Naar een gezonde school? Naar een gezonde school?
|
|
- Emmanuel Pieter van Veen
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Naar een gezonde school? Naar een gezonde school? Gert Harm ten Bolscher DWA installatie- en energieadvies Binnenmilieu en gezondheid (1) Binnenmilieu en gezondheid (2) Steeds meer mensen met luchtwegklachten (ontwikkelen zich vaak op jeugdige leeftijd) Onderzoek scholen: in 8 van de onderzochte lokalen voldoet de luchtkwaliteit niet aan de gezondheidskundige advieswaarden Extra ziekteverzuim door slecht binnenmilieu (docenten en leerlingen) Onderzoek TNO: leerprestaties lijden onder slecht binnenmilieu TNO-onderzoek: Leerprestaties leiden significant onder slechte ventilatie met name rekentaken Scandinavisch onderzoek: afname concentratie en leerprestaties bij hogere temperaturen (2% per graad boven 25 C) Invloed verlichting op concentratie en leerprestaties Invloed geluidsoverlast op concentratie en leerprestaties Waar gaat het om? Zoektocht naar evenwicht Ontwerpen en realiseren van een school aan de ondergrens, zonder meerwaarde? OF Ontwerpen en realiseren van een gebouw dat meer comfort en gebruikskwaliteit biedt in combinatie met lagere exploitatielasten? 1
2 Luchtkwaliteit bestaande scholen Onderzoek bestaande scholen Labels luchtkwaliteit Oude school Wederopbouwschool Energiecrisisschool Moderne school D C B A Voorbeeld: Trinitas College - Heerhugowaard (1) Voortgezet onderwijs m 2 Circa leerlingen Oplevering 2006 Gebouwkenmerken Energieopslag met warmtepomp Betonkernactivering Gebalanceerde ventilatie HF-verlichting met veegpulsschakeling, daglicht-afhankelijke regeling en aanwezigheidsdetectie Voorbeeld: Trinitas College - Heerhugowaard (2) Karakteristieken EPC = 1,20 42% energiezuiniger dan de ref. Specifieke aspecten Integrale aanpak Speciale aandacht voor akoestiek Actieve houding t.o.v. beheer Metingen ventilatie Metingen - temperatuur CO 2-concentratie Temperatuur R u im t e 1 R u im t e 2 R u im t e % 90 % 80 % 70 % 60 % R u im t e 1 R u im t e 2 R u im t e % 4 40 % 3 30 % 2 20 % 1 10 % < p p m < p p m < p pm > p p m 2 0 < T < < T < 2 3 T < 19 o f > 2 3 2
3 Beleving (docenten) Zomersituatie Temperatuur: 8,2 Luchtkwaliteit: 7,9 Licht: 8,5 Wintersituatie Temperatuur: 7,8 Luchtkwaliteit: 7,7 Licht: 8,3 Geluid: 8,4 Persoonlijke invloed op temperatuur, verlichting en ventilatie: 5,1 Totaal oordeel: 7,6 NB: schaal 1 tot 10 Succesfactoren (Trinitas College) Uitgangspunt: voorbeeldfunctie Ambities geformuleerd en budget beschikbaar gesteld Gebruik van bewezen technieken + aandacht voor negatieve gevolgen van verkeerd gebruik van technieken Actieve terugkoppeling naar gebruikers Samenwerking gebouwbeheer en facilitair management wat betreft beheer en onderhoud Ervaringen voorbeeldscholen Onderzoek in 10 voorbeeldscholen (en 10 voorbeeld kantoren), in opdracht van SenterNovem Onderzoek naar relatie tussen energie-efficiëntie en gezond binnenklimaat Onderzoek Belevingsonderzoek (enquêtes) Interviews Metingen Resultaten 10 scholen (1) Cijfers zijn vertaald naar een schaal tussen 5 en 10 Resultaten 10 scholen (2) Cijfers zijn vertaald naar een schaal tussen 5 en 10 Menukaart voor een gezonde school 3
4 Pijlers voor duurzaamheid (1) Ontwerp legt de basis, maar de gebruiksfase bepaalt de feitelijke duurzaamheid (gebruikers, processen en specifieke omstandigheden) Prestatie-indicatoren maken duurzaamheid concreet Pijlers voor duurzaamheid (2) techniek organisatie verwachting beheer/gebruik Denkkader Kosten fases Duurzaamheid in de gebruiksfase Gebouw Ontwerp Bouw Exploitatie Baten tijdens gebruik Gebruik Duurzame prestatie -People -Planet -Profit Beheer Succesfactoren (1) Opdrachtgever met ambitie en visie Budgetten vanuit visie op TCO Waakhond voor de ambities Prestatie-indicatoren definiëren Ontwerp- en bouwteam draagt de visie van de opdrachtgever Proces staat centraal en niet de techniek Ontwerpen met oog op gebruik, beheer en onderhoud Succesfactoren (2) Wisselwerking tussen energie-efficiëntie en gebouwkwaliteit samenhang Individuele beïnvloeding binnenklimaat door gebruikers Toekomstige gebruikers betrekken bij ontwerp Inregelperiode: onderdeel van het bouwproces (al wordt het gebouw dan al wel gebruikt) Korte lijnen naar beheer en onderhoud Voldoende kennis bij beheer en onderhoud 4
5 Succesfactoren (3) Goede uitleg over gebruik van het gebouw en de installaties (blijven herhalen) Kennis en bewustzijn van de relevantie van een energiezuinig en gezond gebouw bij de gebruikers Eenvoudige monitoring van de installaties + terugkoppeling naar de gebruikers Aandacht voor de beleving van de gebouwkwaliteit Adequaat reageren op klachten Schoonmaak Financiering? Ontwerpen vanuit TCO Integrale aanpak afweging van keuzes voor bouwkundige/ installatietechnische maatregelen vanuit de gebruiksfunctie (bouwfysica is het scharnierpunt) Ambities vooraf concretiseren (ook qua budget) Zoeken naar creative vormen, voorbeeld: Esco Bedankt voor uw aandacht Vragen? Succes 5
Energie- en prestatiemonitoring
Energie- en prestatiemonitoring Onderdeel van integraal gebouwbeheer 9 november 2011 Machiel Karels Agenda 1. Wat willen we? 2. Wat gebeurt er om ons heen? 3. Wat er mogelijk is? 4. Wat we zouden moeten
Nadere informatieThemakatern duurzaamheid
ziekteverzuim cijfer totaal investering totaal energie totaal onderhoud ziekteverzuim docenten (klasse B1) (klasse B2) (klasse B2' ) vloerverwarming + 6% 5% 5% 5% 4% -- - +/- + ++ 6,5 8 Themakatern duurzaamheid
Nadere informatieDuurzaamheid en comfort, van ontwerp naar praktijk.
Duurzaamheid en comfort, van ontwerp naar praktijk. Praktijkevaluatie van duurzame kantoren waarbij de relatie tussen het ontwerpproces en de prestatie in de praktijk wordt onderzocht. Afstudeerpresentatie
Nadere informatieProgramma van Eisen Frisse Scholen april 2012
Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012 Voor u ligt het Programma van Eisen Frisse Scholen. Dit Programma van Eisen dient als leidraad voor opdrachtgevers van nieuw- en verbouw van scholen (schoolbesturen
Nadere informatieVoorgestelde beslissing :
Voorstel aan : Gemeenteraad van 19 december 2011 Door tussenkomst van : Raadscommissie van 6 december 2011 Nummer : Onderwerp : Duurzame scholen, een goede prestatie Bijlage(n) : 1. Notitie 'Duurzame scholen,
Nadere informatiePrestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid
Prestatiecontracten sleutel tot duurzaamheid Workshop Prestatiecontracten 7 december 2009 Albert Hulshoff, programma-adviseur adviseur Utiliteitsbouw SenterNovem Albert Hulshoff innovatie, energie, klimaat,
Nadere informatieDuurzaam Gebouwbeheer
2-daagse cursus Duurzaam Gebouwbeheer Gemeenten hebben verschillende gebouwen in beheer, zoals gemeentehuizen, kantoren en brandweerkazernes. Ook zijn er gebouwen eigendom van de gemeente, maar worden
Nadere informatieSubsidiemogelijkheden voor voortgezet en beroeps- en hoger onderwijs
29 september 2009 1 Subsidiemogelijkheden voor voortgezet en beroeps- en hoger onderwijs Selina Roskam programma adviseurs Energiebesparing in de gebouwde omgeving 29 september 2009 Dubbele winst voor
Nadere informatieMonitoring is onmisbaar bij nieuwe Wet kwaliteitsborging. Wet kwaliteitsborging Een greep van onze diensten Van ontwerp tot en met beheer
Monitoring is onmisbaar bij nieuwe Willem Koppen Wie zijn wij? Een greep van onze diensten Van ontwerp tot en met beheer Koppen Bouwexperts: Is een onafhankelijk bouwkundig expertisebureau. Doet risicomanagement
Nadere informatieDe NESK scholen duurzaam opgeleverd. Focus-Huygens College gebouwd voor de toekomst
De NESK scholen duurzaam opgeleverd Focus-Huygens College gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Gemeente Heerhugowaard
Nadere informatiePrestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen
Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen 6 december 2011 Albert Hulshoff Ede 22 maart 2012 Prestatiecontracten - Prestatiecontracten - ESCo-eigenschappen
Nadere informatieOp weg naar een beter binnenmilieu in bestaande schoolgebouwen
Op weg naar een beter binnenmilieu in bestaande schoolgebouwen Seminar Swegon Air Academy 11 november 2008 ir. Froukje van Dijken BBA Binnenmilieu 010-2447025 www.binnenmilieu.nl Dagelijks 20.000 leerlingen
Nadere informatieBepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015
Bepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015 Introductie Bernd Karstenberg, LCC adviseur André van den Hoek, Projectmanager onderwijshuisvesting (o.a. voor Lucas
Nadere informatieWe waren Intergemeentelijk en nu
We waren Intergemeentelijk en nu Ruud Veen Gemeente Haarlem Bouwfysica Lid Werkgroep Gezondheid & Energiezuinigheid Bestuurslid Nederlands Vlaamse Bouwfysica Vereniging (NVBV) April 2011 Regiodagen 2011
Nadere informatieBezig met renovatie of nieuwbouw? In enkele stappen naar een optimale geluidsomgeving in uw school
Bezig met renovatie of nieuwbouw? In enkele stappen naar een optimale geluidsomgeving in uw school AKOESTIEK IS ESSENTIEEL Eenvoudig te borgen in uw nieuwbouw- of renovatieproject De basis van kennisoverdracht
Nadere informatieWie zijn wij? Van 0-meting tot haalbare business case. Programma. De methode. Meten van duurzaamheid. Heldere kijk op duurzaamheid.
Van 0-meting tot haalbare business case Meer informatie: www.w-e.nl www.gprsoftware.nl ir. Janny Stevens (stevens@w-e.nl) ir. Saskia van Hulten (hulten@w-e.nl) Wie zijn wij? W/E adviseurs www.w-e.nl Saskia
Nadere informatieDatum: 18 februari 2013-22 januari 2014 Project: NAM-gebouw De Boo te Schoonebeek Referentie: 2012032 20079
Datum: 18 februari 2013-22 januari 2014 Project: NAM-gebouw De Boo te Schoonebeek Referentie: 2012032 20079 Uitgangspunt Bestaand, oorspronkelijk gebouw had als gebruik een mix aan functies. Dit waren
Nadere informatieWorkshop 1 EBA en schouwcriteria Milicon, Milieu consultancy, Mat Schatorje
Workshop 1 EBA en schouwcriteria Milicon, Milieu consultancy, Mat Schatorje Bouwadviesburo van Niekerk, Emile Niekerk Gespreksleider: Steven van der Lelie (GGD Gelre- Ijssel) inhoudsopgave Inleiding Voorbeeld
Nadere informatieDuurzaam contractmanagement
Duurzaam contractmanagement Samenvatting Hoe wordt de duurzaamheid van de ingekochte producten en diensten ondergebracht in facilitaire contracten en wat betekent dat voor het contractmanagement? Inleiding
Nadere informatieDunamare Onderwijsgroep Toelichting Huisvesting. Investeren in Duurzaamheid 11 april 2018
Dunamare Onderwijsgroep Toelichting Huisvesting Investeren in Duurzaamheid 11 april 2018 Wat is Dunamare? Afdeling Huisvesting en Inkoop Yvonne de Boer Harry van Wijk Michiel Steeneken Kees Beentjes Berry
Nadere informatieDe keuze voor duurzaam bouwen
De keuze voor duurzaam bouwen Ad Stas Woonbelang Veghel Wat aan de orde? Woonbelang Veghel beleid duurzaam (ver)bouwen en ervaringen instrumentarium, dilemma s en procesgang duurzaam concept; houtskeletbouw
Nadere informatieWie zijn we Wat is onze visie Meer informatie. Visie aanpak verduurzaming vastgoed gemeente Eindhoven
Visie aanpak verduurzaming vastgoed gemeente Eindhoven Wie zijn we? Gestart in 1986 Duurzaamheid zit in onze genen Ruim 110 medewerkers Woningbouw, utiliteit, overheid, gezondheidszorg, onderwijs, monumenten,
Nadere informatieFroukje van Dijken. Bouwstenen voor Frisse Scholen
Froukje van Dijken Bouwstenen voor Frisse Scholen Binnenmilieu scholen Relatieve prestatie [-] Gezonde lucht is belangrijk Meer ventilatie is: Betere leerprestaties >7% prestatieverhoging als 130 Bouwbesluit
Nadere informatieSander Leenders Directeur Energie+, innogy NL
De energetische MJOP Welkom namens Essent en GEAS Sander Leenders Directeur Energie+, innogy NL 2 Vier megatrends waar we als energiebedrijf op inspelen Decarbonisatie Decentralisatie Digitalisering Democratisering
Nadere informatieOBS De Wilgenstam DUURZAAM RENOVEREN MEERVOUDIGE OPBRENGST
OBS De Wilgenstam DUURZAAM RENOVEREN investeren in MEERVOUDIGE OPBRENGST WILGENSTAMSUSTINNODUURZAAMESCHOOL Aanleiding Ambitie om kennis duurzaam bouwen toe te passen op concreet project. Geheel vrijblijvend
Nadere informatieert Harm ten Bolscher
Bent u toeschouwer of doet u mee? ert Harm ten Bolscher 21-3- Inhoud Trends voor de bouw-/ vastgoedwereld? Anders denken Aanpak vanuit F2F-/Citadel-netwerk Wat betekenen trends voor de vastgoed- en bouwwereld?
Nadere informatieZorg voor energie en comfort
Zorg voor energie en comfort Roberto Traversari TNO Bouw en Ondergrond De symptomen De behandeling De preventie 2 Veel installaties zijn ziek! Is uw installatie een onbehandelde patiënt? 3 Uit onderzoek
Nadere informatieI/O Faculteit Educatie Nijmegen. Algemene projectdocumentatie ARC15 Detail Award
I/O Faculteit Educatie Nijmegen I/O Algemene projectdocumentatie ARC15 Detail Award I/O-gebouw Faculteit Educatie Kapittelweg 35 6525 EN Nijmegen De Solar City Nijmegen is een bijzonder en duurzaam gebouw
Nadere informatieBENG. Bijna Energie Neutrale Gebouwen
BENG Bijna Energie Neutrale Gebouwen 1. Introductie 2. BENG methodiek 3. EPC versus BENG 4. Hoe kunnen we hierop inspelen? 1. BENG Introductie Introductie Nederlandse versie van de Europese wetgeving nearly
Nadere informatieadviseurs Brede school Waterhoef Inzicht in duurzaamheid W/E adviseurs Energie, Milieu, Bouwfysica Voor opdrachtgevers met ambitie:
Brede school Waterhoef Inzicht in duurzaamheid W/E adviseurs adviseurs Energie, Milieu, Bouwfysica Voor opdrachtgevers met ambitie: projectadvies instrumentontwikkeling implementatie 1 Dubo Nieuwe Stijl
Nadere informatieDe initiële vraag van USG People ten behoeve van De Speeddates
De initiële vraag van USG People ten behoeve van De Speeddates Welk consortium helpt USG People en andere corporates om invulling te geven aan hun dynamische huisvestingsvraag, waarbij gebruik centraal
Nadere informatieDuurzaamheid Van ambitie naar werkelijkheid
Provinciekantoor Houtplein te Haarlem Duurzaamheid Van ambitie naar werkelijkheid 15 juni 2013 Ir. J.W. (Jack) Ponsteen Cauberg-Huygen raadgevende ingenieurs BV Even voorstellen ir. Jack Ponsteen Vestigingsmanager
Nadere informatieEINDTERMEN Grondgebonden warmtepompen in de utiliteitsbouw
1.1 Algemeen De ontwerper kent de begrippen die van toepassing zijn bij de realisatie van grondgebonden warmtepompinstallaties in de utiliteitsbouw. Accreditatie () Onderdeel : Geef aan in welk onderdeel
Nadere informatieItho Daalderop 0,EPC formule. nieuwbouw. totaalformule
Itho Daalderop 0,EPC formule nieuwbouw totaalformule 0, EPC - nieuwbouw totaalformule voor optimale energieprestatie Minimaal energieverbruik maximaal wooncomfort Wooncomfort, een gezond binnenklimaat
Nadere informatieHaal kennis over energie in huis
3 Incompany cursussen 3 Verduurzamen gebouwen Haal kennis over energie in huis Voor: facility manager, hoofd technische dienst, inkoper, financieel directeur, vastgoedmanager, hoofd vastgoed, hoofd huisvesting,
Nadere informatieAan de fractie van Nijmegen Nu Korte Nieuwstraat 6, 6511 PP Nijmegen. 14 november Geachte fractie,
Aan de fractie van Nijmegen Nu Korte Nieuwstraat 6, 6511 PP Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon (024) 329 90 00 Telefax (024) 329 29 81 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postadres Postbus
Nadere informatie6-11-2012. Nut en noodzaak energieconcepten in renovatie. Visie renovatie & energiezuinigheid. Programma. Renoveren in bestaande bouw
Programma Nut en noodzaak energieconcepten in renovatie van visie tot concept renovatie & energiezuinigheid Voorbeeldprojecten Toekomst + gebruiker (bestaande) bouw ir. H.J.J. (Harm) Valk senior adviseur
Nadere informatieEnergie-efficiëntie en een goed binnenmilieu: een succesvolle combinatie?
Energie-efficiëntie en een goed binnenmilieu: een succesvolle combinatie? Praktijkervaringen van tien kantoren en tien scholen December 2008 In opdracht van SenterNovem uitgevoerd door: Gert-Harm ten Bolscher,
Nadere informatieZonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager
Zonder investeren besparen 10 tips en vragen voor de facilitair manager Als facilitair manager bent u verantwoordelijk voor de huisvesting. Daarmee ook voor het energiegebruik van de huisvesting. In deze
Nadere informatieDuurzame renovatie provinciekantoor Noord-Holland. Haarlem 15 april 2013 Kees Schouten Omgevingsmanager Een Nieuw Huis
Duurzame renovatie provinciekantoor Noord-Holland Haarlem 15 april 2013 Kees Schouten Omgevingsmanager Een Nieuw Huis Met passie, samenwerken en deskundigheid naar een blijvend duurzaam provincie kantoor
Nadere informatieThermische prestatie contracten
10 november 2005 Thermische prestatie contracten Conform ISSO-publicatie 74 Bert Elkhuizen Chrit Cox TNO Bouw en Ondergrond te Delft Contactgegevens: 015 276 33 10 Bert.Elkhuizen@tno.nl Inhoudsopgave 1.
Nadere informatiebeleid tot bouw Inzicht van PI' i l i
beleid tot bouw Duurzaamheid van gebouwen staat hoog op de maatschappelijke agenda. Het realiseren ervan vereist Inzicht en een resultaatgerichte werkwijze. GPR Gebouw 4.0 helpt u hierbij, snel, eenvoudig
Nadere informatieHoe gaan zorginstellingen om met het energievraagstuk?
Hoe gaan zorginstellingen om met het energievraagstuk? Conclusies nav onderzoek in Opdracht van agentschap NL Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Dit rapport is bestemd voor de organisatie
Nadere informatieInzicht van beleid tot bouw
Inzicht van beleid tot bouw Duurzaamheid van gebouwen staat hoog op de maatschappelijke agenda. Het realiseren ervan vereist inzicht en een resultaatgerichte werkwijze. GPR Gebouw 4.0 helpt u hierbij,
Nadere informatieopdrachtgever Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
De Solar City ijmegen is een bijzonder en duurzaam gebouw rijker. Het I/O-gebouw is het nieuwe onderkomen van de Faculteit Educatie van de Hogeschool van Arnhem en ijmegen (HA). I/O is bij oplevering het
Nadere informatieDUURZAAMHEID INSTALLATION PERFORMANCE. M.G. van der Hoeven, consultant eindgebruikers
DUURZAAMHEID INSTALLATION PERFORMANCE M.G. van der Hoeven, consultant eindgebruikers STELLING Er is nog een wereld te winnen op het gebied van performance van de installaties in een gebouw? INSTALLATION
Nadere informatieGroen onderzoek _. overzicht onderzoeksresultaten Groene longen in de klas Renoveren met groen en glas Groen licht voor ouderenzorg
Groen onderzoek _ overzicht onderzoeksresultaten Groene longen in de klas Renoveren met groen en glas Groen licht voor ouderenzorg Marco van Zandwijk www.bouwenmetgroenenglas.nl / marco@bouwenmetgroenenglas.nl
Nadere informatieWoningen met EPC ( 0,8
Een initiatief van in samenwerking met 1 Woningen met EPC ( 0,8 Toelichting wijzigingen en bouwkundige aandachtspunten en duurzame energie - ontwerp- en adviesbureau BNA ir. F.W. den Dulk (Freek) 2 1 Onderwerpen
Nadere informatieBuilding4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus 1069 4801 BB Breda
Wilt u weten hoe? Ga stap voor stap door onze aanpak: - Kennismaking Building4life - De Building4life werkwijze - Uitgewerkte case Amarant Tilburg Building4life Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus
Nadere informatieIk ben productiever met de radio aan. Vind ik.
M+P MBBM groep www.mp.nl Mensen met oplossingen Ik ben productiever met de radio aan. Vind ik. ir. Tom Bouwhuis ir. Sara Vellenga-Persoon De werkomgeving - meetbaar, gezond en productief 2 Trends Future
Nadere informatieDe leeromgeving op school is het allerbelangrijkste voor het welzijn van de leerlingen en hun leercapaciteiten.
Relighted.nl Het belang van de leeromgeving De leeromgeving op school is het allerbelangrijkste voor het welzijn van de leerlingen en hun leercapaciteiten. Sommige kinderen vinden leren gemakkelijk, andere
Nadere informatie1E SCHOOL. duurzaam gerenoveerd
1E SCHOOL duurzaam gerenoveerd DUURZAAM RENOVEREN investeren in MEERVOUDIGE OPBRENGST INHOUD PRESENTATIE 1 Niet duurzame school 2 Duurzaam bouwen & leven 3 Duurzame energie, kleinschalig opgewekt 4 Passief
Nadere informatieMEMO AAN DE GEMEENTERAAD
MEMO AAN DE GEMEENTERAAD Aan T.a.v. Datum Betreft Van De gemeenteraad - 19 juni 2012 Duurzaam bouwen project School Portland Het college Controller Directie Paraaf Datum Ons kenmerk CC Henk van der Linden
Nadere informatieVerder na 7 jaar Frisse Scholen
Verder na 7 jaar Frisse Scholen 1. Wat heeft volgens u tot nu toe het meest bijgedragen? (max 3 antwoorden) Percent Count het op de agenda zetten van Frisse Scholen 71,1% 27 het onderzoek naar leerprestaties
Nadere informatieCasestudy Valkenburgerstraat BREEAM-NL
Management 9 Kennisoverdracht d.d. 3 maart 2016 Case-study Valkenburgerstraat Omschrijving van het project Het programma bestaat uit een driesterren- en een viersterrenhotel. Het driesterrenhotel heeft
Nadere informatieEnergieke Zorgbouw. 5 oktober 2011. Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)
Energieke Zorgbouw 5 oktober 2011 Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO) Introductie Wijnanda Willemse adviseur NL Energie & Klimaat - Agentschap NL Voorheen SenterNovem Energiebesparing
Nadere informatieWat kost een nieuwe verwarmingsinstallatie?
Presentatie op KERKENBEURS NEDERLAND Wat kost een nieuwe verwarmingsinstallatie? Arie van Middelkoop Uit onze ervaringen (1) Er is een idee, wens of noodzaak om de kerk aan te passen. Er volgt een summier
Nadere informatieWijzer worden van duurzame huisvesting
De Meeuw Nederland De Meeuw en Duurzaam Bouwen Industrieweg 8 Postbus 18 5688 ZG Oirschot T +31 (0)499 57 20 24 F +31 (0)499 57 46 05 info@demeeuw.com www.demeeuw.com Wijzer worden van duurzame huisvesting
Nadere informatie4 mogelijke ventilatieprincipes.
4 mogelijke ventilatieprincipes Systeem C Luchttoevoer: natuurlijk, zelfregelend en eventueel akoestisch Luchtafvoer: mechanisch, minstens kloksturing (IDA-C3) eventueel vraaggestuurd (IDA-C4/5/6) indien
Nadere informatieItho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening
Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat wonen zonder energierekening regeltechniek Slimme installatieconcepten voor nieuwbouw en renovatie Vandaag nog beginnen
Nadere informatieKoppen VastGoed Ter inspiratie
Ter inspiratie Icoonwoning Kervel 7 1705 RD Heerhugowaard Koppen VastGoed Wie zijn wij? Wij zijn een onafhankelijk en objectief bouwkundig procesmanagementbureau dat bestaat uit een enthousiast team van
Nadere informatieDe bakens verzetten. Verduurzamen van commercieel vastgoed. Machiel Karels - consultant
De bakens verzetten Verduurzamen van commercieel vastgoed Machiel Karels - consultant Het glas is half leeg PROFIT 20-6- 20-6- Meer dan 25% van gebouwgebruikers klaagt over de huisvesting Ziekteverzuim
Nadere informatierdelijk zijn, Adres Bruto van basisschool verduurzaming van
Verduurzaming basisschool De Handreiking Schoolbestuur SKPO wil de schoolgebouwen waarvoor zij verantwoorv rdelijk zijn, systematisch verduurzamen op basis van een eigen uniforme (kwaliteit) standaard
Nadere informatieAll-electric woningconcept
All-electric woningconcept Kwalitatieve en kwantitatieve vergelijking tussen 3 energieconcepten Robbert van Rijswijk Merosch Inhoud 1. Voorstellen 2. Vergelijking energieconcepten 3. Uitwerking all-electric
Nadere informatievan schets naar definitief ontwerp gebruikersindeling klimaat daglicht energie interieurconcept poort als entree achtergevel plein als verbinding
de brede reus van schets naar definitief ontwerp gebruikersindeling klimaat daglicht energie interieurconcept poort als entree achtergevel plein als verbinding planning van schets naar definitief ontwerp
Nadere informatieDuurzaam Beheer en Onderhoud. Docentendag 2010. André Derksen Projectcoördinator. Duurzaam Beheer & Onderhoud. Algemene Technieken
Docentendag 2010 Algemene Technieken André Derksen Projectcoördinator Inhoud Duurzaam Beheer en Onderhoud Zonne-energie Noodverlichtingsinstallaties Sprinklerinstallaties Duurzaam Beheer & Onderhoud Duurzaam
Nadere informatieVerduurzamen van monumentaal vastgoed. Rianne Koster 30 juni 2011
Verduurzamen van monumentaal vastgoed Rianne Koster 30 juni 2011 1 Agenda 1. Inleiding Triodos Bank 2. Triodos & Duurzaam Vastgoed 3. Villa Rusthoek Baarn 4. Uitgangspunten vastgoedfinanciering door Triodos
Nadere informatieBEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid S. Mulder en L. Zandstra. sv RIS Regnr. BOW/ Den Haag, 29 april 2008
Gemeente Den Haag BEANTWOORDING SCHRIFTELIJKE VRAGEN van het raadslid S. Mulder en L. Zandstra sv 2008.070 RIS 153508 Regnr. BOW/2008.283 Den Haag, 29 april 2008 Inzake: binnenmilieu in schoolgebouwen
Nadere informatieInitiatief Duurzaam GWW
Status Definitief Versie/revisie 1.0 Datum Opdrachtnemer Opgesteld door Gecontroleerd door Jeroen Winkelmolen John Liebrecht Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 1.1 Visie op samenwerken aan Duurzaamheid met
Nadere informatieDe NESK kantoren duurzaam opgeleverd. Villa Flora gebouwd voor de toekomst
De NESK kantoren duurzaam opgeleverd Villa Flora gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Regio Venlo (opdrachtgever)
Nadere informatieInhoud. Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures. Uitdagingen richting energieneutraal
Inhoud Achtergrond Begrippen en definities Facts and figures Woningen nieuw en renovatie utiliteit: scholen en kantoren als voorbeeld Uitdagingen richting energieneutraal RVO en energieneutrale gebouwen
Nadere informatieMeten is weten (wat te doen) Gezondheid in woningen, scholen en kinderdagverblijven. Presentatie 3e kennisdag Bouwfysica 14 mei 2009
Meten is weten (wat te doen) Gezondheid in woningen, scholen en kinderdagverblijven ir. Henk Versteeg Presentatie 3e kennisdag Bouwfysica 14 mei 2009 Lichtveld Buis & Partners BV Raadgevende ingenieurs
Nadere informatieHoe krijg je het eerste volledig WELL gecertificeerde gebouw van Nederland?
brings concepts to life Hoe krijg je het eerste volledig WELL gecertificeerde gebouw van Nederland? Bastiaan Beerens Peter Buurman Adviseur Bouwfysica en Gezonde Gebouwen - WELL AP Sustainability Director
Nadere informatieVereiste voorkennis Naar inhoud en niveau gelijk aan MBO (niveau 4 volgens de Wet Educatie en Beroepsonderwijs) of HBO.
LEERDOELEN EN EINDTERMEN VAN DE CURSUS GRONDGEBONDEN WARMTEPOMPEN IN DE UTILITEITSBOUW Datum: 8--009 Vereiste voorkennis Naar inhoud en niveau gelijk aan MBO (niveau 4 volgens de Wet Educatie en Beroepsonderwijs)
Nadere informatieDe winst van een gezond binnenklimaat
De winst van een gezond binnenklimaat Wat hebben 5.000.000.000 en de huisstofmijt met elkaar te maken? Dat ontdekt u in het komende half uur! Het spel De prijs Proefvraag 1. Heeft u thuis een gezond binnenklimaat?
Nadere informatieSchilindex. Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG. Gerrit Jan Kuiper NII
Nederlandse Schilindex Kansen voor energiebesparing met de gebouwschilindicator in de nieuwe NEN 5128 en EPG Gerrit Jan Kuiper 1 Nederlandse Een goede schil is het halve werk 2 Schilindex = logisch denken
Nadere informatieTekst: Cees van de Sande
Het lijkt zo vanzelfsprekend als we zeggen dat klaslokalen zijn gemaakt om optimaal te kunnen leren. Helaas is dat niet altijd het geval. Het klimaat in klaslokalen kan zelfs een negatief effect op de
Nadere informatieNaar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren
White Paper Naar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren Door: Jeroen Nollet Escoplan Barrel Ripper Matrix Onderwijshuisvesting Wim Fieggen Instituut Voor
Nadere informatieBetonkernactivering.... voorbeeldprojecten
Betonkernactivering... voorbeeldprojecten Betonkernactivering thermisch comfort energiezuinig schoon, gezond verwarmen én koelen O.S.G. Piter Jelles, Leeuwarden... Jeanne Dekkers architectuur breedplaatvloeren
Nadere informatie1. Welk lesaanbod/lespakket voert de school uit voor het thema binnenmilieu? (meerdere antwoorden mogelijk)
Vignet Milieu, po Vragenlijst Milieu Educatie 1. Welk lesaanbod/lespakket voert de school uit voor het thema binnenmilieu? (meerdere antwoorden mogelijk) o Energieke Scholen o Anders, namelijk... o Geen
Nadere informatieInleiding prestatieborging / commissioning
Inleiding prestatieborging / commissioning 1 2 1. Waarom prestatieborging 2. Wat is commissioning 3. Wat levert commissioning op 4. De markt en commissioning 1. Waarom prestatieborging Maar goed dat de
Nadere informatieDeel 3: voorbeeldaanpak bedrijven en maatschappelijk vastgoed
Deel 3: voorbeeldaanpak bedrijven en maatschappelijk vastgoed Inhoud 1. Maak van uw gemeente een Energieke Regio... 2 2. De start... 3 3. Het vervolg... 4 4. Aanbod... 5 1 1. Maak van uw gemeente een Energieke
Nadere informatieVan inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel
Bijlage 1 Van inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel Door Sunburst B.V. Ing. Joost de Roij en Ing. Joost Vermeer januari 2014 Inhoudsopgave Blz Inleiding 3 1. Van inspanningsverplichting
Nadere informatieEven voorstellen. Wim van Genderen. Inspiratiesessie Duurzaam Bouwen. Kleinpoderlaan 6 2911 PA Nieuwerkerk aan den IJssel
Even voorstellen Wim van Genderen Het Beekink KernTeam De mensen van Beekink k adviseren en ondersteunen bij vraagstukken over technische h installaties. ti No-nonsense mentaliteit, betrokken bij het proces,
Nadere informatieVereiste voorkennis Naar inhoud en niveau gelijk aan MBO (niveau 4 volgens de Wet Educatie en Beroepsonderwijs).
LEERDOELEN EN EINDTERMEN VAN DE CURSUS COLLECTIEVE WARMTEPOMPEN IN WONINGEN Datum: 8--009 Vereiste voorkennis Naar inhoud en niveau gelijk aan MBO (niveau 4 volgens de Wet Educatie en Beroepsonderwijs).
Nadere informatieKompas, energiebewust wonen en werken. Energiezuinige gebouwen met een goed binnenklimaat Handvatten voor een succesvolle combinatie.
Kompas, energiebewust wonen en werken Energiezuinige gebouwen met een goed binnenklimaat Handvatten voor een succesvolle combinatie in opdracht van I N H O U D Het bouwproces in fases 5 Wie doet wat? De
Nadere informatiePitch. Daar krijg je energie van! 19 november 2015
Pitch Daar krijg je energie van! 19 november 2015 Ruud van Vliet Klimaatverbond specifiek algemeen Antwoord op vragen - kennisportal: www.greendealscholen.nl - basisinfo handreikingen & best practices
Nadere informatieEven voorstellen. Philip Blaauw. INNAX GEBOUW & OMGEVING Directie 0885533000 pblaauw@innax.com
Even voorstellen Philip Blaauw INNAX GEBOUW & OMGEVING Directie 0885533000 pblaauw@innax.com INNAX GROUP is een onafhankelijk Energie Diensten Bedrijf = ESCO voor het verduurzamen van gebouwen INNAX GROUP
Nadere informatieWorkshop 1.5. Verbouwvoorschriften Bouwbesluit 2012. ing. Johan van der Graaf. Oktober 2014
Workshop 1.5 Verbouwvoorschriften Bouwbesluit 2012 ing. Johan van der Graaf Oktober 2014 Inhoud workshop Een praktijkonderzoek De nieuwe verbouwvoorschriften Casus 1: verbouw woongebouw Casus 2: transformatie
Nadere informatielezing ventilatie & luchtkwaliteit
902.317 lezing & luchtkwaliteit Nederlands Vlaamse Bouwfysica Vereniging elphi nelissen 30 maart 2006 nelissen ingenieursbureau bv lezing NVBV maart 2006 1 inhoudsopgave lezing & luchtkwaliteit introductie
Nadere informatieUw school verduurzamen! Hoe doe je dat? Februari 2018 STAPPENPLAN
Uw school verduurzamen! Hoe doe je dat? STAPPENPLAN Februari 2018 DE STAP NAAR HOUDBARE HUISVESTING VOOR HET ONDERWIJS Nederland maakt zich op voor een transitie van formaat. In het nieuwe kabinet moet
Nadere informatieVan meten tot weten. Totaaloplossingen voor werkplek en ruimtemanagement
Van meten tot weten Totaaloplossingen voor werkplek en ruimtemanagement werkplekbezettings- en ruimtebenuttings Detectie In traditionele kantoor- en schoolomgevingen, waar iedereen een eigen werkplek of
Nadere informatieSteek Energie in je huis
Steek Energie in je huis 9 oktober 2012 Breda 1 Bouwbedrijf Boot B.V. Bouwbedrijf Boot is actief in de woningbouw (particulier, ontwikkeling), zorg huisvesting en utiliteit (scholen, kantoren, bedrijfsgebouwen).
Nadere informatieKENNISNEMEN VAN De invulling van de ambitie van het college met betrekking tot frisse scholen.
Gemeente Amersfoort RAADSINFORMATIEBRIEF Van : Burgemeester en Wethouders Reg.nr. : 4359235 Aan : Gemeenteraad Datum : 7 juni 2013 Portefeuillehouder : Wethouder C.J.M. van Eijk Programma : 5. Onderwijs
Nadere informatieDuurzame architectuur > méér dan alleen fysieke maatregelen
doel : CO2 reductie Duurzame architectuur > méér dan alleen fysieke maatregelen stimulatie > prestatie emotioneel fysiek Prestatie : synergie in beleving, comfort, energie,flexibiliteit, materiaal en
Nadere informatieUitnodiging marktontmoeting FUMO-gebouw vol energie
Uitnodiging marktontmoeting FUMO-gebouw vol energie De opgave De gemeente Leeuwarden heeft de ambitie om in de komende jaren haar gemeentelijke vastgoedvoorraad gefaseerd te gaan verduurzamen. Het verduurzamen
Nadere informatieHoe maken we het mogelijk?
Energiezuinig Wonen Hoe maken we het mogelijk? Jaarlijkse energielasten 12.000,00 10.000,00 8.000,00 6.000,00 4.000,00 2.000,00 0,00 0 10 20 30 40 Jaar referentie passiefhuis+ Met conceptueel bouwen! Inhoud
Nadere informatieDus: slim zijn! Aanbesteding Brummen: wie, wat, waarom en hoe. Gemeente Brummen: relatief klein maar professioneel. Oude huisvesting voldeed niet meer
Gemeente Brummen: relatief klein maar professioneel Oude huisvesting voldeed niet meer Politiek gevoelig Beperkt budget Dus: slim zijn! Ambitie: Hoogst haalbare duurzaamheid binnen de financiële kaders
Nadere informatieVan duurzaam denken naar duurzaam doen
Van duurzaam denken naar duurzaam doen Onze welvaart gaat ten koste van onze planeet en generaties na ons. Wij kunnen daar iets aan doen. Als we onze verantwoordelijkheid nemen. Maar hoe? Verantwoording
Nadere informatie