Agendapunt: 10 A Sliedrecht, 17 maart 2009

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Aan de raad van de gemeente Sliedrecht Agendapunt: 10 A Sliedrecht, 17 maart 2009 Onderwerp: Beleidsplan Vrijwillige inzet in Sliedrecht, Samenvatting: Met prestatieveld 4 van de Wmo heeft de ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers een wettelijke basis gekregen. De gemeente Sliedrecht zag vanuit de Welzijnswet het ondersteunen van vrijwilligers al als een gemeentelijke taak; toch heeft zij tot nu toe geen specifiek vrijwilligersbeleid vastgesteld. Met bijgaand beleidsplan wordt alsnog in deze behoefte voorzien. Voor mantelzorgondersteuning en informele zorg wordt nog apart beleid geformuleerd. De verschillende vormen van vrijwillige inzet die in dit advies en de voorliggende beleidsnotitie achtereenvolgens aan bod komen, zijn: 1. Vrijwilligerswerk; 2. Actief burgerschap; 3. Maatschappelijke stages. Ad 1. Vrijwilligerswerk Sliedrecht wil dat de bereidheid van mensen om vrijwilligerswerk te doen toeneemt. De vraag naar en het aanbod van vrijwilligers zal passend en naar behoefte bij elkaar worden gebracht. Vrijwilligers voelen zich gewaardeerd en gesteund in hun activiteiten (beleidsuitspraak 17, Wmo-beleidskader). Vanuit Benchmark en Cliënttevredenheidsonderzoek (SGBO) en Sociale Monitor Drechtsteden (OCD) wil Sliedrecht periodiek meten of de beleidsdoelen zijn bereikt en deze zonodig tussentijds bijstellen. De gemeente heeft de Stichting Ouderenwerk gevraagd om in het kader van de Wmo haar activiteiten en doelgroep te verbreden; het ondersteunen van vrijwilligers en actief burgerschap vormen een belangrijk onderdeel daarvan. De keuze voor Ouderenwerk is gebaseerd op het feit dat zij veel ervaring heeft in het ondersteunen van eigen vrijwilligers; het is dan ook een logische stap dat zij deze expertise inzet voor een bredere groep vrijwilligers en hun organisaties. Gezamenlijk onderzoek Gemeente en Ouderenwerk hebben in het najaar van 2008 een gezamenlijk onderzoek naar het vrijwilligersbeleid gedaan, waaronder interviews met lokale vrijwilligersinstellingen zowel binnen als buiten de zorg. De centrale vraag hierbij was: welke knelpunten men ervaart bij het werven, ondersteunen en behouden van vrijwilligers en welke taken en rollen men verwacht in de ondersteuning van vrijwilligers door de gemeente en Ouderenwerk. In de praktijk zien we drie verschillende typen organisaties: dienstverlenend, campagnevoerend en voor-ons-door-ons. Het is van belang de verschillende organisatietypen te onderkennen, omdat ze ieder om een eigen manier van ondersteuning vragen. Hieronder volgen de belangrijkste conclusies uit dit onderzoek. De landelijke ontwikkelingen die gevolgen hebben voor het vrijwilligerswerk zijn: hogere eisen aan kwaliteit, individualisering, het com

2 bineren van verschillende levensdoelen en demografische ontwikkelingen (vergrijzing en ontgroening). Veel van deze knelpunten worden ook in Sliedrecht herkend: - Een belangrijk deel van organisaties ondervindt problemen bij werving en behoud van vrijwilligers. - Organisaties wensen meer ondersteuning bij de uitvoering van het vrijwilligerswerk: algemene faciliteiten, cursussen, advies en ondersteuning rond algemene zaken als wet en regelgeving, beloning en training op maat. - Veel organisaties hebben aangegeven dat zij een betere samenwerking en afstemming van het aanbod willen en dat er een sterke behoefte is aan waardering. Wat wil de gemeente bereiken (beleidsuitspraken) 1. De bekendheid met en de bereidheid tot vrijwilligerswerk onder Sliedrechtse burgers zal de komende jaren toenemen. De vraag naar en het aanbod van vrijwilligers zal passend en naar behoefte bij elkaar worden gebracht. Dit vraagt om een meer vraaggerichte benadering. 2. Er dient meer dan voorheen rekening te worden gehouden met de capaciteiten (competenties) en wensen van vrijwilligers. Daarbij dient flexibel te worden omgegaan met de vraag en (tijdelijk) aanbod van vrijwilligers. Hierbij is het belangrijk dat nieuwe doelgroepen zoals jeugd, middengroepen, allochtonen en nieuwe ouderen worden bereikt. 3. Vrijwilligers voelen zich gewaardeerd en gesteund in hun activiteiten. Hieronder valt het binden en behouden van vrijwilligers door middel van goede ondersteuning (faciliteren en scholen) en waardering (materieel en immaterieel). 4. Vanuit Benchmark, Cliënttevredenheidsonderzoek (SGBO) en Sociale Monitor Drechtsteden meten we periodiek of we onze beleidsdoelen hebben gehaald. Sliedrecht beschikt nog over onvoldoende kwantitatieve gegevens met betrekking tot (organisaties met) vrijwilligers. De Sociale Monitor van 2009, dient als nulmeting en kan belangrijke nieuwe gegevens opleveren, die aanleiding kunnen geven om het beleid op onderdelen bij te stellen. We willen nog nadere voorstellen doen hoe we deze gegevens in beeld zullen brengen en zullen dit afstemmen met de Wmo-adviesraad. Hoe wil de gemeente dit aanpakken In de ondersteuning van (organisaties) met vrijwilligers is een belangrijke rol weggelegd voor de Stichting Ouderenwerk. De gemeente en Ouderenwerk willen de ondersteuning van organisaties met vrijwilligers vormgeven door middel van drie pijlers: 1. Promotie en stimuleren van vrijwillige inzet, inclusief vraaggericht werven. 2. Samenwerken en werken aan samenhang. 3. Verenigingsondersteuning, waaronder visieontwikkeling en het bieden van maatwerk. Wat gebeurt er al - Sinds het vaststellen van het Wmo-beleidsplan is in Sliedrecht al een aantal ontwikkelingen met betrekking tot vrijwilligersondersteuning in gang gezet. Zo heeft de Stichting Ouderenwerk de coordinatie en het beheer van de Vrijwilligersvacaturebank Sliedrecht sinds 1 januari 2009 van de gemeente overgenomen. - Drechtstedelijke gemeenten zijn voor 2009 met PAD een overeenkomst aangegaan, waarbij PAD functioneert als regionaal kenniscentrum ( Daarnaast ontwikkelt en organiseert PAD cursussen voor lokale instellingen met vrijwilligers. - Sinds 1 januari 2009 biedt de VNG/Centraal Beheer/Achmea een collectieve vrijwilligers- en mantelzorgverzekering, bestaande uit een basis- en een pluspakket voor elk 0,125 per inwoner. Sliedrecht zal hieraan deelnemen. Wat gaat Ouderenwerk doen De Stichting Ouderenwerk wil met de middelen die voor het jaar 2009 en verder beschikbaar worden gesteld de volgende activiteiten ten behoeve van het vrijwilligerswerk ontwikkelen: 1. Opzet en verdere ontwikkeling Vrijwilligerspunt Sliedrecht

3 2. In 2009 zal de website worden omgevormd tot een informatiepunt voor vrijwilligers en organisaties met vrijwilligers. Het vrijwilligerspunt is sinds 1 januari 2009 gevestigd in De Reling en beschikt daarmee over faciliteiten om bijeenkomsten te houden en cursussen aan te bieden. 3. Het vrijwilligerspunt organiseert in 2009 de manifestatie "Senioren voor Sliedrecht". Dit landelijke concept nodigt mensen uit vrijwilligerswerk te gaan doen en biedt organisaties op een andere wijze de mogelijkheid in contact te komen met potentiële vrijwilligers. Het voornemen is deze manifestatie tweejaarlijks te organiseren. 4. Opzetten van klankbordgroep vrijwilligerspunt. Doel is het opsporen van knelpunten en ervaringen en "good practices" uitwisselen. 5. Themabijeenkomsten en Workshops in samenwerking met PAD. Deze bijeenkomsten zijn erop gericht organisaties en groepen vrijwilligers te ondersteunen bij het ontwikkelen van een valide en in de tijd passend vrijwilligersbeleid en bij de praktische uitvoering. 6. Dag van de vrijwilliger. In samenwerking met de Gemeente Sliedrecht zal vorm en inhoud gegeven worden aan de landelijke dag van de vrijwilliger. 7. Publiekscampagne door o.a. maandelijks een artikel in het Kompas over Wmo-thema s waaronder vrijwilligersbeleid en mantelzorg. Ad 2. Actief burgerschap Actiepunt 2 uit het Wmo-beleidsplan betreft het ondersteunen van initiatieven van burgers en de besteding voor het jaarlijkse stimuleringsbudget van 5.500,00 per jaar. Deze burgerinitiatieven hebben betrekking op kwetsbare burgers die ondersteuning nodig hebben en op versterking zelfredzaamheid, saamhorigheid, wederzijdse ondersteuning en sociale activering. De ondersteuning hiervan is niet exclusief voorbehouden aan Ouderenwerk, maar aan alle welzijnsinstellingen in Sliedrecht. Het beheer over het stimuleringsbudget is in handen gesteld van Ouderenwerk, die hiervoor criteria heeft ontwikkeld. Ouderenwerk zal de jaarlijkse keuze voor een initiatief afstemmen met de wijkplatforms. In een plan van aanpak wil Ouderenwerk met de volgende (deels bestaande) activiteiten verder invulling geven aan ondersteuning van burgerinitiatieven: - Hart voor elkaar: het stimuleren van onderlinge hand- en spandiensten; - Sociaal Raadslieden: laagdrempelige sociaal juridische dienstverlening en licht administratieve ondersteuning aan kwetsbare burgers; - Portiekportiers: vrijwilligers die huismeesters ondersteunen bij het schoon en netjes houden van portieken en flats; - Boodschappenplus: een aanvullende dienstverlening op de Sjuttel voor mensen met mobiliteitsproblemen. Ad 3. Maatschappelijke stages Vanaf 2011 zijn leerlingen van het voortgezet onderwijs verplicht 72 uur stage te lopen binnen het vrijwilligerswerk met als doel jongeren in aanraking te brengen met het vrijwilligerswerk. Het rijk stelt hiervoor vanaf 2008 extra middelen ter beschikking (gemeentefonds), bedoeld voor het opzetten van een makelaarsfunctie. Het onderwijsveld ontvangt hier bovenop aparte middelen. Het vrijwilligersveld krijgt geen extra middelen hiervoor. PAD ontwikkelt namens de Drechtsteden specifiek beleid met betrekking tot maatschappelijke stages in de Sport. Sliedrecht heeft nog geen apart beleid hiervoor ontwikkeld. Wel zijn in 2008 gesprekken gevoerd met het Griendencollege, de Sprong en Bleyburgh, die sinds vier jaar in samen met Papendrecht een landelijke pilot uitvoeren. Leerlingen van De Sprong en Bleijenburgh komen in principe niet in aanmerking voor maatschappelijke stage. In die gevallen waar dat wel het geval is, zijn er afspraken met het Griendencollege. Met de pilot zijn goede ervaringen opgedaan en het Griendencollege heeft de maatschappelijke stages inmiddels structureel gemaakt. Vooralsnog lijkt de behoefte aan extra middelen voor een coördinatiefunctie binnen het Sliedrechtse onderwijsveld niet noodzakelijk. Er is afgesproken om in de eerste - 3 -

4 helft van 2009 een gezamenlijke werkconferentie te organiseren voor onderwijs, vrijwilligersinstellingen, leerlingen en hun ouders en gemeente. Voorgesteld wordt om de middelen voor 2008 en 2009 voor dit doel voorlopig te reserveren (zomernota). Naar aanleiding van de werkconferentie zullen nadere voorstellen worden gedaan met betrekking tot het beleid en de inzet van deze middelen Inspraak Het conceptbeleidsplan is op 9 maart 2009 met de Wmo-adviesraad inhoudelijk besproken. Bij vorming van het beleid is een vertegenwoordiging vanuit de Wmo-adviesraad betrokken geweest. Aanleiding: Wmo-beleidskader Sliedrecht en Beleidsplan Wmo Sliedrecht Alternatieven, keuze en overwegingen t.a.v. het voorstel: n.v.t. Financiële aspecten: Als we kijken naar de gemeentebegroting voor 2009, onderdeel Wmo, zien we dat er voor de verbreding taakstelling Ouderenwerk in 2009 geld beschikbaar is gesteld, waarvan een deel betrekking heeft op de ondersteuning van vrijwilligers en actief burgerschap. Daarmee zijn de doelen uit het Wmobeleidsplan in de begroting geborgd. De verbredingstaken kunnen als volgt worden gespecificeerd (Programma 084, 34330/ ): - verbreding taken, incl. 0,5 fte wijkgericht werken (incl. Diensten bij Wonen met Zorg); - lokale ondersteuning van mantelzorgers en vrijwilligers 1 ; - stimuleringsbudget burgerinitiatieven ( 5.500,00). Op basis van de ervaringen willen we bezien hoe we de verbredingsmiddelen op termijn over de verschillende programmaonderdelen zullen inzetten. De invulling zal plaatsvinden op basis van uitvoeringsovereenkomsten met Ouderenwerk. Overige middelen - In 2009 zal vanuit het Wmo-budget (dekking VTA) een bedrag van 2.250,00 naar PAD gaan. - Voor de inzet van de middelen ten behoeve van maatschappelijke stages (algemene uitkering) zullen in de zomernota 2009 voorstellen worden gedaan. - Voor de collectieve vrijwilligers en mantelzorgverzekering (algemene uitkering) zullen in de zomernota 2009 voorstellen worden gedaan. Naam product Nr. product Grootboeknummer Kostencategorie Maatschappelijke stages Collectieve verzekering Communicatie: Er zullen periodiek artikelen op Internet (Sliedrecht en Ouderenwerk) en in het Kompas verschijnen met betrekking tot actuele ontwikkeling op het gebied van vrijwillige inzet waaronder: collectieve verzekering en informatie met betrekking tot het Vrijwilligerspunt. Vervolgtraject: Beleidsplan ter vaststelling gemeenteraad op 14 april Dit is exclusief de subsidie van ,00 aan MEE voor regionale en lokale mantelzorgondersteuning - 4 -

5 Advies opiniërende bijeenkomst: De leden van de opiniërende bijeenkomst willen het voorstel bespreken in de raad. Voorgesteld besluit: - Beleidsplan Vrijwillige inzet in Sliedrecht d.d. 10 maart 2009 vast te stellen. Burgemeester en Wethouders van Sliedrecht, de secretaris, de burgemeester, M.J. Verhoef M.C. Boevée - 5 -

6 Raadsbesluit Concept De raad van de gemeente Sliedrecht; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 17 maart 2009; b e s l u i t : Het Beleidsplan Vrijwillige inzet in Sliedrecht , vast te stellen. Vastgesteld in de openbare vergadering van de raad der gemeente Sliedrecht op 14 april 2009 De griffier, De voorzitter, A. Overbeek M.C. Boevée - 6 -