ontvangen is bij de inkomsten opgenomen. 2 Dit geldt voor de Blokkentoren (9 speelzalen). De overige peuterspeelzalen brengen een vast tarief in rekening van ongeveer 30 euro per maand voor een dagdeel per week. In deze rapportage rekenen we met de genoemde VNG-tarieven. 19 / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

28 3.2.8 Individuele bijzondere bijstand De gemeente Barneveld verstrekt voor bijzondere en noodzakelijke kosten individuele bijzondere bijstand voor huishoudens met een inkomen tot 110 procent van de toepasselijke bijstandsnorm. Ook wordt rekening gehouden met het vermogen. De individuele bijzondere bijstand wordt in dit onderzoek niet meegenomen in de berekeningen omdat deze sterk afhankelijk is van de persoonlijke situatie. 20 / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld

29 4. Resultaten Dit hoofdstuk bevat de resultaten van het onderzoek. Eerst komen de verschillen tussen de huishoudtypen in de gemeente Barneveld aan bod. Vervolgens worden de verschillende inkomensniveaus met elkaar vergeleken. Een en ander wordt schematisch weergegeven in tabel 1. Deze tabel geeft een overzicht van de bestedingsruimte die de onderzochte huishoudtypen hebben, nadat zij de uitgaven uit het basispakket en het restpakket hebben gedaan. In de laatste twee kolommen wordt het saldo weergegeven van huishoudens die in aanmerking komen voor langdurigheidstoeslag. Een negatief saldo op de maandbegroting is in rood weergegeven. Indien een hoger inkomen leidt tot minder bestedingsruimte (de zogenoemde armoedeval) dan is dit bij het betreffende inkomensniveau aangegeven met een rood pijltje. 4.1 Huishoudsamenstelling Vóór invulling van het restpakket Uit de tweede kolom ( saldo na basispakket ) blijkt dat de meeste huishoudens voldoende inkomen hebben om de noodzakelijke uitgaven uit het basispakket te bekostigen. De enige uitzondering is het echtpaar met kinderen van 12 en 15 jaar. Op bijstandsniveau komt dit gezin 26 euro per maand te kort. De belangrijkste oorzaak van dit tekort is de combinatie van de relatief hoge kosten van oudere kinderen en het feit dat een echtpaar de kosten van twee volwassenen moet dragen, zoals de kosten van de zorgverzekering, kleding en voeding. De hogere bijstandsnorm voor een echtpaar (100 procent tegenover 90 procent voor eenoudergezinnen) is veelal niet voldoende om deze extra kosten op te vangen Na invulling van het restpakket Wanneer ook naar de bestedingen in het restpakket wordt gekeken, krijgen meer huishoudens te maken met een tekort op hun maandbegroting. Alle echtparen onder de 65 jaar (met en zonder kinderen) kunnen op geen van de onderzochte inkomensniveaus de uitgaven uit het restpakket bekostigen. Hetzelfde geldt voor de alleenstaande onder de 65 jaar en het eenoudergezin met oudere kinderen. 21 / Minima-effectrapportage gemeente Barneveld