JONGERENENQUÊTE NOORD-HOLLAND NOORD

Transcriptie

1 JONGERENENQUÊTE NOORD-HOLLAND NOORD GEMEENTERAPPORTAGE

2 JONGERENENQUÊTE NOORD-HOLLAND NOORD GEMEENTE DEN HELDER Auteurs: Corrien Waardenburg, epidemioloog Esther Duin-de Boer, epidemiologisch onderzoeksmedewerker Miriam Levijn, epidemioloog Judith Sinnige, epidemiologisch onderzoeksmedewerker Bettina de Leeuw den Bouter, epidemioloog Gea Breebaart, beleidsmedewerker gezondheidsbevordering Correspondentie: GGD Hollands Noorden, sector GBO (epidemiologie) Postbus AH Schagen Kenmerk: U Oplage: 6 Datum: Juni 2011

3 Inhoudsopgave SAMENVATTING 3 1 Inleiding EMOVO GEMEENTE LEESWIJZER 6 2 Achtergrondkenmerken ONDERWIJS ETNISCHE HERKOMST WOON- EN GEZINSSITUATIE RELIGIE 8 3 Lichamelijke gezondheid ERVAREN GEZONDHEID CHRONISCHE AANDOENINGEN ALLERGIE MONDGEZONDHEID ONGEVALLEN SAMENVATTING LICHAMELIJKE GEZONDHEID 15 4 Welzijn PSYCHISCHE GEZONDHEID KWALITEIT VAN LEVEN PSYCHOSOCIALE GEZONDHEID MISHANDELING ZELFDODING SAMENVATTING WELZIJN 22 5 Voeding en bewegen VOEDING BEWEGEN SPORTEN BIJ EEN SPORTVERENIGING INACTIVITEIT SAMENVATTING VOEDING EN BEWEGEN 26 6 Genotmiddelen ROKEN ALCOHOL DRUGS SAMENVATTING GENOTMIDDELEN 31 7 Seksualiteit SEKSUELE ACTIVITEIT ONVEILIG VRIJEN ONGEWENSTE SEKSUELE ERVARING HOUDING TEN AANZIEN VAN HOMOSEKSUALITEIT SAMENVATTING SEKSUALITEIT 37 1

4 8 Omgeving OUDERS EN VRIENDEN VEILIGHEID SLACHTOFFER STRAFBAAR FEIT WOONOMGEVING SAMENVATTING OMGEVING 41 9 Conclusies, aanbevelingen en advies van de GGD CONCLUSIES AANBEVELINGEN ADVIES VAN DE GGD 46 BIJLAGE 1 ACHTERGRONDINFORMATIE 47 BIJLAGE 2 TABELLEN 49 2

5 SAMENVATTING Tussen oktober 2009 en maart 2010 hebben ruim jongeren uit de regio Noord-Holland Noord (NHN) meegedaan aan een vragenlijstonderzoek uitgezet door de GGD Hollands Noorden: EMOVO. EMOVO staat voor Elektronische Monitoring en Voorlichting. Leerlingen van de 2e en 4e klassen van zo n 40 scholen voor voortgezet onderwijs beantwoordden tijdens een lesuur op school via internet vragen over hun gezondheid, thuissituatie, leefstijl en vrije tijd. De GGD Hollands Noorden heeft bij dit onderzoek samengewerkt met de vier andere Noord-Hollandse GGD-en. In totaal deden ruim scholieren mee. Voor de gemeente Den Helder waren vragenlijsten van 911 jongeren bruikbaar voor analyse. Het gaat om jongeren die in Den Helder wonen en zowel in als buiten Den Helder op school zitten; in totaal zaten deze jongeren op 14 verschillende scholen. Resultaten: Lichamelijke gezondheid 77% van de jongeren in Den Helder ervaart de eigen gezondheid als goed tot heel goed, 21% van de jongeren noemt zijn of haar gezondheid gaat wel en 3% vindt de eigen gezondheid niet zo best of slecht; in de KNH en in NHN is dit ook 3%. 39% van de jongeren heeft één of meer chronische aandoeningen en 34% heeft één of meer allergieën. In Den Helder bezoekt 18% van de jongeren minder dan 2 keer per jaar de tandarts en 21% poetst zijn of haar tanden minder dan 2 keer per dag. Jongens poetsen hun tanden minder vaak dan meisjes. 35% van de jongeren in Den Helder heeft een ongeval gehad waarvoor medische behandeling nodig was. Dit percentage is hoger dan in de KNH of NHN. Welzijn In Den Helder heeft 21% van de jongeren een lage score voor psychische gezondheid (psychisch minder gezond en/of psychische klachten); meisjes (27%) zijn vaker psychisch ongezond dan jongens (13%). Van de jongeren in Den Helder heeft 31% een lage kwaliteit van leven, in de KNH 29% en in NHN 28%. Bijna twee keer zoveel meisjes als jongens hebben een lage kwaliteit van leven. Op basis van de SDQ is bij 5% van de jongeren in Den Helder sprake van psychosociale problematiek. Bijna een kwart van de jongeren (24%) geeft aan ooit lichamelijk of geestelijk mishandeld te zijn. In de KNH is dit 23% en in NHN 22%. Van de jongeren in Den Helder heeft 23% het afgelopen jaar serieuze gedachten gehad over zelfdoding. Dit percentage is hoger dan dat in NHN (19%) en de KNH (20%). 3% van de jongeren heeft het afgelopen jaar daadwerkelijk een poging tot zelfdoding ondernomen. Voeding en bewegen 22% van de jongeren in Den Helder slaat regelmatig het ontbijt over, in KNH en in NHN is dit 16%. 69% van de jongeren eet niet dagelijks groente en 66% eet niet dagelijks fruit. Van de jongeren beweegt 48% onvoldoende; dit wijkt in negatieve zin af van KNH (38%) en van NHN (32%). Meisjes en 4 e klassers bewegen vaker onvoldoende dan jongens en 2 e klassers. 43% van de jongeren is geen lid van een sportvereniging. Dit wijkt negatief af van de KNH (34%) en NHN (30%). Vmbo-leerlingen zijn minder vaak lid dan havo/vwo-leerlingen. 68% van de jongeren in Den Helder zit dagelijks 2 uur achter de computer of tv. 3

6 Genotmiddelen 18% van de jongeren in Den Helder rookt regelmatig; dit komt overeen met de KNH. Vmboleerlingen en 4 e klassers roken vaker dan havo/vwo-leerlingen en 2 e klassers. Van de jongeren in Den Helder heeft 64% wel eens alcohol gebruikt (in NHN 62%) en 51% heeft actueel alcohol gebruikt; het zijn veel vaker 4 e klassers (65%) die actueel drinken dan 2 e klassers (25%). 38% van de jongeren heeft in de afgelopen maand overmatig alcohol gebruikt (> 5 glazen op een gelegenheid). 44% van de jongeren in Den Helder (45% in de KNH en 42% NHN) is ooit aangeschoten of dronken geweest; 22% in de afgelopen maand. Van de jongeren heeft 22% wel eens softdrugs (hasj of wiet) gebruikt en 11% heeft in de afgelopen maand softdrugs gebruikt. 8% van de jongeren gebruikt wel eens op één avond zowel alcohol als drugs. Seksualiteit Bijna één op de drie jongeren in Den Helder (30%) heeft geslachtsgemeenschap gehad; dit is hoger dan in de (sub)regio. Van deze jongeren is 52% met meerdere partners naar bed geweest. 45% van de jongeren vrijt niet altijd met een condoom. In de KNH vrijt 49% niet altijd veilig, in NHN is dit 46%. Van de jongeren die (wel eens) zonder condoom vrijen, denkt 85% ten onrechte geen risico te lopen op een soa; 15% schat terecht in dat zij risico lopen op een soa. 8% van de jongeren in Den Helder heeft een ongewenste seksuele ervaring gehad. Dit percentage is vergelijkbaar met de KNH en NHN. De helft van de jongeren in Den Helder (51%) staat negatief ten opzichte van homoseksualiteit. Jongens zijn vaker negatief dan meisjes. In NHN is 50% negatief over homoseksualiteit. Omgeving 10% van de jongeren in Den Helder denkt dat zijn/haar ouders niet van hem/haar houden, 4% voelt zich niet begrepen door zijn of haar ouders en 1% vindt dat hij/zij onvoldoende vrienden heeft. Deze percentages komen overeen met de (sub)regio. Van de jongeren in Den Helder voelt 44% zich wel eens onveilig; dit zijn vaker meisjes (56%) dan jongens (31%). Een derde van de jongeren (34%) is het afgelopen jaar slachtoffer geworden van één of meer strafbare feiten. Dit percentage is hoger dan in de KNH (29%) en NHN (30%). In Den Helder vindt twee derde van de jongeren (66%) dat er onvoldoende wordt georganiseerd en 66% mist een ontmoetingsplek in de buurt. Conclusies, aanbevelingen en advies Hoewel de meerderheid van de jongeren in Den Helder zich overwegend gezond gedraagt, is de leefwijze van de jongeren in Den Helder voor verbetering vatbaar. Vooral waar het gaat om het gebruik van genotmiddelen (roken, alcoholgebruik en druggebruik), seksueel risicogedrag, psychische gezondheid, voedingsgewoonten en beweging. Er is een aanzienlijke gezondheidswinst te boeken met preventie, onder andere via het bevorderen van gezond gedrag. Uit de resultaten van EMOVO voor de jongeren in Den Helder volgen de volgende aanbevelingen waar aandacht aan kan worden besteed om de gezondheidstoestand van de jongeren te verbeteren: het terugdringen van het gebruik van genotmiddelen, met name het alcoholgebruik en het gebruik van softdrugs; het stimuleren van een gezond voedingspatroon en voldoende beweging; het terugdringen van seksueel risicogedrag door het stimuleren van veilig vrijen en condoomgebruik; het verbeteren van de relatief ongunstige psychische gezondheid, met name bij meisjes. 4

7 1 Inleiding 1.1 EMOVO Tussen oktober 2009 en maart 2010 hebben ruim jongeren uit de regio Noord-Holland Noord (NHN) meegedaan aan een vragenlijstonderzoek uitgezet door de GGD Hollands Noorden: EMOVO. EMOVO staat voor Elektronische Monitoring en Voorlichting. Leerlingen van de 2e en 4e klassen van zo n 40 scholen voor voortgezet onderwijs beantwoordden tijdens een lesuur op school via internet vragen over hun gezondheid, thuissituatie, leefstijl en vrije tijd. Het doel van het onderzoek is om scholen, gemeenten en de GGD inzicht te geven in de gezondheid en leefstijl van de jeugd. De leerlingen zelf konden na het invullen van de vragenlijst hun persoonlijke gezondheidsprofiel lezen via internet en eventueel doorklikken naar websites met meer informatie over de onderwerpen uit hun profiel. Dit persoonlijke gezondheidsprofiel met voorlichting en advies is alleen op te vragen door de leerling zelf en is toegesneden op de situatie van de leerling. De GGD Hollands Noorden heeft bij dit onderzoek samengewerkt met de vier andere GGD-en in de provincie Noord-Holland. In totaal zijn ruim scholieren uit de provincie Noord-Holland in dezelfde periode gevraagd de vragenlijst in te vullen. Een soortgelijk onderzoek is in een groot deel van Noord-Holland 4 jaar geleden ook via scholen uitgevoerd. Naast de schoolrapporten, de gemeenterapporten en het regiorapport is naar aanleiding van EMOVO een aantal themarapporten verschenen, onder andere over alcoholgebruik, seksualiteit en psychische gezondheid. In de themarapporten en het regiorapport worden de resultaten, waar mogelijk, vergeleken met landelijke cijfers en met het EMOVO-onderzoek uit GEMEENTE In dit rapport worden de resultaten van de jongeren uit de gemeente Den Helder beschreven. In deze rapportage zijn vooral die onderwerpen opgenomen die relevant zijn voor de gemeente. Voor de gemeente Den Helder waren de vragenlijsten van 911 jongeren bruikbaar voor analyse. Het gaat om jongeren die in Den Helder wonen en zowel in als buiten Den Helder op school zitten; in totaal zaten deze jongeren op 14 verschillende scholen. In de gemeente Den Helder wonen jongeren in de leeftijd van 12 tot 19 jaar. Dit betekent dat 19% van alle jongeren bereikt is met dit onderzoek. 5

8 1.3 LEESWIJZER In dit rapport worden de resultaten van de gemeente Den Helder weergegeven, uitgesplitst naar geslacht, klas en schooltype van de jongeren. Ter vergelijking worden de resultaten van de gemeente Den Helder afgezet tegen de resultaten van alle jongeren woonachtig in de Kop van Noord-Holland die hebben meegedaan aan EMOVO en tegen de resultaten van alle jongeren woonachtig in Noord-Holland Noord. In de tabellen en figuren worden deze resultaten aangegeven met Den Helder, KNH en NHN. In de analyses is telkens onderzocht of er verschillen zijn tussen jongens en meisjes, tussen leerlingen van de 2 e klas en de 4 e klas, tussen leerlingen van het vmbo en het havo/vwo en tussen jongeren uit Den Helder en jongeren uit andere gemeenten in NHN. Indien in dit rapport wordt aangegeven dat er een verschil bestaat tussen verschillende groepen jongeren, dan duidt dit op een statistisch significant (p<0,05) verschil. Dit betekent dat de kans klein is (in dit geval maximaal 5%) dat een gevonden verschil op toeval berust. In bijlage 2 zijn alle resultaten weergegeven in tabellen. In de hoofdstukken 2 t/m 8 worden de resultaten beschreven en hoofdstuk 9 behandelt de conclusies, aanbevelingen en het advies van de GGD aan de gemeente. In de bijlagen zijn alle resultaten in tabelvorm weergegeven en vindt u achtergrondinformatie over EMOVO. 6

9 2 Achtergrondkenmerken 2.1 ONDERWIJS De ingevulde vragenlijsten van 911 jongeren uit Den Helder waren bruikbaar voor analyse. De verdeling jongens/meisjes van deze jongeren wijkt niet af van de Kop van Noord-Holland (KNH) of van Noord-Holland Noord (NHN). De verdeling van de jongeren over de 2 e en 4 e klas wijkt wel af van de regio. In de gemeente Den Helder hebben naar verhouding meer 4 e klassers meegedaan dan regionaal, namelijk 63% in Den Helder versus 57% in de KNH en 51% in NHN. Van de jongeren in Den Helder die hebben meegedaan aan EMOVO volgt 35% een havo/vwo-opleiding en 65% volgt een vmbo-opleiding. In de KNH volgt 43% een havo/vwo-opleiding en in NHN 49%. Achtergrondkenmerken Gemeente Den Helder Kop van Noord-Holland Noord-Holland Noord aantal % aantal % aantal % jongens meisjes ,6 51, ,1 50, ,8 50,2 2 e klas 4 e klas ,8 63, ,9 57, ,6 51,4 vmbo havo/vwo ,1 34, ,2 42, ,1 48,9 12 jaar 2 0,2 13 0,4 62 0,6 13 jaar , , ,9 14 jaar , , ,4 15 jaar , , ,4 16 jaar , , ,2 17 jaar 44 4, , ,2 >17 jaar 4 0,4 13 0,4 30 0,3 totaal ETNISCHE HERKOMST Voor een indeling naar etnische herkomst van de jongeren is gebruik gemaakt van de standaarddefinitie van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) *. Van de jongeren in de gemeente Den Helder is 80% van Nederlandse afkomst en 20% van de jongeren heeft een allochtone herkomst; 15% van de jongeren heeft een nietwesterse achtergrond en 5% van de jongeren is afkomstig uit een westers land. In de KNH is 87% van de jongeren van Nederlandse afkomst, 7% van niet-westerse allochtone afkomst en 5% van westerse allochtone herkomst. In NHN is 85% van de jongeren van Nederlandse afkomst, 9% van niet-westerse allochtone afkomst en 6% van westerse allochtone herkomst. 6% van de jongeren in Den Helder behoort tot de * Een jongere is van Nederlandse herkomst als beide ouders in Nederland zijn geboren. Een jongere is van niet- Nederlandse herkomst als tenminste één ouder in het buitenland is geboren. Ontbreekt informatie over het geboorteland van beide ouders dan wordt aangenomen dat het geboorteland van deze ouders hetzelfde is als van de jongere. 7

10 1 e generatie allochtonen en 14% behoort tot de 2 e generatie allochtonen. In de KNH behoort 4% tot de 1 e generatie allochtonen en 9% tot de 2 e generatie. In NHN behoort 4% tot de 1 e generatie allochtonen en 11% tot de 2 e generatie. Net zoals de andere jongeren in de regio voelen de jongeren in Den Helder zich overwegend Nederlands: 96% rekent zichzelf tot de Nederlandse bevolkingsgroep. In de KNH is dit 98% en in NHN 97%. Etnische herkomst Gemeente Den Helder Kop van Noord-Holland Noord-Holland Noord aantal % aantal % aantal % Autochtoon , , ,3 Niet-westerse allochtoon 51 14, , ,9 Westerse allochtoon 128 5, , ,8 2.3 WOON- EN GEZINSSITUATIE Twee derde van de jongeren in Den Helder (66%) woont bij zijn of haar twee eigen (biologische) ouders. 10% van de jongeren woont in een gezin met twee ouders waarvan één van de twee ouders een stiefouder is. 19% van de jongeren woont bij één ouder. Bij 3% van de jongeren is er sprake van co-ouderschap. Jongeren in Den Helder wonen naar verhouding vaker in een eenoudergezin dan jongeren in de KNH (13%) of in NHN (13%). Woon- en gezinssituatie Gemeente Den Helder Kop van Noord-Holland Noord-Holland Noord aantal % aantal % aantal % Eenoudergezin , , ,9 Geen eenoudergezin , , ,1 2.4 RELIGIE 71% van de jongeren in Den Helder geeft aan geen geloof te hebben; dit percentage is vergelijkbaar met het percentage in de KNH (73%) en in NHN (70%). Protestants christelijk is door de jongeren in Den Helder het meest genoemde geloof (12%), gevolgd door rooms katholiek (8%) en islam (2%). In NHN is 3% van de jongeren islamitisch en 16% is rooms katholiek. 7% van de jongeren in Den Helder heeft een ander geloof, zoals boeddhisme, Jodendom of hindoeïsme; in de KNH en NHN heeft 4% een ander geloof. 8

11 Religie Gemeente Den Helder Kop van Noord-Holland Noord-Holland Noord aantal % aantal % aantal % Geen , , ,4 Rooms katholiek 68 7, , ,4 Protestants christelijk , , ,3 Islam 20 2,2 44 1, ,4 Anders 60 6, , ,5 9

12 10

13 3 Lichamelijke gezondheid 3.1 ERVAREN GEZONDHEID De ervaren gezondheid, ook wel gezondheidsbeleving genoemd, geeft een samenvattend oordeel over de eigen algemene gezondheid. De meerderheid van de jongeren in Den Helder ervaart de eigen gezondheid als goed tot heel goed (77%). 21% van de jongeren noemt zijn of haar gezondheid gaat wel en 3% vindt zijn of haar gezondheid niet zo best of slecht. In NHN en in de KNH (beiden 3%) vinden evenveel jongeren hun gezondheid niet zo best of slecht. Zowel in Den Helder als in NHN is er geen verschil in ervaren gezondheid tussen jongens en meisjes. Er is bij de jongeren in Den Helder ook geen verschil in ervaren gezondheid tussen vmbo- en havo/vwo-leerlingen. Net als in de regio ervaren 4 e klassers hun gezondheid vaker als niet zo best of slecht dan 2 e klassers (4% versus 1%). In NHN ervaren vmbo-leerlingen (3%) hun gezondheid iets minder goed dan havo/vwo-leerlingen (2%). In Den Helder kunnen door de kleine aantallen geen uitspraken worden gedaan over verschillen tussen autochtone en allochtone jongeren of tussen jongeren uit een eenoudergezin of een gezin met twee ouders. In NHN ervaren allochtone jongeren hun gezondheid vaker als niet zo best of slecht dan autochtone jongeren. Regionaal is er geen verschil in ervaren gezondheid tussen jongeren uit een eenoudergezin of uit een gezin met twee ouders. 3.2 CHRONISCHE AANDOENINGEN Het voorkomen van ziekten en aandoeningen is nagevraagd aan de hand van een lijst met tien ziekten en aandoeningen. 39% van de jongeren in Den Helder heeft één of meer chronische aandoeningen die al dan niet zijn vastgesteld door een arts; dit percentage wijkt niet af van het percentage in de KNH (37%) of in NHN (39%). Zowel in Den Helder als in NHN hebben meisjes vaker een chronische aandoening dan jongens en vmbo-leerlingen vaker dan havo/vwo-leerlingen. Van de jongeren in Den Helder heeft 47% van de meisjes en 30% van de jongens één of meer chronische aandoeningen; regionaal is dit respectievelijk 46% en 32%. Van de vmbo-leerlingen in Den Helder heeft 42% een chronische aandoening van de havo/vwo-leerlingen 33%; regionaal is dit respectievelijk 41% en 36%. Net als in de regio hebben niet westerse allochtone vaker één of meer chronische aandoeningen dan westerse allochtone en autochtone jongeren. Ook hebben jongeren uit een eenoudergezin vaker een chronische aandoening dan de jongeren uit een gezin met twee ouders. 11

14 De meest voorkomende chronische aandoeningen van jongeren in Den Helder zijn: migraine (17%) astma (13%) eczeem (8%) chronische vermoeidheid (8%) buikklachten (8%) ADHD (4%) In NHN wordt migraine (14%) het meest genoemd, gevolgd door astma (11%), eczeem (10%), chronische vermoeidheid (8%), buikklachten (6%) en ADHD (5%). Eén of meer chronische aandoeningen (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Den Helder KNH 3.3 ALLERGIE In EMOVO is nagevraagd of jongeren allergisch zijn voor pollen of stuifmeel, huisstof of huismijt, bepaalde huisdieren, bepaalde medicijnen en voor bepaald voedsel. Een derde van de jongeren in Den Helder (34%) heeft één of meer allergieën, al dan niet vastgesteld door een arts. Dit percentage wijkt niet significant af van het percentage in NHN (32%), maar is significant hoger dan het percentage in de KNH (31%). In tegenstelling tot de regio hebben meisjes in Den Helder niet vaker een allergie dan de jongens. In de regio is er geen verschil tussen 2 e en 4 e klassers of tussen vmbo en havo/vwo-leerlingen. In Den Helder hebben 2 e klassers (39%) en vmbo-leerlingen (36%) vaker een allergie dan 4 e klassers (31%) en havo/vwo-leerlingen (28%). In NHN en in Den Helder hebben niet-westerse allochtonen vaker een allergie dan westerse allochtonen en autochtone jongeren. In Den Helder hebben jongeren uit 12

15 een gezin met twee ouders vaker een allergie dan de jongeren uit een eenoudergezin. In NHN is er geen verschil tussen jongeren uit een gezin met twee ouders of jongeren uit een eenoudergezin wat betreft het hebben van een allergie. De meest voorkomende allergieën bij jongeren in Den Helder zijn: pollen/stuifmeel (19%) huisstof/huismijt (14%) huisdieren (13%) voedsel (10%) medicijnen (4%) In NHN is 17% van de jongeren allergisch voor pollen of stuifmeel, 12% is allergisch voor huisstof of huismijt, 11% voor bepaald voedsel, 11% voor huisdieren en 5% voor medicijnen. Allergieën (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Den Helder KNH 3.4 MONDGEZONDHEID Door tandartsen wordt aanbevolen om één à twee keer per jaar een controlebezoek aan de tandarts te brengen. Van de jongeren in Den Helder bezoekt 18% minder dan 2 keer per jaar de tandarts; dit wijkt negatief af van het percentage in NHN (15%) en is vergelijkbaar met het percentage in de KNH (15%). 13

16 Er is bij de jongeren in Den Helder geen verschil tussen jongens en meisjes, 2 e en 4 e klassers en vmbo-leerlingen en havo/vwo-leerlingen wat betreft het regelmatig naar de tandarts gaan. Regionaal gaan jongens (17%), 4 e klassers (17%) en vmboleerlingen (18%) minder vaak naar de tandarts dan meisjes (14%), 2 e klassers (14%) en havo/vwo-leerlingen (13%). In NHN en in Den Helder gaan allochtone jongeren minder vaak naar de tandarts dan autochtone jongeren. In NHN en in Den Helder brengen jongeren uit een eenoudergezin minder vaak een bezoek aan de tandarts dan jongeren uit een gezin met twee ouders, namelijk 24% ten opzichte van 16%. Een vijfde van de jongeren in Den Helder (21%) poetst zijn of haar tanden minder dan 2 keer per dag; dit wijkt positief af van de jongeren in de KNH (25%) of NHN (24%). In Den Helder is er geen verschil in poetsgedrag tussen 2 e en 4 e klassers. Jongens en vmbo-leerlingen poetsen minder vaak hun tanden dan meisjes en havo/vwoleerlingen; 34% van de jongens en 24% van de vmbo-leerlingen en opzichte van 18% van de meisjes en 17% van de havo/vwo-leerlingen. Zowel in NHN als in Den Helder is er geen significant verschil in poetsgedrag tussen autochtone en allochtone jongeren. Jongeren uit een eenoudergezin poetsen hun tanden minder vaak dan jongeren uit een gezin met twee ouders. 3.5 ONGEVALLEN In Nederland worden jaarlijks jongeren in de leeftijd 13 tot 25 jaar behandeld op een spoedeisende eerste hulpafdeling (SEH) van een ziekenhuis als gevolg van letsel door een ongeval, geweldpleging of door zelfverwonding. In Den Helder heeft 35% van de jongeren het afgelopen jaar één of meer ongevallen gehad waarvoor medische behandeling noodzakelijk was. Dit percentage is vergelijkbaar met het percentage in de KNH (32%) en in NHN (33%). In Den Helder is er geen verschil tussen jongens en meisjes en 2 e en 4 e klassers wat betreft ongevallen in het afgelopen jaar. Vmbo-leerlingen (39%) in Den Helder hebben vaker een ongeval gehad dan havo/vwo-leerlingen (27%). In NHN hebben meer 4 e klassers (34%) dan 2 e klassers (32%) en meer vmbo-leerlingen (36%) dan havo/vwo-leerlingen (30%) een ongeval gehad in het jaar voorafgaand aan het onderzoek. In tegenstelling tot de regio is er in Den Helder geen verschil tussen autochtone en allochtone jongeren. Er is geen verschil gevonden tussen jongeren uit een eenoudergezin of uit een gezin met twee ouders wat betreft ongevallen in het afgelopen jaar. 14

17 Oorzaak ongeval (%) sporten anders verkeer betaald werk geweld zelfverwonding KNH Den Helder NHN Zowel in Den Helder als in de KNH en in NHN gebeuren de meeste ongevallen tijdens het sporten. Van de jongeren in Den Helder heeft 20% een sportongeval gehad; in de KNH en in NHN heeft 21% van de jongeren een sportongeval gehad. Na sporten vinden de meeste ongevallen plaats in het verkeer (2% Den Helder en 2% NHN) en tijdens betaald werken (1% Den Helder en 2% NHN). Enkele jongeren in Den Helder zijn het afgelopen jaar gewond geraakt door geweld of zelfverwonding. 3.6 SAMENVATTING LICHAMELIJKE GEZONDHEID 77% van de jongeren in Den Helder ervaart de eigen gezondheid als goed tot heel goed, 21% van de jongeren noemt zijn of haar gezondheid gaat wel en 3% vindt de eigen gezondheid niet zo best of slecht; in de KNH en in NHN is dit ook 3%. 39% van de jongeren heeft één of meer chronische aandoeningen en 34% heeft één of meer allergieën. In Den Helder bezoekt 18% van de jongeren minder dan 2 keer per jaar de tandarts en 21% poetst zijn of haar tanden minder dan 2 keer per dag. Jongens poetsen hun tanden minder vaak dan meisjes. 35% van de jongeren in Den Helder heeft een ongeval gehad waarvoor medische behandeling nodig was. Dit percentage is hoger dan in de KNH of NHN. 15

18 16

19 4 Welzijn 4.1 PSYCHISCHE GEZONDHEID In EMOVO is de psychische gezondheid gemeten door gebruik te maken van de Mental Health Inventory-5 (MHI-5). De MHI-5 is een internationaal gebruikte vragenlijst met vijf vragen waarmee de psychische gezondheidstoestand in de algemene bevolking kan worden gemeten. De uitslag wordt bepaald door de balans tussen de mate van negatieve en positieve gevoelens. Voor de MHI-5 geldt dat een hogere score een betere psychische gezondheid weergeeft. Psychisch ongezond/psychische klachten (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Den Helder KNH De meeste jongeren in Den Helder hebben een goede psychische gezondheid, namelijk 80%. 21% heeft een lage score voor psychische gezondheid; dit wil zeggen dat deze jongeren psychisch minder gezond zijn en psychische klachten hebben. Het percentage jongeren in Den Helder met psychische klachten is hoger dan het percentage in de KNH of in NHN (beiden 18%). Zowel in Den Helder als in NHN hebben meisjes en 4 e klassers vaker een minder goede psychische gezondheid dan jongens en 2 e klassers. Van de meisjes in Den Helder heeft 27% (regionaal 23%) een lage score voor psychische gezondheid en van de jongens 13% (regionaal 12%), van de 4 e klassers in Den Helder heeft 23% (regionaal 20%) een lage score voor psychische gezondheid en van de 2 e klassers 16% (regionaal 15%). Tussen vmbo en havo/vwo-leerlingen zijn in Den Helder geen 17

20 verschillen in psychische gezondheid. Regionaal zijn 4 e klassers en vmbo-leerlingen vaker psychisch ongezond dan 2 e klassers en havo/vwo-leerlingen. In tegenstelling tot de regio zijn in Den Helder geen verschillen in psychische gezondheid tussen autochtone en allochtone jongeren of tussen jongeren uit een eenoudergezin en jongeren uit een gezin met twee ouders. 4.2 KWALITEIT VAN LEVEN Kwaliteit van leven is een belangrijke indicator ten behoeve van een brede diagnostiek van gezondheid en welbevinden. Kwaliteit van leven wordt gedefinieerd als de eigen ervaring van personen over hun functioneren op fysiek, psychisch en sociaal gebied. Kwaliteit van leven in EMOVO is gemeten met de KIDSCREEN, een vragenlijst bestaande uit 10 vragen. De vragenlijst is gebaseerd op de WHO definitie van kwaliteit van leven. Bijna een derde van de jongeren in Den Helder (31%) heeft een lage kwaliteit van leven, 46% heeft een gemiddelde kwaliteit van leven en 23% heeft een hoge kwaliteit van leven. Jongeren in Den Helder hebben even vaak een lage kwaliteit van leven als jongeren in KNH of NHN (beiden 28%). Lage kwaliteit van leven (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Den Helder KNH Zowel in Den Helder als in NHN hebben meisjes en 4 e klassers vaker een lage kwaliteit van leven dan jongens en 2 e klassers. Van de jongeren in Den Helder heeft 27% van de meisjes en 13% van de jongens en 23% van de 4 e klassers en 16% van de 18

21 2 e klassers een lage kwaliteit van leven. Zowel in Den Helder als in de regio is er geen verschil in kwaliteit van leven tussen vmbo- en havo/vwo-leerlingen. Net als in de regio hebben niet westerse allochtonen vaker een lage kwaliteit van leven dan westerse allochtone en autochtone jongeren. In tegenstelling tot de regio is er in Den Helder geen verschil in kwaliteit van leven tussen jongeren uit een eenoudergezin en jongeren uit een gezin met twee ouders. 4.3 PSYCHOSOCIALE GEZONDHEID In EMOVO is de psychosociale gezondheid gemeten door gebruik te maken van de SDQ. De SDQ (Strengths and Difficulties Questionnaire) is een betrouwbaar instrument bedoeld om jongeren met een hoog risico op psychosociale problemen te signaleren. De SDQ bestaat uit 25 vragen over emotionele problemen, gedragsproblemen, problemen met leeftijdsgenoten, hyperactiviteit en pro-sociaal gedrag (onder andere hulp bieden, vriendelijk zijn en delen met anderen). Een hoge totaalscore op de SDQ betekent dat een jongere (zeer waarschijnlijk) psychosociale problemen heeft. Psychosociale problemen (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Den Helder KNH Op basis van de SDQ is bij 5% van de jongeren in Den Helder duidelijk sprake van een verhoogd risico op psychosociale problematiek. In de KNH en in NHN is dit percentage eveneens 5%. Er is in Den Helder geen verschil waarneembaar tussen jongens en meisjes, 2 e en 4 e klassers of tussen vmbo- havo/vwo-leerlingen en wat betreft psychosociale 19

22 problematiek. In NHN hebben meisjes (5%) en 4 e klassers (5%) iets vaker een ongunstige score op de SDQ dan jongens (4%) en 2 e klassers (4%). Vanwege te kleine aantallen kan in Den Helder geen uitspraak worden gedaan over verschillen tussen autochtone en allochtone jongeren. Tussen jongeren uit een eenoudergezin en jongeren uit een gezin met twee ouders zijn in Den Helder geen verschillen. 4.4 MISHANDELING Een goed overzicht van het vóórkomen van kindermishandeling, zowel thuis als buitenshuis, is moeilijk te geven. Het is lastig om via een vragenlijst een betrouwbaar beeld van dit gevoelige onderwerp te krijgen. De onderstaande gegevens moeten daarom worden beschouwd als een indicatie. Ooit lichamelijk of geestelijk mishandeld (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Den Helder KNH 24% van de jongeren in Den Helder geeft aan dat hij/zij ooit lichamelijk of geestelijk mishandeld is. Dit percentage wijkt niet af van het percentage in de KNH (23%) of NHN (22%). Tussen 2 e en 4 e klassers en tussen vmbo en havo/vwo-leerlingen zijn in Den Helder geen verschillen gevonden. Zowel in Den Helder als regionaal zijn meisjes (Den Helder 28%, NHN 25%) vaker mishandeld dan jongens (Den Helder 20%, NHN 20%). Regionaal lijken meisjes en vmbo-leerlingen vaker te zijn mishandeld dan jongens en havo/vwo-leerlingen. In NHN geven westerse allochtonen vaker aan te zijn mishandeld dan autochtonen of niet-westerse allochtonen; dit verschil is in Den 20

23 Helder vanwege kleine aantallen niet aan te tonen. Alleen regionaal is er een significant verschil tussen jongeren uit een eenoudergezin (27%) en jongeren uit een gezin met twee ouders (22%) wat betreft lichamelijke of geestelijke mishandeling. 4.5 ZELFDODING Ernstige psychische problemen kunnen leiden tot (een poging tot) zelfdoding. Zelfdoding bij adolescenten hangt vaak samen met drie factoren: een algemeen gevoel van hopeloosheid en uitzichtloosheid een verstoorde communicatie en conflicterende relaties in het gezin de voorbeeldwerking van andere suïcides, met name door leeftijdsgenoten Bij jongeren moet suïcidaal gedrag vooral worden gezien als een schreeuw om hulp: de verhouding poging:suïcide is ongeveer 40:1. In EMOVO zijn twee vragen gesteld over zelfdoding. Er is gevraagd naar serieuze gedachten over zelfdoding en naar daadwerkelijke pogingen tot zelfdoding in het voorafgaande jaar. 3% van de jongeren in Den Helder heeft het afgelopen jaar een poging gedaan tot zelfdoding. Dit percentage is gelijk aan het percentage in de KNH en NHN. 23% van de jongeren in Den Helder heeft het afgelopen jaar serieuze gedachten gehad aan zelfdoding. Dit percentage is hoger dan het percentage in NHN (19%) en in de KNH (20%). Zowel in Den Helder als in de regio denken meisjes (Den Helder 30%, NHN 24%) vaker aan zelfdoding dan jongens (Den Helder 17%, NHN 14%). In tegenstelling tot de regio is er in Den Helder geen verschil tussen vmbo en havo/vwo-leerlingen wat betreft gedachten aan zelfdoding. Zowel in Den Helder als in de regio zijn er geen verschillen tussen 2 e en 4 e klassers wat betreft serieus nadenken over zelfdoding. Niet-westerse allochtonen (33%) hebben vaker aan zelfdoding gedacht dan westerse allochtonen (28%) en autochtone jongeren (21%). Ook in NHN is er een significant verschil wat betreft gedachten aan zelfdoding tussen jongeren van westerse allochtone herkomst (23%), niet-westerse allochtone herkomst (22%) of autochtone herkomst (18%). Jongeren uit een eenoudergezin in Den Helder hebben vaker serieuze gedachten over zelfdoding dan jongeren uit een gezin met twee ouders; 33% versus 21%. 21

24 4.6 SAMENVATTING WELZIJN In Den Helder heeft 21% van de jongeren een lage score voor psychische gezondheid (psychisch minder gezond en/of psychische klachten); meisjes (27%) zijn vaker psychisch ongezond dan jongens (13%). Van de jongeren in Den Helder heeft 31% een lage kwaliteit van leven, in de KNH 29% en in NHN 28%. Bijna twee keer zoveel meisjes als jongens hebben een lage kwaliteit van leven. Op basis van de SDQ is bij 5% van de jongeren in Den Helder sprake van psychosociale problematiek. Bijna een kwart van de jongeren (24%) geeft aan ooit lichamelijk of geestelijk mishandeld te zijn. In de KNH is dit 23% en in NHN 22%. Van de jongeren in Den Helder heeft 23% het afgelopen jaar serieuze gedachten gehad over zelfdoding. Dit percentage is hoger dan dat in NHN (19%) en de KNH (20%). 3% van de jongeren heeft het afgelopen jaar daadwerkelijk een poging tot zelfdoding ondernomen. 22

25 5 Voeding en bewegen 5.1 VOEDING De belangrijkste oorzaak voor het ontstaan van overgewicht is een verkeerde balans tussen de voedselinname en de hoeveelheid beweging die iemand heeft. 22% van de jongeren in Den Helder slaat minimaal 2 keer per week zijn of haar ontbijt over. Dit wijkt negatief af van het percentage in de KNH (17%) en NHN (16%). Van de jongeren in Den Helder slaan meisjes (28%), 4 e klassers (25%) en vmboleerlingen (27%) vaker het ontbijt over dan jongens (17%), 2 e klassers (17%) en havo/vwo-leerlingen (14%). In NHN ontbijten meisjes, 4 e klassers en vmbo-leerlingen minder vaak dan jongens, 2 e klassers en havo/vwo-leerlingen. Zowel in Den Helder als regionaal slaan jongeren uit een eenoudergezin (Den Helder 35%, NHN 25%) vaker het ontbijt over dan jongeren uit een gezin met twee ouders (Den Helder 19%, NHN 15%). Regionaal en in Den Helder zijn het vaker jongeren van niet-westerse allochtone afkomst (Den Helder 43%, NHN 33%) dan van westerse allochtone afkomst (Den Helder 24%, NHN 23%) en autochtone afkomst (Den Helder 18%, NHN 14%) die minimaal 2 keer per week het ontbijt over slaan. Voed ingsgewoonten (%) <5x per week ontbijten dagelijks groente dagelijks fruit dagelijks 2 stuks fruit KNH Den Helder NHN Jongeren in Den Helder eten even vaak dagelijks groente als de jongeren in KNH en NHN, namelijk 31% van de jongeren in Den Helder ten opzichte van 27% in KNH en 32% in NHN. 23

26 Er is in Den Helder geen verschil tussen 2 e en 4 e klassers wat betreft het dagelijks eten van groente. Meisjes (37%) en havo/vwo-leerlingen (36%) eten vaker iedere dag groente dan jongens (26%) en vmbo-leerlingen (29%). Regionaal eten meisjes iets vaker dagelijks groente dan jongens (34% versus 30%), ook eten 2 e klassers (34%) en havo/vwo-leerlingen (36%) vaker dagelijks groente dan 4 e klassers (30%) en vmboleerlingen (28%). Niet-westerse allochtonen (45%) eten vaker dagelijks groente dan westers allochtone (36%) en autochtone jongeren (29%). Zowel regionaal als in Den Helder is er geen verschil in het eten van groente tussen jongeren uit een eenoudergezin of een gezin met twee ouders. Het eten van fruit is onderverdeeld in 'dagelijks fruit eten en dagelijks minimaal 2 stuks fruit (de aanbevolen norm volgens het Voedingscentrum). Ruim een derde van de jongeren in Den Helder (34%) eet dagelijks fruit en 12% eet dagelijks minimaal 2 stuks fruit. Dit percentage komt overeen met het percentage jongeren dat dagelijks fruit eet in NHN (36%), maar wijkt af van het percentage jongeren in NHN dat voldoet aan de fruitnorm (15%). Ook ten opzichte van KNH (35% eet dagelijks fruit en 14% eet dagelijks 2 stuks fruit) is er geen verschil gevonden. In tegenstelling tot de regio eten meisjes en havo/vwo-leerlingen in Den Helder niet vaker dagelijks fruit dan jongens en vmbo-leerlingen. Zowel in Den Helder als in NHN eten 2 e klassers (Den Helder 40%, NHN 40%) vaker dagelijks fruit dan 4 e klassers (Den Helder 31%, NHN 32%). Tussen autochtone en allochtone jongeren in Den Helder is geen verschil in fruitconsumptie. Regionaal voldoen niet-westerse allochtonen en westerse allochtonen (17%) iets vaker aan de fruitnorm dan autochtonen (14%). In Den Helder voldoen jongeren uit een eenoudergezin (16%) vaker aan de fruitnorm dan jongeren uit een gezin met twee ouders (11%). Ook regionaal is er een significant verschil tussen jongeren uit een eenoudergezin (34%) en uit een gezin met twee ouders (36%) wat betreft het dagelijks eten van fruit. 5.2 BEWEGEN In 1998 is de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) vastgesteld; dit is een landelijk gebruikte norm die aangeeft dat jongeren dagelijks één uur matig intensief moeten bewegen. Om een indruk te krijgen of wordt voldaan aan deze norm is het aantal minuten sport op school, sporten bij een sportclub, ongeorganiseerd sporten/bewegen en het aantal minuten dat een jongere naar of van school fietst of loopt per week opgeteld. Indien een jongere gemiddeld per dag een uur of meer (of 420 minuten per week) beweegt, wordt dit beschouwd als een jongere die voldoet aan de beweegnorm. Van de jongeren in Den Helder voldoet 52% aan de beweegnorm van gemiddeld een uur beweging per dag, 48% van de jongeren beweegt onvoldoende; dit wijkt af van NHN, daar beweegt bijna een derde van de jongeren onvoldoende (32%) en van de KNH waar 28% van de jongeren onvoldoende beweegt. Er is in Den Helder een verschil in de mate van bewegen tussen jongens en meisjes en tussen 2 e en 4 e klassers. Meisjes (54%) en 4 e klassers (51%) bewegen vaker 24

27 onvoldoende dan jongens (41%) en 2 e klassers (43%). In NHN worden vergelijkbare verschillen tussen jongens en meisjes gevonden. In tegenstelling tot de regio is er in Den Helder geen verschil tussen vmbo en havo/vwo-leerlingen wat betreft bewegen. In Den Helder bewegen autochtone leerlingen (56%) vaker voldoende dan westers allochtone (44%) en niet-westers allochtone jongeren (34%). In NHN bewegen nietwesterse allochtone jongeren (49%) vaker onvoldoende dan westerse allochtone jongeren (36%) of autochtone jongeren (30%). Hetzelfde geldt voor jongeren uit een eenoudergezin ten opzichte van jongeren uit een gezin met twee ouders (44% versus 30%). In Den Helder bewegen jongeren uit een eenoudergezin (55%) vaker onvoldoende dan jongeren uit een gezin met twee ouders (46%). Onvoldoende beweging (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Den Helder KNH 5.3 SPORTEN BIJ EEN SPORTVERENIGING Naast vragen over het aantal uur bewegen, zijn er ook vragen gesteld over lidmaatschap van een sportvereniging, sportclub of sportschool. Van de jongeren in Den Helder is 57% lid van een sportvereniging; 43% sport niet bij een sportvereniging. In KNH en NHN sport respectievelijk 71% en 70% bij een sportvereniging. In tegenstelling tot in de regio is er in Den Helder geen verschil tussen jongens en meisjes en tussen 2 e en 4 e klassers wat betreft lid zijn van een sportvereniging. Zowel in Den Helder als in de regio zijn havo/vwo-leerlingen (Den Helder 63%, NHN 77%) vaker lid van een sportvereniging dan vmbo-leerlingen (Den Helder 55%, NHN 25

28 64%). Autochtone jongeren (62%) zijn vaker lid van een sportvereniging dan westers allochtone jongeren (44%) en niet-westerse allochtonen Jongeren (39%). Jongeren uit een eenoudergezin zijn minder vaak lid van een sportvereniging dan jongeren uit een gezin met twee ouders, namelijk 49% ten opzichte van 59% is lid van een vereniging. Dit verschil is ook gevonden in NHN. Van de jongeren in Den Helder sport 35% veel (KNH 44%, NHN 44%); dat wil zeggen dat zij 3 uur of meer per week sporten bij een sportvereniging. Sporten bij j een sportvereniging Gemeente Den Helder Noord-Holland Noord % % jongens meisjes 58,7 56,3 71,8 69,0 2 e klas 4 e klas 60,2 55,9 74,4 66,7 vmbo havo/vwo 54,5 62,8 64,2 76,8 totaal 57,4 70,4 5.4 INACTIVITEIT Inactiviteit wordt gedefinieerd als dagelijks meer dan 2 uur computeren of tv kijken. Ruim twee derde van de jongeren in Den Helder (68%) zit dagelijks meer dan 2 uur achter de (spel)computer of de tv. De jongeren in Den Helder wijken hierin negatief af van NHN (63%) of van KNH (64%). Er is in Den Helder geen verschil in inactiviteit tussen 2 e en 4 e klassers en tussen vmbo- en havo/vwo-leerlingen. Jongens (72%) zijn vaker inactief dan meisjes (65%). Regionaal zijn jongens (67%), 4 e klassers (67%) en vmbo-leerlingen (64%) vaker inactief dan meisjes (59%), 2 e klassers (58%) en havo/vwo-leerlingen (61%). Alleen regionaal zijn niet-westerse allochtonen (68%) vaker inactief dan westerse allochtonen (65%) en autochtone jongeren (62%). Ook zitten regionaal jongeren uit een eenoudergezin vaker achter de computer of tv dan jongeren uit een gezin met twee ouders; respectievelijk 66% ten opzichte van 62% is inactief. 5.5 SAMENVATTING VOEDING EN BEWEGEN 22% van de jongeren in Den Helder slaat regelmatig het ontbijt over, in KNH en in NHN is dit 16%. 69% van de jongeren eet niet dagelijks groente en 66% eet niet dagelijks fruit. Van de jongeren beweegt 48% onvoldoende; dit wijkt in negatieve zin af van KNH (38%) en van NHN (32%). Meisjes en 4 e klassers bewegen vaker onvoldoende dan jongens en 2 e klassers. 43% van de jongeren is geen lid van een sportvereniging. Dit wijkt negatief af van de KNH (34%) en NHN (30%). Vmbo-leerlingen zijn minder vaak lid dan havo/vwo-leerlingen. 68% van de jongeren in Den Helder zit dagelijks 2 uur achter de computer of tv. 26

29 6 Genotmiddelen 6.1 ROKEN Jongeren die minstens één keer per week roken, worden als regelmatige rokers beschouwd. Het totale percentage regelmatige rokers in Den Helder (18%) wijkt niet significant af van het percentage in KNH (17%), maar wel van het percentage in NHN (14%). Van de jongeren in Den Helder rookt 14% dagelijks en 11% rookt 21 sigaretten of meer per dag. Zowel in Den Helder als regionaal roken jongens ongeveer even vaak als meisjes. 4 e klassers (21%) roken vaker dan 2 e klassers (13%). Zowel in Den Helder als in NHN roken ruim twee keer zoveel vmbo-leerlingen als havo/vwo-leerlingen; van de vmbo-leerlingen rookt 23% minstens één keer per week (regionaal 21%) en van de havo/vwo-leerlingen 8% (regionaal 7%). In Den Helder is er geen verschil tussen jongeren van allochtone of van autochtone afkomst wat betreft regelmatig roken. Regionaal roken westerse allochtonen (19%) vaker dan niet-westerse allochtonen (14%) en autochtonen (14%). Jongeren uit een eenoudergezin (Den Helder 25%, NHN 20%) roken vaker dan jongeren uit een gezin met twee ouders (Den Helder 16%, NHN 13%). Regelmatig roken (minstens één keer per week) (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Den Helder KNH 27

30 6.2 ALCOHOL 64% van de jongeren in Den Helder heeft wel eens alcohol gedronken. De gemiddelde leeftijd waarop jongeren in Den Helder voor het eerst alcohol dronken is 12 jaar en 11 maanden (in NHN 12 jaar en 8 maanden). Jongens drinken het liefst bier, breezers en drankjes die zelf gemixt worden; favoriete dranken van meisjes zijn breezers, drankjes die zelf gemixt worden en wijn. De helft van de jongeren in Den Helder (51%) heeft in de afgelopen maand alcohol gedronken (actueel alcoholgebruik). Dit percentage wijkt niet af van het percentage in NHN (50%), maar is lager dan het percentage in de KNH (48%). Zowel in Den Helder als regionaal is er geen verschil in actueel alcoholgebruik tussen jongens en meisjes. 4 e klassers (65%) hebben in de afgelopen maand veel vaker alcohol gedronken dan 2 e klassers (25%); dit geldt zowel in Den Helder als in NHN. Havo/vwo-leerlingen (Den Helder 32%, NHN 45%) drinken minder vaak dan vmboleerlingen (Den Helder 41%, NHN 54%). Er is geen verschil in alcoholgebruik tussen autochtone en allochtone jongeren of tussen jongeren uit een eenoudergezin of uit een gezin met twee ouders. Alcoholgebruik in de afgelopen maand (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Den Helder KNH Binge drinken staat voor overmatig alcoholgebruik, dat wil zeggen meer dan 5 drankjes per gelegenheid. De maand voorafgaand aan het onderzoek heeft 38% van de jongeren in Den Helder volgens deze norm overmatig alcohol gebruikt. In de KNH en in NHN heeft 37% overmatig alcohol gebruikt. 28

31 In Den Helder is er geen verschil tussen jongens en meisjes wat betreft binge drinken. In NHN doen jongens iets vaker aan binge drinken dan meisjes (39% versus 35%), hetzelfde geldt voor vmbo-leerlingen (43%) en havo/vwo-leerlingen (31%). In Den Helder drinken 4 e klassers (49%) en vmbo-leerlingen (41%) vaker overmatig dan 2 e klassers (18%) en havo/vwo-leerlingen (32%). Ook regionaal drinken 4 e klassers (56%) vaker overmatig alcohol dan 2 e klassers (16%). Tussen allochtone en autochtone jongeren is in Den Helder geen verschil. Niet-westerse allochtone jongeren lijken in de regio (27%) minder vaak overmatig alcohol te gebruiken dan westerse allochtone jongeren (36%) of autochtone jongeren (38%). Jongeren uit een eenoudergezin (Den Helder 47%, NHN 41%) drinken vaker overmatig dan jongeren uit een gezin met twee ouders (Den Helder 35%, NHN 36%). Binge drinken (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Den Helder KNH 44% van de jongeren in Den Helder is ooit aangeschoten of dronken geweest en bijna een kwart (22%) is de afgelopen maand dronken of aangeschoten geweest. Deze percentages komen overeen met KNH (41% en 24%) en NHN (42% en 25%). Op de vraag wat ouders/verzorgers van het alcoholgebruik van hun kind vinden antwoorden de jongeren die drinken: Mijn ouders vinden het goed (42%). Mijn ouders raden het af (20%). Mijn ouders weten het niet (16%). Mijn ouders zeggen er niets van (13%). Mijn ouders vinden dat ik minder alcohol zou moeten drinken (6%). Mijn ouders verbieden het (4%). 29

32 6.3 DRUGS Evenals met roken en alcohol experimenteren jongeren met drugs. De meeste jongeren gebruiken een middel maar één of een paar keer. Een kleine groep blijft vaker gebruiken. 22% van de jongeren in Den Helder heeft wel eens softdrugs (hasj of wiet) gebruikt. Dit percentage wijkt af van de KNH (20%) en van NHN (18%). 11% van de jongeren heeft in de maand voorafgaand aan het onderzoek softdrugs gebruikt. Het actuele gebruik onder jongeren in Den Helder wijkt negatief af van het gebruik in KNH (6%) en NHN (8%). Alcoholgebruik gaat vaak samen met het gebruik van softdrugs: 8% van de jongeren in Den Helder gebruikt op één dag wel eens softdrugs én alcohol. Dit wijkt af van de KNH (5%) en NHN (6%). Softdruggebruik afgelopen maand (%) totaal jongens meisjes klas 2 klas 4 vmbo havo/vwo NHN Den Helder KNH In Den Helder is er geen verschil in softdruggebruik tussen jongens en meisjes. Regionaal gebruiken jongens (20%) vaker softdrugs dan meisjes (16%). Ook het actuele gebruik is regionaal hoger onder jongens dan onder meisjes. Er is een groot verschil in softdruggebruik tussen 2 e en 4 e klassers. Van de 2 e klassers in Den Helder heeft 10% ooit softdrugs gebruikt en het actuele gebruik is 5%; regionaal zijn deze percentages respectievelijk 7% en 3%. Van de 4 e klassers in Den Helder heeft 29% wel eens softdrugs gebruikt (regionaal 29%) en 14% heeft de afgelopen maand softdrugs gebruikt (regionaal 13%). Zowel regionaal als in Den Helder gebruiken vmboleerlingen vaker softdrugs dan havo/vwo-leerlingen. Van de vmbo-leerlingen in Den Helder heeft 24% ooit softdrugs gebruikt; van de havo/vwo-leerlingen 18%. Wat betreft het actuele gebruik van softdrugs is er geen verschil tussen vmbo-leerlingen 30

33 en havo/vwo-leerlingen in Den Helder. In Den Helder is er geen significant verschil in softdruggebruik tussen jongeren van allochtone of autochtone herkomst. Over het actuele softdruggebruik kunnen vanwege de kleine aantallen geen uitspraken worden gedaan over verschillen tussen autochtone en allochtone jongeren. Jongeren uit een eenoudergezin (30%) hebben vaker ooit softdrugs gebruikt dan jongeren uit een gezin met twee ouders (21%); in het actuele softdrugs gebruik is geen verschil. In NHN gebruiken westerse allochtone jongeren vaker softdrugs dan jongeren van niet-westerse allochtone herkomst of van autochtone herkomst. Ook gebruiken jongeren uit een eenoudergezin vaker drugs dan jongeren uit een gezin met twee ouders. Van de jongeren in Den Helder heeft 35% wel eens hasj of wiet aangeboden gekregen; 10% van de jongeren heeft wel eens op school hasj of wiet aangeboden gekregen. In KNH en NHN heeft respectievelijk 28% en 30% van de jongeren wel eens hasj of wiet aangeboden gekregen en respectievelijk 7% en 8% heeft dit op school wel eens aangeboden gekregen. Enkele jongeren in Den Helder (4%) hebben wel eens harddrugs gebruikt; in de KNH heeft eveneens 4% wel eens harddrugs gebruikt en in NHN 3%. In de afgelopen maand gebruikte 1% van de jongeren in Den Helder harddrugs; in NHN 1% en 2%. Van de jongeren in Den Helder heeft 7% wel eens harddrugs aangeboden gekregen; dit percentage is vergelijkbaar met KNH en NHN (6%). 1% van de jongeren in Den Helder heeft wel eens op school harddrugs aangeboden gekregen; dit wijkt niet af van de regio. 6.4 SAMENVATTING GENOTMIDDELEN 18% van de jongeren in Den Helder rookt regelmatig; dit komt overeen met de KNH. Vmboleerlingen en 4 e klassers roken vaker dan havo/vwo-leerlingen en 2 e klassers. Van de jongeren in Den Helder heeft 64% wel eens alcohol gebruikt (in NHN 62%) en 51% heeft actueel alcohol gebruikt; het zijn veel vaker 4 e klassers (65%) die actueel drinken dan 2 e klassers (25%). 38% van de jongeren heeft in de afgelopen maand overmatig alcohol gebruikt (> 5 glazen op een gelegenheid). 44% van de jongeren in Den Helder (45% in de KNH en 42% NHN) is ooit aangeschoten of dronken geweest; 22% in de afgelopen maand. Van de jongeren heeft 22% wel eens softdrugs (hasj of wiet) gebruikt en 11% heeft in de afgelopen maand softdrugs gebruikt. 8% van de jongeren gebruikt wel eens op één avond zowel alcohol als drugs. 31