Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord

Transcriptie

1 Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord Een doorrekening van voorgenomen bezuinigingen op de bestedingsruimte van een aantal voorbeeldhuishoudens

2

3 Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord Een doorrekening van voorgenomen bezuinigingen op de bestedingsruimte van een aantal voorbeeldhuishoudens Nibud, 2012

4

5 Inhoud 1 INLEIDING UITWERKING Inkomen Uitgaven Landelijke tegemoetkomingen en zorgkosten Wtcg Cer Eigen bijdrage Wmo/AWBZ Specifieke zorgkosten Kosten voor huishoudelijke hulp Koopkracht Bestedingsruimte Huidige situatie Maatregelen uit het Regeerakkoord Afname van de bestedingsruimte CONCLUSIES BIJLAGE: BEGROTINGEN

6

7 1 Inleiding De gemeente Den Haag heeft het Nibud gevraagd om inzichtelijk te maken wat het effect is van de in het regeerakkoord opgenomen maatregelen voor bezuinigingen op de tegemoetkomingen in de zorg. Het nibud heeft na bekendmaking van het Regeerakkoord Bruggen Slaan van het kabinet Rutte-2 voor een groot aantal voorbeeldhuishoudens de koopkrachtveranderingen doorgerekend voor de periode Hierbij zijn berekeningen gemaakt voor vaak voorkomende voorbeelden, die redelijk simpel zijn gehouden. Er is geen rekening gehouden met bijzondere situaties zoals schulden, alimentatie en zorgkosten. De reden dat er geen berekeningen zijn gemaakt voor voorbeeldhuishoudens met zorgkosten is dat er op dit moment onvoldoende bekend is over hoe de maatregelen gericht op zorg zullen worden vormgegeven. In het regeerakkoord is opgenomen dat er vanaf 2014 een aantal landelijke regelingen zullen verdwijnen. Het gaat hierbij om de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg), de compensatie eigen risico (Cer), de aftrek voor specifieke zorgkosten en de tegemoetkomingsregeling (TSZ). Verder wordt de huishoudelijk hulp inkomensafhankelijk beperkt uit de Wmo. Voor intramurale AWBZ- en GGZ-zorg staan er nog meer veranderingen in. In dit rapport zullen we ons uitsluitend richten op de veranderingen in de zorg voor huidige extramurale gevallen. Deze systematiek sluit aan op het onderzoek dat het Nibud in 2011 heeft uitgevoerd voor de gemeente Den Haag 2. Voor een uitgebreide beschrijving van de systematiek van indeling van de inkomsten en uitgaven wordt verwezen naar dat rapport. In de berekening houden we rekening met het afschaffen van de volgende regelingen: Wtcg; Cer; Tegemoetkoming specifieke zorgkosten (TSZ); Inkomensafhankelijk beperken van de huishoudelijke hulp in de Wmo. We stellen begrotingen op voor de volgende huishoudtypen: Alleenstaande, jonger dan 65 jaar; Paar, jonger dan 65 jaar; Alleenstaande, 65 jaar en ouder; Paar, 65 jaar en ouder. 1 Koopkracht , Nibud, november Minima-effectrapportage gemeente Den Haag, Nibud, 2011 Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord / 2

8 In de begrotingen wordt een opsomming geegven van de basis- en voorbeeldbedragen voor de voorbeeldsituaties met de volgende inkomensniveaus: Sociaal minimum (WWB of AOW-uitkering); 130 procent van het sociaal minimum; Inkomen CAK-grens huidige inkomensafhankelijke bijdrage Wmo. Voor het sociaal minimum en 130 procent hiervan is gekozen omdat deze inkomensniveaus vaak voorkomen in het minimabeleid van de gemeente Den Haag. Voor het inkomen op de CAK-grens is gekozen om het effect van het inkomensafhankelijk beperken van de huishoudelijke hulp inzichtelijk te maken. Hierbij is aangesloten bij een veronderstelling van de gemeente Den Haag dat vanaf deze inkomensgrens de huishoudelijke hulp mogelijk niet meer onder de Wmo valt en de eigen bijdrage die hierbij hoort. In de berekeningen gaan we uit van de inkomsten en uitgaven op dit moment. In die zin geven de resultaten dan ook geen koopkrachtplaatje weer van de situatie in / Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord

9 2 Uitwerking Hieronder wordt ingegaan op de inkomsten en minimale uitgaven van de in de inleiding omschreven voorbeeldhuishoudens. Verder worden de landelijke tegemoetkomingen via de Wtcg en Cer aan bod en wordt ingegaan op de kosten van huishoudelijke hulp. Ten slotte komt de bestedingsruimte van de voorbeeldhuishoudens aan bod. 2.1 Inkomen De inkomens staan weergegeven in tabel 1. In de eerste rij staat de WWB- en de AOWuitkering weergegeven, inclusief de extra tegemoetkoming in de koopkracht (MKOB). Bij 130 procent van het social minimum is uitgegaan van 1,3 keer de toepasselijke WWBuitkering. Voor de inkomensgrens voor de bepaling van de maximale periodebijdrage Wmo is uitgegaan van de betreffende inkomensgrens van het CAK. Dat wil zeggen het verzamelinkomen uit 2010, waarbij geen rekening is gehouden met inkomensstijging. De inkomensgrens bedraagt in euro voor alleenstaanden ( euro voor 65 jaar of ouder) en euro voor meerpersoonshuishoudens ( eu ro voor 65 jaar of ouder). Tabel 1: Netto inkomen per maand* Alleenstaande, jonger dan 65 jaar Paar, jonger dan 65 jaar Alleenstaande, 65 jaar of ouder WWB/AOW-uitkering % sociaal minimum CAK-grens eigen bijdrage Wmo** * inclusief maximale toeslag (WWB), vakantietoeslag en MKOB ** op basis van verzamelinkomen in 2010, zonder loonstijging Paar, 65 jaar of ouder Uit tabel 1 valt af te lezen dat de het netto inkomen bij de inkomensgrens voor de eigen bijdrage Wmo voor 65-plussers onder het netto inkomen op 130 procent van de WWB ligt. In de begrotingen wordt naast het inkomen ook rekening gehouden met de zorgtoeslag. 2.2 Uitgaven Het Nibud beschikt over een groot aantal referentiecijfers over de bestedingen van huishoudens. Daarbij gaat het om minimaal onvermijdbare uitgaven en gemiddelde bestedingen. De eerste soort bedragen noemen we ook wel basisbedragen en de tweede soort bedragen duiden we aan als voorbeeldbedragen. Voor de voorbeeldsituaties zijn de van toepassing zijnde bedragen opgesomd. Vanwege de lage inkomensniveau s zijn alleen de basisbedragen gegeven. De begrotingen staan weergegeven in de bijlage. Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord / 4

10 Er moet in gedachten worden gehouden dat een belangrijke voorwaarde voor het rondkomen met een laag inkomen volgens de hier opgesomde basisbedragen is, dat er geen persoonlijk onvermijdbare uitgaven zijn. Chronisch zieken en gehancapten zullen relatief vaak dergelijke uitgaven hebben in verband met zorgkosten. Naast deze voorwaarde geldt ook dat om rond te kunnen komen volgens de hier opgestelde begrotingen, men zeer goed met geld moet kunnen omgaan. Uitgaven dienen netjes verspreid te worden over de maanden en men moet goedkope producten aanschaffen. Daarnaast wordt er vanuit gegaan dat men gebruik maakt van alle vormen van inkomensondersteuning waar men recht op heeft. We gaan er vanuit dat huishoudens die tegemoetkomingen ontvangen meerkosten maken die minstens gelijk zijn aan de hoogte van deze tegemoetkomingen. Ook in de situatie dat deze tegemoetkomingen worden afgeschaft, blijft men dezelfde meerkosten houden als in de oorspronkelijke situatie. Het is goed mogelijk dat veel chronisch zieken hogere meerkosten hebben in verband met zorg. Bij de interpretatie van de uitkomsten dient hiermee rekeninge gehouden te worden. In eerdere berekeningen die het Nibud heeft gemaakt voor de gemeente Den Haag (de minima-effectrapportage) zijn de gemiddelde meerkosten van chronisch zieken en gehandicapten in de berekeningen betrokken. Deze bedragen zijn inmiddels erg verouderd en zijn daarom niet meegenomen in de berekeningen in dit rapport. Bij de bespreking van de bevindingen zal hier nog aan worden gerefereerd. 2.3 Landelijke tegemoetkomingen en zorgkosten De landelijke tegemoetkomingen en de zorgkosten staan weergegeven in tabel 2. Uit tabel 2 valt af te lezen dat huishoudens onder de 65 jaar, waarvan er één persoon aanspraak kan maken op tegemoetkomingen voor zorgkosten elke maand minimaal 42,50 euro aan tegemoetkomingen ontvangt. Bij recht op de hoge tegemoetkoming uit de Wtcg is dat 62,50 euro. Voor huishoudens van 65 jaar of ouder is dat respectievelijk 38,50 euro of 55,50 euro. De kosten voor huishoudelijke hulp bedragen voor deze voorbeeldsituaties momenteel 13 euro voor huishoudens jonger dan 65 jaar en 19 euro per maand voor huishoudens van 65 jaar of ouder. Dit is gelijk aan de minimale eigen bijdrage voor de Wmo. Onder de eigen bijdrage staan de daadwerkelijke kosten voor huishoudelijke hulp (1) weergegeven. 5 / Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord

11 Tabel 2: Tegemoetkomingen en kosten voor huishoudelijke hulp per maand Alleenstaande, jonger dan 65 jaar Paar, jonger dan 65 jaar Alleenstaande, 65 jaar of ouder Paar, 65 jaar of ouder Tegemoetkomingen Wtcg (laag) 25,50 25,50 12,75 12,75 Wtcg (hoog) 42,50 42,50 29,75 29,75 Cer 7,00 7,00 7,00 7,00 Totaal (Wtcg laag) 32,50 32,50 19,75 19,75 Totaal (Wtcg hoog) 49,50 49,50 36,75 36,75 Kosten* Eigen bijdrage Wmo/AWBZ** 13,07 13,07 18,73 18,73 Huishoudelijke hulp 271,00 271,00 271,00 271,00 * afhankelijk van inkomen ** bedragen omgerekend naar maandbedragen, incl. korting van 33% Wtcg Er bestaat een lage en een hoge tegemoetkoming, die afhankelijk is van de mate van zorggebruik. De lage temoetkoming bedraagt 306 euro (153 voor 65 jaar of ouder) en de hoge tegemoetkoming 510 euro (357 euro voor 65 jaar of ouder). De algemene tegemoetkoming wordt uitgekeerd in november over het voorgaande kalenderjaar. Sinds 1 januari 2012 is een inkomensgrens ingevoerd. Alleenstaanden met een inkomen boven euro en paren met een inkomen boven euro hebben geen recht meer op de tegemoetkoming. Alle voorbeeldsituaties die hier behandeld worden komen in aanmerking voor de tegemoetkoming Cer De compensatie voor het verplichte eigen risico voor chronisch zieken bedraagt in euro (7 euro per maand) Eigen bijdrage Wmo/AWBZ De eigen bijdrage bedraagt minimaal 18 euro voor alleenstaanden en 25,80 voor meerpersoonshuishoudens. Omgerekend naar maandbedragen is dat respectievelijk 19,50 en 27,95 euro. Vanaf een bepaald inkomen is de eigen bijdrage hoger en afhankelijk van het inkomen. De inkomensgrenzen staan in paragraaf 2.1. Sinds 2009 kan de eigen bijdrage niet meer afgetrokken worden van de belasting. Ter compensatie is een kortingspercentage ingevoerd van 33 procent over de eigen bijdrage die automatisch door het CAK wordt verrekend. Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord / 6

12 2.3.4 Specifieke zorgkosten Voor een beperkt aantal zorgkosten is aftrek van de belastingen mogelijk. Hierbij gaat het om de zogenaamde specifieke zorgkosten voor: genees- en heelkundige hulp, voorgeschreven medicijnen, hulpmiddelen zoals steunzolen of een rolstoel, vervoer zoals reiskosten naar een huisarts of ziekenhuis, een dieet, extra gezinshulp, extra kleding en beddengoed, reiskosten ziekenbezoek. Voor sommige aftrekposten is een forfaitair bedrag vastgesteld, maar voor andere aftrekposten niet. Daarom is het niet mogelijk om een gemiddeld bedrag te geven waar chronisch zieken recht op hebben. De aftrek van specifieke zorgkosten is daarom niet meegenomen in de berekeningen voor de voorbeeldsituaties. Voor de aftrek bestaat ook een minimumbedrag. Deze drempel bedraagt 1,65 procent van het belastbaar inkomen. Bij chronisch zieken met een laag inkomen kan het voorkomen dat de heffingskortin gen hoger uitvallen dan de verschuldigde inkomstenbelasting. Zij hebben dan geen baat bij de aftrek van specifieke zorgkosten. Daarom is de tegemoetkoming voor specifieke zorgkosten (TSZ) ingesteld. De specifieke zorgkosten die worden opgevoerd kunnen door deze regeling toch ten gelde worden gemaakt. Omdat de aftrek van specifieke zorgkosten niet wordt meegenomen in de berekeningen, speelt de TSZ ook geen rol Kosten voor huishoudelijke hulp De tarieven voor huishoudelijke hulp in de gemeente Den Haag bedragen 20,88 euro voor huishoudeljike hulp 1 (HH1) en 23,60 euro voor huishoudelijke hulp 2 (HH2). In de berekeningen is aangesloten bij de berekeningen van de gemeente Den Haag en gekozen voor 3 uur HH1 per week gedurende 4 weken en 3 uur HH2 per week gedurende vier weken: HH per uur x3 uur per week x4 weken = 250,56 per periode van 4 weken. HH per uur x3 uur per week x4 weken = 283,20 per periode van 4 weken. Uitgedrukt in maandbedragen, is dat 271,44 euro voor HH1 en 306,80 voor HH Koopkracht In tabel 3 staan de koopkrachtveranderingen voor de periode weergegeven. Deze cijfers zijn afkomstig uit het onderzoek dat het Nibud heeft uitgevoerd naar aanleiding van het Regeerakkoord. Dit betreffen koopkrachtveranderingen voor huishoudens zonder zorgkosten met een WWB/AOW-uitkering en huishoudens met een inkomen vergelijkbaar met de inkomensgrens voor de inkomensafhankelijke bijdrage Wmo. 7 / Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord

13 Af te lezen valt dat een alleenstaande met een bijstandsuitkering er in 2017 ten opzichte van ,8 procent in koopkracht op achteruit gaat. Dat is een koopkrachtdaling van 9 euro per maand. Tabel 3: Koopkrachtveranderingen voor huishoudens zonder zorgkosten Koopkrachtverandering (%) Bedrag in euro s per maand WWB/AOW-niveau alleenstaande 65-min -0,8% -9 paar 65-min -1,2% -19 alleenstaande 65-plus 2,3% 30 paar 65-plus 1,1% 19 CAK-inkomensgrens alleenstaande 65-min 4,6% 65 paar 65-min 2,0% 40 alleenstaande 65-plus -0,2% - 3 paar 65-plus -1,3% - 26 Huishoudens met een bijstandsuitkering gaan er in koopkracht op achteruit. Dat komt voornamelijk door de afbouw van de dubbele heffingskorting in het referentieminimumloon. Huishoudens met een AOW-uitkering gaan er in koopkracht op vooruit. Dat komt door de lagere inkomensafhankelijke bijdrage voor de zorgverzekeringswet. Huishoudens jonger dan 65 jaar met een inkomen gelijk aan de inkomensgrens voor de inkomensafhankelijke bijdrage Wmo gaan er in koopkracht op vooruit. Dat komt doordat de algemene heffingskorting en de arbeidskorting omhoog gaan. Ouderen met een klein aanvullend pensioen gaan er in koopkracht op achteruit doordat de aanvullende pensioenen gemiddeld genomen iets gekort worden. 2.5 Bestedingsruimte In onderstaande tabel staat voor de verschillende voorbeeldsituaties en inkomensniveaus de tegemoetkomingen, de zorgkosten en de bestedingsruimte weergegeven. Er is onderscheid gemaakt tussen de huidige situatie aan de linkerkant en de gevolgen van het beperken van een aantal tegemoetkomingen voor zorgkosten zoals omschreven in het Regeerakkoord aan de rechterkant. Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord / 8

14 2.5.1 Huidige situatie Af te lezen valt dat een huishouden jonger dan 65 jaar momenteel (minimaal) 33 euro per maand ontvangt via de Wtcg en de Cer. Een huishoudens van 65 jaar of ouder ontvangt (minimaal) 20 euro per maand. De zorgkosten zijn gelijkgesteld aan de hoogte van de tegemoetkomingen, waar de kosten voor de huishoudelijke hulp bij zijn opgeteld. Dat is ofwel de eigen bijdrage Wmo of de daadwerkelijke kosten. De kosten bedragen hiermee 46 euro voor een huishouden jonger dan 65 jaar en 39 euro voor een huishouden van 65 jaar of ouder. De kosten min de tegemoetkomingen bedragen enkel de kosten voor de eigen bijdrage Wmo. De bestedingsruimte, het saldo van de inkomsten en de minimaal noodzakelijk uitgaven bedraagt 0 euro voor alleenstaanden en paren met een bijstandsuitkering. In dit geval betekent dat dat er onvoldoende bestedingsruimte is voor alle minimaal noodzakelijke uitgaven én het pakket voor sociale participatie samen. Zonder rekening te houden met dit pakket, zijn de minimaal noodzakelijke uitgaven wel betaalbaar. Voor de overige huishoudtypen en inkomensniveaus is het saldo positief. 9 / Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord

15 Tabel 4: Overzicht tegemoetkomingen, kosten en bestedingsruimte Huidige situatie Beperking zorgkosten RA tegemoetkomingen tegemoetkomingen 100% 130% CAK-grens 100% 130% CAK-grens alleenstaande 65-min paar 65-min alleenstaande 65-plus paar 65-plus kosten huishoudelijke hulp kosten huishoudelijke hulp 100% 130% CAK-grens 100% 130% CAK-grens alleenstaande 65-min paar 65-min alleenstaande 65-plus paar 65-plus kosten min tegemoetkomingen kosten min tegemoetkomingen 100% 130% CAK-grens 100% 130% CAK-grens alleenstaande 65-min paar 65-min alleenstaande 65-plus paar 65-plus bestedingsruimte bestedingsruimte 100% 130% CAK-grens 100% 130% CAK-grens alleenstaande 65-min paar 65-min alleenstaande 65-plus paar 65-plus Maatregelen uit het Regeerakkoord De gevolgen van de maatregelen uit het Regeerakkoord op de huidige situatie staat weergegeven aan de rechterkant van tabel 4. De tegemoetkomingen Wtcg en Cer worden afgeschaft. De kosten blijven gelijk aan de huidige situatie, maar nemen voor huishoudens met een inkomen gelijk aan de inkomensgrens voor de inkomensafhankelijke bijdrage Wmo toe als zij niet meer de eigen bijdrage verschuldigd zijn, maar de daadwerkelijke kosten van huishoudelijke hulp. Voor de bestedingsruimte betekent dit dat alle onderzochte huishoudtypen ondanks deze hogere eigen betalingen alle minimaal noodzakelijke uitgaven uit het basispakket kunnen doen. Alleen de alleenstaande en het paar met een bijstandsuitkering en de alleenstaande 65-plusser met een inkomen op de huidige grens voor de inkomensafhankelijke eigen bijdrage Wmo hebben onvoldoende bestedingsruimte om Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord / 10

16 alle minimaal noodzakelijke uitgaven uit het basispakket te kunnen doen én daarnaast de uitgaven uit het pakket voor sociale participatie. Zoals eerder reeds vermeld dient hierbij rekening te worden gehouden dat men Zeer goed met geld moet kunnen omgaan; Alle vormen van inkomensondersteuning moet aanvragen; Geen persoonlijk onvermijdbare uitgaven heeft. In relatie tot het laatste punt: In deze voorbeelden is het waarschijnlijk dat men geconfronteerd wordt met extra zorgkosten en daardoor hogere uitgaven heeft. In het onderzoek dat het Nibud in 2011 voor de gemeente Den Haag heeft uitgevoerd (minima-effectrapportage) is gerekend met gemiddelde meerkosten voor chronisch zieken en gehandicapten van 177 euro. Dit bedrag is afkomstig uit onderzoek dat het Nibud heeft uitgevoerd in en is daarmee erg gedateerd. Het is onbekend hoe de gemiddelde meerkosten van chronisch zieken en gehandicapten zich de afgelopen jaren hebben ontwikkeld. Wel is het zo dat een bedrag van 177 euro bovenop de reeds gespecificeerde zorgkosten voor alle voorbeeldhuishoudens betaalbaar is behalve voor huishoudens met een bijstandsuitkering en alleenstaande ouderen met een inkomen op de inkomensgrens voor de inkomensafhankelijke bijdrage Wmo Afname van de bestedingsruimte In tabel 5 staat de afname van de bestedingsruimte door het afschaffen van de tegemoetkomingen voor de zorg samengevat zoals hiervoor berekend is. Af te lezen valt dat een alleenstaande met een bijstandsuitkering 33 euro per maand minder bestedingsruimte heeft. Uitgedrukt als percentage ten opzichte van het besteedbare inkomen is dat een afname van 3,2 procent. Het gaat hierbij niet om een afname van de koopkracht. Er is immers alleen gerekend met de inkomsten en uitgaven van dit moment. Tabel 5: Lagere bestedingsruimte door afschaffen tegemoetkomingen zorgkosten verschil bestedingsruimte ( /maand) verschil bestedingsruimte (%) 100% 130% CAK-grens 100% 130% CAK-grens alleenstaande 65-min ,2% -2,5% -19,2% paar 65-min ,2% -1,7% -14,8% alleenstaande 65-plus ,7% -19,1% -20,8% paar 65-plus ,2% -13,7% -14,6% 3 Een onderzoek naar de financiele positie van chronisch zieken en gehandicapten, Nibud/iRv, / Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord

17 Vooral voor huishoudens waarvan verondersteld wordt dat zij de huishoudelijke hulp zelf moeten betalen en nu de maximale eigen bijdrage Wmo betalen neemt de bestedingsruimte fors af. In het Regeerakkoord is opgenomen dat voor het afschaffen van de tegemoetkomingen in de zorgkosten en de beperking van de huishoudelijke hulp budget wordt vrijgemaakt voor gemeenten en hiervoor mogelijk een landelijke regeling wordt ingesteld. De resultaten van de gemaakte berekeningen geven aan dat er grote verschillen bestaan tussen de huidige eigen bijdrage Wmo en de kosten voor huishoudelijke hulp op en net boven de inkomensgrens vanaf waar de eigen bijdrage inkomensafhankelijk wordt. Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord / 12

18 3 Conclusies Voor een aantal voorbeeldsituaties is in dit rapport in kaart gebracht wat het betekent als de landelijke tegemoetkomingen voor zorgkosten op dit moment zouden worden afgeschaft en huishoudens vanaf een bepaalde inkomensgrens niet meer de eigen bijdrage Wmo betalen voor huishoudelijke hulp maar de daadwerkelijke kosten. Dat betekent een afname van de bestedingsruimte. Voor alle voorbeelden blijven de minimaal noodzakelijke uitgaven betaalbaar. Als naast de minimale uitgaven rekening wordt gehouden met een pakket met uitgaven voor sociale participatie, dan kunnen huishoudens met een bijstandsuitkering niet al deze uitgaven bekostigen. Dit verschijnsel doet zich ook voor bij alleenstaande ouderen met een inkomen gelijk aan de inkomensgrens vanaf waar de eigen bijdrage Wmo inkomensafhankelijk wordt. Hieronder wordt voor de voorbeeldhuishoudens de verandering van de statische koopkracht in de periode samengevat en daarnaast beschreven hoeveel de bestedingsruimte daalt als op dit moment de Wtcg en de Cer worden afgeschaft en huishoudens vanaf een bepaald inkomen de kosten voor huishoudelijke hulp zelf moeten betalen in plaats van de eigen bijdrage Wmo. De daling van de bestedingsruimte is niet direct te vertalen in een aanvullende daling of een mindere toenname van de koopkracht, omdat gekeken is naar het inkomsten- en uitgavenplaatje van dit moment. Daarnaast moet bedacht worden dat het de bedoeling is dat gemeenten de tegemoetkomingen in de toekomst moeten gaan uitkeren. Dat is niet meegenomen in deze berekeningen, omdat momenteel nog onduidelijk is in welke vorm dat moet gaan plaatsvinden. Alleenstaanden en paren met een WWB/AOW-uitkering De statische koopkracht voor alleenstaanden en paren met een bijstandsuitkering daalt in de periode van met 0,8 en 1,2 procent. Als dergelijke huishoudens momenteel gebruik maken van landelijke tegemoetkomingen vanuit de Wtcg en de Cer, dan zal de koopkracht waarschijnlijk harder dalen als deze tegemoetkomingen worden afgeschaft en de gemeente dit niet compenseert. De bestedingsruimte voor deze huishoudens neemt door het afschaffen van de Wtcg en de Cer af met 33 euro per maand. Hierdoor kunnen zij nog wel de minimaal noodzakelijke uitgaven uit het basispakket betalen, maar daarnaast niet ook nog alle uitgaven voor sociale participatie bekostigen. De koopkracht voor ouderen met een AOW-uitkering stijgt in de periode met 1,1 tot 2,3 procent. Voor hen daalt de bestedingsruimte door het afschaffen van de Wtcg en de Cer met 20 euro per maand. Ondanks deze daling kunnen de minimale uitgaven uit het basispakket en de uitgaven aan sociale participatie nog wel worden gedaan. 13 / Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord

19 Alleenstaanden en paren met een inkomen op de inkomensgrens voor de inkomensafhankelijke eigen bijdrage Wmo Alleenstaanden en paren jonger dan 65 jaar met een inkomen op de inkomensgrens voor de inkomensafhankelijke bijdrage Wmo gaan er in de periode ,0 tot 4,6 procent in koopkracht op vooruit. Door het afschaffen van de Wtcg en de Cer daalt de bestedingsruimte voor deze huishoudens als zij deze tegemoetkomingen nu wel ontvangen. En als deze huishoudens de kosten voor huishoudelijke hulp zelf zouden moeten betalen in plaats van de eigen bijdrage Wmo en hier geen tegemoetkoming vanuit de gemeente tegenover staat, dan daalt de bestedingsruimte met 291 euro per maand. De minimale uitgaven uit het basispakket blijven nog wel betaalbaar, evenals de uitgaven voor sociale participatie. Alleenstaande ouderen en paren met een inkomen ter hoogte van de inkomensgrens voor de inkomensafhankelijke bijdrage Wmo gaan er in de periode ,2 tot 1,3 procent in koopkracht op achteruit. Als deze huishoudens recht hebben op de Wtcg en de Cer en deze tegemoetkomingen vervallen en als zij daarnaast de kosten voor huishoudelijke hulp zelf moeten betalen in plaats van de eigen bijdrage Wmo, dan daalt de bestedingsruimte met 272 euro per maand als de gemeente geen tegemoetkomingen verstrekt. Alleenstaanden kunnen hierdoor in tegenstelling tot paren niet meer alle uitgaven aan sociale participatie bekostigen naast de minimaal noodzakelijke uitgaven uit het basispakket. Alleenstaanden en paren met een inkomen op 130 procent van het minimum Voor werkenden met een inkomen rond 130 procent van het sociaal minimum daalt de bestedingsruimte door het afschaffen van de Wtcg en de Cer met 33 euro per maand. Voor deze huishoudens zijn eerder geen koopkrachtberekeningen gemaakt, maar het is aannemelijk dat de koopkracht net als voor de iets hogere inkomens stijgt. De minimale uitgaven en de uitgaven voor sociale participatie blijven betaalbaar ondanks de lagere bestedingsruimte. Gepensioneerden met een inkomen ter hoogte van 130 procent van het sociaal minimum gaan er in de periode in koopkracht waarschijnlijk iets op achteruit. Er zijn eerder geen koopkrachtberekeningen gemaakt voor huishoudens met een vergelijkbaar inkomen, maar het is aannemelijk dat ze er ongeveer evenveel in koopkracht op achteruit gaan als gepensioneerden met een inkomen rond de inkomensgrens voor de inkomensafhankelijke bijdrage Wmo. Als deze huishoudens geen recht meer hebben op de Wtcg en de Cer en daarnaast vanwege hun inkomen de kosten voor huishoudelijke hulp zelf moeten betalen in plaats van de eigen bijdrage Wmo, dan daalt de bestedingsruimte met 272 euro per maand. Ondanks deze daling van de bestedingsruimte zijn de minimale uitgaven uit het basispakket en daarnaast de uitgaven voor sociale participatie wel betaalbaar. Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord / 14

20 15 / Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord

21 Bijlage: begrotingen Bij deze voorbeeldbegroting zijn we uitgegaan van een situatie waarin geen schulden zijn, en geen andere bronnen (bijvoorbeeld spaartegoeden) kunnen worden aangesproken. Wat betreft de uitgaven zijn in de voorbeeldbegrotingen eerst de basis bedragen voor de voor iedereen onvermijdbare uitgavenposten (bijvoorbeeld huur en voeding) ingevuld. Wat dan nog van het inkomen resteert, is als één bedrag opgenomen. Dit restbedrag is beschikbaar voor de posten die met een * zijn gemerkt. Het kan ook gebruikt worden om extra geld te besteden aan de posten waar wel al een bedrag staat ingevuld. Bij de uitgavenposten die met een * gemerkt zijn, staan geen bedragen omdat er geen minimumbedragen voor te geven zijn. Ook de met een * gemerkte posten kunnen in individuele situaties deels onvermijdbaar zijn. De vaste lasten zijn in dit voorbeeld relatief laag gehouden. Als huur is de basishuur van de huurtoeslag aangehouden. Voor energiekosten zijn minimale bedragen opgenomen. Het bedrag tussen haakjes bij de heffingen is een indicatie van het bedrag dat gemiddeld nodig is als er helemaal geen kwijtschelding voor de heffingen geldt. In de post verzekeringen is uitgegaan van de gemiddelde premie voor de zorgverzekering, de inboedel-, aansprakelijkheids-, en begrafenisverzekering (voor volwassenen tot 65 jaar). Er zijn geen kosten opgenomen voor contributies, lidmaatschappen of een abonnement op een dagblad. De uitgavenposten telefoon, kabelabonnement en internet zijn samengevoegd in de voorbeeldbegrotingen. Voor elk huishouden is een bedrag opgenomen voor één goedkope mobiele telefoon, televisie via de kabel en een computer met internetverbinding (via de kabel). Bij de reserveringsuitgaven staan de bedragen genoemd die een huishouden in principe zou moeten reserveren om deze onregelmatige uitgaven te kunnen betalen. Voor de post inventaris is uitgegaan van een situatie waarin een volledige inboedel aanwezig is, die geleidelijk aan wordt vervangen. In deze post is ook een klein bedrag opgenomen voor het onderhoud van een huurwoning. Ook voor de huishoudelijke uitgaven zijn minimale bedragen opgenomen. In de post diversen is rekening gehouden met de kosten van een identiteitskaart (legitimatieplicht voor personen vanaf 14 jaar) en de kosten van een betaalrekening (bankpas, tweewekelijkse afschriften). Voor sociale participatie zoals contributies en lidmaatschappen, op bezoek gaan en bezoek ontvangen, en op vakantie gaan is een bedrag opgenomen. Voor de tegemoetkomingen voor zorgkosten zijn de Wtcg en de Cer bij de inkomsten opgenomen. De eigen bijdrage Wmo zijn en de huishoudelijke hulp zijn bij de post extra ziektekosten opgenomen. Evenals de zorgkosten die gelijk zijn gesteld aan de hoogte Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord / 16

22 van de tegemoetkomingen. We gaan er vanuit dat de situaties die de huishoudelijke hulp helemaal zelf moeten (gaan) betalen verder geen eigen bijdrage voor Wmo/AWBZ verschuldigd zijn. 17 / Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord

23 Alleenstaande en (echt)paar, WWB-uitkering (juli 2012) Bedragen per maand Alleenstaande, Twee personen WWB WWB huidig RA huidig RA INKOMEN Minimuminkomen Vakantietoeslag Zorgtoeslag Huurtoeslag Wtcg laag Wtcg hoog Cer TOTAAL INKOMSTEN (Wtcg laag) TOTAAL INKOMSTEN (Wtcg hoog) UITGAVEN Huur of hypotheek Gas en andere brandstoffen Elektriciteit Water 8 12 Heffingen * * Telefoon, kabel en internet Verzekeringen School- en studiekosten 0 0 Contributies en abonnementen * * Vervoerskosten * * VASTE LASTEN Kleding Inventaris, onderhoud huis, tuin Extra ziektekosten eigen bijdrage Wmo huishoudelijke hulp bijkomende kosten (Wtcg laag) bijkomende kosten (Wtcg hoog) Vrijetijdsuitgaven * * Uitgaan * * Vakantie en weekenden * * RESERVERINGSUITGAVEN (laag) RESERVERINGSUITGAVEN (hoog) Voeding Roken * * Was- en schoonmaakartikelen 7 8 Persoonlijke verzorging Huishoudelijke hulp e.d. * * Huisdieren * * Diversen (postzegels, bloemen) Geschenken, donaties * * Openbaar vervoer, fiets Zakgeld * * HUISHOUDGELD SALDO (Wtcg laag) SALDO (Wtcg hoog) SOCIALE PARTICIPATIE SALDO (Wtcg laag) SALDO (Wtcg hoog) Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord / 18

24 Alleenstaande en (echt)paar, AOW-uitkering (juli 2012) Bedragen per maand Alleenstaande, Twee personen, AOW AOW huidig RA huidig RA INKOMEN Minimuminkomen Vakantietoeslag Zorgtoeslag Huurtoeslag Wtcg laag Wtcg hoog Cer TOTAAL INKOMSTEN (Wtcg laag) TOTAAL INKOMSTEN (Wtcg hoog) UITGAVEN Huur of hypotheek Gas en andere brandstoffen Elektriciteit Water 8 12 Heffingen * * Telefoon, kabel en internet Verzekeringen School- en studiekosten 0 0 Contributies en abonnementen * * Vervoerskosten * * VASTE LASTEN Kleding Inventaris, onderhoud huis, tuin Extra ziektekosten eigen bijdrage Wmo huishoudelijke hulp bijkomende kosten (Wtcg laag) bijkomende kosten (Wtcg hoog) Vrijetijdsuitgaven * * Uitgaan * * Vakantie en weekenden * * RESERVERINGSUITGAVEN (laag) RESERVERINGSUITGAVEN (hoog) Voeding Roken * * Was- en schoonmaakartikelen 7 8 Persoonlijke verzorging Huishoudelijke hulp e.d. * * Huisdieren * * Diversen (postzegels, bloemen) Geschenken, donaties * * Openbaar vervoer, fiets Zakgeld * * HUISHOUDGELD SALDO (Wtcg laag) SALDO (Wtcg hoog) SOCIALE PARTICIPATIE SALDO (Wtcg laag) SALDO (Wtcg hoog) / Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord

25 Alleenstaande en (echt)paar 65 min, 130% WWB-uitkering (juli 2012) Bedragen per maand Alleenstaande, Twee personen WWB huidig RA WWB huidig RA INKOMEN Minimuminkomen Vakantietoeslag Zorgtoeslag Huurtoeslag Wtcg laag Wtcg hoog Cer TOTAAL INKOMSTEN (Wtcg laag) TOTAAL INKOMSTEN (Wtcg hoog) UITGAVEN Huur of hypotheek Gas en andere brandstoffen Elektriciteit Water 8 12 Heffingen * * Telefoon, kabel en internet Verzekeringen School- en studiekosten 0 0 Contributies en abonnementen * * Vervoerskosten * * VASTE LASTEN Kleding Inventaris, onderhoud huis, tuin Extra ziektekosten eigen bijdrage Wmo huishoudelijke hulp bijkomende kosten (Wtcg laag) bijkomende kosten (Wtcg hoog) Vrijetijdsuitgaven * * Uitgaan * * Vakantie en weekenden * * RESERVERINGSUITGAVEN (laag) RESERVERINGSUITGAVEN (hoog) Voeding Roken * * Was- en schoonmaakartikelen 7 8 Persoonlijke verzorging Huishoudelijke hulp e.d. * * Huisdieren * * Diversen (postzegels, bloemen) Geschenken, donaties * * Openbaar vervoer, fiets Zakgeld * * HUISHOUDGELD SALDO (Wtcg laag) SALDO (Wtcg hoog) SOCIALE PARTICIPATIE SALDO (Wtcg laag) SALDO (Wtcg hoog) Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord / 20

26 Alleenstaande en (echt)paar 65 plus, 130% WWB-uitkering (juli 2012) Bedragen per maand Alleenstaande, Twee personen, AOW huidig RA AOW huidig RA INKOMEN Minimuminkomen Vakantietoeslag Zorgtoeslag Huurtoeslag Wtcg laag Wtcg hoog Cer TOTAAL INKOMSTEN (Wtcg laag) TOTAAL INKOMSTEN (Wtcg hoog) UITGAVEN Huur of hypotheek Gas en andere brandstoffen Elektriciteit Water 8 12 Heffingen * * Telefoon, kabel en internet Verzekeringen School- en studiekosten 0 0 Contributies en abonnementen * * Vervoerskosten * * VASTE LASTEN Kleding Inventaris, onderhoud huis, tuin Extra ziektekosten eigen bijdrage Wmo huishoudelijke hulp bijkomende kosten (Wtcg laag) bijkomende kosten (Wtcg hoog) Vrijetijdsuitgaven * * Uitgaan * * Vakantie en weekenden * * RESERVERINGSUITGAVEN (laag) RESERVERINGSUITGAVEN (hoog) Voeding Roken * * Was- en schoonmaakartikelen 7 8 Persoonlijke verzorging Huishoudelijke hulp e.d. * * Huisdieren * * Diversen (postzegels, bloemen) Geschenken, donaties * * Openbaar vervoer, fiets Zakgeld * * HUISHOUDGELD SALDO (Wtcg laag) SALDO (Wtcg hoog) SOCIALE PARTICIPATIE SALDO (Wtcg laag) SALDO (Wtcg hoog) / Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord

27 Alleenstaande en (echt)paar 65 min, inkomen CAK grens (2012) Bedragen per maand Alleenstaande, Twee personen WWB huidig RA WWB huidig RA INKOMEN Minimuminkomen Vakantietoeslag Zorgtoeslag Huurtoeslag Wtcg laag Wtcg hoog Cer TOTAAL INKOMSTEN (Wtcg laag) TOTAAL INKOMSTEN (Wtcg hoog) UITGAVEN Huur of hypotheek Gas en andere brandstoffen Elektriciteit Water 8 12 Heffingen * * Telefoon, kabel en internet Verzekeringen School- en studiekosten 0 0 Contributies en abonnementen * * Vervoerskosten * * VASTE LASTEN Kleding Inventaris, onderhoud huis, tuin Extra ziektekosten eigen bijdrage Wmo huishoudelijke hulp bijkomende kosten (Wtcg laag) bijkomende kosten (Wtcg hoog) Vrijetijdsuitgaven * * Uitgaan * * Vakantie en weekenden * * RESERVERINGSUITGAVEN (laag) RESERVERINGSUITGAVEN (hoog) Voeding Roken * * Was- en schoonmaakartikelen 7 8 Persoonlijke verzorging Huishoudelijke hulp e.d. * * Huisdieren * * Diversen (postzegels, bloemen) Geschenken, donaties * * Openbaar vervoer, fiets Zakgeld * * HUISHOUDGELD SALDO (Wtcg laag) SALDO (Wtcg hoog) SOCIALE PARTICIPATIE SALDO (Wtcg laag) SALDO (Wtcg hoog) Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord / 22

28 Alleenstaande en (echt)paar 65 plus, inkomen CAK grens (2012) Bedragen per maand Alleenstaande, Twee personen, AOW huidig RA AOW huidig RA INKOMEN Minimuminkomen Vakantietoeslag Zorgtoeslag Huurtoeslag Wtcg laag Wtcg hoog Cer TOTAAL INKOMSTEN (Wtcg laag) TOTAAL INKOMSTEN (Wtcg hoog) UITGAVEN Huur of hypotheek Gas en andere brandstoffen Elektriciteit Water 8 12 Heffingen * * Telefoon, kabel en internet Verzekeringen School- en studiekosten 0 0 Contributies en abonnementen * * Vervoerskosten * * VASTE LASTEN Kleding Inventaris, onderhoud huis, tuin Extra ziektekosten eigen bijdrage Wmo huishoudelijke hulp bijkomende kosten (Wtcg laag) bijkomende kosten (Wtcg hoog) Vrijetijdsuitgaven * * Uitgaan * * Vakantie en weekenden * * RESERVERINGSUITGAVEN (laag) RESERVERINGSUITGAVEN (hoog) Voeding Roken * * Was- en schoonmaakartikelen 7 8 Persoonlijke verzorging Huishoudelijke hulp e.d. * * Huisdieren * * Diversen (postzegels, bloemen) Geschenken, donaties * * Openbaar vervoer, fiets Zakgeld * * HUISHOUDGELD SALDO (Wtcg laag) SALDO (Wtcg hoog) SOCIALE PARTICIPATIE SALDO (Wtcg laag) SALDO (Wtcg hoog) / Effecten van zorgmaatregelen uit het regeerakkoord