1. Inleiding. 2. Doelen en uitgangpunten van het gemeentebestuur

Transcriptie

1 Programma van Eisen volgens TRILL voor Stichting Maatschappelijke Opvang (SMO) Inleiding TRILL is een methodiek die de verantwoordelijkheden en de te leveren prestaties van betrokken partijen in kaart brengt. Zo moet de ambtenaar de beleidsdoelstellingen die door het gemeentebestuur zijn vastgesteld, vertalen in resultaatopdrachten naar derden. Het is de taak van de gemeente deze beleidsdoelstellingen in resultaten om te zetten. De instellingen/organisaties op hun beurt krijgen de opdracht resultaten te verwezenlijken. Als gemeente verwachten wij dat zij hun resultaten behalen. Als de instellingen hun resultaten behaald hebben, maar de gemeente niet haar beleidsdoelstellingen, dan kunnen de opdrachtnemende partijen daar nooit verantwoordelijk voor worden gehouden. Echter, als de (SMART 1 ) geformuleerde resultaten niet worden behaald, ligt die verantwoordelijkheid bij de opdrachtnemende instelling. Deze instelling moet verantwoording afleggen over de behaalde resultaten. De zogenaamde TRILL-methodiek brengt nogal wat veranderingen met zich mee. Van (gesubsidieerde) instellingen wordt scherpte verwacht, uitgedrukt in meetbaar resultaat. Daarmee is niets mis. Het is wel van belang dat ieders taken vooraf duidelijk zijn. Als dat niet zo is dan is het zaak bij elkaar te komen en samen de resultaten en verantwoordelijkheden duidelijk te krijgen. Dit sluit aan bij het besluit van de raad om met ingang van 2008 in toenemende mate te gaan werken met resultaatgerichte opdrachtformulering. Helmond heeft om die reden meegedaan aan een B5-pilot, genaamd TRILL. TRILL staat voor Transparante Resultaatgerichte Informatievoorziening. Binnen dit project werkten de partnergemeenten samen aan omschrijvingen van maatschappelijke effecten, beleidsdoelstellingen en resultaten op de prestatievelden van de Wet maatschappelijke ondersteuning ( ). Belangrijke voorwaarde is dat ambities en gewenste maatschappelijke effecten duidelijk zijn geformuleerd. Het beleidsplan Wmo is dan ook de kapstok voor de resultaatgerichte opdrachtformuleringen van de komende jaren Doelen en uitgangpunten van het gemeentebestuur Maatschappelijke effecten en beleidsdoelstellingen Voor de periode heeft de gemeenteraad van Helmond de Wmo beleidsnota vastgesteld. Daarin is onder meer het beleid voor prestatieveld 7 de maatschappelijke opvang opgenomen. Het Wmo beleid kenmerkt zich door de ambitie dat Helmonders in staat zijn zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. Bijzondere groepen krijgen hierbij extra aandacht, onder meer cliënten uit de Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) en ex-gedetineerden. In de nota zijn de beoogde maatschappelijke effecten voor het beleid van de maatschappelijke opvang als volgt geformuleerd: 1. Voorkomen van de behoefte aan of noodzaak voor ondersteuning vanuit de maatschappelijke opvang (preventie) 2. Het optimaliseren van de zorg- en herstelfunctie van de maatschappelijke opvang en vrouwenopvang (opvang/zorg en herstel) Om deze maatschappelijke effecten te realiseren formuleren we de volgende beleidsdoelstellingen: 1. In de periode neemt het aantal burgers zonder onderdak straatslapers niet toe (in 2007 zijn er nauwelijks straatslapers in onze stad aanwezig, indicatie bemoeizorgteam). 2. In de periode neemt het aantal burgers dat afhankelijk is van nachtopvang met 5% af (nulmeting 2006: 272 feitelijk dakloos en opgevangen door SMO 3 ) 3. In de periode neemt het aantal burgers dat afhankelijk is van residentiele opvang niet verder toe (nulmeting 2006: 303 residentieel dakloos en opgevangen door SMO 4 ) 1 Specifiek Meetbaar Acceptabel Realistisch Tijdgebonden. 2 Helmond, zorgzame, actieve en sociale stad, Wet maatschappelijke ondersteuning Beleidsplan Nachtopvang verslaafden en passantenverblijf (zie Stedelijk Kompas). 4 D n Herd, crisisopvang, sociaal pension, training zelfstandig wonen, opvang zwerfjongeren (zie Stedelijk Kompas).

2 4. In de periode neemt het aantal burgers dat afhankelijk is van begeleiding bij wonen door de maatschappelijke opvang niet verder toe (nulmeting 2006: 668 begeleiding bij wonen preventief of herstel) Ontwikkelingen in de sector Momenteel spelen twee noemenswaardige ontwikkelingen rond de maatschappelijke opvang in onze regio. Allereerst zien we dat de druk op de maatschappelijke opvang de laatste jaren is gestegen. Meer burgers hebben ondersteuning bij het wonen nodig of zijn onvoldoende in staat in de eigen huisvesting te voorzien. Tegelijk is de doorstroming stabiel gebleven, ondanks pogingen deze verder te laten toenemen. Met het rijk hebben we hierover op grond van het Grote Stedenbeleid (GSB) prestatieafspraken gemaakt. Recente wijzigingen in het aanbod van crisisopvang en opvang na crisis moeten de doorstroming een impuls geven. Daarnaast werken we aan het plan van aanpak Stedelijk Kompas, gericht op het verminderen van dakloosheid. We leggen de werkwijze rond voor de doelgroep van dak- en thuislozen vast. De kern hiervan bestaat uit het aanbieden van integrale trajecten gericht op het realiseren van zo zelfstandig mogelijke huisvesting. Hiervoor is samenwerking tussen verschillende zorgaanbieders gewenst. Samenhang met andere sectoren De problematiek van de doelgroep in de maatschappelijke opvang is veelal complex en meervoudig. De doelgroep kampt regelmatig met een combinatie van problemen op verschillende levensgebieden. In de aanpak van dakloosheid is het dan ook van belang dat organisaties elkaar weten te vinden en samenwerken. Het is met uitstek een beleidsveld waar ketenzorg aangeboden wordt. Doelgroepafbakening De maatschappelijke opvang biedt een vangnet om dakloosheid tegen te gaan en zelfstandige huisvesting te bevorderen. Feitelijk daklozen en risicogroepen behoren tot de primaire doelgroep, maar in feite kan eenieder in een situatie terechtkomen waarin zelfstandige huisvesting onder druk komt te staan. Derhalve kan de doelgroep opgevat worden als de gehele bevolking. 3. Vraag aan de instelling Probleemanalyse Een deel van de burgers in onze stad en regio is onvoldoende in staat om zelfstandige huisvesting te behouden. Voor een ander deel dreigt een dakloos bestaan. De achterliggende oorzaken zijn divers en zoals vermeld er is veelal sprake van complexe en meervoudige problematiek. In onze regio zijn in burgers feitelijk dakloos en afhankelijk van nachtopvang. Daarnaast vangen we mensen op in de 303 residentiele opvang. Er is een groep van ruim 1000 burgers met eigen huisvesting waarbij sprake is van een zorgelijke probleemsituatie, bijvoorbeeld ernstige GGZklachten, sociaal isolement, verslaving, vervuiling van de woonomgeving, ernstige schulden of een combinatie van deze problemen. Verergering van de problemen kan tot dakloosheid leiden. Deze mensen ontvangen momenteel veelal ambulante ondersteuning, zoals woonbegeleiding, GGZ, verslavingszorg of ondersteuning door bemoeizorg. Maatschappelijke ontwikkelingen wijzen niet op een daling van de daklozenproblematiek. Het aantal cliënten in de maatschappelijke opvang is de laatste jaren toegenomen. De huidige capaciteit overstijgt de vraag. Ook het aantal risicogroepen groeit gestaag. Vraaganalyse Het college van Helmond streeft naar een vangnet voor burgers die dat nodig hebben. De activiteiten van de maatschappelijke opvang spelen daarin een belangrijke rol. De metafoor van een vangnet herbergt bovendien de uitdaging waarvoor onze stad zich gesteld ziet. Enerzijds gaan we uit van een vangnet dat bestaat uit voldoende maatschappelijke opvang voor de burgers in onze regio. Het gaat dan om zowel voldoende kwantiteit (aantal opvangplaatsen) als kwaliteit (soort opvang). Anderzijds vatten we het vangnet voor de burgers op als een trampoline. We streven naar zelfredzame burgers die zoveel als mogelijk in staat zijn om zelfstandig gehuisvest te zijn. Indien nodig bieden we tijdelijk zorg en ondersteuning gericht op herstel. De door de gemeente gesubsidieerde voorzieningen dragen bij aan het vergroten van de zelfredzaamheid en zijn in principe eindig. Dit bevordert de doorstroming en gaat zodoende het dichtslibben van de voorzieningen tegen.

3 We streven de komende jaren naar een vermindering van het aantal feitelijk daklozen en het niet verder toenemen van het aantal residentieel daklozen. Bovendien beogen we een stijging te voorkomen van het aantal risicogroepen. Het hiervoor beschreven ambitieniveau van de beleidsdoelstellingen houdt rekening met deze ontwikkelingen. Gewenste resultaten In onderstaande zijn voor bovengenoemde vier beleidsdoelstellingen de resultaten geformuleerd. Ad 1 Geen toename van burgers zonder onderdak (straatslapers) 1.a. De huidige capaciteit van de maatschappelijke opvang (aantal en soort residentiële opvang) wordt in 2009 minimaal bestendigd. 1.b. De capaciteit voor vrouwenopvang is in 2009 minimaal voldoende voor 24 huishoudsystemen (GSB 1.c. De bezettingsgraad van de residentiële en nachtopvang is minimaal 90% per voorziening. Ad 2 Afname aantal mensen dat is aangewezen op nachtopvang 2.a. In 2009 krijgen alle feitelijk daklozen in de nachtopvang meer perspectief op zo zelfstandig mogelijke huisvesting (randvoorwaarde is de beschikbaarheid van een individueel en integraal trajectplan gericht op uitstroom). Ad 3 Geen toename aantal mensen dat is aangewezen op residentiële opvang 3.a. In 2009 is de gemiddelde verblijfsduur in de crisisopvang maximaal 6 weken waarna sprake is van uitstroom naar residentiele opvang of zelfstandige huisvesting (eventueel met begeleiding). 3.b. In 2009 is de gemiddelde verblijfsduur van opvang na crisis maximaal 6 maanden, waarna sprake is van uitstroom naar zelfstandige huisvesting (eventueel met begeleiding). 3.c. In 2009 krijgen alle residentieel daklozen in de opvang meer perspectief op zo zelfstandig mogelijke huisvesting binnen twee jaar na instroom 5 (randvoorwaarde is de beschikbaarheid van een individueel en integraal trajectplan gericht op uitstroom). 3.d. In 2009 neemt 90% van alle daklozen in de residentiële opvang deel aan (onbetaald) werk, scholing of dagbesteding 6. 3.e. De cliënttevredenheid 7 van burgers in de maatschappelijke opvang blijft in 2009 minimaal gehandhaafd (nulmeting rapportcijfer 7,5). 3.f. De gemiddelde verblijfsduur in de residentiële opvang neemt in 2009 af tot 55 dagen (GSB 3.g. In 2009 is voor 10 overlastgevende opvang of woonbegeleiding beschikbaar (GSB Ad 4 Geen toename aantal mensen dat woonbegeleiding ontvangt 4.a. Het percentage mensen dat na afronding van woonbegeleiding (preventief en herstel) zelfstandig blijft wonen blijft in 2009 minimaal gelijk. 4.b. In 2009 krijgen 160 huishoudsystemen met probleemschulden in een vroegtijdige stadium begeleiding aangeboden, zodat geen huisuitzetting plaatsvindt (nulmeting 2006 percentage geen huisuitzetting is 88%) Diensten/activiteiten Met de invoering van TRILL ontstaat een duidelijke scheiding tussen de resultaten die de gemeente wenst (geredeneerd vanuit de beleidsdoelstellingen) en de diensten/activiteiten en methoden die de instellingen inzetten om deze te realiseren. De wijze waarop de instellingen de bovengenoemde resultaten realiseren, is in de eerste plaats aan henzelf. De uitvoerder van de maatschappelijke opvang in Helmond Stichting Maatschappelijke Opvang (SMO) biedt momenteel diensten aan die bijdragen aan de bovengenoemde resultaten, zoals bijvoorbeeld: Ambulante Woonbegeleiding (preventief en herstel) Project Vroegtijdige Interventie Probleemhuurders 5 Als uitstroom binnen twee jaar niet binnen de mogelijkheid behoort, onderzoekt SMO onderbrengen van de cliënt in een AWBZ plaats. 6 Randvoorwaarde is dat de dagbesteding gehandhaafd blijft, die momenteel vanuit andere middelen bekostigd wordt, zoals AWBZ en WWB. 7 Randvoorwaarde is cliënttevredenheid dat inzicht geeft in vraag/behoefte op aanbod, trajectresultaten, verbetering van vaardigheden en exitgesprekken die inzicht geven in trajectresultaat.

4 Crisisopvang Nachtopvang verslaafden Residentiele opvang Ondersteuning bewoners in residentiele opvang Cliënttevredenheidsonderzoek Of en in welke mate deze diensten ook in 2009 aangeboden worden, beoordeelt SMO in de eerste plaats zelf. Mogelijk is het uitgaande van de genoemde resultaten wenselijk aanbod aan te passen, te schrappen, te vernieuwen of intensiveren. Op basis van het dienstenboek vindt discussie met de gemeente plaats over het uiteindelijke aanbod in 2009.

5 Bijlage 1: Totaaloverzicht van maatschappelijke effecten, beleidsdoelstellingen, resultaten en diensten Onderstaande overzicht is een samenvatting en voor de volledige beschrijving met informatie over eventuele nulmetingen en randvoorwaarden verwijzen we naar de hoofdtekst. Maatschappelijke Beleidsdoelstellingen Resultaten Diensten effect 1 Voorkomen van de behoefte aan of Invulling door zorgaanbieder, bijvoorbeeld uitvoer project noodzaak voor Vroegtijdige Interventie ondersteuning vanuit Probleemhuurders, nachtopvang verslaafden, et de maatschappelijke cetera. opvang (preventie) 2 Het optimaliseren van de maatschappelijke opvang en vrouwenopvang (opvang en herstel) aantal burgers zonder onderdak straatslapers niet toe. aantal burgers dat afhankelijk is van begeleiding bij wonen door de maatschappelijke opvang niet verder toe. aantal burgers dat afhankelijk is van nachtopvang met 5% af. aantal burgers dat afhankelijk is van residentiele opvang niet verder toe De huidige capaciteit van de maatschappelijke opvang (aantal en soort residentiële opvang) wordt in 2009 minimaal bestendigd. De bezettingsgraad van de huidige capaciteit is minimaal 90% per opvangsoort. De capaciteit voor vrouwenopvang is in 2009 minimaal voldoende voor 24 huishoudsystemen (GSB Het percentage mensen dat na afronding van woonbegeleiding (preventief en herstel) zelfstandig blijft wonen blijft in 2009 minimaal gelijk (nulmeting 2006 is 88% n=308). In 2009 krijgen 160 huurders met probleemschulden in een vroegtijdige stadium begeleiding aangeboden, zodat geen huisuitzetting plaatsvindt. In 2009 is de gemiddelde verblijfsduur in de crisisopvang maximaal 6 weken waarna sprake is van uitstroom naar residentiele opvang of zelfstandige huisvesting (eventueel met begeleiding). In 2009 is de gemiddelde verblijfsduur van opvang na crisis maximaal 6 maanden, waarna sprake is van uitstroom naar zelfstandige huisvesting (eventueel met begeleiding). In 2009 krijgen alle residentieel en feitelijk daklozen in de (nacht)opvang meer perspectief op zo zelfstandig mogelijke huisvesting. In 2009 neemt 90% van alle daklozen in de residentiele opvang deel aan (onbetaald) werk, scholing of dagbesteding. De cliënttevredenheid van burgers in de maatschappelijke opvang blijft in 2009 minimaal Invulling door zorgaanbieder, bijvoorbeeld aanbod passantenverblijf, reguliere daklozenopvang, et cetera.

6 gehandhaafd (nulmeting rapportcijfer 7,5). De gemiddelde verblijfsduur in de residentiële opvang neemt in 2009 af tot 55 dagen (GSB In 2009 is voor 10 overlastgevende opvang of woonbegeleiding beschikbaar (GSB