Normale histologie van het nefron. Prof. Dr. J. Bogers Cel- en weefselleer

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Normale histologie van het nefron. Prof. Dr. J. Bogers Cel- en weefselleer"

Transcriptie

1 Normale histologie van het nefron Prof. Dr. J. Bogers Cel- en weefselleer

2

3 Overzicht histologie Algemene kenmerken Bloedvoorziening Nefron - Glomerulus Bouw» Podocyt» Glomerulaire basaalmembraan» Endotheel Filtratie Nefron - Tubuli Verloop Microscopische kenmerken

4 Algemeen Boonvormig orgaan Nierbekken» Uitmonding calyces majores en minores Macroscopische doorsnede» Merg» Schors» Mergpiramiden

5

6 Bloedvoorziening A. renalis Interlobaire aterieën» aa. arcuatae aa. interlobulares (aa. radiatae) afferente arteriole Glomerulair vaatkluwen efferente arteriole Peritubulaire capillaire plexus Vasa recta (juxtamedullaire efferente arteriolen) Merg nauw contact tussen v. en a. rectae Osmotische gradient naar de papil toe» Vv. Stellatae Vv. Arcuatae V. renalis

7

8

9

10 Overzicht histologie Algemene kenmerken Nefron - Glomerulus Bouw» Podocyt» Glomerulaire basaalmembraan» Endotheel Mesangiumcel Filtratie Nefron - Tubuli Verloop Microscopische kenmerken Juxtaglomerulair apparaat

11 Nefron (nierlichaampje; lichaampje van Malpighi) Glomerulus 1-2 miljoen/menselijke nier Arteriolair vaatkluwen Filtratieruimte (ruimte van Bowman) omgeven door kapsel van Bowman met visceraal en parietaal blad Produktie van primaire urine Tubulussysteem Eindigt in ductus colligens (verzamelbuis)

12

13 Tubulus contortus primus Tubulus contortus secundus Ductus colligens Lus van Henle

14 Opmerking: afferente en efferente arteriole!

15

16

17

18

19

20

21

22

23

24 LM: Glomerulaire basaalmembraan Endotheel Fenestrae» nm diameter» Geen diafragma Basale membraan Negatief geladen (oa. heparaansulfaat) Op EM: drie lagen» Lamina rara interna» Lamina densa» Lamina rara externa

25 LM: Glomerulaire basaalmembraan Podocyten Viscerale blad van kapsel van Bowman Primaire uitlopers (trabekels) Secundaire uitlopers (pedikels) Filtratiespleten afgesloten met dun diafragma» Vertraagt passage van moleculen

26 Glomerulaire filter Endotheliale fenestrae RBC Basale membraan Negatief geladen deeltjes geblokkeerd door lading (heparaansulfaat!)» Bvb albumine (60kDa) Positief geladen deeltjes tegengehouden vanaf 70 kda Filtratiespleet podocyt Moleculen < 3,5nm met positieve of neutrale lading gemakkelijker dan negatief geladen of grotere deeltjes (bvb. Albumine 3,6nm en negatief geladen)

27

28

29

30 Mesangium Intraglomerulaire structuur Mesangium cellen

31

32 Twee types nefronen Corticale nefronen Buitenste deel cortex Korte lus van Henle» Niet tot in merg Efferente glomerulaire arteriole wordt peritubulair capillair netwerk Juxtamedulaire nefronen Op grens cortex-merg Lange lus van Henle tot in merg Efferente glomerulaire arteriole daalt in merg als vasa recta

33

34 Overzicht histologie Algemene kenmerken Nefron - Glomerulus Bouw» Podocyt» Glomerulaire basaalmembraan» Endotheel Filtratie Nefron - Tubuli Verloop Microscopische kenmerken Juxtaglomerulair apparaat

35 Tubulus contortus primus Tubulus contortus secundus Ductus colligens Lus van Henle

36

37 Tubulus contortus primus Proximale tubulus Eenlagig kubisch epitheel Kenmerken Microvilli Basolaterale interdigitaties Talrijke mitochondria Functionele betekenis Diffusie glucose en aminozuren Na + -pomp Energievoorziening

38

39

40

41 Tubulus contortus primus Tubulus contortus secundus Ductus colligens Lus van Henle

42

43 Tubulus contortus secundus Distale tubulus Eenlagig kubisch epitheel Kenmerken Basolaterale interdigitaties Talrijke mitochondria Functionele betekenis Na + -pomp Energievoorziening

44

45

46 Tubulus contortus primus Tubulus contortus secundus Ductus colligens Lus van Henle

47 Lus van Henle Dik, opstijgend deel Dun dalend/stijgend deel Eenlagig kubisch epitheel Kenmerken Geen microvilli Basolaterale interdigitaties Talrijke mitochondria Functionele betekenis Geen gefaciliteerde diffusie Na + -pomp Energievoorziening Eenlagig afgeplat epitheel Kenmerken Geen microvilli Geen basolaterale interdigitaties Zeldzame mitochondria Functionele betekenis Geen gefaciliteerde diffusie Geen actief transport Lage energiebehoefte

48

49 LvH VR

50 Tubulus contortus primus Tubulus contortus secundus Ductus colligens Lus van Henle

51

52 Afvoerbuis Ductus colligens Eenlagig kubisch epitheel Twee celtypes Hoofdcellen» Heldere cellen met duidelijke celgrenzen» Absorberen Na + en water» Secreteren K + Geintercalleerde cellen» Secreteren H + of HCO 3 -» Spelen een rol in de zuur-base huishouding

53

54

55

56 Ductus papillaris (ductus Bellini)

57

58 Overzicht histologie Algemene kenmerken Nefron - Glomerulus Bouw» Podocyt» Glomerulaire basaalmembraan» Endotheel Filtratie Nefron - Tubuli Verloop Microscopische kenmerken Juxtaglomerulair apparaat

59 Juxtaglomerulair apparaat Macula densa Sensorfunctie» Osmolariteit» Natrium Onderdeel van distale tubulus» Plaats waar DT aan het vas afferens raakt Extraglomerulaire mesangiumcellen (cellen van Goormagtigh of cellen van Lacis) Functie? Juxtaglomerulaire cellen (epitheloide cellen van Ruyter) Gladde spiercellen van tunica media afferente arteriole Secretie van renine

60

61

62

63

Normale histologie van het nefron

Normale histologie van het nefron Normale histologie van het nefron Prof. Dr. J. Bogers Cel- en weefselleer Overzicht histologie Algemene kenmerken Bloedvoorziening Nefron - Glomerulus Bouw» Podocyt» Glomerulaire basaalmembraan» Endotheel

Nadere informatie

microscopische anatomie nier

microscopische anatomie nier microscopische anatomie nier Jaap van der Wal - Rogier Trompert EIGENDOM VAN DE CAPACITEITSGROEP ANATOMIE/EMBRYOLOGIE FACULTEIT DER GENEESKUNDE UNIVERSITEIT MAASTRICHT Lichtmicroscopische kenmerken van

Nadere informatie

Organisatie van de urinewegen

Organisatie van de urinewegen Urine wegen Informatie bij les 3 De stof in deze presentatie is een samenvatting uit het boek Anatomie en fysiologie; een inleiding van uitgeverij Pearson Organisatie van de urinewegen Functies van de

Nadere informatie

www.vetserieus.nl Beste Student,

www.vetserieus.nl Beste Student, www.vetserieus.nl Beste Student, De documenten op VETserieus.nl zijn alleen bedoeld als ondersteuning bij het studeren. De samenvattingen worden nagekeken door studenten tijdens het volgen van de lessen

Nadere informatie

Reis door het Nephron. Hilde de Geus

Reis door het Nephron. Hilde de Geus Reis door het Nephron Hilde de Geus Anatomie De nier Het nephron Het nephron Wat is nierfunctie? Vermogen om bloed te zuiveren referentie stof volume bloed per tijdseenheid (ml-min) Bloeddruk regulatie

Nadere informatie

Excretie en osmoregulatie

Excretie en osmoregulatie Excretie en osmoregulatie Tekst bij het computer ondersteund onderwijs maart 2008 Introductie homeostase 1. De variatie in omgeving waarin mens en dier leven stelt hoge eisen aan het aanpassingsvermogen

Nadere informatie

Les 9 Nier. Nieren. Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR. Woordbetekenis Ren (L) b.v Art.

Les 9 Nier. Nieren. Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR. Woordbetekenis Ren (L) b.v Art. Les 9 Nier Nieren, regulatie urine, vochthuishouding, diurese, clearance, GFR ANZN 1e leerjaar - Les 9 - Matthieu Berenbroek, 2000-2011 1 Nieren Woordbetekenis Ren (L) b.v Art. renalis / vena perirenaal

Nadere informatie

Leerboek dialyseverpleegkunde

Leerboek dialyseverpleegkunde Leerboek dialyseverpleegkunde De serie Leerboeken specialistische verpleegkunde bestaat uit de volgende delen: r Leerboek dialyseverpleegkunde r Leerboek intensivecareverpleegkunde 1 r Leerboek intensivecareverpleegkunde

Nadere informatie

Longen histologie. 1. Trachea 2. Bronchiën 3. Bronchiolen 4. Terminale bronchiolen 5. Respiratoire bronchiolen 6. Alveoli

Longen histologie. 1. Trachea 2. Bronchiën 3. Bronchiolen 4. Terminale bronchiolen 5. Respiratoire bronchiolen 6. Alveoli Longen histologie 1. Trachea 2. Bronchiën 3. Bronchiolen 4. Terminale bronchiolen 5. Respiratoire bronchiolen 6. Alveoli Tentamen - verschil tussen bronchiolen en bloedvaten herkennen - verschil tussen

Nadere informatie

Samenvatting O102 Stofwisseling en Water-zouthuishouding 1

Samenvatting O102 Stofwisseling en Water-zouthuishouding 1 Samenvatting O102 Stofwisseling en Water-zouthuishouding 1 DEEL 1: Morfologie tractus digestivus Het spijsverteringskanaal bezit een algemeen bouwpatroon, dat bestaat uit vier lagen: de mucosa (het slijmvlies),

Nadere informatie

Bloktoets blok 1.3

Bloktoets blok 1.3 Pagina 1 van 25 Bloktoets 2013-2014 blok 1.3 Achternaam en voorletters: ID-nummer: Pagina 2 van 25 1. In bovenstaand schema wordt de relatie weergegeven tussen een verlaging van de bloeddruk, regelsystemen

Nadere informatie

Tentamen B: correctievoorschrift 24 december 2004

Tentamen B: correctievoorschrift 24 december 2004 Thema 1.2: Stoornissen in het milieu interieur Tentamen B: correctievoorschrift 24 december 2004 a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a a

Nadere informatie

Bloktoets blok 1.3

Bloktoets blok 1.3 Bloktoets 2014-2015 blok 1.3 b l o k t o e t s 2 0 1 4-2 0 1 5 b l o k 1. 3 1 b l o k t o e t s 2 0 1 4-2 0 1 5 b l o k 1. 3 2 1. Welke van de volgende definities omschrijft als beste het begrip homeostase

Nadere informatie

OEFENTENTAMEN De Nier 8NC10 Beknopte ANTWOORDEN

OEFENTENTAMEN De Nier 8NC10 Beknopte ANTWOORDEN OEFENTENTAMEN De Nier 8NC10 Beknopte ANTWOORDEN Vraag 1 a. Benoem drie factoren die de afgifte van renine uit het juxtaglomerulaire apparaat kunnen verhogen. 1. Lage bloedruk, 2. Lage NaCl concentratie,

Nadere informatie

Theorie-examen fysiologie 2 mei 2008

Theorie-examen fysiologie 2 mei 2008 Theorie-examen fysiologie 2 mei 2008 1. Wat kan gesteld worden van een orgaanstelsel? A. Dit zijn alle organen tezamen in het lichaam. B. Dit is een groep organen die samen een bepaalde functie vervullen.

Nadere informatie

1. Een orgaan waarbij stoffen vanuit het interne milieu naar het externe milieu gebracht worden

1. Een orgaan waarbij stoffen vanuit het interne milieu naar het externe milieu gebracht worden Paragraaf 5.1 1. Een orgaan waarbij stoffen vanuit het interne milieu naar het externe milieu gebracht worden 2. a) Huid, longen, nieren en lever b) Water c) Huid: zouten, Longen: CO 2, Nieren: Ureum,

Nadere informatie

Hoe werken de nieren en wat als de nieren niet meer werken?

Hoe werken de nieren en wat als de nieren niet meer werken? Hoe werken de nieren en wat als de nieren niet meer werken? Nierfunctie en nierfunctievervangende therapie J. Lips, nefroloog 27-4-2011 1 27-4-2011 2 Inhoud Anatomie normale nieren Functie nieren Wat als

Nadere informatie

UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE. Academiejaar

UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE. Academiejaar UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE Academiejaar 2014-2015 NIERSCINTIGRAFIE BIJ DE KAT: DETERMINATIE VAN DE NORMAALWAARDE VAN DE GLOMERULAIRE FILTRATIESNELHEID MET 99m Tc-DTPA door Ellen MICHIELS

Nadere informatie

THYMUS. = primair lymfoïd orgaan: bron T-lymfocyten Proliferatie/differentiatie BM-stamcellen = promonocyten

THYMUS. = primair lymfoïd orgaan: bron T-lymfocyten Proliferatie/differentiatie BM-stamcellen = promonocyten THYMUS = primair lymfoïd orgaan: bron T-lymfocyten Proliferatie/differentiatie BM-stamcellen = promonocyten 2 lobi lobuli BW-septa Cortex: thymocyten in epitheliaal reticulum (6:1) = netwerk stervormige

Nadere informatie

Nieren. door Annemieke Middelkamp

Nieren. door Annemieke Middelkamp Nieren door Annemieke Middelkamp Ligging Nieren zijn twee boonvormige organen, aan weerszijden van de wervelkolom, als het ware achter de buikholte bevinden. Ze worden gedeeltelijk door de onderste paar

Nadere informatie

Urology on the Rocks. Medische aspecten van urinaire lithiasen

Urology on the Rocks. Medische aspecten van urinaire lithiasen Urology on the Rocks Medische aspecten van urinaire lithiasen Anatomie Nieren 2 stuks Boonvormig Holle zijde naar het midden gericht 11cm lang, 7cm breed en 3cm dik 150gr per nier 21/10/14 Dr. Bulthé Danny

Nadere informatie

50102 Stofwisseling, water- en zouthuishouding 1 26 april 2013 10.00 uur

50102 Stofwisseling, water- en zouthuishouding 1 26 april 2013 10.00 uur Universitair Medisch Centrum Faculteit_ der Medische Wetenschappen Bloktoets Datum Aanvang 50102 Stofwisseling, water- en zouthuishouding 1 26 april 2013 10.00 uur Deze tentamenset kunt u na afloop meenemen

Nadere informatie

- 2 - Problemen met de dubbellumencatheter Bloeding; Stolling; Infectie; pneumothorax (subclavia).

- 2 - Problemen met de dubbellumencatheter Bloeding; Stolling; Infectie; pneumothorax (subclavia). CVVH Het renale systeem Aandoeningen in het renale systeem; primair of secundair, kunnen de patiënten op een intensive care afdeling in levensbedreigende situaties brengen. De patiënt zal bij ernstige

Nadere informatie

Geslachtsdeterminatie en differentiatie

Geslachtsdeterminatie en differentiatie Geslachtsdeterminatie en differentiatie 1. Ontwikkeling Urogenitale stelsel (~ 1,5 uur) 2. Geslachtsdeterminatie (~ 1,5 uur) 3. Geslachtsdifferentiatie (zelfstudie & werkcollege) Elements of renal function

Nadere informatie

Anatomie / fysiologie. Taken circulatiestelsel. Onderverdeling bloedvaten. Cxx53 5 en 6 Bloedvaten Lymfe

Anatomie / fysiologie. Taken circulatiestelsel. Onderverdeling bloedvaten. Cxx53 5 en 6 Bloedvaten Lymfe Anatomie / fysiologie Cxx53 5 en 6 Bloedvaten Lymfe FHV2009 / Cxx53_5_6 / Anatomie & Fysiologie - Circulatie 1 Taken circulatiestelsel Voedingsstoffen, nadat ze verteerd (in stukken gedeeld) zijn, opnemen

Nadere informatie

DE ONTWIKKELING VAN HET CONCENTREREND - EN ZUURVORMEND VERMOGEN VAN DE NIER BU HET KIND

DE ONTWIKKELING VAN HET CONCENTREREND - EN ZUURVORMEND VERMOGEN VAN DE NIER BU HET KIND DE ONTWIKKELING VAN HET CONCENTREREND - EN ZUURVORMEND VERMOGEN VAN DE NIER BU HET KIND PROMOTOR PROF. DR. E. D. A. M. SCHRETLEN DE ONTWIKKELING VAN НЕТ CONCENTREREND - EN ZUURVORMEND VERMOGEN VAN DE NIER

Nadere informatie

water-, en zouthuishouding II

water-, en zouthuishouding II water-, en zouthuishouding II Bram van der Steen 24-06-2013 Dit document geeft een korte uiteenzetting van het laatste blok van het tweede cursusjaar geneeskunde, water en zout huishouding 2. Aan het eind

Nadere informatie

Gaswisseling Uitscheiding

Gaswisseling Uitscheiding Examen Voorbereiding Gaswisseling Uitscheiding Teylingen College Leeuwenhorst 2015/2016 Thema 6 Gaswisseling en Uitscheiding Begrippenlijst: Begrip Trilhaarepitheel Bronchiën Bronchiolen Longblaasjes Hemoglobine

Nadere informatie

Diuretica. Drs. P. Adhien, Apotheker/ epidemioloog Masterclass Diuretica Papendal 16 november 2015

Diuretica. Drs. P. Adhien, Apotheker/ epidemioloog Masterclass Diuretica Papendal 16 november 2015 Diuretica Drs. P. Adhien, Apotheker/ epidemioloog Masterclass Diuretica Papendal 16 november 2015 Docent Prem Adhien Apotheker Voorzitter SIG Diabetes NDF Hogeschool Rotterdam: docent diabetesverpleegkundige

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 8 Door het afvoeren van afvalstoffen houdt de nier de samenstelling van het bloed, en daarmee het vocht dat alle cellen van het lichaam omspoelt, constant. Dit proces vindt plaats

Nadere informatie

Biologie paragraaf 10.4 en 10.5 De dialyse is de zuivering van het bloed. Er gaan afvalstoffen (zoals ureum), overtollige zouten, overtollig water en

Biologie paragraaf 10.4 en 10.5 De dialyse is de zuivering van het bloed. Er gaan afvalstoffen (zoals ureum), overtollige zouten, overtollig water en Biologie paragraaf 10.4 en 10.5 De dialyse is de zuivering van het bloed. Er gaan afvalstoffen (zoals ureum), overtollige zouten, overtollig water en lichaamsvreemde stoffen (bijvoorbeeld resten van medicijnen)

Nadere informatie

3D-reconstructie en modellering van de bloedcirculatie in de nier

3D-reconstructie en modellering van de bloedcirculatie in de nier 3D-reconstructie en modellering van de bloedcirculatie in de nier Nathan De Kock Promotor: prof. dr. ir. Patrick Segers Begeleiders: Charlotte Debbaut, Bram Trachet Masterproef ingediend tot het behalen

Nadere informatie

Het urogenitaal stelsel

Het urogenitaal stelsel Gezamenlijke uitgave VAP NVML APRIL 2018 Het urogenitaal stelsel Samen zijn we sterk! Urine, soms een waardevol product! Orgaanvlees; gruwel of gastronomie? Moleculaire screening gastro-enteritis Het EntericBio

Nadere informatie

Water, elektrolyten en zuur-base balans. Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen

Water, elektrolyten en zuur-base balans. Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen Water, elektrolyten en zuur-base balans Clinical Medicine Kumar & Clark (hoofdstuk 13 in de 8e druk, hoofdstuk 9 in de 9e druk) Verdeling en compositie van lichaamsvloeistoffen Het lichaamsgewicht van

Nadere informatie

Demo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer,

Demo. De osteopathische encyclopedie. The International Academy of Osteopathy I.A.O. Geachte mevrouw, mijnheer, Demo Geachte mevrouw, mijnheer, Dank u wel voor de interesse die u voor dit e-book betoont! De osteopathische encyclopedie Deze demo bestaat uit een willekeurig aantal gekozen pagina s uit het e-book De

Nadere informatie

University of Groningen. Het intraveneuze nephrogram Maus, Frits Coenraad

University of Groningen. Het intraveneuze nephrogram Maus, Frits Coenraad University of Groningen Het intraveneuze nephrogram Maus, Frits Coenraad IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the

Nadere informatie

Bloktoets Stofwisseling, water- en zouthuishouding juli 2013 Blz. 1 van in totaal 16

Bloktoets Stofwisseling, water- en zouthuishouding juli 2013 Blz. 1 van in totaal 16 UM C ttj St Radboud q",,...1" Universitair Medisch Centrum Faculteit_ der Medische Wetenschappen Bloktoets Datum Aanvang 50102 Stofwisseling, Water- en Zouthuishouding 1 *herhaaltoets* 23 juli 2013 10.00

Nadere informatie

Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy. Chapter 10. Samenvatting in het Nederlands

Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy. Chapter 10. Samenvatting in het Nederlands Chapter 10 Samenvatting in het Nederlands Chapter 10 Peggy Roestenberg - The role of CTGF in diabetic nephropathy DIABETES MELLITUS Diabetes mellitus, in de volksmond beter bekend als suikerziekte of diabetes,

Nadere informatie

5O204 Water en zouthuishouding

5O204 Water en zouthuishouding 5O204 Water en zouthuishouding Thema 1 3 HC 1.1 - Inleiding 3 HC 1.2 - Glomerulaire filtratie en proteïnurie 3 ZSO 1.1 - Anatomie 3 ZSO 1.2 - Glomerulaire filtratie (GFR) / Creatinineklaring 4 ZSO 1.3

Nadere informatie

Lijst van redacteuren en auteurs 1. Woord vooraf 7. deel i algemeen 9

Lijst van redacteuren en auteurs 1. Woord vooraf 7. deel i algemeen 9 Inhoud Lijst van redacteuren en auteurs 1 Woord vooraf 7 deel i algemeen 9 1 Nieren en pyelum-ureter: anatomie en fysiologie 11 Th. de Reijke en F.J. Bemelman 1 Anatomische relaties met de nier 11 2 Anatomie

Nadere informatie

Integrin alfa3beta1 and tetraspanin CD151 in particular in the skin and the kidney Sterk, L.M.T.

Integrin alfa3beta1 and tetraspanin CD151 in particular in the skin and the kidney Sterk, L.M.T. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Integrin alfa3beta1 and tetraspanin CD151 in particular in the skin and the kidney Sterk, L.M.T. Link to publication Citation for published version (APA): Sterk,

Nadere informatie

VUmc_CAT_CV_B15_ _inzage Monday, May 14, :34

VUmc_CAT_CV_B15_ _inzage Monday, May 14, :34 pagina 1 van 24 VUmc_CAT_CV_B15_2018-06-07_inzage Monday, May 14, 2018 14:34 Block 1, bf question(s), maximum score 58 CAT CV B15 [07-06-2018] INZAGE a of bf Proteoglycanen zijn een structureel onderdeel

Nadere informatie

DE BLOEDSOMLOOP DOOR DE NIEREN BIJ ESSENTIELE HYPERTENSIE

DE BLOEDSOMLOOP DOOR DE NIEREN BIJ ESSENTIELE HYPERTENSIE DE BLOEDSOMLOOP DOOR DE NIEREN BIJ ESSENTIELE HYPERTENSIE PROEFSCHRIFT TER VERKRIJGING VAN DE GRAAD VAN DOCTOR IN DE GENEESKUNDE AAN DE ERASMUSUNIVERSITEIT TE ROTTERDAM OP GEZAG VAN DE RECTOR MAGNIF!CUS

Nadere informatie

Enzym en eiwit markers

Enzym en eiwit markers Enzym en eiwit markers In het plasma zijn veel plasma/serum specifieke eiwitten te vinden, zoals albumine en hemoglobine. Plasma is het oplosmiddel in het bloed, het vocht zonder de bloedcellen. Serum

Nadere informatie

Opdrachten, woordenlijsten en stellingen behorende bij Cxx55 Vocht en elektrolyten huishouding, uitscheiding, warmteregulatie en hormonaal stelsel

Opdrachten, woordenlijsten en stellingen behorende bij Cxx55 Vocht en elektrolyten huishouding, uitscheiding, warmteregulatie en hormonaal stelsel Opdrachten, woordenlijsten en stellingen behorende bij Cxx55 Vocht en elektrolyten huishouding, uitscheiding, warmteregulatie en hormonaal stelsel Inleiding Uit recent startbekwaamhedenonderzoek en uit

Nadere informatie

3. Wat gebeurt er met het kernmembraan in de eerste fase van de celdeling?

3. Wat gebeurt er met het kernmembraan in de eerste fase van de celdeling? 1. Welke stof beweegt zich het makkelijkst door het celmembraan? A) Eiwit. B) Vet. C) Water. 2. Waarbij zijn de centraallichaampjes van belang? A) Bij de celdeling. B) Bij de celgroei. C) Bij de celstofwisseling.

Nadere informatie

VUmc_CAT_CV_B15_ _inzage Wednesday, May 31, :15

VUmc_CAT_CV_B15_ _inzage Wednesday, May 31, :15 pagina 1 van 21 VUmc_CAT_CV_B15_2017-06-08_inzage Wednesday, May 31, 2017 11:15 Block 1, 52 question(s), maximum score 52 CAT CV B15 08-06-2017 INZAGE 1 of 52 Welke structuren worden met de nummers aangeduid?

Nadere informatie

NEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR DE NIET INGEWIJDE LEZER

NEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR DE NIET INGEWIJDE LEZER NEDERLANDSE SAMENVATTING VOOR DE NIET INGEWIJDE LEZER Chromosomen, genen, en hun relatie met kanker Leven en dood zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dit geldt voor ons als individuen, maar ook voor

Nadere informatie

nierschors nierbekken nierslagader (arteria renalis)

nierschors nierbekken nierslagader (arteria renalis) 1 Het urinewegstelsel 1.1 Anatomie nierslagader nierader nier Het urinewegstelsel Hier zie je een nier aan het werk. Het bloed stroomt de nier binnen via de nierslagader. Het wordt gezuiverd en verlaat

Nadere informatie

50102 Stofwisseling en Water-zout-huishouding 1 25 april 2014 10.00 uur

50102 Stofwisseling en Water-zout-huishouding 1 25 april 2014 10.00 uur u me Faculteit der Medische Wetenschappen Bloktoets Datum Aanvang 50102 Stofwisseling en Waterzouthuishouding 1 25 april 2014 1000 uur Deze tentamenset kunt u na afloop meenemen ALGEMENE AANWJZNGEN EN

Nadere informatie

Theorie-examen Fysiologie april 2009

Theorie-examen Fysiologie april 2009 Theorie-examen Fysiologie april 2009 1. Wat is, uiteindelijk, de beperkende factor bij inspanning? A. Het ademminuutvolume. B. Het hartminuutvolume. C. De vitale capaciteit. 2. Hoe kan het lichaam in totaal

Nadere informatie

Diabetes Mellitus en Nierfunctie

Diabetes Mellitus en Nierfunctie Dr. M.P. Brugts, internist endocrinoloog Diabetes Mellitus en Nierfunctie SYMPOSIUM Renale Fysiologie Primair: Regulatie water en electrolyten balans homeostase Handhaving intravasculaire volume Regulatie

Nadere informatie

Gunstig voor gaswisseling: - kleine diffusie afstand, grote gezamenlijke oppervlak, concentratie verschillen van O2

Gunstig voor gaswisseling: - kleine diffusie afstand, grote gezamenlijke oppervlak, concentratie verschillen van O2 Samenvatting door Jacomijn 1410 woorden 20 maart 2018 6,2 3 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Samenvatting Biologie H13 Gaswisseling en uitscheiding 13.1 Ademen Ingeademde lucht bestaat uit:

Nadere informatie

DNA knip techniek (CRISPR/Cas9) bij cystinose

DNA knip techniek (CRISPR/Cas9) bij cystinose Technologie & Innovatie DNA knip techniek (CRISPR/Cas9) bij cystinose Dr. Manoe Janssen Onderzoeker bij de afdeling Farmaceutische wetenschappen, Universiteit Utrecht David de Wied building Opbouw presentatie

Nadere informatie

PRACTICUM HANDLEIDING

PRACTICUM HANDLEIDING Vrije Universiteit russel Faculteit Geneeskunde en Farmacie Vakgroep Pathologie PRCTICUM HNDLEIDING Histologie Versie 6.0-2016 S. Smeets, MSc Lic. K. artholomeus Dr. C. Geers, patholoog Prof. P. In t Veld

Nadere informatie

Medicijn-nutriënt interacties bij medicatie voor cardiovasculaire aandoeningen

Medicijn-nutriënt interacties bij medicatie voor cardiovasculaire aandoeningen Medicijn-nutriënt interacties bij medicatie voor cardiovasculaire aandoeningen ACHTERGROND Door: dr. ir. E. van de Wall, arts/bioloog Hart- en vaatziekten (HVZ) nemen een belangrijke plaats in binnen de

Nadere informatie

Cardiovasculair risico

Cardiovasculair risico Achtergrond richtlijn chronisch nierfalen (volwassenen) Cardiovasculair risico Inhoud 1. Inleiding 2. Lipidenspiegels 3. Calcium-fosfaatregulatie 4. Renine angiotensine aldosteron systeem (RAAS) 5. Hypertensie

Nadere informatie

UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE. Academiejaar 2010-2011 EVALUATIE VAN DE NIERFUNCTIE BIJ HONDEN MET DIABETES MELLITUS.

UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE. Academiejaar 2010-2011 EVALUATIE VAN DE NIERFUNCTIE BIJ HONDEN MET DIABETES MELLITUS. UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT DIERGENEESKUNDE Academiejaar 2010-2011 EVALUATIE VAN DE NIERFUNCTIE BIJ HONDEN MET DIABETES MELLITUS Door Sofie MARYNISSEN Promoter: Dierenarts P. Smets Copromoter: Prof. Dr.

Nadere informatie

Nierfunctie. presentatie voor de CNE dagen 2012. Richard van Valen, MA Verpleegkundig specialist Cardio-thoracale chirurgie Erasmus MC

Nierfunctie. presentatie voor de CNE dagen 2012. Richard van Valen, MA Verpleegkundig specialist Cardio-thoracale chirurgie Erasmus MC Nierfunctie presentatie voor de CNE dagen 2012 Richard van Valen, MA Verpleegkundig specialist Cardio-thoracale chirurgie Erasmus MC Waarom een belangrijke presentatie Geschiedenis Anatomie nier Functie

Nadere informatie

Nederlandse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting

Nederlandse Samenvatting. Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting Nederlandse Samenvatting 145 Nederlandse samenvatting De nieren hebben een belangrijke functie in het menselijk lichaam: ze zijn onder andere verantwoordelijk voor het zuiveren

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/28694 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/28694 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/28694 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Penning, Maria Elisabeth (Marlies) Title: Issue Date: 2014-09-10 Pre-eclampsie

Nadere informatie

Een persoon raakt opgewonden en begint te hyperventileren. Om de hyperventilatie te stoppen, pakt hij een plastic zak.

Een persoon raakt opgewonden en begint te hyperventileren. Om de hyperventilatie te stoppen, pakt hij een plastic zak. Examentrainer Vragen Hyperventilatie Het overmatig snel verversen van de lucht in de longen wordt hyperventilatie genoemd. Door bewust of onbewust snel in en uit te ademen, daalt de concentratie van CO

Nadere informatie

Proteinuria-associated renal injury and the effects of intervention in the reninangiotensin-aldosterone

Proteinuria-associated renal injury and the effects of intervention in the reninangiotensin-aldosterone Proteinuria-associated renal injury and the effects of intervention in the reninangiotensin-aldosterone system Kramer, Andrea Brechtsje IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version

Nadere informatie

Hoorcollege Tractus digestivus. Dirk Geurts

Hoorcollege Tractus digestivus. Dirk Geurts Hoorcollege Tractus digestivus Dirk Geurts Voorbereiding E-book/boek Anatomie en fysiologie van Martini lezen (Hoofdstuk 16, Het spijsverteringsstelsel); probeer een goed overzicht te krijgen van wat dit

Nadere informatie

BT15 tm 1 toets BT15 tm 1 toets

BT15 tm 1 toets BT15 tm 1 toets 1 2013-2014 BT15 tm 1 toets 2 SPIJSVERTERING 1. Waar mondt de ductus parotideus uit in de mondholte? A. Bij de 2 e molaar van de maxilla B. Bij de 2 e molaar van de mandibula C. Bij de 2 e premolaar van

Nadere informatie

Automatisatie van immunofluorescentie. op paraffinecoupes en vriescoupes van nierbiopten. met de Benchmark XT

Automatisatie van immunofluorescentie. op paraffinecoupes en vriescoupes van nierbiopten. met de Benchmark XT Woord vooraf Dit eindwerk kadert in het behalen van het bachelordiploma biomedische laboratoriumtechnologie afstudeerrichting medische laboratoriumtechnologie. Hierbij kreeg ik de kans om mijn eindwerkstage

Nadere informatie

Departement Gezondheidszorg. Onderzoek naar de vitamine K-status bij hemodialysepatiënten

Departement Gezondheidszorg. Onderzoek naar de vitamine K-status bij hemodialysepatiënten Departement Gezondheidszorg Bachelor in de voedings- en dieetkunde Onderzoek naar de vitamine K-status bij hemodialysepatiënten Eindwerk aangeboden tot het behalen van het diploma van bachelor in de voedings-

Nadere informatie

Bloktoets Datum Aanvang

Bloktoets Datum Aanvang I Faculteit der - Medische Wetenschappen Bloktoets Datum Aanvang 50102 Stofwisseling en Water-zout-huishouding 1 *herhaaltoets* 22 juli 2014 1000 uur Deze tentamenset kunt u na afloop meenemen ALGEMENE

Nadere informatie

50102 Stofwisseling, water en zouthuishouding 1 *herhaaltoets* 24 juli 2012 10.00 uur

50102 Stofwisseling, water en zouthuishouding 1 *herhaaltoets* 24 juli 2012 10.00 uur Universitair Medisch Centrum Faculteit_ der Medische Wetenschappen Bloktoets Datum Aanvang 50102 Stofwisseling, water en zouthuishouding 1 *herhaaltoets* 24 juli 2012 10.00 uur Deze tentamenset kunt u

Nadere informatie

de invloed van coarctatio aortae op de nier bij kinderen

de invloed van coarctatio aortae op de nier bij kinderen de invloed van coarctatio aortae op de nier bij kinderen hermien e. zoethout DE INVLOED VAN COARCTATIO AORTAE OP DE NIER BIJ KINDEREN PROEFSCHRIFT ter verkrijging van de graad van doctor in de geneeskunde

Nadere informatie

Spermatogonese in testis van een muis

Spermatogonese in testis van een muis Spermatogonese in testis van een muis Download deze pagina als.pdf, klik hier Bronvermelding: 1 Theorie: Junqueira L.C. en Carneiro J. (2004, tiende druk), Functionele histologie, Maarssen. Uitgeverij

Nadere informatie

Vullen! Waarmee? Steven Winkel IC verpleegkundige, Reanimatie coördinator

Vullen! Waarmee? Steven Winkel IC verpleegkundige, Reanimatie coördinator Vullen! Waarmee? Steven Winkel IC verpleegkundige, Reanimatie coördinator Stemkastjes Actief met inhoud presentatie bezig zijn Per tweetal / drietal 1 stemkast overleggen Stemmen anoniem 10 seconden Veranderen

Nadere informatie

Pathologie hoofdstuk 13 Maag-darmkanaal. De oesophagus

Pathologie hoofdstuk 13 Maag-darmkanaal. De oesophagus Pathologie hoofdstuk 13 Maag-darmkanaal De oesophagus Fistulas: Een verkeerde aftakking van de oesophagus naar de trachea. Dit is veel voorkomend bij pasgeboren baby s. Reflux-oesophagitis: Hierbij vloeit

Nadere informatie

Te land, ter zee en in de lucht Fysiologie van de waterhuishouding van mens en dier in een systematische en evolutionaire context

Te land, ter zee en in de lucht Fysiologie van de waterhuishouding van mens en dier in een systematische en evolutionaire context Te land, ter zee en in de lucht Fysiologie van de waterhuishouding van mens en dier in een systematische en evolutionaire context Inleiding De zoutconcentratie in ons lichaam verraadt onze evolutionaire

Nadere informatie

B l o k t o e t s 1. 5 t o e t s m o m e n t Bloktoets 1.5 toetsmoment 1

B l o k t o e t s 1. 5 t o e t s m o m e n t Bloktoets 1.5 toetsmoment 1 2 0 1 4-2 0 1 5 B l o k t o e t s 1. 5 t o e t s m o m e n t 1 1 2014-2015 Bloktoets 1.5 toetsmoment 1 2 0 1 4-2 0 1 5 B l o k t o e t s 1. 5 t o e t s m o m e n t 1 2 SPIJSVERTERING (CASUS 1 T/M 6) 1.

Nadere informatie

CONGENITALE NIERAANDOENINGEN

CONGENITALE NIERAANDOENINGEN CONGENITALE NIERAANDOENINGEN 1. Hypoplasie = Te weinig aanleg van overigens normaal nierweefsel A. Agenese:Geen ureterknop gevormd Unilateraal bij 1/1000 50-70% geass urogenitale afwijkingen) Bilateraal

Nadere informatie

Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1

Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam Sara Van de Velde Cluster Aardrijkskunde biologie fysica Groep 2 LS 2 Academiejaar 2001-2002 Campus Kattenberg Kattenberg 9, B-9000 Gent

Nadere informatie

HOOFDSTUK 1: CELLEN VAN ONS LICHAAM

HOOFDSTUK 1: CELLEN VAN ONS LICHAAM HOOFDSTUK 1: CELLEN VAN ONS LICHAAM Cellen, weefsels en organen (grondig lezen) Cellen: Organen: Weefsel: kleinste functionele eenheden van ons lichaam zeer uiteenlopende morfologie (=vorm/bouw) die samenhangt

Nadere informatie

4 acceptable daily intake dus wat je dagelijks binnen mag krijgen kankerverwekkende stoffen die kunnen ontstaan bij het roken van vlees ed

4 acceptable daily intake dus wat je dagelijks binnen mag krijgen kankerverwekkende stoffen die kunnen ontstaan bij het roken van vlees ed (Bij deze wat noest huiswerk: als je wilt verbeteren/aanvullen, graag, dan maken we de lijst elk jaar beter-let niet op de vele? spelfouten, ik zit niet echt ruim in mijn tijd... Succes!! Aad Begrippenlijst

Nadere informatie

Cardiovasculair risico

Cardiovasculair risico Achtergrond Richtlijn Cardiovasculair risico Reikwijdte volwassenen met chronische nierschade met mild, matig en sterk verhoogd risico (stadium G1-A2/3, G2-A2/3, G3a, G3b en G4) volwassenen met chronisch

Nadere informatie

Hoofdstuk 2 De nierfunctie: glomerulaire filtratiesnelheid (GFR)

Hoofdstuk 2 De nierfunctie: glomerulaire filtratiesnelheid (GFR) Hoofdstuk 2 De nierfunctie: glomerulaire filtratiesnelheid (GFR) Joan Doornebal Samenvatting De nier speelt een belangrijke rol bij het handhaven van de homeostase en beschikt daarvoor over verschillende

Nadere informatie

blz. Anatomie van de nieren Bouw van de nieren Werking van de nieren Functies van de nier De Transplantatie De operatie Complicaties Indicaties

blz. Anatomie van de nieren Bouw van de nieren Werking van de nieren Functies van de nier De Transplantatie De operatie Complicaties Indicaties Voorwoord: Deze scriptie is gemaakt door Patrick Lahuis en Tessa Tambach, 2 de jaarsstudenten Fysiotherapie aan de Hogeschool van Amsterdam. Onze opdrachtgever was: projectbureau beroepsopdrachten instituut

Nadere informatie

Fysiologie / Metabolisme stofwisseling

Fysiologie / Metabolisme stofwisseling Fysiologie / Metabolisme stofwisseling Onder de fysiologie vallen bij de sportmassage de volgende onderdelen: Celleer/cytologie Weefselleer/histologie Stofwisseling/metabolisme Spijsvertering Hart, bloedvaten

Nadere informatie

Ine Bollen Nier nefrologie

Ine Bollen Nier nefrologie Inleiding: anatomie van de nier Ligging vd menselijke nieren in retroperitoneale vet onmiddellijk onder diafragma door bovenliggende lever: R nier 1 1,5 cm lager dan L in normale omstandigheden zelden

Nadere informatie

De opvolging van medicatie bij patiënten met nierfunctiestoornissen in het Algemeen Ziekenhuis Maria Middelares

De opvolging van medicatie bij patiënten met nierfunctiestoornissen in het Algemeen Ziekenhuis Maria Middelares UNIVERSITEIT GENT FACULTEIT FARMACEUTISCHE WETENSCHAPPEN AZ MARIA MIDDELARES GENT Academiejaar 2017-2018 De opvolging van medicatie bij patiënten met nierfunctiestoornissen in het Algemeen Ziekenhuis Maria

Nadere informatie

Metabole acidose. Bob Zietse 15 december 2016

Metabole acidose. Bob Zietse 15 december 2016 Metabole acidose Bob Zietse 15 december 2016 ACID-BASE BALANCE langzaam volledig Metabole verstoring Compensatie renaal ph = pk + 10 log [HCO3-] 0.03 * pco 2 Respiratoire verstoring Compensatie ventilatie

Nadere informatie

Fysio/ogie en functieproeven van de nier ( *)

Fysio/ogie en functieproeven van de nier ( *) spanningsveld, zoals in punt 3 genoemd, tussen individu en kleinere of grotere gemeenschap meer dan de andere artsen. 8 Als laatste verschilpunt kan worden genoemd dat er bij de relatie huisarts-patient

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2015 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-15-1-b Grote namen in de biologie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot

Nadere informatie

Praktische opdracht Biologie Cellen

Praktische opdracht Biologie Cellen Praktische opdracht Biologie Cellen Praktische-opdracht door een scholier 1674 woorden 12 juni 2004 5,9 513 keer beoordeeld Vak Biologie Cellen Elk organisme op aarde is opgebouwd uit één of meer cellen.

Nadere informatie

Bijlage VMBO-GL en TL

Bijlage VMBO-GL en TL Bijlage VMBO-GL en TL 2015 tijdvak 1 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. GT-0191-a-15-1-b Grote namen in de biologie Lees eerst informatie 1 tot en met 7 en beantwoord dan vraag 40 tot

Nadere informatie

In welke volgorde vindt deze deling plaats?

In welke volgorde vindt deze deling plaats? 1. Wat behoort tot de vegetatieve levensverrichtingen van een cel? A) Beweging. B) Prikkelbaarheid. C) Stofwisseling. 2. Wat is de functie van het centraallichaampje? A) Het leveren van energie. B) Het

Nadere informatie

Trilhaarepitheel = (buitenste laag neusslijmvlies) slijmproducerende cellen + trilhaarcellen

Trilhaarepitheel = (buitenste laag neusslijmvlies) slijmproducerende cellen + trilhaarcellen Samenvatting door Kim 1461 woorden 21 mei 2017 0 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou ADEMHALINGSSTELSEL VAN DE MENS Neusslijmvlies= bekleedt neusholte Trilhaarepitheel = (buitenste laag

Nadere informatie

Diagnostiek van hypercholesterolemie

Diagnostiek van hypercholesterolemie The basics of diabetes Cholesterol + Nieren + Ogen N. Kleefstra Diabetes kenniscentrum UMCG Langerhans Eindhoven, 12-12-13 Diagnostiek van hypercholesterolemie 2 Patiënt 1 Man, diabetes type 2 heeft een

Nadere informatie