Actieve Leefstijl & Sportstimulering

Transcriptie

1 L. Buffart Y. Niemantsverdriet R. Veth In samenwerking met: Transitieonderzoek Fysieke capaciteit Werkgroep Polikliniek Actieve Leefstijl & Sportstimulering Bewegen in het dagelijks leven Conditietraining Sportadvies Sportspecifieke training Presentatie Voor wie is de module? Waarom deze module? Achtergrond informatie Module Actieve Leefstijl en Sportstimulering Metingen Resultaten 2 deelnemers Polikliniek Jongvolwassenen Voor wie is de module Actieve Leefstijl en Sportstimulering? Jongeren en jongvolwassenen met een lichamelijke beperking o.a.: Spina Bifida ( open rug ) Cerebrale Parese ( spasticiteit ) Niet aangeboren hersenletsel Dwarslaesie Neuromusculaire aandoeningen Reuma Leeftijd: 1 2 jaar Belang gezonde leefstijl Waarom de module Actieve Leefstijl en Sportstimulering? Voldoende lichaamsbeweging en voldoende fitheid: Preventie secundaire problemen Overgewicht / obesitas Suikerziekte Harten vaatziekten Behoud van functionele onafhankelijkheid Maatschappelijke participatie Sociale integratie Kwaliteit van leven 1

2 Lichamelijke Activiteit Activiteiten waarbij, door het leveren van spierarbeid, het lichaam bewogen wordt, wat gepaard gaat met energieverbruik Sport Subcategorie van lichamelijke activiteit welke gepland en gestructureerd is en herhaald wordt Sport Lopen Huishouden Spel Handbiken Tuinieren Fietsen Rolstoelrijden Klussen Inactiviteit bij Spina Bifida * p <.1 2 Activiteit (min/dag) 1 1 * Spina Bifida Controle Achtergrond Informatie uit Voorgaand Onderzoek Buffart et al. JRM 8; 4: 77 Bewegingsstimulering Van der Ploeg EMGO instituut Amsterdam Stimuleren van bewegen in de Revalidatie: Revalidatie en Sport (R&S) Sportadvies Actief na Revalidatie (AnR) Meer bewegen in het dagelijks leven Onderzoek van der Ploeg Deelnemers: Amputatie, herseninfarct, neurologische aandoeningen, orthopedische problemen, dwarslaesie, reuma, rugproblemen, chronische pijn Gemiddelde leeftijd 47 jaar 4 Revalidatiecentra R&S: n = 31 R&S + AnR: n = 284 Controlecentra n = 3 2

3 Resultaten van der Ploeg Alleen R&S + AnR beweeg en sportgedrag: 9 weken na revalidatie van der Ploeg et al. Br J Sports Med ; 4: jaar na revalidatie van der Ploeg et al. Am J Health Promot 7; 21: 1319 Module gebaseerd op een integratie van stimulering van sport en bewegen in het dagelijks leven Activiteit en Sport Spina Bifida min/dag Physical Activity Scale for Individuals with Physical Disabilities (PASIPD) Sporters * * 1% * p. sport lopen/rolstoelrijden huishouden werkgerelateerd Niet sporters Buffart et al. JRM 8; 4: 7278 Onderdelen Module Piek Zuurstofopname Bewegen in dagelijks leven als centraal onderdeel Daarnaast: Sportstimulering Sportadvies Sportspecifieke training Conditietraining Spina Bifida Piek VO2 (l/min) Loper Rolstoel referentie* * Vos 1 Buffart et al. EJAP 8; 13: Hoge fysieke belasting ADL Spina Bifida % VO2 piek snelheid zelf 2. km/u 4. km/u afwassen strijken stofzuigen fietsen W Controle Loper Rolstoel Bruinings et al. DMCN 7; 49: 7277 Belang conditietraining Fitheid Fysieke belasting Activiteit 3

4 Module Actieve Leefstijl Module Actieve Leefstijl en Sportstimulering Doel: Toename van de hoeveelheid lichaambeweging Verbetering van de fitheid Opgebouwd uit de volgende onderdelen Bewegen in het dagelijks leven Conditietraining Sportadvies Sportspecifieke training Afstemming in overleg met personal coach Schema Bewegen in het dagelijks leven Gebaseerd op AnR programma Transtheoretisch model van Prochaska en Diclemente Gedragsverandering is een proces en gaat via fasen: Precontemplatie, niet overwegingsfase Contemplatie, overwegingsfase Preparatie, voorbereidingsfase Actie Behoud, volhoudfase Welke fase? Fase 1: Op dit moment ben ik niet lichamelijk actief en ik heb nog geen plannen lichamelijk actiever te worden in de komende maanden: Poster 1 Fase 2: Op dit moment ben ik niet lichamelijk actief maar ik denk er over lichamelijk actiever te worden in de komende maanden: Poster 2 Fase 3: Op dit moment ben ik lichamelijk actief maar niet regelmatig: Poster 2 Fase 4: Op dit moment ben ik regelmatig lichamelijk actief maar ik ben daar pas in de afgelopen maanden mee begonnen: Poster 3 Fase : Op dit moment ben ik regelmatig lichamelijk actief en ben dat al langer dan zes maanden. Poster 4 Counselling sessies 4 counselling sessies: eerste keer 4 min, daarna ± 1 min Bepreken: Beweeggedrag Beweegmogelijkheden Belemmerende factoren + oplossingen Bevorderende factoren Beweegadvies: Ondersteund door de posters 4

5 Focusgroepen 3 groepinterviews: Spina bifida (7), cerebrale parese (4), niet aangeboren hersenletsel (2), reuma (2) % rolstoelafhankelijk Leeftijd 22.4 ± 3.4 jaar Wat zijn belemmerende factoren voor bewegen? Wat zijn bevorderende factoren voor bewegen? Belemmerende factoren Persoonlijke factoren Fysieke factoren Complicaties, vermoeidheid, gebrek aan energie Psychologische factoren Angst, gebrek aan motivatie, teveel gedoe Omgevingsfactoren Sociale omgeving Gebrek aan professionele begeleiding Fysieke omgeving Gebrek aan informatie en kennis, beperkte faciliteiten, transport, slecht weer Bevorderende factoren Persoonlijke factoren Fysieke factoren bv. conditie, kracht, gezondheid, uiterlijk Psychologisch bv. plezier, doelen bereiken, ontspanning Omgevingsfactoren Sociale omgeving Conditietraining 12 weken: 1x per week op Erasmus MC (1uur) 1x per week thuis Aerobe training Kracht training bv. sociale contacten, sociale steun Fysieke omgeving bv. goed weer, auto, hond Aerobe training Ergometers Fiets, roei, arm (MOTOmed), crosscountry Duur Start: 1 min Eind: 3 min Intensiteit: O.b.v. Karvonen formule Hartfrequentiereserve HFR = HFpiek HFrust Begin: rusthf + 4% HFR Eind: rusthf + 8% HFR Kracht training Grote spiergroepen Pushup, pull down, PNF, leg press, buikspieren Belasting O.b.v. 1Repetition Maximum (1RM) Maximale belasting dat persoon 1 keer kan optillen Intensiteit Start: 1 set 11 herhalingen 3% 1RM Eind: 3 sets 1 herhalingen 7% 1RM Afgestemd op individu

6 Voorbeeld kracht thuis Voorbeeld kracht thuis Voorbeeld kracht thuis Sportstimulering Sportadvies Counselling gebaseerd op R&S Ontwikkeling interesse voor sport Advisering over sport Inzicht in eigen fysieke mogelijkheden Sportmogelijkheden in periferie Sportspecifieke training Kennis maken met sporten Sportbeoefening in periferie Waarom meten? Voormeting Inzicht krijgen in Activiteit en Fitheid optimale afstemming op individu Metingen Nameting Evalueren effect van de behandelmodule

7 Meten Activiteit Subjectief Vragenlijst PASIPD (12 activiteiten) Hoe vaak (nooit, zelden 12d, soms 34d, vaak 7d) Hoe lang per keer (<1u, 12u, 24u, >4u) VAS Objectief Activiteiten monitor (actigraph) Fitheid Maximale inspanningstest Fiets of armergometer weerstand per min Meten piekvo 2 PARQ Submaximale inspanningstest min wandeltest of rolstoeltest Afgelegde afstand (m) Overige metingen Lichaamssamenstelling Body mass index (gewicht/lengte 2 ) 23 overgewicht 3 obees Huidplooidikte (biceps, triceps, subscapulair, suprailiacaal) Bloeddruk (Longfunctie) Resultaten van eerste deelnemers Deelemer A Conditietraining A 17 jarige jongen met spina bifida en hydrocephalus Aeroob Kracht Rolstoelgebonden Thuiswonend VMBO Sport: week Arm ergo duur %hrr Buikspier 8 Pull down Push up PNF 1x per week rolstoelbasketbal 1x per week rolstoeltennis Fase gedragsverandering: volhoudfase x x x x 3x1 4 3x x1 7 3x8 7

8 Sport counselling A Resultaten A 3 bezoeken aan sports counsellor Kennis maken met handbike Leuk om te proberen Goede optie voor actief transport Interesse in skiën % verandering PASIPD (kj/kg/day) VAS (mm) MWT (m) piekvo2 (l/min) peakpo (W) gewicht (kg) Activiteit Fitheid Deelnemer B Conditietraining B 23 jarige vrouw met cerebrale parese Loop binnen en buiten zonder beperking (GMFCS 1) Woont zelfstandig in studentenhuis Universiteit Sport: Judo tot 17 jaar, daarna gestopt ivm tijd Fase gedragsverandering: Van 3 (overwegingsfase) naar 4 (actie) Fiets voor actief transport Trap ipv lift week Aeroob Fiets Roei duur %hhr duur Cross duur Buik Kracht Leg press PNF 4 3x Sport counselling B Resultaten B Hockey Badminton Roeien Badminton het leukste Ze gaat naar vereniging in de buurt % verandering PASIPD (kj/kg/day) VAS (mm) MWT (m) piekvo2 (l/min) peakpo (W) gewicht (kg) Activiteit Fitheid 8

9 Samenvatting Resultaten Proefschrift Veelbelovend Toename in activiteit Toename fitheid (deelnemer A) Haalbaar in polikliniek Deelnemers tevreden (1pt schaal) A: 1 B: 7 l.buffart@erasmusmc.nl 9