Geachte fractievoorzitters,

Transcriptie

1 Retouradres: Mariamunster 43, 6325 CR Berg en Terblijt Aan de fracties van de raad in Valkenburg aan de Geul Datum Contact Telefoonnummer 22 juni 2015 A. Hidding Betreft Informatiebrief betreffende nieuwbouw BS St Joseph en renovatie BS De Plenkert Geachte fractievoorzitters, Naar aanleiding van het raadsinformatiebulletin d.d. 16 juni 2015 (registratienummer 15.24) verschaffen wij u hierbij extra informatie omtrent de nieuwbouw/renovatie van BS De Plenkert en het financieel ontoereikende kader. Het door de gemeente gevoteerde krediet is te krap en dientengevolge kan geen optimaal schoolgebouw worden gerealiseerd. D66 zal een motie betreffende dit onderwerp indienen in de raadsvergadering van 29 juni aanstaande. Wij hopen dat dit schrijven u van voldoende en overtuigende informatie voorziet en u de motie kunt steunen. De conceptmotie zal nog deze week aan u worden voorgelegd, zodat we eventueel in samenspraak kunnen komen tot een definitieve motie. Stand van zaken Het college van burgemeester en wethouders legt in het raadsinformatiebulletin, voor wat betreft de oorzaak van het te krappe budget, de volledige verantwoordelijkheid bij het schoolbestuur Innovo. D66 vindt de lijn van argumentatie van het college te kort door de bocht. Het Plan van Eisen (PvE) is in opdracht van de stuurgroep, waar wethouder Dauven deel van uitmaakt, opgesteld. Er is uiteindelijk niet getoetst aan het voorhanden zijnde budget. Ook zijn er belangrijke eisen, zoals Frisse Scholen en de eis Bouwen volgens bouwbesluit 2012, niet opgenomen. Innovo heeft in 2013 de tijd genomen om de onderwijskundige visie en de fusie tussen de twee scholen vorm te geven. Weerstand moest worden weggenomen en onderzoek naar de ambities en het PvE werd gestart. Uiteindelijk werd het Innovo duidelijk dat op financieel

2 gebied de normbedragen ontoereikend waren. Iets wat dus niet vooraf door de stuurgroep was getoetst. Al jaren is bekend dat de normvergoeding voor scholenbouw oorzaak is van inferieure huisvesting en hoge exploitatielasten. 1 Kort gezegd, de normvergoedingen die gehanteerd worden door de VNG zijn ontoereikend en gedateerd. Het gevolg hiervan is dat het verschil tussen het wettelijke sober en doelmatig en de huidige maatschappelijke norm steeds groter wordt. Steeds vaker horen wij geluiden uit het maatschappelijk veld dat sobere en doelmatige huisvesting een negatieve invloed heeft op de prestaties van leerlingen en personeel. Innovo wilde juist wel de ambities voor het behalen van Frisse Scholen B blijven nastreven, dit in het belang van leerlingen en personeel. Innovo heeft daarom binnen de stuurgroep vanaf de eerste vergadering (begin 2014) open gesproken en haar zorgen geuit over het te lage budget. Innovo maakte de leden van de stuurgroep duidelijk dat de ambities en het PvE niet gehaald konden worden. Wethouder Dauven heeft op dat moment aangegeven dat er geen financiële ruimte was voor extra budget. In de stuurgroep is vervolgens besloten om aan te besteden op basis van het bestaande budget en te wachten met aanvragen van extra budget tot het moment dat dit concreet gemaakt kon worden. De aanbesteding Innovo heeft aan ons te kennen gegeven dat zij de hoop hadden dat geen enkele aannemer op dit lage budget zou inschrijven tijdens de aanbesteding. Hiermee zou het bewijs geleverd zijn dat het budget te krap was en kon de opdracht terug naar de gemeente. Innovo was dan ook verbaasd dat er toch inschrijvingen binnen kwamen. Waarschijnlijk was de oorzaak dat op dat moment aannemers zaten te springen om opdrachten gelet op de crisis in deze sector. Ook speelde mee dat de aannemer Rechtens verkregen niveau (Bouwbesluit 2012) mocht gaan bouwen. Rechtens verkregen niveau betreft het kwaliteitsniveau van een gebouw, voordat je begint met een verbouwing. Het bestaande gebouw en alle kwaliteitsniveaus daarbinnen neem je als uitgangspunt. Bij herinrichting, verbouw of renovatie, mag het nieuwe kwaliteitsniveau niet lager zijn dan het niveau dat voorheen aanwezig was, maar hoeft ook niet hoger te zijn of aan de huidige wettelijke normen (Bouwbesluit 2012) te voldoen. De aannemer hoeft dus geen enkele verbetering aan te brengen aan het gebouw en mag de nieuwbouw op eenzelfde wijze uitvoeren met bestaande isolatiewaarden, ventilatie, etc. Naast dat de gemeente zoals eerder al gezegd belangrijke eisen zoals Frisse Scholen en Bouwen volgens bouwbesluit 2012 niet hadden opgenomen, heeft de gemeente tevens niet uitgesloten dat van Rechtens verkregen niveau gebruik gemaakt mag worden. Het PvE laat vervolgens voldoende ruimte voor de aannemers. Het Bouwbesluit 2012 is niet aangewezen als een verplichting voor de realisatie van de nieuwe school. De nieuwe school wordt nu gerealiseerd op basis van een bouwtechniek uit Voor een goed leesbaar artikel over dit onderwerp, zie: qnormvergoeding- scholenbouw- oorzaak- van- 2

3 In het raadsinformatiebulletin van 16 juni wordt tevens verwezen naar een brief die op 16 april 2014 is gestuurd naar Innovo. De strekking van deze brief zou zijn dat de nieuwe wijze van aanbesteding risico s met zich mee zou brengen en dat deze aanbestedingsmethode (design, build, maintain) uiteindelijk de oorzaak is van veel problemen en tegenvallers. Innovo heeft kenbaar gemaakt dat in deze brief niet zo nadrukkelijk op deze risico s is gewezen. Daarbij komt ook dat niet te bewijzen valt of een andere, meer traditionele manier van aanbesteden een beter en goedkoper resultaat zou hebben opgeleverd. Innovo stelt dat juist deze nieuwe manier een betere aanbesteding is geweest en dat er nu meer flexibiliteit voor de bouwer is met het gegeven van een (te) beperkt en ontoereikend budget. Toetsing en kaders nieuwe school Naar aanleiding van de presentatie van Bert Nelissen (Innovo, d.d. 20 april 2015) in de commissie SD over de renovatie Plenkert/nieuwbouw St. Joseph en de conclusie die hij daar trok, heeft D66 een aantal art. 41 vragen gesteld. In de beantwoording stelt het college: ln uw brief geeft u aan dat de norm Frisse Scholen klasse B niet gehaald wordt. Dit zou in strijd zijn met hetgeen Mertens aanbiedt. Tijdens de bouw en bij de oplevering van het gebouw zal er daarom op worden toegezien dat deze norm wél gehaald wordt. Het antwoord van het college is niet correct. Als de school volgens de voorliggende plannen van Mertens gerealiseerd wordt, dan zal deze niet aan Frisse Scholen klasse B voldoen. De gemeente gaat dat dan achteraf toetsen. Dat moet nu juist vooraf omdat het anders te laat en economisch gezien niet efficiënt is. Men kan nu al constateren gezien de plannen dat aan Frisse Scholen klasse B niet voldaan wordt. Het blijkt dat het college en de raad nooit een goed kader en voldoende eisen heeft gesteld aan het gebouw. Het komt erop neer dat Innovo, naar opdracht door de raad en het college geformuleerd, slechts hoeft te bouwen volgens minimale eisen. Innovo kan een ambitie hebben, zonder kader hoeft daar niet aan te worden gehouden. Wat hier de oorzaak van is en waarom dit zo is gelopen kunnen we momenteel niet achterhalen. Maar wat wel zeker is, is dat wethouder Dauven namens het college deel uitmaakt van de stuurgroep en dat de stuurgroep akkoord is gegaan met minimale eisen. De raad had vanaf begin 2014 kunnen worden meegenomen in het proces en het bedenken van oplossingen. Dat is niet gebeurd, het zij zo. Het is nu nog niet te laat, maar er is nu wel veel tijdsdruk. Wetende wat nu de stand van zaken is, kan de raad alsnog het college en dus Innovo mandaat geven om haar ambities waar te maken. Dit door het gevraagde extra budget toe te kennen tot een bedrag van ,44 euro, genoemd in het stuk wat als bespreekpunt is behandeld tijdens de SD commissie van 8 juni 2015 (zie bijlage A). Wethouder Dauven heeft aangegeven dat het besluit ook genomen kan worden in de raadsvergadering van 28 september Maar hoe je het ook wendt of keert, een uitgestelde beslissing betekent meerkosten voor aannemer Mertens 2. Mertens zal beginnen 2 Mertens is de aannemer die nu is geselecteerd op de aanbesteding volgens Best Value. Innovo is voornemens om opdracht te verstrekken. Gezien de vrijgave van het budget mag/kan Innovo hier toe overgaan. 3

4 met de werkzaamheden op maandag 19 juli Indien Mertens op 19 juli er vanuit moet gaan dat hij het moet doen met het ontoereikende budget, zal hij de westelijke gevel niet slopen en slechts het aantal kozijnen bestellen dat op dat moment noodzakelijk is. Mocht tijdens de raadsvergadering op 28 september alsnog extra budget beschikbaar worden gesteld, dan moet Mertens alsnog zaken gaan slopen die al in de bouw zijn betrokken en zal hij moeten wachten op de extra kozijnen die moeten worden nabesteld. Tevens is een optimaal geïsoleerd dak, eventueel belegd met sedum, gezien de gevorderde werkzaamheden wellicht al niet meer mogelijk. Al met al onwenselijk en onnodig en is het dus veel verstandiger om de juiste beslissing in de komende eerstvolgende raadvergadering reeds te nemen. Visie en beleid: Integraal huisvestingsplan PO In het door de raad vastgestelde Huisvestingsplan PO (zie bijlage F) is het belangrijkste besluitpunt het fysiek onderbrengen van de St Josephschool bij De Plenkert. In het huisvestingplan voor de toekomst wordt uitgegaan van twee Brede Maatschappelijke Voorzieningen (BMV), te weten één in Berg en één in Valkenburg- Centrum. Deze twee BMV s worden aangemerkt als investeringslocaties. In het huisvestingsplan is ook in kaart gebracht wat de verwachting is m.b.t. de schoolgebouwen en het ingeschatte aantal kinderen. Als je het leerlingenaantal in dit huisvestingsplan van 2012 bekijkt, zie je dat het verwachte aantal kinderen voor 2020 in 2014 al min of meer een feit is. Uit de leerlingenprognose, zoals in het huisvestingsplan in combinatie met cijfers die nu bekend zijn over 2013 en 2014, blijkt namelijk het onderstaande: Naam school St. Gerlachus St. Joseph de Plenkert OBS Broekhem St. Antonius Schin op Geul H. Hart Sibbe Vilt OBS Berg Totaal Geen vrees voor precedentwerking Het toekomstplaatje, zoals in het huisvestingsplan geschetst, laat zien dat op termijn twee schoollocaties c.q. BMV s over zullen blijven. Dit toekomstplaatje wordt bevestigd door de 3 Bron: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Dienst Uitvoerend Onderwijs 4 Bron: Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Dienst Uitvoerend Onderwijs 4

5 meest recente leerlingenaantallen van onze scholen. In de toekomst zal dus binnen onze gemeente hooguit één keer worden overgegaan tot de nieuwbouw en/of grootschalige renovatie van een basisschool. Dit zal volgens het huisvestingsplan plaatsvinden (vanaf 2019) als OBS Berg toe is aan vervanging. Dit zoals vermeld is in bovengenoemd huisvestingsplan. De andere scholen zullen - en Innovo is daar stellig in - op termijn sluiten. In het raadsinformatiebulletin van 16 juni jl. geeft het college aan dat van de financiële normen in beginsel niet kan worden afgeweken, omdat dit een precedent zou scheppen naar toekomstige projecten en andere schoolbesturen toe. Gezien bovenstaand betoog kan worden gesteld dat van precedentwerking hooguit sprake zou kunnen zijn bij de nieuwbouw en/of renovatie van OBS Berg. De andere scholen komen hier niet voor in aanmerking. Immers zij zullen op termijn gesloten worden. En ook dan zal er - ons inziens - een toekomst vaste en gedegen school gerealiseerd moeten worden. De Plenkert school mag dan best als referentie dienen. Inhoudelijke legitimatie voor extra budget De argumenten die pleiten om de ambities waar te moeten maken kunnen opgedeeld worden in: 1. Argumenten betreffende het binnenklimaat 2. Argumenten betreffende duurzaamheid 3. Argumenten betreffende didactiek en onderwijs 4. Argumenten vanuit het beeldkwaliteitsplan. 1) Een gezond binnenklimaat Dit punt is het meest concrete en tastbare in de gehele discussie. Over een goed binnenklimaat is inmiddels veel bekend. Hieronder volgen een aantal voorbeelden van rapporten en onderzoeken, waaruit blijkt dat we hierover eigenlijk niet meer hoeven te discussiëren. Een goed binnenklimaat is niet wenselijk, maar noodzaak. Agentschap NL heeft in het kader van het project Frisse Scholen een technisch PvE ontwikkeld voor scholen voor het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs. Daarin zijn eisen uitgewerkt voor de energiezuinigheid en het binnenmilieu in de klassen A (zeer goed), B (goed) en C (acceptabel). Bij nieuwbouwprojecten gelden in principe minimaal de prestatie- eisen volgens klasse B. Een rekenstudie aan een basisschool laat zien wat de consequenties van dit PvE (klasse B) zijn voor de keuze en het ontwerp van de klimaatinstallatie, de noodzaak van koeling, de energieprestatie en het benodigde budget voor de installaties. Recent uitgevoerde onderzoeken hebben aangetoond dat het vaak te koud of te warm is, er tocht optreedt, en ventilatie en schoonmaak onvoldoende zijn. De slechte binnenmilieucondities kunnen leiden tot comfort- en gezondheidsklachten, ziekteverzuim en verminderde leerprestaties. Dit is des te schrijnender omdat het gaat om kinderen in de groei die daarvoor extra gevoelig zijn. Het is dan ook maatschappelijk een absolute noodzaak 5

6 om in scholen een gezond en comfortabel binnenmilieu aan te bieden dat de leerprestaties positief kan beïnvloeden. In het TNO rapport D- 1078/B (zie bijlage B) wordt het effect onderzocht op de cognitieve prestaties van leerlingen op een basisschool. Gemiddeld maken leerlingen 5,34 taalfouten en 1,98 rekenfouten bij vraag gestuurde ventilatie, terwijl bij oplopende CO2 concentraties in het lokaal leerlingen gemiddeld 5,64 taalfouten en 2,44 rekenfouten maken. Op de website van de Rijksdienst van Ondernemend Nederland staat een uitleg betreffende de impact van een goed binnenklimaat op leerresultaten en ziekteverzuim. 5 Samenvattend is op de site van RVO voor de leerresultaten het volgende te lezen: Een slecht binnenmilieu in klaslokalen heeft invloed op de leerprestaties. Leerlingen maken aanzienlijk meer fouten bij te weinig frisse lucht. Elke verdubbeling van de toevoer van frisse lucht leidt tot ongeveer 15% betere leerprestaties. Verbetering van de binnen luchtkwaliteit kan op termijn dus leiden tot een verhoging van de CITO- scores. Voor wat betreft het ziekteverzuim: Bij een ziekteverzuim van 6-8% betekent dit dat op jaarbasis per leerkracht 3 tot 5 dagen verzuim optreden die voorkomen hadden kunnen worden indien de ventilatie, de temperatuur, de akoestiek en dergelijke op orde zouden zijn geweest (bron: Rolloos et al, 1996). Anders gezegd: Het ziekteverzuim is na verbetering van de fysieke arbeidsomstandigheden met 1 à 2% te verlagen. Bedraagt het ziekteverzuim in een school voor renovatie bijvoorbeeld 8%, dan is dit na een renovatie tot 6 à 7% terug te brengen. Mits de juiste maatregelen genomen worden natuurlijk. In schoolgebouwen heeft met de name de luchtkwaliteit een sterk effect op het kortdurend verzuim (thuis zitten door een verkoudheid, griep e.d.). Uit diverse onderzoeken (o.a Nardell et al. 1991) 6 is bekend, dat gebrekkige ventilatie de concentratie virussen en bacteriën (verantwoordelijk voor de overdracht van infectieziekten) in de lucht sterk verhoogt. Milton et al. (2000) (zie bijlage C) toonden aan dat halvering van de hoeveelheid verse luchttoevoer het kortdurend verzuim met maar liefst 35% kan verhogen. Extra belangrijk als je bedenkt dat de hoeveelheid verse luchttoevoer per persoon in een klaslokaal vaak een factor 3 à 4 lager ligt dan die in bijvoorbeeld een kantoorgebouw. Zoals de plannen in Valkenburg aan de Geul er nu voor staan wordt de school voorzien van een gevelrooster die de lucht toevoert en een aantal toiletventilatoren voorzien van een CO2 regelaar die de lucht afzuigt. Dit betekent dat in de winter alle warmte naar buiten verdwijnt en in de zomer alle warmte van buiten aangezogen wordt. Dit systeem is niet meer van deze tijd en voldoet niet aan het Bouwbesluit 2012 en de normen die gesteld worden aan Frisse Scholen klasse B. Klasse B vereist een zogenaamd balansventilatiesysteem, waarbij de toegevoerde en afgevoerde ventilatielucht via een warmtewisselaar zorgen voor een minimaal verlies van energie. Tevens geeft een balansventilatiesysteem een betere luchtkwaliteit op het gebied van CO2 in vergelijking met de toiletventilatoren. 5 Zie o.a.: ondernemen/gebouwen/frisse- scholen?wssl=1 en ondernemen/gebouwen/frisse- scholen/instrumenten/gezondheidsklachten- en- ziekteverzuim- frisse- scholen (laatst bezocht op 21 juni 2015). 6 (laatst bezocht op 21 juni 2015). 6

7 2) Duurzaam beleid en inzetten op duurzaamheid Valkenburg aan de Geul is een gemeente die inzet op duurzaamheid. In het coalitieakkoord wordt daar - zelfs in de titel - op diverse plaatsen naar gewezen. Alleen al daarom zou het bestuur van Valkenburg aan de Geul zich ervoor moeten inzetten dat deze school, en natuurlijk later ook OBS Berg en Terblijt, een toonbeeld van duurzaamheid wordt. Momenteel is duurzaamheid in het ontwerp alleen terug te vinden in de LED verlichting en in hergebruik van materialen uit de renovatie. Op geen enkele andere wijze wordt verder ingezet op duurzaamheid, dit terwijl in de momenteel meer dan voldoende wetenschap en techniek voorhanden is. Als de gemeente echt wil inzetten op duurzaamheid dan moeten de twee investeringslocaties (zie boven) daarvan een optimaal voorbeeld van zijn. Een ander aandachtspunt vloeit voort uit de regelgeving van de Europese Commissie. Lidstaten zijn vanaf 2020 verplicht om te bewerkstelligen dat alle nieuwbouw energieneutraal gebouwd wordt. Dit betekent dat nieuwe gebouwen in de toekomst in een jaar bijna evenveel energie opwekken als verbruiken. Er geldt dus, dat als we straks OBS Berg en Terblijt nieuw gaan bouwen, we aan deze verplichting moeten voldoen. De Plenkert in de huidige plannen zal dan schril afsteken qua duurzaamheid t.o.v. OBS Berg en Terblijt. 3) Argumenten voor didactiek en onderwijs We bouwen hier een school, een basisschool, waar kinderen basisvaardigheden worden bijgebracht op tal van gebieden. Dat een echte frisse school bijdraagt aan betere (leer)prestaties staat onomstotelijk vast. Normatiever, maar niet minder belangrijk, is een ander element van onderwijs: Geef het goede voorbeeld. Het gebouw zou daarbij een voorbeeld moeten zijn van hoe we nu omgaan met energie en duurzaamheid. Als dan in het ontwerp van de nieuw school wordt aangegeven: Energie is zo goedkoop we kunnen het met een bulkprijs van 9 ct/kw inkopen dus laat maar zitten die enkele beglazing, hoe kun je dan vervolgens de kinderen tijdens de les uitleggen dat je zuinig met energie moet omgaan? Om de kinderen te wijzen op duurzaamheid en levensvatbaarheid zal à priori door ons het goede voorbeeld moeten worden gegeven. Dit is niet alleen verstandig, dit is gewoon noodzakelijk. 4) Argumenten vanuit het beeldkwaliteitsplan Voor de nieuwbouw is door Innovo een beeldkwaliteitplan opgesteld. Dit plan maakte onderdeel uit van de uitvraag. Nu blijkt, zoals verwacht, dat met het huidige budget niet aan de stedenbouwkundige en architectonische randvoorwaarden kan worden voldaan. Dit in een gemeente die zich wil profileren als Valkenburg Vestingstad. Van een school in het centrum zou je juist verwachten dat voldaan wordt aan de randvoorwaarde uit het beeldkwaliteitsplan, zoals een groen dak en een goede mooi afwerkte gevel (zie bijlage E). 7

8 Hoe nu verder? In het raadsinformatiebulletin van 16 juni kon u al lezen dat het college voornemens is een extra budget toe te kennen. Het college verhoogt de norm met euro tot een bedrag van euro. Innovo gaat op basis van art A 3.7 toeslag voor herstel van terrein en verhuiskosten nog een aanvullende aanvraag indienen, zodat ook hier nog extra budget vrijkomt die gedeeltelijk voor de nieuwe school zal worden gebruikt. Al met al zal door de raad mandaat moeten worden gegeven om extra budget vrij te spelen zodat we in totaal op euro uitkomen. Voor dit totale extra budget kan het volgende worden gerealiseerd: Upgrading buitengevel Bestaande kozijnen vervangen door thermopane Wel maatregelen uitstraling gebouw ,00 W- installatie, ambitie Frisse scholen B volledig haalbaar Wel koeling beperkte klimaatbeheersing ,00 E- installatie zoals gevraagd ,00 Indelingsvarianten optimaal Flexibiliteit en vrije indeelbaarheid ,00 Moseedum dak voor extra isolatie en een doorlopende natuurlijke zichtlijn onder boven. Tevens op een natuurlijke manier deels wegwerken uitgangen balansventilatie. Dit is een eis vanuit de omgeving ,00 (Herinrichting buitenterrein) ( ,00) De inrichtingskosten kunnen wellicht uit een andere pot worden gegenereerd Legeskosten opgenomen door aannemer ,00 Totaal (zonder inrichtingskosten) ,00 De door het College verhoogde norm De door Innovo verkregen aanvraag Art. A3.7 Extra benodigd budget , , ,00 Innovo heeft beloofd dat als dit mandaat een feit is dat, naast alle ambities en eisen, ook pv zonnecellen worden geïnstalleerd. Dit met een zichtbare meter in de school, zodat de 8

9 leerlingen kunnen zien wat de opbrengst is. Daarnaast zal Innovo Mertens opdracht geven voor het plaatsten van twee innovatieve draaideuren (tourniquets) in de school. Dit bij de ingang van de onderbouw en de ingang van de bovenbouw. Deze tourniquets zullen energie opwekken zodra ze in beweging komen. Een manier van energie opwekken die de leerlingen en personeel zelf in de hand hebben en kunnen beïnvloeden. Als dit zal worden toegepast in onze school, dan zal Valkenburg aan de Geul zeker op de kaart komen te staan wat betreft innovatie en duurzaamheid. Financiering Als men in principe er over uit is dat hier extra budget naar toe moet dan zal er gezamenlijk overeenstemming moeten worden bereikt hoe dit het beste kan worden gefinancierd. Wellicht kan de gevraagde euro gehaald worden uit de onderwijs pot die nu aangewend wordt voor de schoolroutes. Andere opties zien wij graag tegemoet en kunnen in gezamenlijk overleg tot stand komen. In de loop van deze week zal D66 een voorlopige motie aan alle fractievoorzitters voorleggen. We hopen dat deze informatiebrief bij zal dragen aan draagvlak en zo de motie maandag 29 juni met een meerderheid wordt gesteund. ALITA HIDDING Fractievoorzitter D66 Valkenburg aan de Geul 9