RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK. HAVO VWO Oranje Nassau College

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN TUSSENTIJDS KWALITEITSONDERZOEK HAVO VWO Oranje Nassau College Plaats : Zoetermeer BRIN nummer : 20BC 00 HAVO BRIN nummer : 20BC 00 VWO BRIN nummer : 20BC C1 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 19 november 2013 Datum vaststelling : 13 maart 2014

2 Pagina 2 van 15

3 INHOUDSOPGAVE INLEIDING BEVINDINGEN Kwaliteits- en nalevingsprofiel Beoordeling TOEZICHTARRANGEMENT Pagina 3 van 15

4 Pagina 4 van 15

5 INLEIDING De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De Inspectie van het Onderwijs heeft op 19 november 2013 een tussentijds kwaliteitsonderzoek uitgevoerd op het Oranje Nassau College, afdeling havo en vwo. Daarbij is gekeken naar de kwaliteit van het onderwijs en naar de naleving van onderzochte wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. Tijdens het kwaliteitsonderzoek dat is uitgevoerd op 24 november 2010 stelde de inspectie tekortkomingen vast in de opbrengsten en de kwaliteitszorg op het Oranje Nassau College, afdeling havo en vwo. Deze zijn beschreven in het inspectierapport dat is vastgesteld op 21 februari De kwaliteit van het onderwijs is toen als zwak beoordeeld en de inspectie heeft haar toezicht geïntensiveerd. In 2012 en 2013 voerde de inspectie een aantal voortgangsgesprekken met de school en op 20 juni 2013 voerde de inspectie een bestuursgesprek met Unicoz, het bevoegd gezag van de school. Daarin werden afspraken gemaakt over het vervolg van het toezichttraject. Om na te gaan in hoeverre de eerder vastgestelde tekortkomingen zijn opgeheven en de kwaliteit van het onderwijs weer voldoende is, heeft de inspectie conform de afspraak uit het bestuursgesprek, nu een tussentijds kwaliteitsonderzoek (TKO) uitgevoerd. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten 'analyse en plan van aanpak verbetering rendement onderbouw, 30 mei 2013' en 'realisatie verbeterplan HAVO/ VWO ONC Zoetermeer, 6 november 2013'. Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Een gesprek met de directie over de kwaliteit van de indicatoren. Gesprekken met leerlingen, leraren en teamleiders. Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiger van het bevoegd gezag, na afloop van het schoolbezoek. Pagina 5 van 15

6 Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo Dit document is te vinden op Opbouw rapport In hoofdstuk 2 zijn de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke voorschriften weergegeven. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer. Pagina 6 van 15

7 BEVINDINGEN Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) Daarnaast heeft de inspectie enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften waaraan de school niet voldeed tijdens het eerdere kwaliteitsonderzoek. Of de school nu wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'voldoet' of 'voldoet niet'. De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden * De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding havo * De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vwo * De leerlingen van de opleiding havo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht * De leerlingen van de opleiding vwo behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht * Bij de opleiding havo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau * Bij de opleiding vwo zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. Pagina 7 van 15

8 De aangeboden leerinhouden zijn gericht op de brede ontwikkeling van leerlingen en de voorbereiding op vervolgonderwijs of arbeidsmarkt en samenleving * De aangeboden leerinhouden in de onderbouw voldoen aan de wettelijke vereisten van artikel 11 a-f WVO. 2.2* De aangeboden leerinhouden in de bovenbouw zijn dekkend voor de examenprogramma s. 2.3* De school met een substantieel percentage taalzwakke leerlingen heeft bij alle vakken een aanbod aan leerinhouden dat past bij de talige onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Het schoolklimaat wordt gekenmerkt door veiligheid en respectvolle omgangsvormen * De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.7* Het personeel van de school zorgt ervoor dat leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 4.8* De mentoren stimuleren het welbevinden en de motivatie van de leerlingen. De leraren leggen duidelijk uit, organiseren de onderwijsactiviteit efficiënt en houden de leerlingen taakbetrokken * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. De leraren volgen systematisch de vorderingen van de leerlingen * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. Leerlingen die dat nodig blijken te hebben, krijgen passende zorg * De school voert de zorg planmatig uit. De school zorgt systematisch voor behoud of verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van haar leerlingen. Pagina 8 van 15

9 De school zorgt systematisch voor behoud of verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school waarborgt de kwaliteit van het schoolexamen en van andere toetsinstrumenten. Wet- en regelgeving Voldoet Voldoet niet N.1 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de verplichte onderdelen (WVO, art. 24a en 24c). N.2 Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de verplichte onderdelen (WVO, art. 24 en 24c). N.3 Door of namens het bestuur is het vastgestelde zorgplan naar de inspectie gestuurd en dit zorgplan bevat de verplichte onderdelen (WVO, art. 10h). N.4 Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en beide voldoen inhoudelijk aan de wettelijke vereisten (Eindexamenbesluit art. 31). N.5 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke vereisten (WVO art. 10, lid 2; 10b, lid 2; 10d, lid 2; 10f, lid 3a; 11c, lid 1b; 12, lid 5). Beoordeling Algemeen beeld De inspectie beoordeelt de kwaliteit van het onderwijs op de afdeling havo en vwo van het Oranje Nassau College in Zoetermeer als zwak. Dit oordeel is gebaseerd op de volgende overwegingen. De opbrengsten zijn, afgemeten aan de prestaties van de leerlingen over de afgelopen drie jaar, onvoldoende. Het onderwijsproces is naar het oordeel van de inspectie van voldoende kwaliteit. De school werkt in haar kwaliteitszorg systematisch en planmatig; de inspectie heeft de kwaliteitszorg als voldoende beoordeeld. De school leeft de onderzochte wet- en regelgeving na. Pagina 9 van 15

10 Toelichting Het bovenstaande algemene oordeel van de inspectie wordt hieronder toegelicht. Daarbij komen voor zover van toepassing achtereenvolgens de in de inleiding genoemde aspecten aan bod: de opbrengsten, het onderwijsproces, de kwaliteitszorg en de wet- en regelgeving. Opbrengsten De opbrengsten van de school zijn onvoldoende. Om de opbrengsten van het Oranje Nassau College te kunnen beoordelen, maakt de inspectie gebruik van het opbrengstenoordeel Dit oordeel bevat gegevens over de examens en het behaalde rendement van de doorstroom, uitstroom en afstroom van leerlingen van de schooljaren 2009/2010, 2010/2011 en 2011/2012. Havo De resultaten van het Oranje Nassau College, afdeling havo op de in 2010, 2011 en 2012 afgenomen centraal schriftelijke examens (CE) lagen ver onder het landelijk gemiddelde en zijn over drie jaar gemeten onvoldoende. De (voorlopige) examenresultaten van het examen 2013 zijn sterk gestegen en liggen naar verwachting iets boven het landelijk gemiddelde. Het gemiddelde centraal schriftelijk eindexamencijfer in 2013 is 6,5 voor de afdeling havo van het Oranje Nassau College. Op het examen 2012 scoorden acht vakken gemiddeld onder de 6,0. In 2013 kwamen de drie vakken Frans, Duits en M&O gemiddeld onder de 6,0 uit. Naar verwachting toont het opbrengstenoordeel 2014, dat de gemiddelde resultaten op het centraal schriftelijke examen over de schooljaren 2010/2011, 2011/2012 en 2012/2013 middelt, nog een onvoldoende resultaat. Dat komt met name door het zeer slechte resultaat op het CE van 2010/2011 en het slechte resultaat van het CE 2011/2012. Het verschil tussen de gemiddelde cijfers van het centraal examen (CE) en het schoolexamen (SE) bedraagt over drie jaar gemeten 0,32 punt zoals getoond op het opbrengstenoordeel Daarmee voldoet de afdeling havo aan de inspectienorm. De indicator is voldoende. Naar verwachting is deze indicator in 2014 eveneens voldoende. Het verschil tussen het SE en CE van het examen 2013, dat opgenomen zal worden op het opbrengstenoordeel 2014, bedraagt naar verwachting 0,16. Het rendement van de onderbouw is in de afgelopen twee jaar van voldoende teruggelopen naar zeer slecht. Het resultaat op de opbrengstenkaart 2013 van Pagina 10 van 15

11 het Oranje Nassau College op deze indicator behoort tot de tien procent slechts scorende scholen van Nederland binnen dezelfde vergelijkingsgroep. Na de brugklas gaan veel meer leerlingen dan gemiddeld naar het vmbo g/t dan op vergelijkbare scholen die ook mavo, havo en vwo onderwijs aanbieden op één locatie. Verder zitten er meer leerlingen op de havo met een vwo advies dan dat er leerlingen met een havo advies op het vwo zitten. Het rendement van de bovenbouw is over drie jaar gemeten onvoldoende. Het resultaat op de opbrengstenkaart 2013 laat een verbetering zien, maar is nog onvoldoende. Het rendement in de bovenbouw is onder meer onvoldoende doordat bijna twee keer zoveel leerlingen blijven zitten in de derde klas als bij vergelijkbare scholen. Het slagingspercentage van de school is met 78,5% laag in vergelijking met het gemiddeld landelijk slagingspercentage van de havo dat 86,7% bedraagt. Vwo De resultaten van het Oranje Nassau College, afdeling vwo op de in 2010, 2011 en 2012 afgenomen centraal schriftelijke examens (CE) lagen ver onder het landelijk gemiddelde en zijn over drie jaar gemeten onvoldoende. De gemiddelde examenresultaten van de in 2010, 2011 en 2012 afgenomen centraal examens kwamen uit onder het cijfer 6,0. Daarmee behoort de school tot de 10% slechts scorende scholen binnen dezelfde vergelijkingsgroep. De (voorlopige) examenresultaten van het examen 2013 zijn sterk gestegen naar een 6,6 gemiddeld en liggen iets boven het landelijk gemiddelde. Op het examen 2012 scoorden nog tien vakken gemiddeld onder de 6,0. In 2013 kwam het ce resultaat van het vak aardrijkskunde onder de 6,0 uit. Naar verwachting toont het opbrengstenoordeel 2014, dat de gemiddelde resultaten op het centraal schriftelijke examen over de schooljaren 2010/2011, 2011/2012 en 2012/2013 middelt, nog een onvoldoende resultaat. Dat komt met name door de zeer slechte resultaten op de CE s van 2010/2011 en 2011/2012. Het verschil tussen de gemiddelde cijfers van het centraal examen (CE) en het schoolexamen (SE) bedraagt over drie jaar gemeten 0,71 punt zoals getoond op het opbrengstenoordeel Daarmee voldoet de afdeling vwo niet aan de inspectienorm. De indicator is onvoldoende. Het verschil tussen het SE en CE van het examen 2013, dat opgenomen zal worden op het opbrengstenoordeel 2014, bedraagt naar verwachting 0,47. Naar verwachting is deze indicator daarmee in 2014 wel voldoende. Het rendement van de onderbouw komt overeen met dat van de afdeling havo. Het rendement van de bovenbouw van de afdeling vwo behoort binnen de vergelijkingsgroep al drie jaar tot de 10% slechts scorende vwo afdelingen van Pagina 11 van 15

12 Nederland. Dat komt doordat in de derde klas meer leerlingen blijven zitten of afstromen naar 3 of 4 havo. In de vierde klas vwo blijven meer leerlingen zitten en stromen bijna twee keer zoveel leerlingen af naar de vierde klas havo. Na de vijfde klas vwo stromen bijna vier keer zoveel leerlingen af naar 5 havo als landelijk het geval is binnen dezelfde vergelijkingsgroep. Het slagingspercentage is laag. Slechts 72,5% van de examenleerlingen haalde hun vwo diploma in Het landelijk slagingsgemiddelde in 2012 was 87,3%. De inspectie sprak met het Oranje Nassau College af dat de examenresultaten op de havo en het vwo in 2013 tenminste een 6,0 moesten zijn en voor de afdeling vwo dat het verschil tussen het SE en CE niet hoger mocht zijn dan 0,5 punt afwijking. Uitblijvend resultaat zou leiden tot een wijziging van het arrangement naar zeer zwak. De school slaagde erin om de CE resultaten naar verwachting in 2013 minimaal op het landelijk niveau te krijgen. Het verschil tussen het SE en CE was in ,12. Daarmee voldoet de afdeling vwo aan de met de inspectie gemaakte afspraken. Zowel de havo als het vwo hebben wat betreft de examenindicatoren de weg omhoog gevonden. Naar verwachting geldt voor zowel de havo als het vwo dat de verschillen tussen het SE en CE over drie jaar gemeten van voldoende niveau zijn op het opbrengstenoordeel De CE resultaten zijn voor beide afdelingen tot iets boven het landelijk gemiddelde gestegen. Als deze lijn zich doorzet en dus ook het examen 2014 goed uitpakt, kan deze indicator op het opbrengstenoordeel 2015 weer voldoende zijn. Waar de opgaande lijn is ingezet bij de examenresultaten, blijven de rendementsgegevens ver achter. Het onderbouw rendement is stevig gedaald en onvoldoende geworden. Het bovenbouw rendement is al drie jaar zeer slecht en laat geen verbetering zien. Het zal naar verwachting zeker tot 2015 duren voordat de opbrengsten weer voldoende zullen zijn. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat zowel het rendement van de onderbouw als dat van de bovenbouw een verbetering laat zien. Bij uitblijvend resultaat kunnen de afdelingen havo en vwo mogelijk zeer zwak worden. Het uitblijven van voldoende opbrengsten heeft formele consequenties (artikel 23a1 WVO) en kan leiden tot melding bij de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De alinea over kwaliteitszorg beschrijft de wijze waarop de school de rendementen van de onderbouw en bovenbouw wil verbeteren. Het onderwijsproces Het onderwijsproces is voldoende. De inspectie baseert dit op de gesprekken die gevoerd zijn met de directie, teamleiders, leraren en leerlingen en op basis van Pagina 12 van 15

13 enkele lesbezoeken. De basiskwaliteit van de lessen is op orde. De bezochte lessen kenden een duidelijke structuur, er werd duidelijke uitleg gegeven en leraren toonden veel energie en betrokkenheid bij hun lesgeven. De uit de leerlingenraad afkomstige leerlingen zijn erg enthousiast over de school en geven aan dat er merkbaar strakker gestuurd wordt op resultaten. De oordelen die geveld zijn tijdens het kwaliteitsonderzoek in 2010 worden overgenomen in dit onderzoek. De kwaliteitszorg De inspectie sprak met de school af dat zij een analyse zou verrichten naar het rendement van de onderbouw en de bovenbouw. Op basis van de uitkomsten van de analyse heeft de school een plan van aanpak opgesteld om het rendement weer op orde te brengen. De stagnerende doorstroom, afstroom en uitstroom wordt volgens de school onder meer veroorzaakt door een onlangs ingestelde strengere determinatie en aangescherpte overgangsnormen. Ook wijt de school de onvoldoende resultaten voor een belangrijk deel aan sociaalemotionele problematiek bij een deel van de leerlingen. Volgens de school betreft het leerlingen met een slechte motivatie en negatieve studiehouding. Verder is de school van mening dat veel groep 8 leerkrachten moeite hebben om de schoolsoort havo te adviseren. De inspectie is van mening dat met name de strengere determinatie effect heeft gehad op het onvoldoende rendement. Ook is de inspectie van mening dat de analyse over de rendementsopbrengsten te weinig reflecteert op het eigen handelen van de leraar en dat de negatieve opbrengsten te makkelijk worden toebedeeld aan een matige leerhouding en onvoldoende motivatie van de leerlingen. Er wordt nog geen relatie gelegd naar het effect van wat er (al dan niet) in de lessen gebeurt op de rendementsopbrengsten. De leiding is, ook voor leerlingen duidelijk merkbaar, strakker gaan sturen op de (examen) resultaten en ook is personeelsbeleid geformuleerd en geïmplementeerd. Alle leraren worden jaarlijks beoordeeld op basis van lesobservaties door de teamleiders die daarvoor een kijkwijzer gebruiken die afgeleid is van de inspectie indicatoren. Aan de hand van de uitkomsten worden ontwikkelings- en resultaatafspraken gemaakt. Indien noodzakelijk worden coachingstrajecten aangeboden of wordt er zelfs afscheid genomen van leraren als dat ten goede komt aan het onderwijs. De school heeft daardoor inmiddels een duidelijk beeld van de kwaliteit van het onderwijsproces. Ruimte voor verbetering in het evalueren van de opbrengsten ligt bij het in kaart brengen van de effecten van wat er in de lessen gebeurt op de afstroom en doorstroom van de leerlingen. De laatste groepen die op de oude wijze gedetermineerd zijn en zorgen voor Pagina 13 van 15

14 lage cijfers, afstroom en uitstroom zijn langzaamaan uit de school verdwenen. De school verwacht een positief effect op het rendement van de onderbouw en de bovenbouw. Zo steeg het slagingspercentage en bleven minder leerlingen zitten volgens de school. De school is sinds dit jaar gestart met vroegsignalering van leerlingen met achterstanden. Daarvoor gebruikt de school het onderwijskundig rapport van leerlingen en neemt het genormeerde toetsen af. De school onderzoekt in de eerste weken direct op welk niveau leerlingen zich bevinden op het gebied van taal en rekenen en begint al in de eerste weken met bijspijker uren om de achterstanden ongedaan te maken. De examenresultaten stegen in 2013 tot iets boven het landelijk gemiddelde. Het in 2011 gestarte plan van aanpak om de examenresultaten te verbeteren, lijkt effect te krijgen. Het aantal vakken dat onvoldoende scoorde op het CE liep sterk terug en de gemiddelde cijfers stegen. De school heeft in de afgelopen tijd de PTA s opnieuw bekeken en verbeterd. Alle secties hebben inmiddels een vakwerkplan dat het programma bevat en vakafspraken. De school heeft toetsbeleid opgesteld. De school heeft een fors aantal maatregelen genomen om de resultaten te verbeteren waaronder: vroegsignalering en begeleiding van leerlingen met achterstanden in de onderbouw, een individuele aanpak voor examenkandidaten die er onvoldoende voor staan, extra steunuren, examentraining, proefexamens en scholingsdagen over didactische thema s. De verbetermaatregelen zijn te vinden in een plan van aanpak dat een aantal malen per jaar wordt geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Tenslotte heeft de school afgelopen tijd afscheid genomen van enkele niet goed genoeg functionerende docenten en heeft de school er naar eigen zeggen betere docenten voor in de plaats aangesteld. Wet- en regelgeving Het Oranje Nassau College voldoet aan de door de inspectie onderzochte weten regelgeving. Pagina 14 van 15

15 TOEZICHTARRANGEMENT De kwaliteit van het onderwijs vertoont tekortkomingen in de opbrengsten en is als zwak beoordeeld. Om deze reden kent de Inspectie van het Onderwijs aan het Oranje Nassau College, afdelingen havo en vwo een aangepast arrangement zwak toe. De afdeling valt onder intensief toezicht. Met het bevoegd gezag is afgesproken dat de opbrengsten in 2015 weer van voldoende niveau zijn. Zodra het opbrengstenoordeel 2014 verschijnt waarop de rendementsopbrengsten staan weergegeven, brengt de inspectie een bezoek aan het Oranje Nassau College voor een voortgangsgesprek. Uitblijvende verbeteringen kunnen leiden tot een aanpassing van het arrangement naar zeer zwak vanwege langdurige onvoldoende opbrengsten. Voor de zomer voert de inspectie eveneens een gesprek met het bevoegd gezag over de voortgang van het verbetertraject. Verder maakt de inspectie nadere afspraken met het bevoegd gezag over te bereiken tussenresultaten. Deze afspraken legt de inspectie vast in een toezichtplan. De inspectie heeft geen tekortkomingen in de naleving van de wettelijke voorschriften kunnen vaststellen. Pagina 15 van 15