Oplossingen Practicumvragen: Zenuwstelsel en Zintuigen(18/01/2006)

Transcriptie

1 Oplossingen Practicumvragen: Zenuwstelsel en Zintuigen(18/01/2006) ellen van het zenuwstelsel 1.NEURON: overzicht Z1 1 kern 2 nucleool 3 dendriet 4 axon 5 perikaryon 6 Nissl-stof 7 axonheuvel Z2 2.NEURON: detail Z3 Z4 Z5 Z6 Z7 Z8 Z9 Z10 RER axonheuvel perikaryon: kern(+nucleool), mitochondriën, G, RER en GER, tubuli en filamenten dendriet: RER, mitochondriën, tubuli en filamenten axon: GER, mitochondriën, tubuli en filamenten, secretievesikels kern (nucleool), RER, G, mitochondriën neurotransmitters: doorgeven van prikkel (secundaire) lysosomen: talrijk aanwezig wegens hoge turn-over van het massief oppervlak aan celmembraan in een neuron bevatten lipofuscine=ouderdomspigment neurotubuli en neurofilamenten: transport en steun 3.MYELINE Z11 Z12 axonen: niet gemyeliniseerd perifeer zenuwstelsel veel W collageen 1 endoneurium 2 perineurium 3 epineurium endoneurium=lamina basalis van de Schwanncel en reticuline- en collageenvezels met hun bindweefselcellen

2 in peri- en epineurium bevinden zich de grotere bloedvaten, het endoneurium capillairen Z13 Z14 Z15 Z16 Z17 myelineschede zie cursus ontstaan: PNS: Schwanncellen 1 Schwanncel omgeeft 1 axon kern perifeer NS: oligodendrocyten 1 oligodendrocyt omgeeft verschillende axonen kern centraal Foto Z9: Schmidt Lantermann lijnen(metabolisme onderhouden) Foto Z10: paranodale regio (zakvormige verdikkingen aan weerszijden van een knoop van Ranvier) blootstelling van de myelinelamellen aan het cytoplasma voor onderhoud van de membranen endoneurium perineurium endoneurium epineurium 4. SYNPS Z18 Z19 Z20 Z21 1 kern van Schwanncel (2x) 2 synaptisch eindknopje van het axon (2x) 3 mitochondriën in eindknopje van het axon 4 synaptische blaasjes of vesikels 5 presynaptische membraan 6 synaptische spleet 7 postsynaptische membraan 8 synaptische plooien of microplicae 9 mitochondriën in spiervezel 10 myofibrillen 5. GLIELLEN Z22 kern, nucleool, steuncellen, mantelcellen of satellietcellen of kapselcellen of amphicyten, metabole, Schwanncellen, myelinehuls, blauw, overlangs, fibrocyten, kapsel

3 Z23 Z24 Z25 Z26 Z27 vorming van cerebrospinaal vocht steuncellen:ependymcellen op basaalmembraan bij pl. chorioidea(nt bij aflijning ventr.) apicaal: microvilli basaal: uitlopers in de ruggemergholte vinden we ook deze cellen 1 grote chromatinerijke kern 2 goed ontwikkeld Golgi-apparaat 3 uitgebreid RER 4 mitochondriën 5 talrijke gemyeliniseerde axonen in de buurt FUNTIE: myelinisatie van de nabijgelegen axonen myelinisatie gliafilamenten deze bestaan uit G.F..P. (Glial Fibrillary cidic Protein) langstralige of vezelige kortstralige of protoplasmatische immuunkleuring of immunohistometische kleurtechniek rechts bevinden zich de Schwanncellen oligodendrocyten: NS Schwanncellen: PNS 1 E F erebrum Z28 I. plexiforme (=moleculaire) laag IV. innenste korrellaag II buitenste korrel laag V. innenste pyramidale laag III buitenste pyramidale laag VI. Polyforme cellaag Z29 Z30 Z31 Z32 ook gliacellen en bloedvaten pijl: bloedvat neuropilema:ruimte tussen perikaryon van neuron en gliacel gevuld met uitlopers van neuronen en gliacellen(pg 19 cursus) (eosinofiele kleuring) de membrana gliae limitans superficialis is opgebouwd uit astrocyten of macrogliacellen de voetjes scheidt deze membraan van de hersenvliezen Z33 van buiten naar binnen : dura mater, arachroidea, pia mater dura mater of pachymeninx leptomeninx subarachnoidale ruimte cerebrospinaal vocht plexus chorioideus (ependymcellen):

4 door ependymcellen vocht uit capillairen SV produceren(plex. chorioidea) villi arachnoidale veneuze sinussen en dura mater resorberen(veneuze sinussen) Z34 Z35 Z36 (ionen, geen EW) vertrikels afgelijnd door ependymcellen verschillend van ependymcellen van de plexus chorioidea erebellum & Medulla spinalis Z37 Z38 Z39 Z40 cortex moleculaire laag Purkinje laag korrellaag merg WFH p.376 Purkinje cellen: dendrieten naar moleculaire laag: naar buiten axonen (door korrellaag)naar witte substantia: naar binnen morfologische kenmerken: axon, axonheuvel, perikarya, kern, nucleool, dendriet canalis centralis afgelijnd door ependymcellen cerebrospinaal vocht Z41 ruggenmerg grijze stof: centraal witte stof: buiten verschillend met cerebellum en cerebrum WFH p.373 Z42 Z43 Z44 motorische neuronen in grijze stof ventrale neurontype: multipolaire voorhoornneuronen Oog en retina 1. ORNE Z45 1 meerlagig niet verhoornd plaveiselepitheel 2 substantia propria = stroma 3 membraan van escemet 4 mesotheel

5 Z46 Z47 diepste laag met microvilleresorberen extracell. matrix (pompfunctie) E 2. OOGROKKEN Z48 Z49 Z50 Z51 Z52 1 binnenste oogrok of retina 2 middenste oogrok of tunica uvea 3 buitenste oogrok of tunica fibrosa E E E3 3. IRIS EN ORPUS ILIRE Z53 Z54 Z55 Z56 Z57 Z58 1 M.sphincter pupillae 2 M.dilatator pupillae 3 M.ciliaris E accomodatie lamina vasculosa 4. IRIOORNELE HOEK Z59 Z60 Z61 iridocorneale hoek 6 ruimten van Fontana = trabeculair netwerk 7 kanaal van Schlemm = sinus venosus sclerae 8 voorste oogkamer 6 en 7 zijn afgelijnd door endotheel zij regelen van de oogdruk E acute glaucoom 5. RETIN

6 Z62 Z63 Z64 Z65 Z66 Z67 Z68 Z69 zie inleidingsles practicum zie inleidingsles practicum ora serrata 1 zenuwvezels en bloedvaten (. + V. centralis retinae) 2 ganglioncellen 3 bipolaire cellen (e.a.) 4 kernen van de staafjes en kegeltjescellen 5 staaf- en kegelvormige uitlopers van de staafjes- en kegeltjescellen 6 lamina choriocapillaris bescherming tegen U.V.- stralen E 1)opeenvolgende platte zakken bevat rhodopsine als kleurstof in een staafje, 2)middensegment: mitochondriën en endoplasmatisch reticulum, 3)verbindend cilium verbindt beide segmenten allebei staafje allebei allebei E allebei F allebei G kegeltje H kegeltje (scherp zien) 6. LENS Z70 E 7. TRNKLIER Z71 E : sereuze acinu>traankanaaltjes>sacculus lacrimalis>ductus nasolacrimalis>meatus inferior van de neusholte 8. OOGLI Z72 tarsusklier of klier van Meibomius (olie-achtige stof) verdamping van traanvocht tegengaan Z73 1 F:corpus ciliare 2 H: chorioidea 3 G: lens 4 : iris 5 : sclera 6 I: zonula van Zinn 7 E: cornea

7 8 : iridocorneale hoek 9 : retina E Oor en cochlea 1. UITENOOR Z74 Z75 elastisch kraakbeen orceïnekleuring cerumenklieren cerumen maceratie(week worden) van de uitwendige gehoorgang tegengaan 2. MIENOOR Z76 Z77 Z78 Z79 Z80 Z81 Z82 Z83 Z84 Z85 middenoor(cavum tympani) buiten: trommelvlies binnen: ovaal en rond venster 1 hamer of malleus 2 aambeeld of incus 3 stijgbeugel of stapes tuba auditiva of tuba pharyngotympanica elastisch kraakbeen mucosa: pseudomeerlagig trilhaarepitheel (respiratoir epitheel) + slijmbekercellen gelijkschakelen van luchtdruk tussen het middenoor en de omgeving 3. INNENOOR Z86 Z87 os petrosum (os temporale)

8 Z88 Z89 Z90 Z91 modiolus helicotrema 1 vestibulum 2 a anterieur semicirculair kanaal 3 a posterieur semicirculair kanaal 4 a laterale semicirculair kanaal Het vestibulum telt 5 openingen + 1 foramen ovale (niet foramen rotondum) e 3 semicirculaire kanalen staan loodrecht ten opzichte van elkaar geörienteerd. vliezig 2 b anterieure semicirculaire ductus 3 b posterieure semicirculaire ductus 4 b laterale semicirculaire ductus 5 utriculus 6 sacculus 7 ductus endolymphaticus 8 sacculus endolymphaticus 9 ductus reuniens 10 ductus cochlearis Z92 Z93 Z94 Z95 Z96 Z97 Z98 in ampullae: cristae ampullares in utriculus:macula utriculi in sacculus: macula sacculi haarcel type I en type II gelatineuze substantie: glycosaminoglycanen cupula(gelatineuze substantie) otoconia of otolieten of statoconia of gehoorsteentjes (bestaan uit calciumcarbonaat) Z99 I scala vestibuli met perilymfe II scala media met endolymfe III scala tympani met perilymfe Z100

9 Z101 organum spirale of orgaan van orti Z102 1 lamina basilaris (platte cellen) 2 stria vascularis 3 vestibulaire membraan 4 membrana tectoria 5 ganglion spirale (bipolaire neuronen) 6 ligamentum spirale 7 lamina spiralis ossea 8 zenuwvezels (aff.) 9 sulcus spiralis internus 10 limbus laminae spiralis (W) 11 haar- en steuncellen 12 crista spiralis 13 tunnel van orti of binnenste tunnel Z103 F Z104 F Reuk en smaak 1. EXTERO-EN INTEROREEPTIE Z105 Merkelcellen Mechanoreceptoren Z106 Meissnercellen(fijne tast) in dermis van huid van handen, voeten, lippen, tepel Z107 het lichaampje van Vater-Pacini Met talrijke concentrische lamellen, opgebouwd uit fibroblasten entraal in het bindweefsel eindigt één myelineloze zenuwvezel drukreceptor Het komt voor in dermis van hand, voeten, cornea, hart, bloedvaten, pancreas, tepel, periost Z108 Meissner: ongeveer 100µm onder epidermis Vater-Pacini: tot 5mm in dermis(str. reticularis)+hypodermis Z109 Spierspoeltje: controle van contractie van spier (proprioreceptor) 2 types: -kernenzak -kernenketting Z110 Z111 Golgipeeslichaamjes

10 2. REUK Z112 reuk-, steun- en basale cellen komen voor in het pseudomeerlagig epitheel. reukkegel: bolvormig topje uit de omgevende cellen waar men cilia olfactoria met microvilli op treft Ze hebben geen normaal axonema(in het proximaal wel) Ze zijn niet echt beweeglijk(nochtans wel kinetociliën). Ze dienen eerder voor opp. vergroting. Z113 glandulae olfactoriae of klieren van owman (seromucueze klieren) reukperceptie helpen Z114 E Z Klier van owman 2. mucus. Lamina propia 3. basale cel 4. reukcel (bipolair) 5. steuncellen 6. afvoering van klier van owman 7. microvilli op steuncel 8. cilia olfactoria 9. reukkegel 10. dendriet 11. Schwanncel Z olfactorisch epitheel met lamina basilaris 2. klier van owman 3. olfactorische zenuw 4. kern Schwanncel 5. venen 6. capillairen (oranje, RL) Z117 niet gemyeliniseerde zenuwvezel: fila olfactoria Gliacel: Schwanncel rond één axon 3. SMK Z118 smaakknoppen komen voor in: verhemelte, farynx, larynx opening: porus Z119 4 smaaksensaties zoet/zout: punt van de tong zuur: zijkant bitter: achteraan Er is GEEN morfologische verschil tussen de smaakknoppen

11 Z120