JAARVERSLAG DE EENDRAGT PENSIOEN N.V.

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2010

2 Jaarrekening Jaarverslag 2006 JAARVERSLAG DE EENDRAGT PENSIOEN N.V English Summary Toelichting Jaarrekening 17 mei 2011 Dit verslag is vastgesteld overeenkomstig Artikel 23, lid 2 van de statuten.

3 JAARVERSLAG 2010 PERSONALIA Raad van Commissarissen Mr. R.E. Rogaar (voorzitter, externe deskundige) K.C. Jonasse (op voordracht werknemers) Ing. J.M.M. Orie (op voordracht niet-actieven) J.W. Rietmulder (externe deskundige, op voordracht directie) L. Zegers RA (op voordracht verzekeringnemers) Beleggingscommissie D. Wenting AAG RBA (voorzitter, externe deskundige) Drs. E.M. Knoope RBA (externe deskundige) Drs. J.B. Molenkamp RBA RO (externe deskundige) W. Stutvoet (namens de verzekerden) tot en met 31 december 2010 H. van der Zwaag RA (namens de verzekerden) Drs. B.G. Broens (namens de verzekerden) vanaf 1 januari 2011 Directie Drs. P.D.H. Menco RBA A. Nieuwenhuizen, actuarieel analist AG Certificerend actuaris E. Nebbeling Actuaris AG, Actimos Accountant W. Teeuwissen RA, KPMG Accountants N.V. 2

4 Jaarverslag 2010 Inhoudsopgave Jaarverslag 2006 Kerncijfers 4 Curriculum Vitae Raad van Commissarissen en Directie 5 Verslag Raad van Commissarissen 7 Verslag Directie 11 Pensioenen 18 Beleggingen 23 Ontwikkelingen na balansdatum 40 Jaarrekening Balans 42 Winst- en verliesrekening 44 Kasstroomoverzicht 45 Actuariële resultatenanalyse 46 Toelichting jaarrekening 47 Algemeen 49 Verslaggevingskader 58 Balansposten 59 Technische voorzieningen 60 Winst- en verliesrekening 62 Toelichting balans 63 Toelichting winst- en verliesrekening 72 Toelichting actuariële resultatenanalyse 76 Overige gegevens Resultaatbestemming 80 Controleverklaring 81 English Summary 83 Bijlage verzekerde ondernemingen 89 3

5 JAARVERSLAG 2010 Jaarverslag kerncijfers Ultimo Aantal polissen Actieve deelnemers Arbeidsongeschikte deelnemers Premievrij verzekerden Gepensioneerden Premies/koopsommen 180,3 82,9 Waardeoverdrachten: Inkomend 4,2 2,3 Uitgaand 2,3 1,7 Uitkeringen 47,6 41,8 Pensioenverplichtingen 1.064,6 790,6 Mutatie eigen vermogen -63,5 18,0 Beleggingen: Belegd vermogen 1.255, ,4 Beleggingsinkomen 47,7 39,4 bedragen in miljoenen euro s 4

6 CURRICULUM VITAE RAAD VAN COMMISSARISSEN EN DIRECTIE Raad van Commissarissen Jaarverslag 2006 Mr. R.E. Rogaar (voorzitter, extern deskundige, 66) Beroep: gepensioneerd (voormalig voorzitter directie Theodoor Gilissen Bankiers) Commissariaten Voorzitter van de Raad van Commissarissen van De Eendragt Pensioen NV Lid van de Raad van Commissarissen van Koninklijke Brill N.V. Lid van de Raad van Commissarissen Darlin N.V. Lid van de Raad van Commissarissen Vereeniging Nederlandsch Historisch Scheepvaart Museum Nevenfuncties Treasurer Europa Nostra Penningmeester Stichting Jan Brouwer Fonds Penningmeester Koninklijke Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen Bestuurslid Sirtema Stichting Bestuurslid Stichting Erik Hazelhoff Roelfzema Prijs Benoemd: december 2006 Aftreden volgens rooster: december 2012 K.C. Jonasse (op voordracht werknemers, 50) Beroep: financieel controller Owens Corning Veil Netherlands B.V. Benoemd: december 2008 Aftreden volgens rooster: december 2013 Ing. J.M.M. Orie (op voordracht gepensioneerden, 64) Beroep: gepensioneerd (voormalig bedrijfsmanager Owens Corning) Nevenfuncties Betrokken bij en actief in diverse organisaties op sociaal-charitatief terrein. Herbenoemd: november 2010 Aftreden volgens rooster: november 2014 J.W. Rietmulder (externe deskundige, op voordracht directie, 60) Beroep: zelfstandig pensioenadviseur en interim manager Nevenfuncties Docent bij Stichting Pensioenopleidingen (SPO) en het Actuarieel Instituut (AI) Erevoorzitter van de Kring van Pensioenspecialisten Herbenoemd: november 2010 Aftreden volgens rooster: november

7 JAARVERSLAG 2010 Jaarverslag L. Zegers RA (op voordracht verzekeringnemers, 42) Beroep: financieel directeur en groepscontroller bij respectievelijk Loparex B.V. en de Loparex Group. Nevenfuncties Bestuurslid diverse charitatieve instellingen Benoemd: december 2006 Aftreden volgens rooster: december 2011 Directie Drs. P.D.H. Menco RBA (Algemeen directeur, 54) Nevenfuncties Lid Beleggingscommissie Stichting Alcatel-Lucent Pensioenfonds Lid Beleggingscommissie Stichting Pensioenfonds IBM Nederland Lid Advisory Board Aberdeen Balanced Property Fund Lid Advisory Board Institutional Investor Bestuurslid diverse charitatieve instellingen In dienst sinds: 2004 A. Nieuwenhuizen, actuarieel analist AG (Directeur, 54) In dienst sinds:

8 VERSLAG RAAD VAN COMMISSARISSEN Gedurende 2010 heeft de Raad van Commissarissen (RvC) van De Eendragt Pensioen N.V. (De Eendragt) vijf maal vergaderd. Daarnaast zijn vier verschillende commissies meerdere malen met steeds twee RvC-leden met de Directie nader ingegaan op specifieke onderwerpen. Ook hebben individuele leden van de RvC geregeld contact met de Directie over uiteenlopende onderwerpen. Jaarverslag 2006 Tijdens de formele vergaderingen heeft de RvC zich gebogen over onder andere: - het jaarverslag de rapportage van de certificerend actuaris - de toereikendheidstoets - diverse tussentijdse uitvragen door De Nederlandsche Bank (DNB) - de bevindingen en aanbevelingen van de accountant - behaalde resultaten en budgettering (korte en lange termijn) - de consequenties van de aanpassingen in de overlevingstafels - de beheers- en controlesystemen - de strategie van de vennootschap - het acquisitiebeleid en potentiële verzekeringnemers - het risicobeleid en beheersing van algemene en specifieke risico s - de compliance, waaronder het self assessment van het Verbond van Verzekeraars en de herziene interne gedragscodes - het beleggingsbeleid in algemene zin en de behaalde rendementen - de goedkeuring van de basis van het beleggingsbeleid in het beleggingsplan de rapportage door de voorzitter van de Beleggingscommissie - de afdekking van het renterisico op de verplichtingen - het indexatiebeleid voor de Solidaire Portefeuille - de benoeming van een lid van de Beleggingscommissie - de personele bezetting en de groei van de organisatie - de organisatie ontwikkeling - de remuneratie van de Raad van Commissarissen - de korte termijn targets voor de Directie. Medio 2010 heeft de RvC tezamen met de Directie en de CFO zich een dag teruggetrokken voor een nadere beschouwing van diverse strategische vraagstukken ten aanzien van de vennootschap, waaronder Solvency II, de versterking van het eigen vermogen en dienstenmarketing. De RvC heeft overleg gevoerd met de accountant, de certificerend actuaris van de vennootschap en de voorzitter van de Beleggingscommissie. In afwezigheid van de Directie werd het functioneren van de Directie geëvalueerd, alsmede dat van de RvCleden zelf. Tevens werd het remuneratiepakket van de RvC geëvalueerd en aangepast aan de toegenomen werkzaamheden onder meer van de ingestelde RvC commissies. 7

9 JAARVERSLAG 2010 Jaarverslag Commissievergaderingen De RvC heeft in 2008 vier commissies in het leven geroepen om met de Directie dieper in te kunnen gaan op specifieke onderwerpen. Het zijn de auditcommissie, het beleggingscomité, de HRM-commissie en de verzekeringscommissie. De auditcommissie heeft in 2010 eenmaal vergaderd in oktober. In deze bijeenkomst werd aandacht besteed aan: - het self assessment van het Verbond van Verzekeraars - het accountantsverslag de voorbereiding van het jaarwerk Solvency II en QIS5 - diverse organisatieprojecten. Het beleggingscomité, aangevuld met de voorzitter van de Beleggingscommissie van De Eendragt, heeft eenmaal vergaderd in september. Daarbij zijn de volgende onderwerpen besproken: - het verslag van de voorzitter van de Beleggingscommissie aan de RvC - integriteitvraagstukken in samenhang met het beleggingsbeleid - de afdekking van het renterisico, aanvullende maatregelen om de verplichtingen van nieuw aangesloten ondernemingen nauwkeuriger te berekenen en het gebruik van Total Return Swaps als aanvullend afdekkinginstrument - de resultaten van het beleid (rendement en risico) - de verkoop van een deel van de (indirecte) vastgoedportefeuille - nieuwe beleggingsmandaten - aanvullende beleggingsstrategieën - tactisch beleid - het intern ontwikkelde risico- en rendementmodel - Webfolio ten behoeve van externe rendementberekeningen en due diligence processen - de opvolging van de heer Stutvoet als lid van de Beleggingscommissie in samenhang met diens laatste zittingstermijn. De HRM-commissie heeft twee keer vergaderd in respectievelijk januari en september. Tijdens de bijeenkomsten, waarvan eenmaal in aanwezigheid van een extern adviseur, is gesproken over: - het personeelsbeleid en organisatiestructuur in brede zin - de versterking van de organisatie met nieuwe medewerkers - de voortgang van het coachingstraject - de vastlegging van het HRM-beleid - de korte termijn targets van de Directie - de korte en lange termijn bonus van de Directie en de verwerking daarvan in de jaarrekening - de remuneratie van de RvC. 8

10 De verzekeringscommissie is tweemaal bijeen gekomen en heeft specifiek aandacht besteed aan de volgende onderwerpen: - rapportages aan De Nederlandsche Bank - de toereikendheidstoets de ontwikkeling van de algemene reserve Solidaire Portefeuille - nieuwe ideeën ten aanzien van premieovereenkomsten - de gevolgen van het sociaal akkoord voor De Eendragt - het nieuwe workflow managementsysteem - de uitrol van de werkgeversmodule in de webportal - de prognosetafels de tariefstelling van De Eendragt - de uitkomsten van de QIS5 studie - de kosten van de Total Return Swaps en de consequenties daarvan voor de tarifering. Jaarverslag 2006 Samenstelling RvC Conform het in 2006 door de Stichting De Eendragt Pensioen, enige aandeelhouder van de vennootschap, goedgekeurde reglement van de RvC bestaat deze laatste uit ten minste vier, maar in de praktijk uit vijf personen. Naast de onafhankelijke voorzitter worden de leden voorgedragen door respectievelijk de verzekerde ondernemingen, de werknemers bij die ondernemingen en de vertegenwoordigers van de niet-actieven in het bestuur van de Stichting De Eendragt Pensioen. Daarnaast wordt een RvC-lid benoemd op voordracht van de Directie. Allen dienen zonder last of ruggespraak en in gezamenlijkheid te functioneren, waarbij de belangen van alle betrokkenen en de vennootschap naar vermogen gelijkelijk behartigd dienen te worden. Geen van de RvC leden bezit aandelen of andere eigendomsrechten van de vennootschap. Wel zijn de heren Jonasse en Zegers via hun werkgever bij De Eendragt verzekerd, terwijl de heer Orie zijn pensioen van De Eendragt ontvangt. De externe leden en het door de niet-actieven voorgedragen lid ontvangen een remuneratie voor hun werkzaamheden. De door de ondernemingen en werknemers voorgedragen leden krijgen alleen een onkostenvergoeding. Daarnaast ontvangen alle leden vanaf 2011 presentiegeld voor het bijwonen van de vergaderingen van de RvC commissies. Financiële soliditeit De RvC heeft na consultatie van de accountant geconstateerd dat de financiële soliditeit van de vennootschap aan de daaraan thans te stellen eisen voldoet. De eigen vermogenspositie is voldoende voor de opvang van de gedaalde kapitaalmarktrente en de gewijzigde overlevingstafels. Ten aanzien van Solvency II constateert de RvC dat de vennootschap maatregelen onderzoekt om aan de nieuwe vermogenseisen te voldoen. De RvC constateert dat de afdekking van het renterisico in het verslagjaar voor het eerst sinds de oprichting van de vennootschap in 2006 geen positief resultaat heeft opgeleverd. Verschillen worden ten gunste of ten laste van het eigen vermogen van De Eendragt gebracht. De depotbuffers, de algemene reserve van de Solidaire Portefeuille en het eigen vermogen van De Eendragt hebben een positief beleggingsrendement laten zien in combinatie met de nagestreefde prudente risicobeheersing. Ook het rendement op de verschillende 9

11 JAARVERSLAG 2010 Jaarverslag risicoklassen van de premieovereenkomsten was tevredenstellend. Wel betreurt de RvC het dat in 2011 desondanks geen indexatie voor de pensioenen in de Solidaire Portefeuille kan worden gegeven. Tot besluit De RvC spreekt zijn waardering uit voor het door de Directie gevoerde beleid, dat zich richt op risicobeheersing en de belangen behartigt van alle stakeholders, waaronder de verzekerden, de aangesloten ondernemingen en de medewerkers. In 2010 is een groot aantal nieuwe verzekerden succesvol opgenomen in de administratie, terwijl de organisatie zelf ook een aanzienlijke kwantitatieve en kwalitatieve groei heeft doorgemaakt. De RvC is alle medewerkers van De Eendragt zeer erkentelijk voor hun inzet en de aandacht voor de belangen van alle verzekerden en de aangesloten ondernemingen. Amsterdam, 17 mei 2011 R.E. Rogaar (voorzitter) K.C. Jonasse J.M.M. Orie J.W. Rietmulder L. Zegers 10

12 VERSLAG DIRECTIE Bewogen jaar De pensioensector staat de laatste jaren sterk onder druk. Na de kredietcrisis in 2008, die de beleggingen van veel pensioenuitvoerders aantastte, kreeg de sector in 2010 te maken met een sterke rentedaling die de verplichtingen omhoog stuwde. Aangezien de meeste pensioenfondsen hun rentegevoeligheid niet volledig hadden afgedekt, resulteerde de combinatie van de gebeurtenissen in 2008 en 2010 in massale onderdekkingsproblemen. Alleen dankzij de rentestijging aan het eind van het verslagjaar trad enig herstel op. Daarenboven kwam het Actuarieel Genootschap in 2010 nog met fors opwaarts bijgestelde overlevingstafels. De aanzienlijk langere levensverwachting resulteert in de noodzaak voorzieningen aan te leggen ten koste van de reserves of het eigen vermogen. Daarbij vond bovendien een trendbreuk plaats met het verleden, waarin jaarlijks een klein percentage aan de voorzieningen werd gedoteerd ten behoeve van de geleidelijk oplopende levensverwachting. De nieuwe tafels nopen bij veel pensioenuitvoerders tot een eenmalige, omvangrijke inhaalslag. Ten slotte leggen ook de toezichthouders de lat steeds hoger. Voor verzekeraars als De Eendragt komt dat tot uitdrukking in Solvency II, de nieuwe Europese richtlijn 2013 voor de berekening van de minimaal vereiste solvabiliteit van verzekeringsmaatschappijen. Deze stelt aanzienlijk hogere eisen aan de verhouding van het eigen vermogen ten opzichte van de verplichtingen. Maatschappelijk zorgde de dreigende afstempeling van pensioenen tot een heroriëntatie op de toekomst van de pensioensector en pogingen tot een sociaal akkoord daarover tussen werkgevers en werknemers. Het besef leeft breed dat zekerheden tot zulke hoge kosten leiden dat deze voor het bedrijfsleven, dat internationaal moet concurreren, niet meer te dragen vallen. Risico s zullen in de toekomst meer bij de verzekerden komen te liggen. Indien de pensioentoezegging wordt verdeeld in een hard en een zacht deel, zal de zachte toezegging fluctueren door beleggingsresultaten en het langlevenrisico, en mogelijk resulteren in een lager pensioen. Feitelijk gaat dan het zachte deel van ons pensioenstelsel daarmee de kant op van een beschikbare premieregeling. In dit kader is het overigens nog onduidelijk of verzekeraars, die immers traditioneel het opgebouwde pensioen garanderen, onder een ander regime zullen vallen dan pensioenfondsen. Renteontwikkeling De onzekerheid over de kredietwaardigheid van een deel van de eurozone en over het kunnen voortbestaan van de monetaire unie in het algemeen, heeft in het verslagjaar voor grote fluctuaties op de obligatiemarkten gezorgd. Vluchtgedrag naar veilig geachte debiteuren, in combinatie met aankopen van staatsleningen door banken in anticipatie op nieuwe toezichteisen, zorgden voor een daling van de kapitaalmarktrente in Duitsland, Nederland en Frankrijk tot een letterlijk ongekend niveau. Alleen 250 jaar geleden heeft Nederland een nog lagere rente gekend. Het dieptepunt werd eind augustus bereikt, waarna een herstel optrad naar een wat normaler rentepeil. Nadat in het voorjaar Griekenland met moeite gered kon worden van een faillissement, verloor Ierland gedurende de laatste maanden van 2010 het geloof van de obligatiebeleggers. Bij landen als Portugal, België en in mindere mate Spanje en Italië werden vraagtekens gezet. 11 Jaarverslag 2006

13 JAARVERSLAG 2010 Jaarverslag Aangezien het bank- en verzekeringswezen in de sterke valutalanden omvangrijke vorderingen op de zwakke euroleden heeft, zagen politici zich gedwongen tot ingrijpende reddingsoperaties. Met name Duitsland moest daarbij laveren tussen het overeind houden van de euro en de negatieve binnenlandse opinie. Obligatiebeleggers vrezen bovendien dat de steunoperaties ten koste gaan van de kredietwaardigheid van de sterke landen, waardoor staatsleningen van Duitsland en Nederland op de hernieuwde crisis in het najaar niet meer als vluchthaven dienden. Ook op economisch gebied zit de ECB in een spagaat. Terwijl Zuid-Europa worstelt met een kwakkelende economie en oplopende overheidsschulden die weer tot bezuinigingen dwingen, maken Duitsland en ook Nederland een krachtige conjunctuuropleving door, onder invloed van een sterk aantrekkende export en de gunstige competitieve positie op de wereldmarkt. Dit Europa van de twee snelheden vergroot de interne spanningen verder, niet in de laatste plaats omdat het monetaire beleid binnen de muntunie onmogelijk kan sturen op zowel zwakke als sterke economieën in dezelfde valutaregio. Gevolgen voor De Eendragt Dankzij de vrijwel volledige afdekking van de rentegevoeligheid had de sterke rentedaling in 2010 slechts beperkte gevolgen voor De Eendragt. Desalniettemin werd voor het eerst sinds de start van het afdekkingbeleid in 2006 verlies geleden. De Eendragt heeft, in tegenstelling tot pensioenfondsen en andere verzekeraars, de triple-a ECB staatsleningencurve als rentetermijnstructuur. Deze bestaat uit staatsleningen van Duitsland, Frankrijk, Nederland, Finland, Oostenrijk en tot voor kort ook Spanje. Laatstgenoemd land verloor echter in mei haar status als beste debiteur en viel daarmee uit de ECB curve. Dat ging gepaard met een eenmalige neerwaartse schok van circa 0,25% ( 8 miljoen). Ofschoon De Eendragt geen Spaanse obligaties bezat, werkte de afwaardering van Spanje wel door in de omvang van de verplichtingen tegen een gemiddeld lagere rente. De rentedaling gedurende het verslagjaar had ook tot gevolg dat de rentegevoeligheid van de verplichtingen toenam. Vooral in het lange eind van de curve, waar feitelijk geen staatsleningen beschikbaar zijn met voldoende rentegevoeligheid, gaf dat problemen bij de afdekking. Een grondig onderzoek in samenwerking met onze vaste externe adviseur op derivatengebied naar de mogelijkheden om dit risico te dichten, heeft uiteindelijk geresulteerd in het aangaan van een zogeheten Total Return Swap, waarbij de aankoop van extra staatsleningen wordt gefinancierd met kort geld. Ten slotte werkt de lage rente negatief door op de verhouding van het eigen vermogen en de verplichtingen (solvabiliteit), alsmede op die van de algemene reserve Solidaire Portefeuille en de voorzieningen voor deze groep verzekerden. De combinatie van genoemde rente-invloed en vooral ook de bijstelling van de overlevingstafels heeft De Eendragt er toe gedwongen om de verzekerden in de Solidaire Portefeuille voor het eerst sinds 1984 geen toeslag te verlenen in Hoewel het eigen vermogen eind 2010 ruim aan de wettelijke eisen voldoet, baren de aanzienlijk verzwaarde solvabiliteitseisen onder Solvency II op termijn wel zorgen. Verzekerde ondernemingen Voor De Eendragt is het jaar 2010, afgemeten aan de toename van het aantal verzekerden, het succesvolste jaar sinds haar oprichting als verzekeringsmaatschappij in De groei bracht echter ook grote uitdagingen voor onze medewerkers in het snel bewegende 12

14 pensioenveld mee. De Directie is hen opnieuw veel dank verschuldigd voor de grote inzet en flexibiliteit. Eind 2010 hadden zich 49 ondernemingen bij De Eendragt verzekerd, een groei van 14 gedurende het verslagjaar. Daarbij nam het aantal actieven sterk toe, mede dankzij de komst van een drietal ondernemingen met een aanzienlijk verzekerdenbestand. Een volledig overzicht van alle verzekerde ondernemingen is achterin als bijlage opgenomen. Ook in 2010 hebben veel ondernemingen, evenals hun adviseurs, de onderscheidende kwaliteiten van De Eendragt onderkend, wat resulteerde in een aanzienlijk aantal offertetrajecten. Jaarverslag 2006 Organisatorische en personele wijzigingen Gedurende het verslagjaar heeft De Eendragt haar in 2009 ingezette uitbreiding van de personeelsbezetting voltooid. Eind 2010 werkten 25 professionals bij onze organisatie, een toename met 11 medewerkers in anderhalf jaar tijd. De personele expansie houdt verband met de groei van het verzekerdenbestand en de wenselijkheid om het hoge niveau van dienstverlening ook in de toekomst op peil te houden. Mede dankzij de grote inzet van de medewerkers en de professionele ondersteuning door een externe deskundige verliep de structurering van organisatorische processen en de integratie van de nieuwe collega s voorspoedig. Ook aan de organisatiestructuur en de vastlegging van procedures werd veel aandacht besteed. Een aantal tot nog toe handmatig uitgevoerde activiteiten werd geautomatiseerd. Ondernemingen kregen de beschikking over een module op de webportal van De Eendragt, waarmee zij de meeste mutaties in het personeelsbestand direct kunnen doorgeven. Hiermee zal een aantal tijdrovende werkzaamheden op de pensioenadministratie en bij ondernemingen komen te vervallen, terwijl de kans op fouten afneemt en de efficiëntie verbetert. Uit een diepgaande inventarisatie van het compliance proces resulteerde een kleine bijstelling van de door alle medewerkers jaarlijks te onderschrijven gedragsregels, terwijl de bewaking daarvan bij juridische zaken kwam te liggen. Communicatie Alle verzekerde werknemers bij De Eendragt, dus ook de al jaren in het bestand voorkomenden, hebben in de afgelopen periode, per regeling, een startbrief met een brochure ontvangen. Deze brochure legt in begrijpelijke taal de pensioenregelingen uit. Daarnaast verscheen een aantal nieuw ontwikkelde informatiebrochures per regeling. Naast het verstrekken van informatie stelt De Eendragt zich ten doel de belangstelling voor de eigen pensioensituatie te vergroten. Dat voorkomt dat mensen zich te laat afvragen of het pensioen voldoet en aldus niet meer tijdig kunnen bijsturen. Uiteraard doet De Eendragt ook mee aan het pensioenregister, waarvoor tijdig alle materiaal is aangeleverd. De webportal biedt veel algemene informatie en naast een beveiligde module voor de verzekerden nog een separate toegang voor bestuurders (bestuursleden van Stichting De Eendragt Pensioen), de Raad van Commissarissen en de Beleggingscommissie. De verzekerde bedrijven hebben de beschikking over een beveiligde mutatiemanager om personeelsmutaties door te geven. 13

15 JAARVERSLAG 2010 Jaarverslag Governance De Eendragt heeft een nogal afwijkende governance structuur van andere levensverzekeraars. Dat hangt samen met haar historie als pensioenfonds. Alle aandelen van de vennootschap zijn in handen van Stichting De Eendragt Pensioen (de Stichting). Deze Stichting heeft een bestuur dat feitelijk gezamenlijk als aandeelhouder fungeert. Voorts kent de Stichting haar eigen statuten, waarin duidelijk vastgelegd ligt welke bevoegdheden en verantwoordelijkheden zowel de Stichting zelf, als haar bestuursleden hebben. Iedere verzekerde onderneming met een eigen Ondernemingsraad (OR) en ten minste 25 verzekerde werknemers heeft het recht op een werkgevers- en een werk nemersvertegenwoordiger in het bestuur van de Stichting. In beginsel komen alleen werk nemers in dienst van de verzekerde onderneming in aanmerking voor een bestuursfunctie. De directie van de betreffende onderneming draagt de werkgeversvertegenwoordiger voor en de OR de werknemersvertegenwoordiger. De (her)benoeming van bestuursleden vindt plaats door het bestuur. Het bestuur is paritair samengesteld met werkgevers- en werknemersvertegenwoordigers. Ook namens de gepensioneerden hebben twee leden zitting in het bestuur. Zij behoren tot de werknemersvertegenwoordiging. Kleinere ondernemingen zonder eigen vertegenwoordiging hebben gezamenlijk een werkgeversen een werknemersvertegenwoordiger. Bestuursleden worden voor vier jaar benoemd volgens een rooster. Bestuursleden zijn herbenoembaar. Het bestuurslidmaatschap eindigt als geen herbenoeming plaatsvindt, door overlijden, bedanken, ontheffing om gewichtige redenen op verzoek van de verzekerde onderneming of diens OR, onder curatele stelling, of door uitdiensttreding als werknemer. Dat laatste zal veelal reden tot beëindiging van het bestuurslidmaatschap zijn. Het bestuur komt tenminste tweemaal per jaar bijeen. Tijdens de vergaderingen komen zaken aan de orde die van belang zijn voor de Stichting, maar vooral ook voor De Eendragt Pensioen N.V. In mei betreft dat in ieder geval het jaarverslag en de jaarrekening van zowel de verzekeraar als de Stichting zelf, alsmede de benoeming van de accountant en de certificerend actuaris. De vergadering in november of december gaat doorgaans over meer strategische vraagstukken, zoals het acquisitiebeleid, het beleggingsbeleid, statutenwijzigingen en dergelijke. Uiteraard verstrekt de Directie van De Eendragt in beide vergaderingen informatie over de belangrijkste ontwikkelingen bij De Eendragt en de beleggingsresultaten. Bij grote acquisities heeft de Stichting een beslissende stem. Direct na afloop van de vergadering van het stichtingbestuur vindt normaliter een aandeelhoudersvergadering plaats in aanwezigheid van alle bestuursleden van de Stichting. Hier vindt de formele besluitvorming plaats met betrekking tot onderwerpen waarover de Stichting als enig aandeelhouder van de Eendragt gaat. Het betreft onder andere de vaststelling van de jaarrekening van De Eendragt, de benoeming van leden van de Directie en de (her)benoeming van leden van de Raad van Commissarissen (RvC) en het verlenen van decharge aan de Directie en de RvC over het afgelopen jaar. De Eendragt Pensioen N.V. heeft een tweehoofdige Directie en een RvC die toeziet op het door de Directie gevoerde beleid. In de RvC hebben vijf leden zitting. Naast een onafhankelijk voorzitter betreft dat een lid op voordracht van telkens de werkgevers, werknemers, gepensioneerden en de Directie. De RvC-leden worden benoemd voor een periode van vier jaar volgens een 14

16 rooster van aftreden. Herbenoeming is mogelijk na vier jaar. Een zittingsperiode bedraagt maximaal acht jaar. In uitzonderingsgevallen, ter beoordeling van de RvC, kan de totale zittingsperiode verlengd worden tot ten hoogste twaalf jaar. Ieder van de RvC-leden beschikt over specifieke deskundigheid en ervaring, waardoor de complete Raad in staat moet worden geacht om een gedegen oordeel over het beleid te vormen en de Directie met raad ter zijde te staan. In de vergaderingen, die vijf- tot zesmaal per jaar plaatsvinden, bestaat veel aandacht voor alle soorten risico s waarmee de vennootschap te maken heeft. Ook vindt jaarlijks een bijeenkomst plaats waarop bepaalde belangwekkende thema s diepgaand worden belicht en besproken. Vaktechnische en specialistische onderwerpen komen aan bod in separate commissievergaderingen. Hiertoe heeft de RvC een viertal commissies opgericht, te weten het beleggingscomité en de verzekerings-, audit- en HRM-commissie. Deze vergaderen doorgaans elk twee keer per jaar, maar vaker indien de omstandigheden dat vereisen. Zowel voor de RvC als de Directie bestaat een reglement dat de verantwoordelijkheden en bevoegdheden vastlegt. De Directie laat zich bijstaan door een Beleggingscommissie. Deze bestaat uit drie externe deskundigen; de voorzitter en twee leden (verzekerden) namens de verzekerde ondernemingen. De Beleggingscommissie vergadert vijfmaal per jaar, maar tussentijds vinden regelmatig informele besprekingen plaats. De voorzitter brengt in het voorjaar een officieel verslag uit aan de RvC. Hierin evalueert hij het beleggingsbeleid en de wijze waarop de Directie hieraan invulling heeft gegeven. Tevens heeft de voorzitter zitting in het beleggingscomité van de RvC. Mocht dat naar het oordeel van de Beleggingscommissie nodig blijken, dan kan ook tussentijds aan de RvC rapportage worden uitgebracht. Ook de Beleggingscommissie heeft een reglement. De leden adviseren de Directie, maar dragen voor het beleggingsbeleid zelf geen verantwoordelijkheid. Jaarverslag 2006 Compliance De Eendragt weet zich gebonden aan een groot aantal wettelijke bepalingen uit de Wft en de Pensioenwet, officiële richtlijnen van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten, alsmede aan al dan niet vrijwillige, zelfregulerende bepalingen van het Verbond van Verzekeraars (Verbond). De medewerkers, de Raad van Commissarissen en de Beleggingscommissie zijn allen gebonden aan de interne Gedragscode, het reglement privé-effectentransacties, waar betreffend uitgebreid met een insiderregeling, en aan de Gedragscode Verzekeraars van het Verbond. In 2010 is de interne Gedragscode verder aangescherpt en door alle betrokkenen onderschreven. Enerzijds betroffen de uitbreidingen de opname van een aantal richtlijnen van het Verbond naar aanleiding van het self assessment van deze koepel, anderzijds werd de mogelijkheid om met voorkennis te handelen verder teruggebracht door flankerend beleid. Tot 2010 fungeerde de algemeen directeur als compliance officer voor de medewerkers en de voorzitter van de RvC voor de algemeen directeur. Met ingang van het verslagjaar heeft de bedrijfsjurist deze taak overgenomen, wat de onafhankelijkheid moet waarborgen. De jurist rapporteert jaarlijks aan de RvC. In het geval van onverhoopte overschrijding van de compliance richtlijnen zal de jurist tussentijds melding maken aan de voorzitter van de RvC. Alle medewerkers, de leden van de RvC en de Beleggingscommissie ontvangen ieder jaar in januari de interne Gedragscode en die van het Verbond met het verzoek om per 15

17 JAARVERSLAG 2010 Jaarverslag omgaande een nalevingverklaring te ondertekenen en te retourneren aan De Eendragt. De Eendragt houdt rekening met de beleidsregel beheerst beloningsbeleid. Ook de beleidsregel deskundigheid 2011 van DNB vindt navolging. In het verslagjaar heeft DNB uitgebreid met de Directie gesproken over de bestuursstructuur van De Eendragt en de daarmee verbonden noodzaak van deskundigheid. DNB heeft zich hier tevreden mee getoond. Duurzaamheid De Eendragt, als zuiver dienstverlenende organisatie, kan in haar eigen bedrijfsvoering weinig doen om de duurzaamheid van haar activiteiten te verbeteren. Wel krijgen nieuwe verzekerden standaard het verzoek om in te stemmen met elektronische verzending van de jaarlijks te verstrekken informatie, teneinde het papierverbruik en het transport te verminderen. Helaas is de respons op dit verzoek laag, waardoor vervanging van papieren documenten door elektronische informatie op basis van wettelijke beperkingen maar op zeer bescheiden schaal kan plaatsvinden. Verder tracht De Eendragt het gebruik van het openbaar vervoer en de fiets door de eigen medewerkers te bevorderen, onnodig energieverbruik te beperken en rekening te houden met het milieu. Ten aanzien van het beleggingsbeleid voert De Eendragt sinds 2008 een maatschappelijk verantwoord beleid met bindende richtlijnen voor haar vermogensbeheerders. Voor aandelenbeleggingen hanteert De Eendragt een uitsluitinglijst van ondernemingen die zich niet houden aan internationale verdragen, mensenrechten schenden, gebruik maken van kinderarbeid en/of slavenarbeid, moedwillig ernstige schade aan het milieu veroorzaken, zich voornamelijk bezighouden met of direct betrokken zijn bij de ontwikkeling en productie van en/of de handel in wapens die zich vooral richten op het berokkenen van blijvende schade aan de burgerbevolking en/of op volgens internationale conventies verboden wapentuig, waaronder clusterbommen, landmijnen en wapens bedoeld voor atomaire, bacteriologische of chemische oorlogsvoering, en ondernemingen die zich schuldig maken aan fraude of ernstige corruptie. Bij vastrentende waarden wordt niet belegd in staatsleningen van landen die moedwillig de mensenrechten schenden. Ten aanzien van de vastgoedbeheerders streeft De Eendragt een actief beleid na om te streven naar duurzaamheid in brede zin. De sector besteedt hieraan de laatste jaren meer aandacht, wat mede tot uitdrukking komt in de energie- en milieuvriendelijkheid van gebouwen en het beperken van onnodige leegstand. Aangaande de alternatieve beleggingen heeft De Eendragt, als relatief kleine partij, weinig mogelijkheden om richtlijnen af te dwingen, behoudens bij de selectie van de beheerders. Vooruitzichten De Eendragt wil vooralsnog vasthouden aan haar unieke verzekeringsconcept dat de afgelopen jaren zo succesvol bleek en voor haar verzekerden veel voordelen biedt ten opzichte van zowel andere verzekeraars als pensioenfondsen. De invloeden van buitenaf lage rente, dus hoge verzekeringsverplichtingen en premie, gewijzigde overlevingstafels en stringentere toezichteisen zorgen daarbij voor aanzienlijke uitdagingen. De Eendragt onderzoekt maatregelen ter balansversterking, om daarop op korte termijn een passend antwoord te kunnen implementeren. 16

18 Terwijl de historie van de pensioenuitvoerder teruggaat tot 1921, bestaat De Eendragt Pensioen N.V. als levensverzekeraar inmiddels vijf jaar. Het was bepaald niet de rustigste periode voor de sector, met de ergste financiële crisis sinds eind jaren twintig van de vorige eeuw, de daarmee samenhangend extreem lage lange rente en de sterk aangehaalde communicatie- en vermogenseisen van toezichthouders. In tegenstelling tot sommige pensioenuitvoerders heeft De Eendragt deze periode doorstaan zonder dat de nominale pensioenen en de solvabiliteit ook maar een moment in gevaar kwamen. Ondanks de grote uitdagingen zien wij de toekomst met vertrouwen tegemoet, wat tot uitdrukking komt in ons nieuwe motto: De Eendragt Pensioen Verzekerd. Jaarverslag

19 JAARVERSLAG 2010 Jaarverslag PENSIOENEN Acquisities Het jaar 2010 is het meest succesvolle jaar van De Eendragt aangaande acquisities; 14 nieuwe uitvoeringsovereenkomsten zijn tot stand gekomen. Het aantal nieuwe verzekerden bedraagt Daarnaast hebben veel andere ondernemingen belangstelling getoond voor een gesprek en een offerte. De Eendragt is in de loop van 2010 bij offertes rekening gaan houden met de nieuwe overlevingstafels en de eisen aan het eigen vermogen uit hoofde van Solvency II, wat de kostprijs van het pensioen aanzienlijk hoger laat uitvallen. In een, naar verwachting tijdelijk, diffuse markt van aanbieders heeft dit gevolgen voor de concurrentiepositie van De Eendragt. In de loop van het verslagjaar bleek dat de prijsstelling van De Eendragt, de kostprijs van het pensioen, gegeven onze visie aangaande risico s, steeds moeilijker vergelijkbaar werd. Gedurende 2010 zijn nieuwe pensioenproducten ontwikkeld die, voor zover al mogelijk, aansluiten bij de uitwerking van het pensioenakkoord. Vanaf 2011 kunnen deze oplossingen worden aangeboden. Pensioenwet Nagenoeg alle aangesloten ondernemingen hebben de herziene uitvoeringsovereenkomst ondertekend. Het toeslaglabel, vanaf 1 juli 2009 ingevoerd, wordt met ingang van oktober 2010 niet langer gebruikt. De toezichthouder (AFM) heeft aangegeven dat, indien een pensioenuitvoerder van mening is dat het label geen positieve bijdrage levert aan de informatie voor de verzekerde, deze beter kan afzien van het communiceren met het toeslaglabel. De voorwaardelijkheidsverklaring (op basis van de wettelijke indexatiematrix) is nog wel wettelijk verplicht. Pensioenpremie In 2010 is de ontvangen pensioenpremie toegenomen met 102,4 miljoen tot 169,1 miljoen. Hierin zijn koopsommen van 123,6 miljoen opgenomen, verband houdende met de nieuw toegetreden ondernemingen die met een collectieve waardeoverdracht de pensioenen van de verzekerden aan De Eendragt hebben overgedragen. Het verschil met de benodigde premie bedroeg in ,0 miljoen. Dit verschil is ten laste gebracht van de individuele depots van de ondernemingen. IFRS De Eendragt had ook in 2010 voor de IFRS-dienstverlening een samenwerkingsverband met Deloitte. De Eendragt levert in dit verband de benodigde data voor de berekeningen op uniforme wijze aan. In 2011 wordt, mede in het kader van de uitwerking van het pensioenakkoord, de collectieve beschikbare premieregeling die De Eendragt als product voert ter certificering voorgelegd. Als dit proces is afgerond, kunnen ondernemingen een IFRS bestendige pensioenregeling sluiten bij De Eendragt. De combinatie van een dergelijke pensioenregeling met het garantieproduct van De Eendragt biedt zowel de werkgever als werknemer grote voordelen. De werkgever heeft vaste kosten, onder IFRS kwalificerend als beschikbare 18

20 premie. De werknemer heeft een zeker opgebouwd pensioen, omdat uitsluitend op nog op te bouwen pensioenaanspraken gekort zal worden bij een ontoereikende premie. Het gehele pensioenverleden bij De Eendragt is derhalve veilig gesteld. Communicatie In 2010 is de webportal verder ontwikkeld. Zoals zo vaak bij belangrijke ICT-projecten heeft dit ook de vraag naar informatie via de portal doen toenemen. In 2011 wordt bezien of het technisch mogelijk is verzekerden die bij De Eendragt om uiteenlopende redenen meerdere polissen hebben, te faciliteren door zoveel mogelijk een totaaloverzicht te geven. Ook hebben de beschikbare premieregelingen onze aandacht. Mede door de nog steeds grote aandacht van de media voor pensioenen blijft de vraag naar informatie toenemen. De meeste verzekeringnemers kunnen inmiddels via de portal mutaties doorgeven en de verwerking hiervan op de voet volgen. Zij hebben dan ook inzicht in de verzekerde bedragen voor hun werknemers. In 2011 zullen verzekerden toegang krijgen tot voor hen relevante stukken, zoals het pensioenreglement, correspondentie, jaaropgaven etc. Jaarverslag 2006 Pensioensparen en beschikbare premie (premieovereenkomsten) Eind 2010 bedroeg de voorziening verzekeringsverplichtingen voor premieovereenkomsten 52,1 miljoen, 5,1% van de voorziening verzekeringsverplichtingen. In samenhang met de wettelijke zorgplicht voert De Eendragt voor premieovereenkomsten sinds 2006 een zogeheten life-cycle benadering, waarbij de deelnemers op basis van hun leeftijd worden ingedeeld in risicoklassen. Voor nadere informatie over deze aanpak wordt verwezen naar de beleggingsparagraaf. Technisch resultaat Onder technisch resultaat wordt verstaan, het resultaat op arbeidsongeschiktheid, overlijden en kosten. In de uitvoeringsovereenkomsten zijn bepalingen opgenomen over winstdeling in het technische resultaat van de verzekeraar. Het resultaat over de drie genoemde componenten wordt gecumuleerd over de contractsperiode. Winstdeling geschiedt indien het gecumuleerde bedrag positief is. In principe vindt winstdeling na vijf jaar plaats. Arbeidsongeschiktheid Ook in 2010 zijn de kosten van het premievrij voortzetten van de pensioenopbouw wegens arbeidsongeschiktheid gehandhaafd op een laag niveau. De daarvoor in de premie begrepen opslag was ook in 2010 toereikend. Hetzelfde geldt voor de premie voor de WIA-excedent verzekering. In de voorziening verzekeringsverplichtingen is de premie opgenomen voor het uitlooprisico van de gesloten uitvoeringsovereenkomsten. Overlijden In 2010 is een positief resultaat op overlijden behaald. De ontvangen risicopremies vermeerderd met de vrijval aan voorziening wegens overlijden waren afdoende om de toename van de voorziening wegens overlijden te dekken. 19