Raadsvoorstel. zie raadsportefeuille: Eindrapportage tweejarig project MOH, onderzoeksrapportage

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Nummer 123 Dienst Dienst Welzijn, Onderwijs en Cultuur Datum 10 april 2001 Betreft Maatschappelijke Opvang Haarlemmermeer Bijlage(n) Samenvatting zie raadsportefeuille: Eindrapportage tweejarig project MOH, onderzoeksrapportage In 1999 en 2000 heeft het project Maatschappelijke Opvang Haarlemmermeer gelopen. De werkgroep, bestaande uit vertegenwoordigers van de Dienst WOC, de GGD A/M, de Woonmaatschappij, Stichting Meerwaarde, Het RIBW, het Dak- en Thuislozenverbond en De SOAM, heeft de Eindrapportage vastgesteld, waarin aanbevelingen worden gedaan voor het te voeren beleid Maatschappelijke Opvang. Inleiding In december 1998 hebben wij besloten tot het tweejarig project Maatschappelijke Opvang Haarlemmermeer (MOH). Dit project had als doelen: 1. Een samenhangend en effectief instrumentarium realiseren van wonen, welzijn en zorg, voor het gehele traject van (dreigende) dak- en thuisloosheid voor inwoners in Haarlemmermeer. Dit diende uit te gaan van bestaand aanbod, plannen en contacten. 2. Een structuur ontwerpen, waardoor samenhang ontstaat in de maatschappelijke opvang. Deze structuur, schakelstructuur genoemd, moet blijven functioneren wanneer de projectfase is afgelopen. De verschillende organisaties, die instrumenten hebben voor deze problematiek, stemmen hierin hun beleid en uitvoering op elkaar af t.b.v. de doelgroep. 3. Inzicht in de omvang van de problematiek. Tot op dat moment ontbrak specifiek gemeentelijk beleid voor het probleem van dak- en thuisloosheid. Ook voorzieningen voor preventie, begeleiding, opvang en maatschappelijk herstel op dit terrein waren versnipperd of ontbraken. Bovendien zullen we met de groeit van de gemeente in toenemende mate geconfronteerd worden met deze grote-stad-problematiek. Parallel aan dit traject is het gemeentelijk gezondheidsbeleid ontwikkeld. Dat beleid is neergelegd in de Nota Lokaal gezondheidsbeleid , vastgesteld door de raad in zijn vergadering van 27 december Een van de beleidsdoelen in het gezondheidsbeleid is: de gemeente hecht aan een vangnetfunctie voor diegenen die buiten het reguliere zorgcircuit vallen; Er zijn mensen die tussen wal en schip vallen, zoals mensen die hulp weigeren, die kampen met psycho-sociale problemen, verslaafd zijn etc. Gestreefd wordt naar opvang door de reguliere hulpverlening. De gemeente hecht belang aan de ontwikkeling en het aanbod van preventieactiviteiten, die voorkomen dat mensen in problematische situaties komen. Afstemming en samenwerking met gezondheidsvoorzieningen zijn hierbij noodzakelijk. Het Project Maatschappelijke Opvang een uitwerking van bovengenoemd beleid.

2 Volgvel 2 Schiphol. Al sinds lange tijd verblijft op Schiphol een wisselend aantal dak- en thuislozen. Het is en aantrekkelijke plek om te vertoeven, warm, droog, sanitaire voorzieningen en er is altijd aan eten te komen. De verantwoordelijkheid voor de opvang van deze mensen ligt bij Amsterdam die door het Ministerie van VWS is aangewezen als centrumgemeente voor de Maatschappelijke Opvang, Verslavingszorg en Vrouwenopvang voor onze regio. Amsterdam ontvangt van VWS middelen voor o.a. het opzetten en in stand houden van opvangvoorzieningen. Onze gemeente heeft een taak waar het de Openbare Orde betreft. In het kader van de maatschappelijke opvang hebben wij als gemeente een taak als het gaat om ingezetenen van Haarlemmermeer. Het project MOH is op geëindigd. De eindrapportage van het project, de samenwerkingsovereenkomst MOH en het onderzoeksrapport van Onderzoek en Statistiek liggen ter inzage in de Raadsportefeuille. Project Maatschappelijke Opvang Haarlemmermeer Doelgroep: De doelgroep bestaat uit mensen die door verschillende oorzaken (waaronder financiële problemen, psychosociale problemen, verslaving, persoonlijkheidsproblemen) maatschappelijk gezien buiten de boot (dreigen te) vallen. Hierdoor lopen zij gevaar om (tijdelijk) op straat te komen staan en zijn zij niet bij machte om dan zelf voor onderdak te zorgen. Deelnemers: Aan het project namen alle organisaties deel, die een aanbod hebben voor de doelgroep in Haarlemmermeer 1. Een werkgroep was de feitelijke trekker van het project. Hierin participeerden: Dienst WOC, GGD Amstelland en Meerlanden, De Woonmaatschappij, Stichting Meerwaarde, RIBW, het Dak- en ThuislozenVerbond en SOAM als projectcoördinator. Verloop van het project: De Dienst WOC, sector CRMW voerde de regie. De betrokken partijen hebben, binnen het beleid van hun eigen organisatie, het initiatief genomen om verschillende instrumenten te ontwikkelen t.b.v. het gehele traject van dak- en thuisloosheid. Onderstaande activiteiten zijn ondernomen: - Bestaand aanbod toegankelijk maken voor mensen die net niet tot de eigen doelgroep behoren. - Specifiek voor de doelgroep (dreigend) dak- en thuislozen aanbod ontwikkelen, samenhangend dat van de overige aanbieders. - Actief samen werken. Aangezien het altijd om meervoudige problematiek gaat bij deze doelgroep, kan de aanpak ervan alleen effectief zijn wanneer de betrokken partijen samenwerken. De meerwaarde van het project is dat dit aanbod in samenhang is ontwikkeld en dat als resultaat daarvan een intern consistent instrumentarium beschikbaar is voor inwoners in Haarlemmermeer. Centrumgemeente: De rijksoverheid financiert voor een gedeelte de kosten voor maatschappelijke opvang. Dit verloopt via de zogeheten centrumgemeenten, die verantwoordelijk zijn voor voorzieningen voor maatschappelijke opvang in een of meerdere regio s. Halverwege het project, per 1 januari 2000, heeft een herschikking van 1 In bijlage A van de eindrapportage staan alle deelnemende organisaties

3 Volgvel 3 de centrumgemeenten plaats gevonden. In plaats van Haarlem is nu Amsterdam centrumgemeente voor Haarlemmermeer. Ook voor de overige A/M gemeenten is Amsterdam de centrumgemeente. Er vinden op dit moment gesprekken plaats tussen VWS, Amsterdam en de A/M-gemeenten, om in deze nieuwe situatie te komen tot goede afspraken, waarbij de eventuele noodzakelijke hulp- en dienstverlening aan de inwoners van de A/M-gemeenten is gewaarborgd. Resultaten Omvang: Aan het begin van het project, januari 1998, was niet bekend wat de omvang van de problematiek was. Om een efficiënt en effectief aanbod te ontwikkelen, is het nodig hierin inzicht te hebben. We hebben onderzocht hoe groot op jaarbasis de behoefte is aan residentiële opvang: sociaal pension en crisisopvang 2. Verwijzende instanties melden dat circa 20 mensen uit Haarlemmermeer in aanmerking komen voor een sociaal pension. De behoefte aan crisisopvang bestaat op jaarbasis bij circa 15 mensen, ook volgens de verwijzers. In de praktijk van de opvanghuizen blijkt dat het erg moeilijk is om na te gaan of, en hoeveel mensen uit Haarlemmermeer afkomstig zijn. Vast staat dat tijdens de projectperiode één persoon gebruik heeft gemaakt van een sociaal pension in Amsterdam (verwezen door het coördinatiepunt). Ook staat vast dat circa 5 mensen gebruik hebben gemaakt van de noodopvang van het Leger des Heils in Haarlem, onbekend is voor welke periode. Uit de registratie van het coördinatiepunt in 2000 zijn 15 personen als (dreigend) dakloos aangemerkt. Kortom: 35 mensen komen volgens verwijzers per jaar in aanmerking voor residentiële opvang. Vast staat dat in 2000 ieder geval 6 mensen daadwerkelijk van noodopvang gebruik hebben gemaakt. In de loop van het project is in nauwe samenwerking met een groot aantal instellingen een Samenhangend instrumentarium ontstaan, dat loopt van tijdige signalering tot woonbegeleiding, opvang en maatschappelijk herstel, beschikbaar voor inwoners van Haarlemmermeer. Regionalisering: Nu het project is beëindigd, zal de afstemming plaats vinden in een regionaal verband, Maatschappelijke Opvang, Verslavingszorg, Vrouwenopvang en Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (MOVO). In principe nemen dezelfde partijen hieraan deel, maar dan voor de gehele regio Amstelland en de Meerlanden. Conclusies a) Dak- en thuisloosheid bestaat ook in onze gemeente: op jaarbasis komen tussen de 6 (daadwerkelijk opgevangen) en 35 (genoemd door verwijzers) personen in aanmerking voor sociaal pension en crisis opvang, er vinden 23 woninguitzettingen plaats, 70 cliënten zijn besproken bij coördinatieoverleg GGD, 12 cliënten kregen (actieve) woonbegeleiding. b) Het is niet verantwoord om op basis van deze cijfers een residentiële voorziening in de gemeente op te zetten. Een reëel licht aanbod voor Haarlemmermeer is een huiskamerproject 3. Dit is een laagdrempelige inloop-voorziening met gastheer/vrouw en vrijwilligers, die een aantal dagdelen per week open is. Men kan daar binnenlopen voor een gesprek, een luisterend oor, een kop koffie. Ook kan een bezoeker zich melden bij een aantal loketten, dat nu verspreid in de regio aanwezig 2 Het onderzoeksrapport Maatschappelijke Opvang in Haarlemmermeer is als bijlage opgenomen 3 zie ook de eindrapportage van het MOH project

4 Volgvel 4 is: bijvoorbeeld GGD, Stadsbank Haarlem, Meerwaarde en het Dak- en Thuislozenverbond (DTV). Het voorstel is om klein te beginnen en het te starten als een pilot voor een periode van twee jaar. Na een jaar wordt geëvalueerd in hoeverre de pilot zijn doel bereikt en op dat moment kan zo nodig bijstelling plaats vinden. c) Wij hebben gedurende de projectperiode de relatie met het Leger des Heils Haarlem geformaliseerd en hen een eenmalig subsidie verleend ten behoeve van 5 plaatsen dagen nachtopvang voor inwoners van Haarlemmermeer. Omdat die in belangrijke mate zijn gericht op Haarlem, stellen wij u voor om het Leger des Heils voor de dagen nachtopvang een structureel subsidie te verlenen van ƒ ,- per jaar ten behoeve van 5 plaatsen overdag en 5 plaatsen s nachts. Na twee jaar zullen wij evalueren of de opvang bij het Leger des Heils in Haarlem nog steeds een belangrijke voorziening is voor Haarlemmermeer. d) Residentiële opvang (sociaal pension) is op grond van de specifieke uitkering verslavingsbeleid en maatschappelijke opvang van VWS, via de centrumgemeente beschikbaar voor inwoners van Haarlemmermeer. Met de A/M-gemeenten en centrumgemeente Amsterdam, wordt overlegd op welke wijze dit gerealiseerd wordt en hoe onze inwoners daar gebruik van kunnen maken. e) Schuldhulpverlening dient beschikbaar en makkelijk toegankelijk te zijn voor de doelgroep. Voor die toegankelijkheid is het belangrijk dat de Stadsbank Haarlem een spreekuur houdt op locatie in Haarlemmermeer. In de op te zetten huiskamerpilot worden de mogelijkheden voor een dergelijk spreekuur meegenomen. De sector SoZaWe overlegt hierover met de Stadsbank. f) De samenwerking tussen de partijen, gestroomlijnd door het Coördinatiepunt GGD is van essentieel belang voor een effectieve aanpak van de meervoudige problematiek, die kenmerkend is voor de doelgroep. De werking van het Coördinatiepunt is preventief. Wij stellen het belang van het Coördinatiepunt aan de orde in het overleg met de centrumgemeente en de A/M-gemeenten. Op dit moment is het Coördinatiepunt als basistaak (Openbare Geestelijke Gezondheidszorg) opgenomen in de begroting van de GGD en wordt gefinancierd door drie partijen: 1/3 gemeente, 1/3 zorgkantoor (subsidieregeling Maatschappelijke Opvang) en 1/3 wooncorporaties; het gaat voor Haarlemmermeer om en bedrag van ƒ ,--. g) De woonbegeleiding aan mensen van de doelgroep in Haarlemmermeer bestaat uit: - Begeleiding door de reguliere aanbieders, enigszins aangepast aan de doelgroep. Echter door de uitsluitingscriteria (w.o.verslaving, strafblad, grote financiële problemen, geen inzicht in eigen problematiek, geen wens tot verandering) die worden gehanteerd, is dit aanbod weinig toegankelijk voor de doelgroep. - Woonbegeleiding voor de doelgroep, die de GGD tijdens het MOH-project bood aan de cliënten van het coördinatiepunt. Vanaf 2001 biedt Meerwaarde deze vorm van woonbegeleiding aan op basis van de subsidieregeling OGGZ (Zorgkantoor). Dit aanbod is tijdelijk door de aard van de subsidieregeling. - Actieve woonbegeleiding, specifiek bestemd voor de doelgroep, die De Woonmaatschappij voor haar huurders inkoopt bij HVO, De woonbegeleiding die Meerwaarde vanuit de subsidieregeling OGGZ uitvoert, als instrument bij preventie en maatschappelijk herstel, zullen we in 2002 evalueren met het oog op voortzetting hiervan na de subsidieperiode ( ). h) De Woonmaatschappij heeft ideeën over het opzetten van een passantenhotel en tijdelijke woonruimte. Dit initiatief ondersteunen wij. i) Het Dak- en Thuislozen Verbond (DTV) behartigt de belangen van de doelgroep zowel op beleidsniveau als in de praktijk. Dit bleek een zinvolle aanvulling op de inbreng van de aanbieders. In 2000 heeft de gemeente DTV gesubsidieerd met

5 Volgvel 5 ƒ5.000,-. Het DTV wil in Haarlemmermeer een spreekuur houden. Naast de algemene belangenbehartiging wil het DTV graag betrokken worden bij de huiskamer pilot en daar spreekuur houden. Wij ondersteunen dit initiatief en stellen u voor om het DTV met ingang van 2001 een structureel subsidie van ƒ7.500,- te verlenen ten behoeve van de belangenbehartiging van de doelgroep en het houden van spreekuur in Haarlemmermeer. Financiën De totale kosten in 2001 van de aanbevelingen bedragen: Ad b) Huiskamer pilot: p.m. Over start en uitvoering van de pilot zullen wij een voorstel uitwerken. Ad c) Leger des Heils, dag- nachtopvang voor circa 5 personen ƒ ,- Ad f) Coördinatiepunt GGD: ƒ ,- reeds opgenomen als basistaak in de begroting van de GGD: Ad i) Subsidie DTV ƒ 7.500,- Totaal ƒ ,- + p.m. De middelen voor het coördinatiepunt zijn opgenomen als basistaak in de begroting van de GGD. Voor de overige activiteiten (b, c en i) is in de WOC-begroting een structureel bedrag opgenomen van ƒ ,-- (Maatschappelijke Opvang Haarlemmermeer). Voorstel Wij stellen u voor: 1. het Dak- en Thuislozen Verbond een subsidie te verstrekken van ƒ7.500,-- ten behoeve van hun activiteiten in Haarlemmermeer. 2. Het Leger des Heils te Haarlem een subsidie te verlenen van ƒ20.000,-- ten behoeve van 5 plaatsen dagen nachtopvang voor inwoners van Haarlemmermeer. 3. het project Maatschappelijke Opvang Haarlemmermeer wordt halfjaarlijks geëvalueerd in de commissie cultuur en maatschappelijk welzijn. Dit voorstel is behandeld in de raadscommissies Cultuur en Maatschappelijk Welzijn. Burgemeester en Wethouders van de gemeente Haarlemmermeer, de secretaris, de burgemeester, mw. ir. H.J. Wijsenbeek J. van Houwelingen

6 Raadsbesluit De raad van de gemeente Haarlemmermeer; gelezen het voorstel van Burgemeester en Wethouders van 10 april 2001, nummer 123; besluit: 1. het Dak- en Thuislozen Verbond een subsidie te verstrekken van ƒ7.500,00 ten behoeve van hun activiteiten in de Haarlemmermeer. 2. Het Leger des Heils te Haarlem een subsidie te verlenen van ƒ20.000,00 ten behoeve van 5 plaatsen dagen nachtopvang voor inwoners van Haarlemmermeer. 3. het project Maatschappelijke Opvang Haarlemmermeer wordt halfjaarlijks geëvalueerd in de commissie cultuur en maatschappelijk welzijn. Vastgesteld in de openbare vergadering van 19 april De secretaris, De voorzitter, mw. ir. H.J. Wijsenbeek J. van Houwelingen