JONGERENENQUÊTE NOORD-HOLLAND NOORD

Transcriptie

1 JONGERENENQUÊTE NOORD-HOLLAND NOORD GEMEENTERAPPORTAGE

2 JONGERENENQUÊTE NOORD-HOLLAND NOORD GEMEENTE WIERINGERMEER Auteurs: Corrien Waardenburg, epidemioloog Esther Duin-de Boer, epidemiologisch onderzoeksmedewerker Miriam Levijn, epidemioloog Judith Sinnige, epidemiologisch onderzoeksmedewerker Bettina de Leeuw den Bouter, epidemioloog Gea Breebaart, beleidsmedewerker gezondheidsbevordering Correspondentie: GGD Hollands Noorden, sector GBO (epidemiologie) Postbus AH Schagen Kenmerk: U Oplage: 6 Datum: Juni 2011

3 Inhoudsopgave SAMENVATTING 3 1 INLEIDING EMOVO Gemeente Leeswijzer 6 2 ACHTERGRONDKENMERKEN Onderwijs Etnische herkomst Woon- en gezinssituatie Religie 8 3 LICHAMELIJKE GEZONDHEID Ervaren gezondheid Chronische aandoeningen Allergie Mondgezondheid Ongevallen Samenvatting lichamelijke gezondheid 14 4 WELZIJN Psychische gezondheid Kwaliteit van leven Psychosociale gezondheid Mishandeling Zelfdoding Samenvatting welzijn 20 5 VOEDING EN BEWEGEN Voeding Bewegen Sporten bij een sportvereniging Inactiviteit Samenvatting voeding en bewegen 25 6 GENOTMIDDELEN Roken Alcohol Drugs Samenvatting genotmiddelen 32 7 SEKSUALITEIT Seksuele activiteit Onveilig vrijen Ongewenste seksuele ervaring Houding ten aanzien van homoseksualiteit Samenvatting seksualiteit 37 1

4 8 OMGEVING Ouders en vrienden Veiligheid Slachtoffer strafbaar feit Woonomgeving Samenvatting omgeving 41 9 CONCLUSIES, AANBEVELINGEN EN ADVIES VAN DE GGD Conclusies Aanbevelingen Advies van de GGD 45 BIJLAGE 1 ACHTERGRONDINFORMATIE 47 BIJLAGE 2 TABELLEN 49 2

5 SAMENVATTING Tussen oktober 2009 en maart 2010 hebben ruim jongeren uit de regio Noord-Holland Noord (NHN) meegedaan aan een vragenlijstonderzoek uitgezet door de GGD Hollands Noorden: EMOVO. EMOVO staat voor Elektronische Monitoring en Voorlichting. Leerlingen van de 2e en 4e klassen van zo n 40 scholen voor voortgezet onderwijs beantwoordden tijdens een lesuur op school via internet vragen over hun gezondheid, thuissituatie, leefstijl en vrije tijd. De GGD Hollands Noorden heeft bij dit onderzoek samengewerkt met de vier andere Noord-Hollandse GGD-en. In totaal deden ruim scholieren mee. Voor de gemeente Wieringermeer waren vragenlijsten van 254 jongeren bruikbaar voor analyse. Het gaat om jongeren die in Wieringermeer wonen en zowel in als buiten Wieringermeer op school zitten; in totaal zaten deze jongeren op 17 verschillende scholen. Resultaten: Lichamelijke gezondheid 80% van de jongeren in Wieringermeer ervaart de eigen gezondheid als goed tot heel goed, 16% van de jongeren noemt zijn of haar gezondheid gaat wel en 4% vindt de eigen gezondheid niet zo best of slecht; dit percentage wijkt niet af van de KNH of NHN (beiden 3%). 37% van de jongeren heeft één of meer chronische aandoeningen en 30% heeft één of meer allergieën. Deze percentages komen overeen met de (sub)regio. In Wieringermeer bezoekt 12% van de jongeren minder dan 2 keer per jaar de tandarts en 22% poetst zijn of haar tanden minder dan 2 keer per dag. jongens en vmbo-leerlingen poetsen hun tanden minder vaak dan meisjes en havo/vwo-leerlingen. Ruim een kwart van de jongeren in Wieringermeer (26%) heeft het afgelopen jaar een ongeval gehad waarvoor medische behandeling nodig was. In de KNH en NHN zijn dit meer jongeren, respectievelijk 32% en 33%. Welzijn In Wieringermeer heeft 19% van de jongeren een lage score voor psychische gezondheid (psychisch minder gezond en/of psychische klachten); meisjes (24%) zijn vaker psychisch ongezond dan jongens (13%). Van de jongeren in Wieringermeer heeft 30% een lage kwaliteit van leven, in de KNH 29% en in NHN 28%. Meisjes hebben vaker een lage kwaliteit van leven dan jongens (41% versus 19%). Op basis van de SDQ is bij 7% van de jongeren in Wieringermeer sprake van een verhoogd risico op psychosociale problematiek. Dit percentage komt overeen met dat in de KNH en NHN (beiden 5%). 22% van de jongeren geeft aan ooit lichamelijk of geestelijk mishandeld te zijn. In de KNH is dit 23% en in NHN 22%. Van de jongeren in Wieringermeer heeft 15% het afgelopen jaar serieuze gedachten gehad aan zelfdoding. Dit percentage wijkt niet significant af van dat in NHN (19%), maar is lager dan dat in de KNH (20%). 2% van de jongeren heeft het afgelopen jaar daadwerkelijk een poging tot zelfdoding ondernomen. Voeding en bewegen Eén op de negen jongeren in Wieringermeer (12%) slaat regelmatig het ontbijt over. In de KNH zijn dit meer jongeren namelijk 17%. 70% van de jongeren eet niet dagelijks groente en 65% eet niet dagelijks fruit. 83% van de jongeren in Wieringermeer voldoet niet aan de norm van dagelijks 2 stuks fruit. Van de jongeren beweegt 42% onvoldoende; dit wijkt niet af van de KNH (38%), maar is hoger dan in NHN (32%). 4 e klassers bewegen vaker onvoldoende dan 2 e klassers. Een derde van de jongeren (34%) is geen lid van een sportvereniging. Dit wijkt niet af van de KNH (34%) en NHN (30%). 60% van de jongeren in Wieringermeer zit dagelijks 2 uur achter de computer of tv. 3

6 Genotmiddelen 12% van de jongeren in Wieringermeer rookt regelmatig; dit komt overeen met de regio. Vmboleerlingen en 4 e klassers roken vaker dan havo/vwo-leerlingen en 2 e klassers. Van de jongeren in Wieringermeer heeft 64% wel eens alcohol gebruikt (in NHN 62%) en 48% heeft actueel alcohol gebruikt; het zijn veel vaker 4 e klassers (71%) die actueel drinken dan 2 e klassers (22%). 33% van de jongeren heeft in de afgelopen maand overmatig alcohol gebruikt (> 5 glazen op een gelegenheid). In de KNH hebben meer jongeren overmatig alcohol gebruikt (39%). 38% van de jongeren in Wieringermeer (45% KNH en 42% NHN) is ooit aangeschoten of dronken geweest; 15% in de afgelopen maand. Van de jongeren heeft 12% wel eens softdrugs (hasj of wiet) gebruikt en 5% heeft in de afgelopen maand softdrugs gebruikt; deze percentages wijken in positieve zin af van de KNH en NHN. 4 e klassers in Wieringermeer gebruiken vaker softdrugs dan 2 e klassers. 2% van de jongeren gebruikt wel eens op één avond zowel alcohol als drugs. Seksualiteit 17% van de jongeren in Wieringermeer heeft geslachtsgemeenschap gehad; dit is minder dan in de KNH (25%), maar wijkt niet af van het percentage in NHN (21%). Van deze jongeren is 37% met meerdere partners naar bed geweest. Ruim de helft van de jongeren (56%) vrijt niet altijd met een condoom. In de KNH vrijt 49% niet altijd veilig, in NHN is dit 46%. Van de jongeren die (wel eens) zonder condoom vrijen, denkt 88% ten onrechte geen risico te lopen op een soa; 12% schat terecht in dat zij risico lopen op een soa. 7% van de jongeren in Wieringermeer heeft een ongewenste seksuele ervaring gehad. Ook in de KNH en NHN heeft 7% van de jongeren een ongewenste seksuele ervaring gehad. Bijna de helft van de jongeren in Wieringermeer (49%) staat negatief ten opzichte van homoseksualiteit. Jongens (58%) zijn vaker negatief dan meisjes (42%). Ook in de (sub)regio is de helft negatief over homoseksualiteit. Omgeving 11% van de jongeren in Wieringermeer denkt dat zijn/haar ouders niet van hem/haar houden, 4% voelt zich niet begrepen door zijn of haar ouders en 2% vindt dat hij/zij onvoldoende vrienden heeft. Deze percentages komen overeen met de (sub)regio. Van de jongeren in Wieringermeer voelt 37% zich wel eens onveilig; dit zijn vaker meisjes (55%) dan jongens (16%). Jongeren in Wieringermeer voelen zich minder vaak onveilig dan jongeren in de KNH. 23% van de jongeren is het afgelopen jaar slachtoffer geworden van één of meer strafbare feiten. Dit percentage is lager dan het percentage in de KNH (29%) en NHN (30%). In Wieringermeer vindt 71% van de jongeren dat er onvoldoende wordt georganiseerd in de buurt en 66% mist een ontmoetingsplek in de buurt. Conclusies, aanbevelingen en advies Hoewel de meerderheid van de jongeren in Wieringermeer zich overwegend gezond gedraagt, is de leefwijze van de jongeren in Wieringermeer voor verbetering vatbaar. Vooral waar het gaat om het gebruik van genotmiddelen (roken, alcoholgebruik en druggebruik), seksueel risicogedrag, psychische gezondheid, voedingsgewoonten en beweging. Er is een aanzienlijke gezondheidswinst te boeken met preventie, onder andere via het bevorderen van gezond gedrag. Uit de resultaten van EMOVO voor de jongeren in Wieringermeer volgen de volgende aanbevelingen waar aandacht aan kan worden besteed om de gezondheidstoestand van de jongeren te verbeteren: het terugdringen van het gebruik van genotmiddelen, met name het alcoholgebruik; het stimuleren van een gezond voedingspatroon en voldoende beweging; het terugdringen van seksueel risicogedrag door het stimuleren van veilig vrijen en condoomgebruik; het verbeteren van de relatief ongunstige psychische gezondheid, met name bij meisjes. 4

7 1 Inleiding 1.1 EMOVO Tussen oktober 2009 en maart 2010 hebben ruim jongeren uit de regio Noord-Holland Noord (NHN) meegedaan aan een vragenlijstonderzoek uitgezet door de GGD Hollands Noorden: EMOVO. EMOVO staat voor Elektronische Monitoring en Voorlichting. Leerlingen van de 2e en 4e klassen van zo n 40 scholen voor voortgezet onderwijs beantwoordden tijdens een lesuur op school via internet vragen over hun gezondheid, thuissituatie, leefstijl en vrije tijd. Het doel van het onderzoek is om scholen, gemeenten en de GGD inzicht te geven in de gezondheid en leefstijl van de jeugd. De leerlingen zelf konden na het invullen van de vragenlijst hun persoonlijke gezondheidsprofiel lezen via internet en eventueel doorklikken naar websites met meer informatie over de onderwerpen uit hun profiel. Dit persoonlijke gezondheidsprofiel met voorlichting en advies is alleen op te vragen door de leerling zelf en is toegesneden op de situatie van de leerling. De GGD Hollands Noorden heeft bij dit onderzoek samengewerkt met de vier andere GGD-en in de provincie Noord-Holland. In totaal zijn ruim scholieren uit de provincie Noord-Holland in dezelfde periode gevraagd de vragenlijst in te vullen. Een soortgelijk onderzoek is in een groot deel van Noord-Holland 4 jaar geleden ook via scholen uitgevoerd. Naast de schoolrapporten, de gemeenterapporten en het regiorapport is naar aanleiding van EMOVO een aantal themarapporten verschenen, onder andere over alcoholgebruik, seksualiteit en psychische gezondheid. In de themarapporten en het regiorapport worden de resultaten, waar mogelijk, vergeleken met landelijke cijfers en met het EMOVO-onderzoek uit GEMEENTE In dit rapport worden de resultaten van de jongeren uit de gemeente Wieringermeer beschreven. In deze rapportage zijn vooral die onderwerpen opgenomen die relevant zijn voor de gemeente. Voor de gemeente Wieringermeer waren de vragenlijsten van 254 jongeren bruikbaar voor analyse. Het gaat om jongeren die in Wieringermeer wonen en zowel in als buiten Wieringermeer op school zitten; in totaal zaten deze jongeren op 17 verschillende scholen. In de gemeente Wieringermeer wonen jongeren in de leeftijd van 12 tot 19 jaar. Dit betekent dat 24% van alle jongeren bereikt is met dit onderzoek. 5

8 1.3 LEESWIJZER In dit rapport worden de resultaten van de gemeente Wieringermeer weergegeven, uitgesplitst naar geslacht, klas en schooltype van de jongeren. Ter vergelijking worden de resultaten van de gemeente Wieringermeer afgezet tegen de resultaten van alle jongeren woonachtig in de Kop van Noord-Holland die hebben meegedaan aan EMOVO en tegen de resultaten van alle jongeren woonachtig in Noord-Holland Noord. In de tabellen en figuren worden deze resultaten aangegeven met Wieringermeer, KNH en NHN. In de analyses is telkens onderzocht of er verschillen zijn tussen jongens en meisjes, tussen leerlingen van de 2 e klas en de 4 e klas, tussen leerlingen van het vmbo en het havo/vwo en tussen jongeren uit Wieringermeer en jongeren uit andere gemeenten in NHN. Indien in dit rapport wordt aangegeven dat er een verschil bestaat tussen verschillende groepen jongeren, dan duidt dit op een statistisch significant (p<0,05) verschil. Dit betekent dat de kans klein is (in dit geval maximaal 5%) dat een gevonden verschil op toeval berust. In bijlage 2 zijn alle resultaten weergegeven in tabellen. In de hoofdstukken 2 t/m 8 worden de resultaten beschreven en hoofdstuk 9 behandelt de conclusies, aanbevelingen en het advies van de GGD aan de gemeente. In de bijlagen zijn alle resultaten in tabelvorm weergegeven en vindt u achtergrondinformatie over EMOVO. 6

9 2 Achtergrondkenmerken 2.1 ONDERWIJS De ingevulde vragenlijsten van 254 jongeren uit Wieringermeer waren bruikbaar voor analyse. De verdeling jongens/meisjes van deze jongeren wijkt niet af van de Kop van Noord-Holland (KNH) of van Noord-Holland Noord (NHN). De verdeling van de jongeren over de 2 e en 4 e klas wijkt eveneens niet af van de (sub)regio. Van de jongeren in Wieringermeer die hebben meegedaan aan EMOVO volgt 52% een havo/vwo-opleiding en 48% volgt een vmbo-opleiding. In de KNH volgt 43% een havo/vwo-opleiding en in NHN 49%. Achtergrondkenmerken Gemeente Wieringermeer Kop van Noord-Holland Noord-Holland Noord aantal % aantal % aantal % jongens meisjes ,2 52, ,1 50, ,8 50,2 2 e klas 4 e klas ,9 53, ,9 57, ,6 51,4 vmbo havo/vwo ,4 51, ,2 42, ,1 48,9 12 jaar 0 0,0 13 0,4 62 0,6 13 jaar 75 29, , ,9 14 jaar 42 16, , ,4 15 jaar 73 28, , ,4 16 jaar 52 20, , ,2 17 jaar 12 4, , ,2 >17 jaar 0 0,0 13 0,4 30 0,3 totaal ETNISCHE HERKOMST Voor een indeling naar etnische herkomst van de jongeren is gebruik gemaakt van de standaarddefinitie van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) *. Van de jongeren in de gemeente Wieringermeer is 91% van Nederlandse afkomst en 9% van de jongeren heeft een allochtone herkomst; 2% van de jongeren heeft een nietwesterse achtergrond en 6% van de jongeren is afkomstig uit een westers land. In de KNH is 87% van de jongeren van Nederlandse afkomst, 7% van niet-westerse allochtone afkomst en 5% van westerse allochtone herkomst. In NHN is 85% van de jongeren van Nederlandse afkomst, 9% van niet-westerse allochtone afkomst en 6% van westerse allochtone herkomst. 3% van de jongeren in Wieringermeer behoort tot de 1 e generatie allochtonen en 6% behoort tot de 2 e generatie allochtonen. In de KNH * Een jongere is van Nederlandse herkomst als beide ouders in Nederland zijn geboren. Een jongere is van niet- Nederlandse herkomst als tenminste één ouder in het buitenland is geboren. Ontbreekt informatie over het geboorteland van beide ouders dan wordt aangenomen dat het geboorteland van deze ouders hetzelfde is als van de jongere. 7

10 behoort 4% tot de 1 e generatie allochtonen en 9% tot de 2 e generatie. In NHN behoort 4% tot de 1 e generatie allochtonen en 11% tot de 2 e generatie. Net zoals de andere jongeren in de regio voelen de jongeren in Wieringermeer zich overwegend Nederlands: 99% rekent zichzelf tot de Nederlandse bevolkingsgroep. In de KNH is dit 98% en in NHN 97%. Etnische herkomst Gemeente Wieringermeer Kop van Noord-Holland Noord-Holland Noord aantal % aantal % aantal % Autochtoon , , ,3 Niet-westerse allochtoon 6 2, , ,9 Westerse allochtoon 16 6, , ,8 2.3 WOON- EN GEZINSSITUATIE Meer dan driekwart van de jongeren in Wieringermeer (78%) woont bij zijn of haar twee eigen (biologische) ouders. 6% van de jongeren woont in een gezin met twee ouders waarvan één van de twee ouders een stiefouder is. 9% van de jongeren woont bij één ouder. Bij 5% van de jongeren is er sprake van co-ouderschap. Jongeren in Wieringermeer wonen naar verhouding iets minder vaak in een eenoudergezin dan jongeren in de KNH (13%) of in NHN (13%). Woon- en gezinssituatie Gemeente Wieringermeer Kop van Noord-Holland Noord-Holland Noord aantal % aantal % aantal % Eenoudergezin 23 9, , ,9 Geen eenoudergezin , , ,1 2.4 RELIGIE 71% van de jongeren in Wieringermeer geeft aan geen geloof te hebben; dit percentage komt overeen met dat in de KNH (73%) en NHN (70%). Protestants christelijk is door de jongeren in Wieringermeer het meest genoemde geloof (15%), gevolgd door rooms katholiek (11%). 4% van de jongeren in Wieringermeer heeft een ander geloof, zoals islam, boeddhisme, Jodendom of hindoeïsme. Religie Gemeente Wieringermeer Kop van Noord-Holland Noord-Holland Noord aantal % aantal % aantal % Geen , , ,4 Rooms katholiek 27 10, , ,4 Protestants christelijk 38 15, , ,3 Islam 4 1,6 44 1, ,4 Anders 5 2, , ,5 8

11 3 Lichamelijke gezondheid 3.1 ERVAREN GEZONDHEID De ervaren gezondheid, ook wel gezondheidsbeleving genoemd, geeft een samenvattend oordeel over de eigen algemene gezondheid. De meerderheid van de jongeren in Wieringermeer ervaart de eigen gezondheid als goed tot heel goed (80%). 16% van de jongeren noemt zijn of haar gezondheid gaat wel en 4% vindt zijn of haar gezondheid niet zo best of slecht. Dit percentage wijkt niet af van het percentage in NHN (3%) of de KNH (3%). Vanwege te kleine aantallen is het voor de gemeente Wieringermeer niet mogelijk uitspraken te doen over mogelijke verschillen in ervaren gezondheid tussen jongens en meisjes, 2 e en 4 e klassers en jongeren van de verschillende schooltypen. Ook kan geen uitspraak worden gedaan over verschillen tussen allochtone of autochtone jongeren en tussen jongeren uit een eenoudergezin en een gezin met twee ouders. Regionaal ervaren 4 e klassers, vmbo-leerlingen en allochtone jongeren hun gezondheid iets vaker als niet zo best of slecht dan 2 e klassers, havo/vwo-leerlingen en autochtone jongeren. 3.2 CHRONISCHE AANDOENINGEN Het voorkomen van ziekten en aandoeningen is nagevraagd aan de hand van een lijst met tien ziekten en aandoeningen. 37% van de jongeren in Wieringermeer heeft één of meer chronische aandoeningen die al dan niet zijn vastgesteld door een arts; dit percentage wijkt niet af van het percentage in de KNH (37%) of in NHN (39%). Zowel in Wieringermeer als in NHN hebben meisjes vaker een chronische aandoening dan jongens. Van de jongeren in Wieringermeer heeft 47% van de meisjes en 27% van de jongens één of meer chronische aandoeningen; regionaal is dit respectievelijk 46% en 32%. In NHN hebben 4 e klassers (42%) en vmbo-leerlingen (41%) vaker één of meer chronische aandoeningen dan 2 e klassers (35%) en havo/vwo-leerlingen (36%); dit verschil is in Wieringermeer niet waarneembaar. Vanwege de kleine aantallen kan geen uitspraak worden gedaan over verschillen tussen allochtone en autochtone jongeren in Wieringermeer. In NHN hebben jongeren van niet-westerse allochtone herkomst (43%) en westerse allochtone herkomst (42%) vaker een chronische aandoening dan autochtone jongeren (38%). Jongeren uit een eenoudergezin (48%) lijken, net als regionaal, vaker een chronische aandoening te hebben dan jongeren uit een gezin met twee ouders (36%); dit verschil is in de gemeente Wieringermeer niet significant. 9

12 De meest voorkomende chronische aandoeningen van jongeren in Wieringermeer zijn: migraine (17%) eczeem (9%) astma (6%) chronische vermoeidheid (9%) buikklachten (6%) ADHD (4%) Ook in NHN wordt migraine (14%) het meest genoemd, gevolgd door astma (11%), eczeem (10%), chronische vermoeidheid (8%), buikklachten (6%) en ADHD (5%). Eén of meer chronische aandoeningen (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Wieringermeer KNH 3.3 ALLERGIE In EMOVO is nagevraagd of jongeren allergisch zijn voor pollen of stuifmeel, huisstof of huismijt, bepaalde huisdieren, bepaalde medicijnen en voor bepaald voedsel. 30% van de jongeren in Wieringermeer heeft één of meer allergieën, al dan niet vastgesteld door een arts. Dit percentage wijkt vrijwel niet af van het percentage in de KNH (31%) of in NHN (32%). In NHN zijn meisjes iets vaker ergens allergisch voor dan jongens (34% versus 31%). Dit verschil is in Wieringermeer niet waarneembaar. Zowel in Wieringermeer als in NHN is er geen verschil tussen 2 e en 4 e klassers of tussen vmbo-leerlingen en havo/vwo-leerlingen wat betreft het hebben van één of meer allergieën. In Wieringermeer kunnen vanwege te kleine aantallen geen uitspraken worden gedaan 10

13 over mogelijke verschillen tussen autochtone en allochtone jongeren. Jongeren uit een eenoudergezin (35%) lijken vaker een allergie te hebben dan jongeren uit een gezin met twee ouders (29%); dit verschil is niet significant. In NHN hebben jongeren uit een eenoudergezin even vaak een allergie als jongeren uit een gezin met twee ouders. Regionaal zijn het iets vaker niet-westerse allochtonen dan westerse allochtonen en autochtonen die een allergie hebben. De meest voorkomende allergieën bij jongeren in Wieringermeer zijn: pollen/stuifmeel (14%) huisdieren (10%) huisstof/huismijt (10%) voedsel (9%) medicijnen (7%) In NHN is 17% van de jongeren allergisch voor pollen of stuifmeel, 12% is allergisch voor huisstof of huismijt, 11% voor bepaald voedsel, 11% voor huisdieren en 5% voor medicijnen. Allergieën (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Wieringermeer KNH 11

14 3.4 MONDGEZONDHEID Door tandartsen wordt aanbevolen om één à twee keer per jaar een controlebezoek aan de tandarts te brengen. Van de jongeren in Wieringermeer bezoekt 12% minder dan 2 keer per jaar de tandarts; dit wijkt niet af van het percentage in de KNH en NHN (beiden 15%). Er is bij de jongeren in Wieringermeer geen verschil tussen jongens en meisjes, 2 e en 4 e klassers of tussen jongeren van het vmbo en jongeren van het havo/vwo wat betreft het regelmatig naar de tandarts gaan. Regionaal gaan jongens (17% bezoekt minder dan 2 keer per jaar de tandarts), 4 e klassers (17%) en vmbo-leerlingen (18%) minder vaak naar de tandarts dan meisjes (14%), 2 e klassers (14%) en havo/vwoleerlingen (13%). In Wieringermeer kunnen vanwege te kleine aantallen geen uitspraken worden gedaan over verschillen tussen autochtone en allochtone jongeren of tussen jongeren uit een eenoudergezin of een gezin met twee ouders. In NHN gaan allochtone jongeren minder vaak naar de tandarts dan autochtone jongeren. In NHN brengen jongeren uit een eenoudergezin minder vaak een bezoek aan de tandarts dan jongeren uit een gezin met twee ouders, namelijk 20% ten opzichte van 15%. Van de jongeren in Wieringermeer poetst 22% zijn of haar tanden minder dan 2 keer per dag. In de KNH en NHN poetst respectievelijk 25% en 24% zijn of haar tanden minder dan 2 keer per dag. Jongens in Wieringermeer (29%) poetsen hun tanden minder vaak dan meisjes (16%). In Wieringermeer is er in tegenstelling tot de regio geen verschil in poetsgedrag tussen 2 e en 4 e klassers. Wel zijn het in Wieringermeer vaker vmbo-leerlingen die minder dan 2 keer per dag de tanden poetsen dan havo/vwo-leerlingen (28% versus 17%). In NHN poetsen jongens, 4 e klassers en vmbo-leerlingen hun tanden minder vaak dan meisjes, 2 e klassers en havo/vwo-leerlingen. In NHN is er geen significant verschil in poetsgedrag tussen jongeren van allochtone of autochtone herkomst. In Wieringermeer kan hier vanwege te kleine aantallen geen uitspraak over worden gedaan. In Wieringermeer is er geen significant verschil tussen jongeren uit een eenoudergezin of een gezin met twee ouders; regionaal poetsen jongeren uit een eenoudergezin (28%) vaker hun tanden minder dan 2 keer per dag dan jongeren uit een gezin met twee ouders (24%). 3.5 ONGEVALLEN In Nederland worden jaarlijks jongeren in de leeftijd 13 tot 25 jaar behandeld op een spoedeisende eerste hulpafdeling (SEH) van een ziekenhuis als gevolg van letsel door een ongeval, geweldpleging of door zelfverwonding. In Wieringermeer heeft ruim een kwart van de jongeren (26%) het afgelopen jaar één of meer ongevallen gehad waarvoor medische behandeling noodzakelijk was. Dit cijfer is lager dan in de KNH (32%) of NHN (33%). 12

15 Zowel in Wieringermeer als regionaal is er geen verschil tussen jongens en meisjes wat betreft ongevallen in het afgelopen jaar. Alleen regionaal hebben 4 e klassers vaker een ongeval gehad dan 2 e klassers (34% versus 32%). Ook zijn het in NHN vaker vmbo-leerlingen (36%) dan havo/vwo-leerlingen (30%) die een ongeval gehad hebben. In Wieringermeer kan geen uitspraak worden gedaan over mogelijke verschillen tussen autochtone en allochtone jongeren. In NHN lijken autochtone jongeren en niet-westerse allochtonen vaker een ongeval te hebben gehad dan westerse allochtone jongeren. Er is geen verschil gevonden tussen jongeren uit een eenoudergezin of uit een gezin met twee ouders wat betreft ongevallen in het afgelopen jaar; dit geldt zowel in Wieringermeer als in NHN. Oorzaak ongeval (%) sporten anders verkeer betaald werk geweld zelfverwonding KNH Wieringermeer NHN Zowel in Wieringermeer als in de KNH en NHN gebeuren de meeste ongevallen tijdens het sporten. Van de jongeren in Wieringermeer heeft 17% een sportongeval gehad; in de KNH 20% en in NHN heeft 21% van de jongeren een sportongeval gehad. Na sporten vinden de meeste ongevallen plaats tijdens betaald werk (1% Wieringermeer en 2% NHN). Enkele jongeren in Wieringermeer zijn het afgelopen jaar gewond geraakt in het verkeer, als gevolg van geweld of door zelfverwonding. 13

16 3.6 SAMENVATTING LICHAMELIJKE GEZONDHEID 80% van de jongeren in Wieringermeer ervaart de eigen gezondheid als goed tot heel goed, 16% van de jongeren noemt zijn of haar gezondheid gaat wel en 4% vindt de eigen gezondheid niet zo best of slecht; dit percentage wijkt niet af van de KNH of NHN (beiden 3%). 37% van de jongeren heeft één of meer chronische aandoeningen en 30% heeft één of meer allergieën. Deze percentages komen overeen met de (sub)regio. In Wieringermeer bezoekt 12% van de jongeren minder dan 2 keer per jaar de tandarts en 22% poetst zijn of haar tanden minder dan 2 keer per dag. jongens en vmbo-leerlingen poetsen hun tanden minder vaak dan meisjes en havo/vwo-leerlingen. Ruim een kwart van de jongeren in Wieringermeer (26%) heeft het afgelopen jaar een ongeval gehad waarvoor medische behandeling nodig was. In de KNH en NHN zijn dit meer jongeren, respectievelijk 32% en 33%. 14

17 4 Welzijn 4.1 PSYCHISCHE GEZONDHEID In EMOVO is de psychische gezondheid gemeten door gebruik te maken van de Mental Health Inventory-5 (MHI-5). De MHI-5 is een internationaal gebruikte vragenlijst met vijf vragen waarmee de psychische gezondheidstoestand in de algemene bevolking kan worden gemeten. De uitslag wordt bepaald door de balans tussen de mate van negatieve en positieve gevoelens. Voor de MHI-5 geldt dat een hogere score een betere psychische gezondheid weergeeft. Psychisch ongezond/psychische klachten (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Wieringermeer KNH De meeste jongeren in Wieringermeer hebben een goede psychische gezondheid, namelijk 81%. 19% heeft een lage score voor psychische gezondheid; dit wil zeggen dat deze jongeren psychisch minder gezond zijn en psychische klachten hebben. Het percentage jongeren in Wieringermeer met psychische klachten is vergelijkbaar met dat in de KNH of NHN (beiden 18%). Zowel in Wieringermeer als in NHN zijn meisjes vaker psychisch ongezond dan jongens. Van de meisjes in Wieringermeer heeft 24% (regionaal 23%) een lage score voor psychische gezondheid en van de jongens 13% (regionaal 12%). Tussen vmboen havo/vwo-leerlingen en tussen 2 e en 4 e klassers is er in Wieringermeer geen verschil in psychische gezondheid. Regionaal zijn 4 e klassers (20%) en vmboleerlingen (20%) vaker psychisch ongezond dan 2 e klassers (15%) en havo/vwo- 15

18 leerlingen (15%). In NHN hebben niet-westerse allochtonen (22%) iets vaker een lage score voor psychische gezondheid dan westerse allochtonen (20%) en autochtonen (17%). Ook zijn jongeren uit een eenoudergezin in NHN vaker psychisch ongezond dan jongeren uit een gezin met twee ouders (21% versus 17%). In Wieringermeer kan hierover geen uitspraak worden gedaan. 4.2 KWALITEIT VAN LEVEN Kwaliteit van leven is een belangrijke indicator ten behoeve van een brede diagnostiek van gezondheid en welbevinden. Kwaliteit van leven wordt gedefinieerd als de eigen ervaring van personen over hun functioneren op fysiek, psychisch en sociaal gebied. Kwaliteit van leven in EMOVO is gemeten met de KIDSCREEN, een vragenlijst bestaande uit 10 vragen. De vragenlijst is gebaseerd op de WHO definitie van kwaliteit van leven. Van de jongeren in Wieringermeer heeft 30% een lage kwaliteit van leven, 45% heeft een gemiddelde kwaliteit van leven en 25% heeft een hoge kwaliteit van leven. In de KNH heeft 29% van de jongeren een lage kwaliteit van leven en in NHN 28%. Lage kwaliteit van leven (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Wieringermeer KNH In NHN hebben meisjes (36%) vaker een lage kwaliteit van leven dan jongens (21%). In Wieringermeer is er eveneens een groot verschil tussen meisjes (41%) en jongens (19%) wat betreft een lage kwaliteit van leven. 4 e klassers in Wieringermeer lijken net als regionaal vaker een lage kwaliteit van leven te hebben dan 2 e klassers (34% 16

19 versus 26%), maar dit verschil is niet significant. Er is geen verschil in kwaliteit van leven tussen vmbo-leerlingen of havo/vwo-leerlingen; dit geldt zowel in Wieringermeer als regionaal. In Wieringermeer kan er vanwege kleine aantallen geen uitspraak worden gedaan over mogelijke verschillen tussen jongeren van autochtone of van allochtone herkomst. Tussen jongeren uit een eenoudergezin of uit een gezin met twee ouders zijn geen verschillen. Regionaal hebben niet-westerse allochtonen (33%) en westerse allochtonen (31%) iets vaker een lage kwaliteit van leven dan autochtonen (28%). Hetzelfde geldt voor jongeren uit een eenoudergezin (33%) ten opzichte van jongeren uit een gezin met twee ouders (28%). 4.3 PSYCHOSOCIALE GEZONDHEID In EMOVO is de psychosociale gezondheid gemeten door gebruik te maken van de SDQ. De SDQ (Strengths and Difficulties Questionnaire) is een betrouwbaar instrument bedoeld om jongeren met een hoog risico op psychosociale problemen te signaleren. De SDQ bestaat uit 25 vragen over emotionele problemen, gedragsproblemen, problemen met leeftijdsgenoten, hyperactiviteit en pro-sociaal gedrag (onder andere hulp bieden, vriendelijk zijn en delen met anderen). Een hoge totaalscore op de SDQ betekent dat een jongere (zeer waarschijnlijk) psychosociale problemen heeft. Psychosociale problemen (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Wieringermeer KNH 17

20 Op basis van de SDQ is bij 7% van de jongeren in Wieringermeer duidelijk sprake van een verhoogd risico op psychosociale problematiek. Dit percentage komt overeen met het percentage in de KNH (5%) en NHN (5%). Er is in Wieringermeer geen verschil waarneembaar tussen jongens en meisjes en tussen 2 e en 4 e klassers. Vmbo-leerlingen in Wieringermeer (11%) hebben vaker een ongunstige SDQ-score dan havo/vwo-leerlingen (3%). Dit verschil is eveneens in NHN waarneembaar. Vanwege te kleine aantallen kan in Wieringermeer geen uitspraak worden gedaan over mogelijke verschillen tussen autochtone en allochtone jongeren of tussen jongeren uit een eenoudergezin en jongeren uit een gezin met twee ouders. 4.4 MISHANDELING Een goed overzicht van het vóórkomen van kindermishandeling, zowel thuis als buitenshuis, is moeilijk te geven. Het is lastig om via een vragenlijst een betrouwbaar beeld van dit gevoelige onderwerp te krijgen. De onderstaande gegevens moeten daarom worden beschouwd als een indicatie. 22% van de jongeren in Wieringermeer geeft aan dat hij/zij ooit lichamelijk of geestelijk mishandeld is. Dit percentage is gelijk aan het percentage in NHN en komt overeen met dat in de KNH (23%). Meisjes geven vaker aan dat zij geestelijk of lichamelijk mishandeld zijn dan jongens. Van de meisjes in Wieringermeer is 27% ooit mishandeld (regionaal 25%) en van de jongens is 17% ooit mishandeld (regionaal 20%). Er is in Wieringermeer geen verschil tussen 2 e en 4 e klassers of tussen vmbo-leerlingen en havo/vwo-leerlingen wat betreft mishandeling. In NHN geven vmbo-leerlingen (25%) vaker dan havo/vwoleerlingen (20%) aan lichamelijk of geestelijk mishandeld te zijn. In NHN geven westerse allochtonen (27%) vaker aan te zijn mishandeld dan autochtonen (22%) of niet-westerse allochtonen (23%); dit verschil is in Wieringermeer vanwege kleine aantallen niet aan te tonen. Alleen regionaal is er een significant verschil tussen jongeren uit een eenoudergezin (27%) en jongeren uit een gezin met twee ouders (22%) wat betreft lichamelijke of geestelijke mishandeling. 18

21 Ooit lichamelijk of geestelijk mishandeld (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Wieringermeer KNH 4.5 ZELFDODING Ernstige psychische problemen kunnen leiden tot (een poging tot) zelfdoding. Zelfdoding bij adolescenten hangt vaak samen met drie factoren: een algemeen gevoel van hopeloosheid en uitzichtloosheid een verstoorde communicatie en conflicterende relaties in het gezin de voorbeeldwerking van andere suïcides, met name door leeftijdsgenoten Bij jongeren moet suïcidaal gedrag vooral worden gezien als een schreeuw om hulp: de verhouding poging: suïcide is ongeveer 40:1. In EMOVO zijn twee vragen gesteld over zelfdoding. Er is gevraagd naar serieuze gedachten over zelfdoding en naar daadwerkelijke pogingen tot zelfdoding in het voorafgaande jaar. 2% van de jongeren in Wieringermeer heeft het afgelopen jaar een poging gedaan tot zelfdoding. Dit percentage wijkt niet af van de percentages in de KNH en NHN (beiden 3%). 15% van de jongeren in Wieringermeer heeft het afgelopen jaar serieuze gedachten gehad aan zelfdoding. Dit percentage wijkt in positieve zin af van het percentage in de KNH (20%) en lijkt lager dan het percentage in NHN (19%). Meisjes in Wieringermeer lijken net als regionaal vaker serieuze gedachten aan zelfdoding te hebben dan jongens (17% versus 13%), maar dit verschil is niet significant. In tegenstelling tot de regio is er in Wieringermeer geen verschil tussen vmbo-leerlingen en havo/vwo-leerlingen wat betreft gedachten aan zelfdoding. Ook is er geen verschil tussen 2 e en 4 e klassers wat betreft serieuze gedachten aan zelfdoding; dit geldt zowel in Wieringermeer als in NHN. In Wieringermeer is er 19

22 vanwege te kleine aantallen geen uitspraak mogelijk over verschillen in gedachten aan zelfdoding tussen autochtone en allochtone jongeren. In NHN is er wel een significant verschil wat betreft gedachten aan zelfdoding tussen jongeren van westerse allochtone herkomst (23%), niet-westerse allochtone herkomst (22%) of autochtone herkomst (18%). Jongeren uit een eenoudergezin in Wieringermeer hebben niet significant vaker serieuze gedachten aan zelfdoding dan jongeren uit een gezin met twee ouders. In NHN hebben jongeren uit een eenoudergezin (25%) vaker serieuze gedachten aan zelfdoding dan jongeren uit een gezin met twee ouders (18%). 4.6 SAMENVATTING WELZIJN In Wieringermeer heeft 19% van de jongeren een lage score voor psychische gezondheid (psychisch minder gezond en/of psychische klachten); meisjes (24%) zijn vaker psychisch ongezond dan jongens (13%). Van de jongeren in Wieringermeer heeft 30% een lage kwaliteit van leven, in de KNH 29% en in NHN 28%. Meisjes hebben vaker een lage kwaliteit van leven dan jongens (41% versus 19%). Op basis van de SDQ is bij 7% van de jongeren in Wieringermeer sprake van een verhoogd risico op psychosociale problematiek. Dit percentage komt overeen met dat in de KNH en NHN (beiden 5%). 22% van de jongeren geeft aan ooit lichamelijk of geestelijk mishandeld te zijn. In de KNH is dit 23% en in NHN 22%. Van de jongeren in Wieringermeer heeft 15% het afgelopen jaar serieuze gedachten gehad aan zelfdoding. Dit percentage wijkt niet significant af van dat in NHN (19%), maar is lager dan dat in de KNH (20%). 2% van de jongeren heeft het afgelopen jaar daadwerkelijk een poging tot zelfdoding ondernomen. 20

23 5 Voeding en bewegen 5.1 VOEDING De belangrijkste oorzaak voor het ontstaan van overgewicht is een verkeerde balans tussen de voedselinname en de hoeveelheid beweging die iemand heeft. Eén op de negen jongeren in Wieringermeer (12%) slaat minimaal 2 keer per week zijn of haar ontbijt over. In de KNH slaan meer jongeren regelmatig het ontbijt over, namelijk 17%. Ten opzichte van NHN (16%) is er geen significant verschil gevonden. Er is in Wieringermeer geen verschil tussen jongens en meisjes, tussen 2 e en 4 e klassers of tussen vmbo-leerlingen en havo/vwo-leerlingen wat betreft ontbijtgewoonten. In NHN ontbijten meisjes, 4 e klassers en vmbo-leerlingen minder vaak dan jongens, 2 e klassers en havo/vwo-leerlingen. In NHN slaan jongeren uit een eenoudergezin (25%) vaker het ontbijt over dan jongeren uit een gezin met twee ouders (15%). Ook zijn het regionaal vaker jongeren van niet-westerse allochtone herkomst (33%) dan van westerse allochtone herkomst (23%) en autochtone herkomst (14%) die minimaal 2 keer per week het ontbijt over slaan. In Wieringermeer kan er geen uitspraak worden gedaan over mogelijke verschillen tussen allochtone of autochtone jongeren of tussen jongeren uit een eenoudergezin en een gezin met twee ouders. Voedingsgewoonten (%) <5x per week ontbijten dagelijks groente dagelijks fruit dagelijks 2 stuks fruit KNH Wieringermeer NHN 21

24 Jongeren in Wieringermeer eten ongeveer even vaak dagelijks groente als de jongeren in de KNH en NHN, namelijk 30% van de jongeren in Wieringermeer ten opzichte van 31% in de KNH en 32% in NHN. Meisjes in Wieringermeer (30%) eten niet minder vaak dagelijks groente dan jongens (30%). Regionaal eten jongens minder vaak dagelijks groente dan meisjes (30% versus 34%). Er is in Wieringermeer geen verschil tussen 2 e en 4 e klassers of tussen vmbo- en havo/vwo-leerlingen wat betreft het dagelijks eten van groente. Regionaal eten 2 e klassers (34%) en havo/vwo-leerlingen (36%) vaker dagelijks groente dan 4 e klassers (30%) en vmbo-leerlingen (28%). Tussen autochtone en allochtone jongeren zijn in Wieringermeer vanwege kleine aantallen geen uitspraken te doen over verschillen in het dagelijks eten van groente. Regionaal eten allochtone jongeren vaker dagelijks groente dan autochtone jongeren. Zowel regionaal als in Wieringermeer is er geen verschil in het eten van groente tussen jongeren uit een eenoudergezin of een gezin met twee ouders. Het eten van fruit is onderverdeeld in 'dagelijks fruit eten en dagelijks minimaal 2 stuks fruit (de aanbevolen norm volgens het Voedingscentrum). Ruim een derde van de jongeren in Wieringermeer (35%) eet dagelijks fruit en 17% eet dagelijks minimaal 2 stuks fruit. Deze percentages komen overeen met NHN, waar 36% van de jongeren dagelijks fruit eet en 15% voldoet aan de fruitnorm. Ook ten opzichte van de KNH (35% eet dagelijks fruit en 13% eet dagelijks 2 stuks fruit) is er geen verschil gevonden. Net als in de regio lijken meisjes (39%) vaker dagelijks fruit te eten dan jongens (32%); het verschil is niet significant. Wat betreft het voldoen aan de fruitnorm is er in Wieringermeer ook geen significant verschil gevonden tussen jongens en meisjes. Tussen 2 e en 4 e klassers of tussen vmbo-leerlingen en havo/vwo-leerlingen is in Wieringermeer geen verschil gevonden in fruitconsumptie. Regionaal eten 2 e klassers en havo/vwo-leerlingen vaker iedere dag fruit dan 4 e klassers en vmbo-leerlingen. Deze groep voldoet ook vaker aan de aanbevolen norm van dagelijks 2 stuks fruit. Tussen autochtone en allochtone jongeren in Wieringermeer is vanwege kleine aantallen geen uitspraak mogelijk over verschillen in fruitconsumptie. Regionaal voldoen niet-westerse allochtonen (17%) en westerse allochtonen (17%) iets vaker aan de fruitnorm dan autochtonen (14%). In Wieringermeer eten jongeren uit een eenoudergezin vaker dagelijks fruit dan jongeren uit een gezin met twee ouders; respectievelijk 57% en 33% eet iedere dag fruit. In NHN eten jongeren uit een eenoudergezin juist iets minder vaak dagelijks fruit (34%) dan jongeren uit een gezin met twee ouders 36%). 5.2 BEWEGEN In 1998 is de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) vastgesteld; dit is een landelijk gebruikte norm die aangeeft dat jongeren dagelijks één uur matig intensief moeten bewegen. Om een indruk te krijgen of wordt voldaan aan deze norm is het aantal minuten sport op school, sporten bij een sportclub, ongeorganiseerd 22

25 sporten/bewegen en het aantal minuten dat een jongere naar of van school fietst of loopt per week opgeteld. Indien een jongere gemiddeld per dag een uur of meer (of 420 minuten per week) beweegt, wordt dit beschouwd als een jongere die voldoet aan de beweegnorm. 58% van de jongeren in Wieringermeer voldoet aan de beweegnorm van gemiddeld een uur beweging per dag, 42% van de jongeren beweegt onvoldoende. Jongeren in Wieringermeer bewegen vaker onvoldoende dan jongeren in NHN (32%). Ten opzichte van de jongeren in de KNH (38%) is er geen verschil wat betreft onvoldoende bewegen Net als regionaal lijken meisjes in Wieringermeer vaker onvoldoende te bewegen dan jongens (48% versus 36%), maar dit verschil is niet significant. Wel zijn het vaker 4 e klassers die onvoldoende bewegen dan 2 e klassers; dit geldt zowel in Wieringermeer (48% versus 35%) als in NHN (37% versus 27%). Alleen regionaal is er een verschil tussen vmbo-leerlingen (36%) en havo/vwo-leerlingen (28%) wat betreft onvoldoende bewegen. In NHN lijkt het er op dat jongeren van niet-westerse allochtone herkomst (49%) vaker onvoldoende bewegen dan jongeren van westerse allochtone herkomst (36%) of van autochtone herkomst (30%). Vanwege te kleine aantallen kan hierover in Wieringermeer geen uitspraak worden gedaan. Net als in NHN lijken jongeren uit een eenoudergezin vaker onvoldoende te bewegen dan jongeren uit een gezin met twee ouders (59% tegenover 40%); maar dit verschil is niet significant. Onvoldoende beweging (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Wieringermeer KNH 23

26 5.3 SPORTEN BIJ EEN SPORTVERENIGING Naast vragen over het aantal uur bewegen, zijn er ook vragen gesteld over lidmaatschap van een sportvereniging, sportclub of sportschool. Van de jongeren in Wieringermeer is tweederde lid van een sportvereniging (66%); 34% sport niet bij een sportvereniging. In de KNH en NHN sporten ongeveer net zoveel jongeren bij een sportvereniging, namelijk 66% in de KNH en 70% in NHN. Er is in Wieringermeer geen verschil tussen jongens en meisjes, 2 e en 4 e klassers of tussen vmbo-leerlingen en havo/vwo-leerlingen wat betreft het lid zijn van een sportvereniging. Regionaal sporten meisjes iets minder vaak bij een sportvereniging dan jongens (69% versus 72%). Ook sporten regionaal 4 e klassers en vmboleerlingen minder vaak bij een sportvereniging dan 2 e klassers en havo/vwoleerlingen. Tussen autochtone jongeren en allochtone jongeren in Wieringermeer kan vanwege kleine aantallen geen uitspraak worden gedaan over mogelijke verschillen in lid zijn van een sportvereniging. Tussen jongeren uit een eenoudergezin en jongeren uit een gezin met twee ouders is er geen verschil wat betreft sporten bij een sportvereniging. In NHN zijn autochtone jongeren en jongeren uit een gezin met twee ouders vaker lid van een sportvereniging dan westerse allochtonen, nietwesterse allochtonen of jongeren uit een eenoudergezin. Van de jongeren in Wieringermeer sport 38% veel (KNH 39%, NHN 44%); dat wil zeggen dat zij 3 uur of meer per week sporten bij een sportvereniging. Sporten bij een sportvereniging Gemeente Wieringermeer Noord-Holland Noord % % jongens meisjes 63,3 68,2 71,8 69,0 2 e klas 4 e klas 70,9 61,5 74,4 66,7 vmbo havo/vwo 61,2 70,2 64,2 76,8 totaal 65,9 70,4 5.4 INACTIVITEIT Inactiviteit wordt gedefinieerd als dagelijks meer dan 2 uur computeren of tv kijken. 60% van de jongeren in Wieringermeer zit dagelijks meer dan 2 uur achter de (spel)computer of de tv. De jongeren in Wieringermeer wijken hierin niet af van NHN (63%) of van de KNH (65%). Er is in Wieringermeer geen verschil in inactiviteit tussen 2 e en 4 e klassers en tussen vmbo- en havo/vwo-leerlingen. Zowel regionaal als in Wieringermeer zijn jongens vaker inactief dan meisjes. Van de jongens zit 68% meer dan 2 uur achter de computer of tv (NHN 67%) en van de meisjes is dit 53% (NHN 59%). Alleen regionaal zijn 4 e klassers (67%) en vmbo-leerlingen (64%) vaker inactief dan 2 e klassers (58%) en havo/vwo-leerlingen (61%). Alleen regionaal zijn niet-westerse allochtonen (68%) vaker inactief dan westerse allochtonen (65%) en autochtone jongeren (62%). Ook 24

27 zitten regionaal jongeren uit een eenoudergezin vaker achter de computer of tv dan jongeren uit een gezin met twee ouders; respectievelijk 66% ten opzichte van 62% is inactief. 5.5 SAMENVATTING VOEDING EN BEWEGEN Eén op de negen jongeren in Wieringermeer (12%) slaat regelmatig het ontbijt over. In de KNH zijn dit meer jongeren namelijk 17%. 70% van de jongeren eet niet dagelijks groente en 65% eet niet dagelijks fruit. 83% van de jongeren in Wieringermeer voldoet niet aan de norm van dagelijks 2 stuks fruit. Van de jongeren beweegt 42% onvoldoende; dit wijkt niet af van de KNH (38%), maar is hoger dan in NHN (32%). 4 e klassers bewegen vaker onvoldoende dan 2 e klassers. Een derde van de jongeren (34%) is geen lid van een sportvereniging. Dit wijkt niet af van de KNH (34%) en NHN (30%). 60% van de jongeren in Wieringermeer zit dagelijks 2 uur achter de computer of tv. 25

28 26

29 6 Genotmiddelen 6.1 ROKEN Jongeren die minstens één keer per week roken, worden als regelmatige rokers beschouwd. Het totale percentage regelmatige rokers in Wieringermeer (12%) wijkt niet af van het percentage in de KNH (17%) en NHN (14%). Van de jongeren in Wieringermeer rookt 8% dagelijks en 6% rookt 21 sigaretten of meer per dag. Zowel in Wieringermeer als regionaal roken jongens ongeveer even vaak als meisjes. 4 e klassers roken vaker dan 2 e klassers. Van de 4 e klassers in Wieringermeer rookt 16% minstens één keer per week (regionaal 20%) en van de 2 e klassers 8% (regionaal 7%). Zowel in Wieringermeer als in NHN roken ruim drie keer zoveel vmbo-leerlingen als havo/vwo-leerlingen; van de vmbo-leerlingen rookt 21% minstens één keer per week (regionaal eveneens 21%) en van de havo/vwo-leerlingen 5% (regionaal 7%). Vanwege te kleine aantallen kan er in Wieringermeer geen uitspraak worden gedaan over mogelijke verschillen wat betreft regelmatig roken tussen jongeren van allochtone of van autochtone afkomst. Regionaal roken westerse allochtonen (19%) vaker dan niet-westerse allochtonen (14%) en autochtonen (14%). Alleen regionaal is er een verschil in rookgedrag tussen jongeren uit een eenoudergezin (20%) en uit een gezin met twee ouders (13%). Regelmatig roken (minstens één keer per week) (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Wieringermeer KNH 27

30 6.2 ALCOHOL 64% van de jongeren in Wieringermeer heeft wel eens alcohol gedronken. De gemiddelde leeftijd waarop jongeren in Wieringermeer voor het eerst alcohol dronken is 12 jaar en 8 maanden (in NHN 12 jaar en 8 maanden). Jongens drinken het liefst bier, breezers en drankjes die zelf gemixt worden; favoriete dranken van meisjes zijn breezers, drankjes die zelf gemixt worden en bier. Bijna de helft van de jongeren in Wieringermeer (48%) heeft in de afgelopen maand alcohol gedronken (actueel alcoholgebruik). Dit percentage wijkt niet significant af van de KNH (54%) en van NHN (50%). Zowel in Wieringermeer als regionaal is er geen verschil in actueel alcoholgebruik tussen jongens en meisjes. 4 e klassers in Wieringermeer (71%) hebben in de afgelopen maand veel vaker alcohol gedronken dan 2 e klassers (22%); dit geldt ook in NHN. Vmbo-leerlingen hebben vaker actueel alcohol gedronken dan havo/vwoleerlingen; dit geldt zowel in Wieringermeer (55% versus 42%) als regionaal (54% versus 45%). Vanwege kleine aantallen kan er geen uitspraak worden gedaan over een mogelijk verschil in alcoholgebruik tussen autochtone en allochtone jongeren in Wieringermeer. Regionaal is het actuele alcoholgebruik bij de niet-westerse allochtone jongeren (34%) lager dan bij de westerse allochtone jongeren (48%) en autochtone jongeren (52%). Er is zowel in Wieringermeer als in NHN geen verschil in actueel alcoholgebruik tussen jongeren uit een eenoudergezin of uit een gezin met twee ouders. Alcoholgebruik in de afgelopen maand (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Wieringermeer KNH 28

31 Binge drinken staat voor overmatig alcoholgebruik, dat wil zeggen meer dan 5 drankjes per gelegenheid. De maand voorafgaand aan het onderzoek heeft een derde van de jongeren in Wieringermeer (33%) volgens deze norm overmatig alcohol gebruikt. In de KNH hebben meer jongeren overmatig alcohol gebruikt, namelijk 39%. Het percentage in Wieringermeer wijkt niet significant af van NHN (37%). Jongens hebben vaker overmatig alcohol gebruikt dan meisjes. Van de jongens in Wieringermeer heeft 41% overmatig alcohol gebruikt (regionaal 39%) en van de meisjes heeft 26% overmatig alcohol gebruikt (regionaal 35%). 4 e klassers drinken, zowel in Wieringermeer als in NHN, vaker overmatig alcohol dan 2 e klassers. Van de 2 e klassers heeft 12% overmatig alcohol gebruikt (regionaal 16%) en van de 4 e klassers heeft 51% overmatig alcohol gebruikt (regionaal 56%). In Wieringermeer drinken vmbo-leerlingen (41%) vaker overmatig dan havo/vwo-leerlingen (25%); hetzelfde geldt in NHN (vmbo 43%, havo/vwo 31%). Niet-westerse allochtonen lijken in de regio (27%) minder vaak overmatig alcohol te gebruiken dan westerse allochtonen (NHN 36%) of autochtonen (NHN 38%). Vanwege kleine aantallen kan hierover in Wieringermeer geen uitspraak worden gedaan. Er is in Wieringermeer geen significant verschil in overmatig alcoholgebruik tussen jongeren uit een eenoudergezin of uit een gezin met twee ouders (35% ten opzichte van 33%). Regionaal zijn deze percentages respectievelijk 41% en 36% en zijn ze wel significant. Binge drinken (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Wieringermeer KNH 38% van de jongeren in Wieringermeer is ooit aangeschoten of dronken geweest en 15% is de afgelopen maand dronken of aangeschoten geweest. In de KNH en NHN 29