Frisse Scholen Toets. Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente. >> Als het gaat om energie en klimaat
|
|
- Joachim Molenaar
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Frisse Scholen Toets Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente >> Als het gaat om energie en klimaat
2 Het opstellen van een goed Programma van Eisen (PvE) voor de bouw of renovatie van een Frisse School is een belangrijke mijlpaal. Als formele opdrachtgever en direct belanghebbende maakt u daarmee aan het ontwerpteam duidelijk aan welke eisen hun voorstellen dienen te voldoen. Maar het stellen van eisen biedt nog geen garantie tot een goed eindresultaat. U zult tijdens het De start uw eigen Programma van Eisen voor een Frisse School Als schoolbestuur of gemeente wenst u een school met een gezond en comfortabel binnenklimaat en een lage energierekening. Kortom, u wenst een Frisse School. Nieuwbouw en renovatie bieden bij uitstek mogelijkheid om uw ambities te verwerkelijken. Het document Programma van Eisen Frisse Scholen helpt u bij de concretisering van uw ambities tot eenduidige, toetsbare eisen. Per thema; energie, binnenluchtkwaliteit, thermisch binnenklimaat, visueel comfort en akoestisch comfort, kunt u kiezen uit drie kwaliteitsniveaus: A: zeer goed; B: goed en C: acceptabel. Door het formuleren van uw eigen ambitieprofiel weten de betrokken bouwprofessionals aan welke eisen de voorstellen en resultaten moeten voldoen. Wie niet toetst, loopt grote risico s Het opstellen van een goed Programma van Eisen is een goede stap in de richting van een werkelijk Frisse School. Maar het stellen van eisen biedt nog geen garantie tot een goed eindresultaat. U zult per ontwerpfase moeten (laten) toetsen of de voorstellen werkelijk voldoen aan uw eisen. Ook bij de eerste en tweede oplevering wordt uw oordeel gevraagd. Laat u deze toetsmogelijkheden onbenut, dan loopt u het risico dat u aan het eind van het proces geconfronteerd wordt met een gebouw dat niet functioneert zoals u wenst. Herstel achteraf duur, complex, tijdrovend en niet eens altijd mogelijk. In de brochure Een nieuwe Frisse School staan voorbeelden van nieuwe scholen die, alle goede bedoelingen ten spijt, ernstige gebreken vertonen op de gebieden energie en binnenmilieu. Enkele veelzeggende citaten uit de brochure De architect had al veel scholen gebouwd, dus dacht ik dat het wel goed zou komen. In een andere school: Het binnenklimaat is zeer slecht. Het leidt tot ziekte bij leerkrachten en leerlingen. `En een derde school We hebben inmiddels al heel vaak contact gehad met de installateur, maar volgens mij weet hij het ook niet meer. Het onderzoek waarop deze brochure gebaseerd is, vormde de aanleiding tot het opstellen van het Programma van Eisen Frisse Scholen en vervolgens de Frisse Scholen Toets. Aansluitend op het ontwerpproces Het ontwerpen en bouwen van een school is een complex proces. Er zijn veel, soms bijna strijdige eisen. Om stapsgewijs naar het gewenste eindresultaat te kunnen werken, is het ontwerp- en bouwproces standaard opgedeeld in een aantal fasen: voorlopig ontwerp (VO) definitief ontwerp (DO) bestek en -tekeningen 1 e oplevering 2 e oplevering De Frisse Scholen Toets sluit hierop aan. Aan het eind van elke fase heeft u gelegenheid om te (laten) toetsen of het tussenresultaat voldoet aan uw eisen. Of het een voldoende basis biedt voor het ingaan van de volgende fase. Geef aan het ontwerp- en bouwteam van te voren aan dat u aan het eind van elke fase gaat (laten) toetsen. Daarbij kunt u voor de details verwijzen naar de Handleiding en Rapportage van de Frisse Scholen Toets, zie bladzijde 6 en 7 van deze brochure. ontwerpproces de (tussen)resultaten moeten toetsen. En na de bouw zult u moeten controleren of de overeengekomen prestaties inderdaad worden geleverd. Agentschap NL heeft hiervoor in Totstandkomingsproces van een (school) gebouw T1 T2 T3 T4 T5 opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties de Frisse Scholen initiatief definitie ontwerp realisatie gebruik Toets ontwikkeld. In deze brochure leest u waarom u moet (laten) toetsen, op welke momenten en wie u hiervoor kunt inschakelen jaar T1 = voorlopig ontwerp T2 = definitief ontwerp T3 = bestek en -tektekeningen T4 = 1e oplevering T5 = 2e oplevering 0,5-2 jaar 1-2 jaar 1-2 jaar > 40 jaar Opstellen Programma van Eisen 2 Frisse Scholen Toets Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente 3 Frisse Scholen Toets Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente
3 Toetsingsresultaat alle fasen Energie Thema Ambitie-niveau VO DO Energieprestatie (verplicht) Klasse C Voldoet Voldoet Voldo Isolatie van de gebouwschil Klasse C Voldoet Voldoet Voldoet Energiezuinige ventilatie Klasse B Twijfel Voldoet niet Voldoet niet Regeling ventilatie Klasse B Twijfel Voldoet niet Voldoet niet Voldoet Energiezuinige verwarming Klasse C Twijfel Twijfel Voldoet Voldoet Efficiënteopwekkingen KlasseC Twijfel Twijfel distributievanwarmte Regelingverwarming KlasseC Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet Twijfel Twijfel Energiezuinige koeling Klasse C Twijfel Twijfel Voldoet niet Voldoet Energiezuinige verlichting Klasse B Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet Luchtkwaliteit Ventilatiecapaciteit (verplicht) Klasse B Twijfel Twijfel Voldoet niet Voldoet niet Voldoet Spuiventilatie Klasse C Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet Kwaliteit van de toevoerlucht Klasse B Twijfel Twijfel Voldoet niet Voldoet niet Ruimtevolume Klasse B Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet Doorspoeling van de ruimte Klasse C Twijfel Twijfel Voldoet niet Voldoet niet Fragment van het Toetsingsrapport ding uit Voldoet Voldoet Voldoet Klasse C Twijfel Twijfel Voldoet Voldoet Twijfel Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet sse C Voldoet Voldoet Voldoet Voldoet Meerwaarde van de Frisse Scholen Toets Samengevat zijn de voordelen een school die voldoet aan uw eisen; alle betrokkenen weten wat van hen wordt verwacht; u houdt zelf de regie tijdens ontwerp en realisatie; minder kosten door tijdige signalering en bijsturing; een goede verantwoording van de bestede middelen. Wie voert de toets uit? Degene die toetst moet deskundig en onafhankelijk zijn. Onafhankelijk omdat je de slager ook niet zijn eigen vlees laat keuren. Deskundig omdat u op basis van de resultaten het besluit moet nemen verder te gaan of iets te laten veranderen. Een groot deel van de expertise is meestal binnen het ontwerpteam aanwezig. Vaak beschikt ook de afdeling bouw- en woningtoezicht van de gemeente over de benodigde expertise. Voor metingen bij oplevering kunt u een gespecialiseerd bureau inhuren. De kosten van het toetsen en het aantal betrokken partijen wilt u zo gering mogelijk houden. Wat dit concreet betekent is afhankelijk van uw situatie en complexiteit van uw project. De volgende stappen helpen u op weg. Stap 1 Beoordeel of reeds betrokken personen of organisaties de toetsingen kunnen uitvoeren zonder dat de eis van onafhankelijkheid in het geding komt. Wellicht moet u op onderdelen aanvullende expertise inschakelen; Stap 2 Geef opdrachten voor de toetsingen. Dit kunnen dus aanvullende opdrachten zijn aan reeds betrokken partijen of aan nieuwe, additionele partijen; Stap 3 Communiceer hierover naar alle betrokkenen. Kostenbeheersing Door aan het begin van het ontwerpproces en het bouwproces heldere keuzes te maken en deze te communiceren naar alle betrokkenen kunt u de kosten minimaliseren. U kunt leden van het ontwerpteam delen van de toetsing laten uitvoeren als onderdeel van hun reguliere werkzaamheden. Het verrichten van metingen naar het correct functioneren van de ventilatie is bij uitbesteding aan een gespecialiseerd bureau met 500 á voor een basisschool met acht klassen wellicht het meest kostbare onderdeel. Deze metingen helpen de installateur bij zijn correcte uitvoering en oplevering. En door tijdige controles kunnen dure correcties achteraf worden voorkomen. Goed en zorgvuldig werken inclusief de bijbehorende toetsingen hoeft daardoor niet of nauwelijks duurder te zijn dan een traditionele werkwijze. Niet goed, dan Als één of meerdere resultaten van een toets negatief uitvallen zult u hieraan consequenties verbinden. Primair is het aan de direct betrokken discipline om met verbetervoorstellen te komen. Soms is er sprake van tegenstrijdige belangen en moet in ontwerpteamverband een oplossing worden gezocht. Wantrouw geruststellende opmerkingen als het komt wel goed. Eerst zien, dan geloven. 4 Frisse Scholen Toets Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente 5 Frisse Scholen Toets Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente
4 Publicaties Er zijn meerdere publicaties beschikbaar die u helpen bij het realiseren van een Frisse School. De publicaties zijn bedoeld voor schoolbesturen, schooldirecties en gemeentelijk adviseurs onderwijs(huisvesting) die zich bezighouden met de nieuwbouw van een school. U kunt de publicaties downloaden via Het Programma van Eisen - Frisse Scholen [11 blz.] is een hulpmiddel voor opdrachtgevers van nieuw- en verbouw van scholen (schoolbesturen en gemeenten) bij het concreet formuleren van hun eisen. De Handleiding bouwen aan Frisse Scholen [8 blz.] biedt u praktische aanknopingspunten voor het bouwen aan een frisse school. Waar moeten gemeenten en schoolbesturen vooral op letten als ze een Frisse School willen realiseren? Hoe en op welke momenten kunnen ze tijdens het ontwerp- en bouwproces invloed uitoefenen op het resultaat? De Frisse Scholen Toets - Handleiding [54 blz.] geeft de uitvoerder van de toets gedetailleerde informatie over het instrumentarium, de stappen en de criteria per deelaspect. Een nieuwe Frisse School [20 blz.] In de onderzochte nieuwe scholen wordt met regelmaat geklaagd over het binnenmilieu: de luchtkwaliteit, over hitte of kou. Soms ligt dat aan het ontwerp of aan de toegepaste technieken, soms een aan verkeerd gebruik ervan. Deze publicatie helpt u bij het omzeilen van de belangrijkste obstakels naar een goed bouwontwerp voor een nieuwe school. De Frisse Scholen Toets Voorbeeld Toetsingsrapport [44 blz.] geeft een uitgewerkt voorbeeld van een toetsingsrapportage zoals u tijdens het ontwerp- en opleverproces kunt hanteren. Het document Frisse Scholen Toets Toetsingsrapport [6 blz.] is een dummy die u zelf verder kunt invullen ten behoeve van uw eigen rapportage. 6 Frisse Scholen Toets Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente 7 Frisse Scholen Toets Hulpmiddel voor schoolbestuur en gemeente
5 Divisie NL Energie en Klimaat voert in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties het programma Energie & Gebouwde Omgeving uit. Wij bieden professionele marktpartijen en overheden onder steuning bij energiebesparing, duurzame energie en CO₂-reductie van de gebouwde omgeving. Dit is een publicatie van: Agentschap NL NL Energie en Klimaat Croeselaan 15 Postbus RE Utrecht T +31 (0) E energie-go@agentschapnl.nl Agentschap NL oktober 2011 Publicatie-nr. 2EGOU1111 Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld kan Agentschap NL geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Agentschap NL is een agentschap van het ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Agentschap NL voert beleid uit voor diverse ministeries als het gaat om duurzaamheid, innovatie en internationaal. Agentschap NL is hét aanspreekpunt voor bedrijven, kennisinstellingen en overheden. Voor informatie en advies, financiering, netwerken en wet- en regelgeving. De divisie NL Energie en Klimaat versterkt de samenleving door te werken aan de energie- en klimaatoplossingen van de toekomst.
Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012
Programma van Eisen Frisse Scholen april 2012 Voor u ligt het Programma van Eisen Frisse Scholen. Dit Programma van Eisen dient als leidraad voor opdrachtgevers van nieuw- en verbouw van scholen (schoolbesturen
Nadere informatieFrisse Scholen Toets. >> Als het gaat om energie en klimaat. Toetsingsrapport
Frisse Scholen Toets >> Als het gaat om energie en klimaat Toetsingsrapport >> Als het gaat om energie en klimaat Inhoud 1. Inleiding 1.1 Methode van toetsing 1.2 Toelichting op toetsingsresultaten 2.
Nadere informatieErvaringen met de Frisse Scholen Toets in de praktijk Van woorden naar daden april 2012
Ervaringen met de Frisse Scholen Toets in de praktijk Van woorden naar daden april 2012 Ervaringen met de Frisse Scholen Toets in een achttal scholen, uitgevoerd door een technisch adviseur en een bouwprojectmanager
Nadere informatieNieuwe energieprestatienorm
Nieuwe energieprestatienorm >> Als het gaat om energie en klimaat De tools Uw weg vinden in de nieuwe energieprestatienorm, wie helpt u daarbij? Heeft u hem al in huis, de nieuwe energieprestatienorm NEN
Nadere informatieHandleiding Bouwen aan Frisse Scholen
Handleiding Bouwen aan Frisse Scholen Met minder geen genoegen nemen Divisie NL Energie en Klimaat voert in opdracht van het ministerie van VROM het programma Energie & Gebouwde Omgeving uit. Wij bieden
Nadere informatieDe NESK scholen duurzaam opgeleverd. Focus-Huygens College gebouwd voor de toekomst
De NESK scholen duurzaam opgeleverd Focus-Huygens College gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Gemeente Heerhugowaard
Nadere informatieFroukje van Dijken. Bouwstenen voor Frisse Scholen
Froukje van Dijken Bouwstenen voor Frisse Scholen Binnenmilieu scholen Relatieve prestatie [-] Gezonde lucht is belangrijk Meer ventilatie is: Betere leerprestaties >7% prestatieverhoging als 130 Bouwbesluit
Nadere informatieDe NESK scholen duurzaam opgeleverd. Het Klaverblad gebouwd voor de toekomst
De NESK scholen duurzaam opgeleverd Het Klaverblad gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Janssen de Jong projectontwikkeling
Nadere informatieTool Nieuwbouw Onderhoud & beheer Handleiding bouwen aan Frisse Scholen PVE Frisse Scholen Frisse Scholen Toets Ervaringen met de Frisse Scholen
Tools voor Frisse Scholen een overzicht Ir. Bert Meijering 07.11.2012 Tool Nieuwbouw Onderhoud & beheer Handleiding bouwen aan Frisse Scholen PVE Frisse Scholen Frisse Scholen Toets Ervaringen met de Frisse
Nadere informatieVaillant & rendement. Technisch Project Advies
Vaillant & rendement Technisch Project Advies meer rendement van uw project? Begin bij Vaillant Technisch Project Advies tijdige inschakeling TPA Uw winst Hoe blijven we samen aan de voortdurend aangescherpte
Nadere informatieEnergie besparingsmonitor 2010-2011
Energie besparingsmonitor 2010-2011 Inleiding In het kader van het monitoren van het Meer Met Minder convenant is er informatie verzameld onder de leveranciers van isolatiemateriaal in Nederland, Vereniging
Nadere informatieDaarover gaat deze handleiding.
Kompas, energiebewust wonen en werken Handleiding Bouwen aan Frisse Scholen in opdracht van Handleiding Bouwen aan Frisse Scholen Deze Handleiding bouwen aan Frisse Scholen biedt u praktische aanknopingspunten
Nadere informatiePresentatie titel. Hans van Oort Arno Harting Rob van der Westen
Duurzaamheid bij onderwijshuisvesting Duurzaamheid bij onderwijshuisvesting Onderwijshuisvesting Binnenmilieu en energiebesparing Provinciale informatie bijeenkomst 2 februari 2011 Hans van Oort Arno Harting
Nadere informatieDe NESK kantoren duurzaam opgeleverd. De Tempel gebouwd voor de toekomst
De NESK kantoren duurzaam opgeleverd De Tempel gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Aurelius Monumenten BV (eigenaar/
Nadere informatieEigentijdse leeromgeving Gezonde gebouwen Efficiënt vastgoed.
Eigentijdse leeromgeving Gezonde gebouwen Efficiënt vastgoed www.stevensvandijck.nl Van klaslokaal naar eigentijdse leeromgeving Benthem Crouwel Architekten, foto Jannes Linders. Wie zijn wij? Stevens
Nadere informatieWorkshop: Kwaliteit voor kleine en grote bouwwerken
Workshop: Kwaliteit voor kleine en grote bouwwerken Wat is BouwGarant Algemeen: Met ruim 1500 aangesloten bouwbedrijven het grootste keurmerk van de bouw in Nederland. Alle deelnemers worden periodiek
Nadere informatieWe waren Intergemeentelijk en nu
We waren Intergemeentelijk en nu Ruud Veen Gemeente Haarlem Bouwfysica Lid Werkgroep Gezondheid & Energiezuinigheid Bestuurslid Nederlands Vlaamse Bouwfysica Vereniging (NVBV) April 2011 Regiodagen 2011
Nadere informatieVoorgestelde beslissing :
Voorstel aan : Gemeenteraad van 19 december 2011 Door tussenkomst van : Raadscommissie van 6 december 2011 Nummer : Onderwerp : Duurzame scholen, een goede prestatie Bijlage(n) : 1. Notitie 'Duurzame scholen,
Nadere informatieDe Energiebesparingsverkenner woningbouw voor professionals
De Energiebesparingsverkenner woningbouw voor professionals Voor van uw klanten of huurders Breng de mogelijkheden voor energiebesparing snel en gemakkelijk in beeld energiebesparingsverkenner.rvo.nl Wilt
Nadere informatie'DE ZWAAN' vof. Inhoud. 01 Bouwmanagement. 02 Initiatieffase bij het kopen van een gebouw. 03 Initiatieffase bij bestaande bouw
0 T Inhoud 01 ouwmanagement 02 Initiatieffase bij het kopen van een gebouw. 03 Initiatieffase bij bestaande bouw 04 Initiatieffase bij nieuwbouw 05 Schetsfase bij verbouwing of nieuwbouw 06 Voorontwerp
Nadere informatieEnergie & Binnenmilieu Advies (EBA)
Energie & Binnenmilieu Advies (EBA) Leidraad uitbesteding voor schoolbestuur en/of gemeente In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Maart 2016 Inleiding Veel schoolbesturen
Nadere informatieEnergie-efficiëntieverbetering bij (kleine) koffiebranders
Energie-efficiëntieverbetering bij (kleine) koffiebranders Energie-efficiëntie verbeteren binnen het koffiebrandproces via drie stappen Aanleiding In deze studie is de energiebesparing bij kleine koffiebrandmachines
Nadere informatieDe NESK scholen duurzaam opgeleverd. OBS De Wilgenstam gebouwd voor de toekomst
De NESK scholen duurzaam opgeleverd OBS De Wilgenstam gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Stichting BOOR (schoolbestuur)
Nadere informatieDuurzame verlichting voor woningcorporaties
Duurzame verlichting voor woningcorporaties >> Als het gaat om energie en klimaat Bij de keuze van verlichting rondom woningen, in gemeenschappelijke ruimten en op paden en terreinen spelen veel factoren
Nadere informatieBevordering naleving Ventilatie en EPC regels. Verslag uitgevoerde activiteiten 2010. Datum 13 december 2010 Status Definitief
Bevordering naleving Ventilatie en EPC regels Verslag uitgevoerde activiteiten 2010 Datum 13 december 2010 Status Definitief Colofon Publicatienummer VROM-Inspectie Directie Uitvoering Programma Bouwen
Nadere informatieVerduurzamen meerjarenonderhoud bij basisscholen
Verduurzamen meerjarenonderhoud bij basisscholen Workshop 8 Gezonde scholen Congres GEZONDRONDOM 15 mei 2013 ir. Henk Versteeg Onafhankelijk advies- en ingenieursbureau te Nieuwegein met veertig jaar ervaring
Nadere informatieIn opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
02 BS Het Klaverblad te Amsterdam is fris en potentieel zeer energiezuinig Samenvatting monitoring energie, binnenklimaat en gebruikerstevredenheid In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken
Nadere informatieNaar een gezonde school? Naar een gezonde school?
Naar een gezonde school? Naar een gezonde school? Gert Harm ten Bolscher DWA installatie- en energieadvies Binnenmilieu en gezondheid (1) Binnenmilieu en gezondheid (2) Steeds meer mensen met luchtwegklachten
Nadere informatieSucces- en faalfactoren bij de realisatie van energie- en binnenklimaatambities bij scholen
Succes- en faalfactoren bij de realisatie van energie- en binnenklimaatambities bij scholen Merosch in opdracht van Agentschap NL April 2012 Page 1 van 1 Succes- en faalfactoren bij de realisatie van energie-
Nadere informatieEnergie Bouwbesluit en het Activiteitenbesluit
Rijkswaterstaat Ministerie van Infrastructuur en Milieu Energie Bouwbesluit en het Activiteitenbesluit Het behalen van energie-efficiëntieverbetering in een bepaald type gebouw wordt zowel door het Bouwbesluit
Nadere informatieDe NESK kantoren duurzaam opgeleverd. CBW Mitex gebouwd voor de toekomst
De NESK kantoren duurzaam opgeleverd CBW Mitex gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik CBW-Mitex (eigenaar, gebruiker)
Nadere informatieItho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening
Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat wonen zonder energierekening regeltechniek Slimme installatieconcepten voor nieuwbouw en renovatie Vandaag nog beginnen
Nadere informatieSPC360: specificeren, programmeren en contracteren. SPC360 en AT Osborne 2016 Q1
SPC360: specificeren, programmeren en contracteren Andere contractvormen In de utiliteitsbouw worden steeds vaker andere contractvormen toegepast. Het zijn tools die hun oorsprong vinden in de wereld van
Nadere informatieNieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen. Door: ir. E.N. t Hooft
Nieuwe wegen in comfort van kantoorgebouwen Door: ir. E.N. t Hooft 1 INHOUD PRESENTATIE Inleiding Binnenmilieu Thermisch comfort Beoordelingsmethoden Consequenties ATG-methode Conclusie 2 FASEN IN BOUWPROCES
Nadere informatieBijlage 1. Concept convenant leerlingbouwplaatsen.
Bijlage 1 Concept convenant leerlingbouwplaatsen. Opmerkingen: 1. Tekst voorwaarden leerlingbouwplaats (bijlagen 1 en 3 convenant) wordt nog kortgesloten met Fundeon. 2. Definitieve tekst geschiktheidtoets
Nadere informatieDUURZAME OVERHEIDSOPDRACHTEN
Seminarie Duurzaam Bouwen DUURZAME OVERHEIDSOPDRACHTEN 07 oktober 2016 Ecologisch of energie-efficiënt ontwerpen Muriel BRANDT Studiebureau écorce DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE Standpunt van het
Nadere informatieAltijd het beste klimaat voor FRISSE LUCHT
Altijd het beste klimaat voor FRISSE LUCHT Ventilatie en luchtkwaliteit in energiearme woningen JERÔME CORBA Adviseur Binnenklimaat Energienotaloze woningen Passieve nieuwbouw en renovatie Stroomversnelling
Nadere informatieInstallatiescan Scholen
Installatiescan Scholen Rapportageformulier (in te vullen door de installateur) Januari 2016 School Installatiebedrijf Datum Naam school Adres school Telefoon school Naam contactpersoon Naam bedrijf Telefoon
Nadere informatieMarktinformatie isolatiematerialen, isolatieglas en HR-ketels 2010-2013
Marktinformatie isolatiematerialen, isolatieglas en HR-ketels 2010-2013 Inleiding In het kader van de monitoring van energiebesparing in de gebouwde omgeving door Agentschap NL is door Buildsight verkoopinformatie
Nadere informatieISSO-publicatie 75.2 EPA-maatwerkadvies
ISSO-publicatie 75.2 EPA-maatwerkadvies Programma EP-certificaat vs maatwerkadvies Inhoud ISSO-publicatie 75.2 Kansen/bedreigingen voor de installatiesector Kees Arkesteijn ISSO EP-certificaat vs maatwerk
Nadere informatieEen comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd
Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd Ministerie van Financiën, Den Haag Manesco helpt gebouweigenaren met comfortverbetering, energiebesparing én, tegen lagere exploitatiekosten. Manesco is
Nadere informatieThermische prestatie contracten
10 november 2005 Thermische prestatie contracten Conform ISSO-publicatie 74 Bert Elkhuizen Chrit Cox TNO Bouw en Ondergrond te Delft Contactgegevens: 015 276 33 10 Bert.Elkhuizen@tno.nl Inhoudsopgave 1.
Nadere informatieDe gemeente is in alle fasen van elk project regiehouder en neemt initiatieven m.b.t. de regieactiviteiten. Projectfasering Activiteiten Actie door
1. PROJECTFASERING EN ACTIVITEITEN Hieronder staan per projectfase de activiteiten beschreven die in het kader van proactieve regie afgestemd dienen te worden tussen de gemeente en netbeheerders. Daarnaast
Nadere informatieHoe gaan zorginstellingen om met het energievraagstuk?
Hoe gaan zorginstellingen om met het energievraagstuk? Conclusies nav onderzoek in Opdracht van agentschap NL Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Dit rapport is bestemd voor de organisatie
Nadere informatieTransformatiescan Schoolgebouwen
Transformatiescan Schoolgebouwen Is uw school aan opwaardering toe? Schoolbesturen worden geconfronteerd met veranderingen en trends in de samenleving én met wijzigingen in de wet- en regelgeving. Demografische
Nadere informatieAdviesnota Raad. Raadsvergadering d.d. : 11 december Agendapunt : 16
Adviesnota Raad Raadsvergadering d.d. : 11 december 2013 Agendapunt : 16 Onderwerp : Voorstel tot beschikbaarstelling van 100.000 voor klimaatvoorzieningen schoolgebouwen Portefeuillehouder : wethouder
Nadere informatieCompetenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek.
Competenties met indicatoren bachelor Civiele Techniek. In de BEROEPSCOMPETENTIES CIVIELE TECHNIEK 1 2, zijn de specifieke beroepscompetenties geformuleerd overeenkomstig de indeling van het beroepenveld.
Nadere informatieInzicht van beleid tot bouw
Inzicht van beleid tot bouw Duurzaamheid van gebouwen staat hoog op de maatschappelijke agenda. Het realiseren ervan vereist inzicht en een resultaatgerichte werkwijze. GPR Gebouw 4.0 helpt u hierbij,
Nadere informatieInleiding prestatieborging / commissioning
Inleiding prestatieborging / commissioning 1 2 1. Waarom prestatieborging 2. Wat is commissioning 3. Wat levert commissioning op 4. De markt en commissioning 1. Waarom prestatieborging Maar goed dat de
Nadere informatieBouwbesluit 2012 Verbouw & Energiebesparing. Recente wijzigingen in de bouwregelgeving 8 oktober 2013 Hajé van Egmond
Bouwbesluit 2012 Verbouw & Energiebesparing Recente wijzigingen in de bouwregelgeving 8 oktober 2013 Hajé van Egmond Stelsel bouwregelgeving Verbouwvoorschriften Energiezuinigheid Onderwerpen Bouwen, waar
Nadere informatievan schets naar definitief ontwerp gebruikersindeling klimaat daglicht energie interieurconcept poort als entree achtergevel plein als verbinding
de brede reus van schets naar definitief ontwerp gebruikersindeling klimaat daglicht energie interieurconcept poort als entree achtergevel plein als verbinding planning van schets naar definitief ontwerp
Nadere informatieIn opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties
04 OBS De Wilgenstam te Schiebroek uit jaren 50 ingrijpend verduurzaamd Samenvatting monitoring energie, binnenklimaat en gebruikerstevredenheid In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en
Nadere informatieBepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015
Bepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015 Introductie Bernd Karstenberg, LCC adviseur André van den Hoek, Projectmanager onderwijshuisvesting (o.a. voor Lucas
Nadere informatieMODEL. veiligheid door samenwerking
MODEL Integrale Brandveiligheid Bouwwerken veiligheid door samenwerking Brandveiligheid Rookmelders, sprinklersystemen en brandtrappen; brandveiligheidsmaatregelen vullen elkaar aan en zijn vaak onlosmakelijk
Nadere informatieWerken in bouwteams. Marc Dillen. Directeur-generaal VCB
Werken in bouwteams Marc Dillen Directeur-generaal VCB Hoe loopt een traditioneel bouwproces? Opdracht (PvE) Opmaak ontwerp Opmaak bestek Bouw Vergunningsprocedure Ingebruikname Wie participeert in een
Nadere informatieEen ziekenhuis waar je gewoon mens kunt zijn. Dit is ons verhaal. Elkerliek mens tot mens.
Een ziekenhuis waar je gewoon mens kunt zijn. Dit is ons verhaal Elkerliek mens tot mens. Enkele cijfers op een rijtje Gemiddeld aantal bedden beschikbaar 401 Aantal personeelsleden in loondienst exclusief
Nadere informatieDe NESK scholen duurzaam opgeleverd. OdyZee gebouwd voor de toekomst
De NESK scholen duurzaam opgeleverd OdyZee gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Stichting Emergis (opdrachtgever,
Nadere informatieDe NESK kantoren duurzaam opgeleverd. Provinciekantoor Noord-Holland gebouwd voor de toekomst
De NESK kantoren duurzaam opgeleverd Provinciekantoor Noord-Holland gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Provincie
Nadere informatieBij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante documenten als uitgangspunten gehanteerd:
Project: Brede School Rembrandtkwartier te Rijswijk Projectnr.: 6.053 Datum: 20 februari 2017 Betreft: Ontwerpnotitie Ventilatie 1. UITGANGSPUNTEN Bij het opstellen van deze notitie zijn de volgende relevante
Nadere informatieDuurzaamheid in Boswinkel Oost
Programma Waarom energiezuinig en duurzaam (ver)bouwen? Waarom energiemonitoring Duurzaamheid in Boswinkel Oost Energiemonitoring Velve Lindenhof, Enschede De energiezuinigste wijk van Enschede De uitvraag
Nadere informatieAan de fractie van Nijmegen Nu Korte Nieuwstraat 6, 6511 PP Nijmegen. 14 november Geachte fractie,
Aan de fractie van Nijmegen Nu Korte Nieuwstraat 6, 6511 PP Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon (024) 329 90 00 Telefax (024) 329 29 81 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postadres Postbus
Nadere informatieVan inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel
Bijlage 1 Van inspanningsverplichting naar prestatiecontract nieuwbouw MFG Kaatsheuvel Door Sunburst B.V. Ing. Joost de Roij en Ing. Joost Vermeer januari 2014 Inhoudsopgave Blz Inleiding 3 1. Van inspanningsverplichting
Nadere informatieFrisse Scholen Toets Handleiding april 2012. >> Als het gaat om energie en klimaat
Frisse Scholen Toets Handleiding april 2012 >> Als het gaat om energie en klimaat Inhoud Inleiding 3 Het Instrumentarium 5 Stappenplan 7 Bijlagen 12 Bijlage 1: Checklist documenten 13 Bijlage 2: Toetsingscriteria
Nadere informatieDe NESK kantoren duurzaam opgeleverd. Villa Flora gebouwd voor de toekomst
De NESK kantoren duurzaam opgeleverd Villa Flora gebouwd voor de toekomst Tabel actoren Projectfase Organisatie Programma van Eisen (PvE) Ontwerp Bestek/Inkoop Realisatie Gebruik Regio Venlo (opdrachtgever)
Nadere informatieEnergie en comfort in duurzame gebouwen
Energie en comfort in duurzame gebouwen Aluminium Experience Day 30 augustus 2011 Dr.ir.arch. Griet Verbeeck (PHL & K.U.Leuven) DUURZAME GEBOUWEN KLIMAATSVERANDERING UITPUTTING NATUURLIJKE RIJKDOMMEN DUURZAAMHEID
Nadere informatieDuurzame renovatie provinciekantoor Noord-Holland. Haarlem 15 april 2013 Kees Schouten Omgevingsmanager Een Nieuw Huis
Duurzame renovatie provinciekantoor Noord-Holland Haarlem 15 april 2013 Kees Schouten Omgevingsmanager Een Nieuw Huis Met passie, samenwerken en deskundigheid naar een blijvend duurzaam provincie kantoor
Nadere informatieTechnical Inspection Service
Technical Inspection Service Bijlage XX bij de Vraagspecificatie Werkzaamheden TIS Gebouwinstallaties Versie 2.0 13-04-2012 Van Auteur TIS Branchevereniging R.G.D. Kenmerk Versie 2.0 Datum 13/04/2012 Bestand
Nadere informatieWorkshop 1 EBA en schouwcriteria Milicon, Milieu consultancy, Mat Schatorje
Workshop 1 EBA en schouwcriteria Milicon, Milieu consultancy, Mat Schatorje Bouwadviesburo van Niekerk, Emile Niekerk Gespreksleider: Steven van der Lelie (GGD Gelre- Ijssel) inhoudsopgave Inleiding Voorbeeld
Nadere informatieToelichting kostenconfigurator PO en VO
Toelichting kostenconfigurator PO en VO Opdrachtgever Project Expertisecentrum Datum 8 januari 2016 Referentie 1181902-0492.1.0 Auteur(s) de heer ing. M.C.M. van Gemert Niets uit deze uitgave mag zonder
Nadere informatieProgramma van Eisen Frisse Scholen Toelichting april 2012
Coverfoto: OdyZee School en College, Rothuizen Architecten Stedenbouwkundigen Fotograaf: Ruden Riemens Programma van Eisen Frisse Scholen Toelichting april 2012 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 Toepasbaarheid
Nadere informatieFinanciële steun voor het realiseren van energiebesparing bij huurwoningen
Financiële steun voor het realiseren van energiebesparing bij huurwoningen STEP-subsidie en FEH-lening uitgelegd In opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Verhuurt u
Nadere informatieKans of kassa? gebouwautomatisering, commissioning en de kosten. Pieter Mensink. Projectleider/adviseur bij DWA Eigenaar InstAct installatiemanagement
Kans of kassa? Over: gebouwautomatisering, commissioning en de kosten Pieter Mensink Projectleider/adviseur bij DWA Eigenaar InstAct installatiemanagement Inhoud Gebouwautomatisering: een spilfunctie De
Nadere informatieSTEK. airconditioning. airconditioning. warmtepompen. vullen met koudemiddel
Als specialist werken wij samen met u als Installateur. Een logische combinatie. warmtepompen computerruimtekoeling Koeltechnisch handelen Vacumeren Luchtbehandeling DRUKPBEPROEVING vullen met koudemiddel
Nadere informatieTopprestaties in energiezuinige bouw
Topprestaties in energiezuinige bouw Henk Zwartbol Zwartbol Planontwikkeling & Advies Projectmanager herstructurering Stekkenberg West in Groesbeek Het project Sloop/nieuwbouw van 240 sociale huurwoningen
Nadere informatieU ontvangt SDE-subsidie voor zonnepanelen. Hoe nu verder?
U ontvangt SDE-subsidie voor zonnepanelen. Hoe nu verder? In deze folder staat omschreven welke stappen u moet nemen nadat u SDE-subsidie voor uw zonnestroominstallatie heeft ontvangen. De informatie in
Nadere informatieToeleg Meedoen & Samenwerken in Breda
Toeleg Meedoen & Samenwerken in Breda 2012-2013 Inleiding M&S Breda bestaat uit acht organisaties die er voor willen zorgen dat de kwetsbare burger in Breda mee kan doen. De deelnemers in M&S Breda delen
Nadere informatieDe eerste stappen. Uw verbouwing in goede handen. Energiebewust en comfortabel bouwen. Bouwvergunning
De eerste stappen Wensenlijst maken (zie Bespreken met de aannemer) Nagaan of aannemer aan kwaliteitseisen voldoet Referenties aannemer vragen Nagaan of aannemer ervaring heeft met gebruik van milieuvriendelijke
Nadere informatieKozijnen. BouwGarant, Vereniging Eigen Huis, Milieu Centraal en SBR. De Verbouwwijzer is een initiatief van
Kozijnen De Verbouwwijzer is een initiatief van BouwGarant, Vereniging Eigen Huis, Milieu Centraal en SBR Is uw kozijn aan vervanging toe? Past er dubbel glas in het bestaande kozijn? Deze zaken zijn voor
Nadere informatieWoningventilatie en renovatie
Woningventilatie en renovatie Bouwbesluit, bewoners en de praktijk Workshop Energie Nul73 Ir. H.J.J. (Harm) Valk Nieman Raadgevende Ingenieurs BV 19 mei 2015 Ventilatie Waarom ventileren? Kwaliteit en
Nadere informatieEen kwaliteitsbeheersysteem. voor verbetering van binnenmilieu en energiegebruik bij renovatie van sociale meergezinswoningen
Een kwaliteitsbeheersysteem voor verbetering van binnenmilieu en energiegebruik bij renovatie van sociale meergezinswoningen 1 Renovatie van meergezinswoningen met behulp van het kwaliteitsbeheersysteem
Nadere informatieRAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK. Montessori Nijmegen
RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEITSONDERZOEK Montessori Nijmegen Plaats : Nijmegen BRIN nummer : 12ZD C1 Onderzoeksnummer : 291967 Datum onderzoek : 7 februari 2017 Datum vaststelling : 2 mei 2017 Pagina
Nadere informatieBRINK CUSTOMIZE. Samenwerken aan het optimale binnenklimaat
BRINK CUSTOMIZE Samenwerken aan het optimale binnenklimaat Samenwerken aan een optimaal binnenklimaat Bij een innoverende manier van bouwen, waarbij kierdichting verbetert en isolatie toeneemt, vervullen
Nadere informatieEen tevreden opdrachtgever staat gelijk aan een geslaagd project. Wij verwezenlijken graag samen met u uw dromen SPANJERS ARCHITECT
Een tevreden opdrachtgever staat gelijk aan een geslaagd project Wij verwezenlijken graag samen met u uw dromen SPANJERS ARCHITECT SPANJERS ARCHITECT WERKT NIET VOLGENS EEN SPECIEFIEKE STIJL, WEL MET EEN
Nadere informatieinnovatief & toekomstvast basisonderwijs Valkenburg a/d Geul 20 april 2015
innovatief & toekomstvast basisonderwijs 20 april 2015 Doel van deze presentatie Informeren project: renovatie de Plenkert / nieuwbouw St. Joseph, Broekhem; Aandachtspunten ontwikkelingen INNOVO scholen.
Nadere informatieUw school verduurzamen! Hoe doe je dat? Februari 2018 STAPPENPLAN
Uw school verduurzamen! Hoe doe je dat? STAPPENPLAN Februari 2018 DE STAP NAAR HOUDBARE HUISVESTING VOOR HET ONDERWIJS Nederland maakt zich op voor een transitie van formaat. In het nieuwe kabinet moet
Nadere informatieSamenvatting rapportage Masterclass Energiebesparing op de werkvloer. In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat
Samenvatting rapportage Masterclass Energiebesparing op de werkvloer 2016 In opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat Samenvatting rapportage Masterclass Energiebesparing op de werkvloer
Nadere informatieBrief m.b.t. actuele situatie Frisse Lucht in scholen
Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Brief m.b.t. actuele situatie Frisse Lucht in scholen Programma Onderwijs Portefeuillehouder R. Helmer-Englebert Samenvatting Tijdens de kamerronde van 7 juni 2017 inzake
Nadere informatieItho Daalderop 0,EPC formule. nieuwbouw. totaalformule
Itho Daalderop 0,EPC formule nieuwbouw totaalformule 0, EPC - nieuwbouw totaalformule voor optimale energieprestatie Minimaal energieverbruik maximaal wooncomfort Wooncomfort, een gezond binnenklimaat
Nadere informatieAMBITIELIJST VERDUURZAMEN WONING. NAW gegevens. Straat: Postcode: Plaats: Tel nr.: e-mail: HUIDIGE SITUATIE
AMBITIELIJST VERDUURZAMEN WONING NAW gegevens Naam: Straat: Postcode: Plaats: Tel nr.: e-mail: Datum: HUIDIGE SITUATIE 1. Waardevolle elementen woning Ja nee nvt - Locatie - Tuin - Uitzicht - Bezonning
Nadere informatie@martjandenhoed. Bureaumanager Architect @djgaarchitecten Gebruikt #Revit voor #BIM Bestuurslid RevitGG. Vader van 2 Getrouwd 32
@martjandenhoed Bureaumanager Architect @djgaarchitecten Gebruikt #Revit voor #BIM Bestuurslid RevitGG Vader van 2 Getrouwd 32 architecten constructeurs bouwkundigen interieurarchitecten zorg onderwijs
Nadere informatieMenukaart Gezonde School basisonderwijs: Milieu en Natuur
Menukaart Gezonde basisonderwijs: Milieu en Natuur : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema
Nadere informatieWijzigingen opbrengstbeoordeling in het primair onderwijs Februari 2011
Wijzigingen opbrengstbeoordeling in het primair onderwijs Februari 2011 De Inspectie van het Onderwijs voert vier wijzigingen door ten aanzien van de opbrengstbeoordeling in het primair onderwijs. De wijzigingen
Nadere informatieIntroductie. Cita architecten zoekt naar het specifieke en bijzondere van een ontwerpopgave.
Introductie Cita: architecten bna wordt gevormd door een team enthousiaste mensen. Wij zijn een middelgroot architecten bureau, dat ruim 25 jaar bestaat. Onze projecten variëren van grote complexe multifunctionele
Nadere informatieInnovatief aanbesteden: fase A-B-C contract. Aronsohn Management raadgevende ingenieurs. 9 mei 2017
Innovatief aanbesteden: fase A-B-C contract 9 mei 2017 Aronsohn Management raadgevende ingenieurs Aronsohn Management raadgevende ingenieurs bv 2 - onafhankelijk ingenieursbureau op het gebied van bouwprojectmanagement
Nadere informatieLindenhove. Renovatie & Transformatie. Informatie vanuit Renovatieteam Lindenhove
Lindenhove Renovatie & Transformatie Informatie vanuit Renovatieteam Lindenhove ' Duurzaam & Comfortabel Met slimme combinaties van energiebesparende maatregelen en opwekking van duurzame energie komen
Nadere informatieMEMO AAN DE GEMEENTERAAD
MEMO AAN DE GEMEENTERAAD Aan T.a.v. Datum Betreft Van De gemeenteraad - 19 juni 2012 Duurzaam bouwen project School Portland Het college Controller Directie Paraaf Datum Ons kenmerk CC Henk van der Linden
Nadere informatieFixPlan voor installaties
FixPlan voor installaties Installatietechniek FixPlan installatietechniek is een creatieve en innovatieve partner die technische installaties ontwerpt, installeert, onderhoudt en beheert op het gebied
Nadere informatieOnderwijshuisvestingsbeleid gemeente Utrecht. Onderzoeksplan
Onderwijshuisvestingsbeleid gemeente Utrecht Onderzoeksplan Rekenkamer Utrecht 16 februari 2009 1 Inleiding Vanuit de raadsfracties van het CDA en de VVD kwam in 2008 de suggestie aan de Rekenkamer om
Nadere informatieOnderwerp Aanvullend krediet t.b.v. renovatie basisschool De Regenboog
Raadsvoorstel Agendapunt: Onderwerp Aanvullend krediet t.b.v. renovatie basisschool De Regenboog Datum voorstel Datum raadsvergadering Bijlagen Ter inzage 28 mei 2014 8 juli 2014 Activiteitenplan+ kostenraming
Nadere informatieVISITATIE VAN WONINGCORPORATIES. Verantwoorden en leren
VISITATIE VAN WONINGCORPORATIES Verantwoorden en leren In een visitatie leggen woningcorporaties openbaar verantwoording af over hun maatschappelijke prestaties in de afgelopen vier jaar. Visitatie richt
Nadere informatie