Studiedag Focus op woningkwaliteit in onderzoek en beleid

Transcriptie

1 Studiedag Focus op woningkwaliteit in onderzoek en beleid 22 maart 2019 Steunpunt Wonen

2 Wat we weten over de woningkwaliteit van de Vlaamse woningvoorraad. Een synthese van de studies van de afgelopen jaren. 22 maart 2019 Lieve Vanderstraeten & Michael Ryckewaert

3 Het Grote Woononderzoek Eerste maal bij woningen uitgebreide screening van kwaliteit buitenkant en binnenzijde woningen Hoe is het gesteld met de kwaliteit van de Vlaamse woningen? - Kwaliteit woningen toetsen aan minimale vereisten Vlaamse overheid Bij welke woningen kan kwaliteit, naar de minimale normen van de Vlaamse overheid, niet door de beugel? zie Vanderstraeten, L. & Ryckewaert, M. (2015), Grote Woononderzoek Deel 3 Technische woningkwaliteit, Leuven: Steunpunt Wonen. 3

4 1 miljoen woningen in Vlaanderen zijn van ontoereikende kwaliteit 4

5 Naar bouwperiode Meer in oudere woningen Naar deelmarkt Meer in huurwoningen % Vlaams gemiddelde % voor na eigenaar private huurder sociale huurder % Naar huishoudtype Meer bij kwetsbare huishoudens 41 alleenstaand eenoudergezin koppel zonder kind koppel met kind % Naar graad van verstedelijking Meer in grotere steden Grootstedelijk Regionaalstedelijk Kleinstedelijk Overgangsgebied 5 31 Platteland

6 1 miljoen huishoudens in Vlaanderen wonen in een woning van ontoereikende kwaliteit HOEVEEL van deze huishoudens lijken niet in staat om de kwaliteit te verbeteren of een (andere) woning te betrekken die wel voldoet? - Socio-economische kenmerken van deze huishoudens? - Aard en omvang van de kwaliteitsproblemen van deze woningen? Wat is de relatie met het uitvoeren van RENOVATIES? - Worden renovaties CONFORM de minimale vereisten uitgevoerd? Waar meer, waar minder? - WAAROM zijn tussen 2002 en 2013 gerenoveerde woningen van ontoereikende kwaliteit? 6

7 HOEVEEL van deze huishoudens lijken niet in staat om de kwaliteit te verbeteren of een (andere) woning te betrekken die wel voldoet? - Socio-economische kenmerken van deze huishoudens? - Aard en omvang van de kwaliteitsproblemen van deze woningen? Zie Vanderstraeten, L. & Ryckewaert, M. (2019), Noodkopers, noodeigenaars en captive renters in Vlaanderen. Nadere analyses op basis van het GWO Leuven: Steunpunt Wonen. 7

8 Wie niet in staat kwaliteit te verbeteren? Afbakening: (1) eigendomsstatuut (2) inkomen en (3) betaalbaarheidsproblemen 1 miljoen huishoudens in Vlaanderen wonen in een woning van ontoereikende kwaliteit 8% 9% 83% Captive renters 35% private huuders met een laag inkomen & betaalbaarheidsproblemen wonende in een woning van structureel ontoereikende kwaliteit ± huishoudens Noodkopers en noodeigenaars eigenaars met een laag inkomen & betaalbaarheidsproblemen ± huishoudens 8

9 Wie niet in staat kwaliteit te verbeteren? 1 miljoen huishoudens in Vlaanderen wonen in een woning van ontoereikende kwaliteit 8% 9% 83% ± huishoudens NIET... ± huishoudens WEL... 35% in staat lijken om de kwaliteit van de woning waarin ze wonen te verbeteren of in staat lijken om een andere woning te betrekken die wel voldoet aan de minimale vereisten van de Vlaamse overheid 9

10 HOEVEEL van deze huishoudens lijken niet in staat om de kwaliteit te verbeteren of een (andere) woning te betrekken die wel voldoet? ± huishoudens - Socio-economische kenmerken van deze huishoudens? - Aard en omvang van de kwaliteitsproblemen van deze woningen? Zie Vanderstraeten, L. & Ryckewaert, M. (2019), Noodkopers, noodeigenaars en captive renters in Vlaanderen. Nadere analyses op basis van het GWO Leuven: Steunpunt Wonen.

11 Noodkopers & noodeigenaars: socio-economisch profiel Hogere aandelen voor kwetsbare huishoudens Gemiddelde eigenaarsmarkt

12 Captive renters: socio-economisch profiel 25 Hogere aandelen voor kwetsbare huishoudens Gemiddelde huurmarkt

13 Aard en omvang van de kwaliteitsgebreken Hogere aandelen waarbij Vlaams gemiddelde vaak ruim overstegen ONTBREKEN BASISVOORZIENINGEN VERLUCHTING ONTBREKEN KWALITEITSCRITERIA LICHTINVAL BESCHADIGING VAN HET RAAMWERK SCHADE DOOR CONDENSATIEVOCHT AANTASTING DOOR INSIJPELEND OF OPSTIJGEND VOCHT STABILITEITSPROBLEMEN Gemiddelde totaal Vlaams woningbestand Captive renters Noodkopers en -eigenaars 13

14 Aard en omvang van de kwaliteitsgebreken RISICO OP CO-VERGIFTIGING ONTBREKEN KWALITEITSCRITERIUM VERWARMING LEEFRUIMTE ONTBREKEN SANITAIRE KWALITEITSCRITERIA LOSHANGENDE STOPCONTACTEN IN DE WONING ELEKTRISCH TOESTEL (KLASSE I) IN VEILIGHEIDSZONE BAD OF DOUCHE PROBLEEM IN DE ZEKERINGSKAST VAN DE ELEKTRISCHE INSTALLATIE Gemiddelde totaal Vlaams woningbestand Captive renters Noodkopers en -eigenaars 14

15 HOEVEEL van deze huishoudens lijken niet in staat om de kwaliteit te verbeteren of een (andere) woning te betrekken die wel voldoet? ± huishoudens - Socio-economische kenmerken van deze huishoudens? Huishoudens met een kwetsbaar socio-economisch profiel opvallend grotere kans - Aard en omvang van de kwaliteitsproblemen van deze woningen? Opmerkelijk uitgebreider dan bij andere woningen met uitschieters voor potentieel gevaarlijke situaties Zie Vanderstraeten, L. & Ryckewaert, M. (2019), Noodkopers, noodeigenaars en captive renters in Vlaanderen. Nadere analyses op basis van het GWO Leuven: Steunpunt Wonen. 15

16 Wat is de relatie tussen een ontoereikende woningkwaliteit en het uitvoeren van RENOVATIES? - Worden renovaties CONFORM de minimale vereisten uitgevoerd? Waar meer, waar minder? - WAAROM zijn de tussen 2002 en 2013 gerenoveerde woningen van ontoereikende kwaliteit? Zie Vanderstraeten, L. & Ryckewaert, M. (2019), De kwaliteit van de renovatiewerken en de tussen 2002 en 2013 gerenoveerde woningen doorgelicht. Leuven: Steunpunt Wonen. 16

17 Conformiteit renovaties? Tussen 2002 en 2013 gerenoveerde woningen 39% ontoereikende kwaliteit 61% toereikende kwaliteit 12% 7% 20% 61% Conforme renovatie toereikende woningkwaliteit Conforme renovatie waarbij niet-gerenoveerde woningonderdelen tot ontoereikende woningkwaliteit leiden Conforme renovatie die samen met niet-gerenoveerde woningonderdelen tot ontoereikende woningkwaliteit leidt Niet-conforme renovatie die tot op zichzelf tot ontoereikende woningkwaliteit leidt 17

18 Conformiteit renovaties? Tussen 2002 en 2013 gerenoveerde woningen 39% ontoereikende kwaliteit 61% toereikende kwaliteit 12% 7% 20% 61% 12% NIET... 88% WEL conform de minimale veiligheids-, gezondheids- en kwaliteitsvereisten van de Vlaamse overheid uitgevoerd. 18

19 Conformiteit renovaties? Waar meer, waar minder? Gemiddelde (Figuur: Aandeel van gerenoveerde woningen met niet-conforme renovatie ) 19

20 Tabel: De kwaliteit van de woningonderdelen waar renovatiewerken aan zijn uitgevoerd, Vlaanderen, 2013 Woningen met werken uitgevoerd aan: Perfect conform (in %) Niet perfect conform (in %) Niet-conform (in %) N Buitenmuren 95,8 4,2 Niet mogelijk* 423 Binnenmuren 58,1 40,1 1,8 686 Dak 94,6 5,4 Niet mogelijk* 919 Badkamer en wc 65,8 21,6 12,6 1 7 Keuken 88,8 7,1 4,1 990 Elektrische installatie 85,9 Niet mogelijk** 14,1 905 Ramen en deuren 89,6,4 Niet mogelijk* Verwarming 95,4 0 4, Vloeren 89,5,5 Niet mogelijk* Trap 50,6 49,4 Niet mogelijk* 208 Totaal gerenoveerde woningonderdelen 84,3 11,4 4, Bron: Grote Woononderzoek

21 Conformiteit renovaties? Waar meer, waar minder? Gemiddelde (Figuur: Aandeel van gerenoveerde woningen met niet-conforme renovatie ) 21

22 Waar blijven belangrijke renovaties meer uit? Gemiddelde

23 Waarom zijn tussen 2002 en 2013 gerenoveerde woningen van ontoereikende kwaliteit? Tussen 2002 en 2013 gerenoveerde woningen van ontoereikende kwaliteit 31% 18% 51% Renovatie conform uitgevoerd, maar de nodige renovatie niet uitgevoerd Conforme renovatie gecombineerd met het niet uitvoeren van nodige renovaties (Alvast zeker) Onaanvaardbaar slecht uitgevoerde renovatie 23

24 Wat is de relatie tussen een ontoereikende woningkwaliteit en het uitvoeren van RENOVATIES? - Worden renovaties CONFORM de minimale vereisten uitgevoerd? De grote meerderheid (88%) wordt conform de vereisten uitgevoerd Waar meer, waar minder? Ouderdom woningen en aard uitgevoerde renovatie zijn de belangrijkste factoren - WAAROM zijn de tussen 2002 en 2013 gerenoveerde woningen van ontoereikende kwaliteit? Bij 31% van de woningen werd dermate slecht gerenoveerd dat renovatie op zichzelf ontoereikende kwaliteit verklaart Bij 51% van de woningen werden nodige renovaties niet uitgevoerd Zie Vanderstraeten, L. & Ryckewaert, M. (2019), De kwaliteit van de renovatiewerken en de tussen 2002 en 2013 gerenoveerde woningen doorgelicht. Leuven: Steunpunt Wonen. 24

25 Conclusies en aanbevelingen - Lijst van gesubsidieerde renovatiewerken renovatiepremie: blijvende focus nodig want = meest voorkomende en prioritair uit te voeren werken in alle onderzoeken - Renovatiepremie Indicaties in onderzoeken om gerichter en intensiever in te zetten op lagere inkomensgroepen (met bijzondere aandacht voor alleenstaanden en ouderen) a) Onderzoek collega s: deze doelgroepen ondervertegenwoordigd bij premie-ontvangers b) Bij deze groepen blijven noodzakelijk renovaties ook opmerkelijk meer uit + renovaties zijn minder kwaliteitsvol uitgevoerd (a) + (b) => meer ondersteuning nodig Subsidiepercentage 30% + max. ondersteuning / categorie? Voorfinanciering? Oproep voor nood aan bijkomend onderzoek om hier voorstellen over te formuleren 25

26 Conclusies en aanbevelingen - Lokale ondersteuning (blijft) nodig - Ook extra nood aan begeleiding (belangrijke renovaties blijven uit: zijn HH in staat om juiste prioriteiten te leggen?) - Reeds lokale intiatieven van meer persoonlijke benadering: maximaal verspreiden om maximaal kwetsbare eigenaars tot (de juiste = meest prioritaire eerst) renovatie te brengen - Opvolging van woningkwaliteit bij toekennen leningen via de VMSW, Vlaams woningfonds of sociale kredietmaatschappij - Opvolging woningkwaliteit noodzakelijk wanneer overheid subsidieert - VMSW & Vlaams woningfonds reeds voortraject - Opvolgingsysteem ook noodzakelijk: verzekering van stappen naar kwaliteitsverbetering - Captive renters: bijkomende maatregelen zijn nodig - 56% komt om financiële redenen niet in aanmerking voor huursubsidie of huurpremie: uitbreiding lijkt nodig - Uitbreiding sociaal woonpatrimonium 26