PERSPECTIEFNOTA 2014

Transcriptie

1 PERSPECTIEFNOTA 2014

2

3 PERSPECTIEFNOTA 2014

4 INHOUD Inleiding Programma s: 1. Dienstverlening 2. Duurzaam wonen, werken en recreëren 3. Cultuur, sport en educatie 4. Maatschappelijke ontplooiing 5. Beheer openbare ruimte 6. Bestuur en veiligheid Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Financiële positie Investeringsprogramma Overzicht van investeringen ten laste van algemene investeringsreserve Overzicht OZB niet-woningen gemeenten in Friesland 2014 Overzicht woonlasten gemeenten in Friesland Perspectiefnota 2014

5 INLEIDING Met genoegen bieden wij u de perspectiefnota aan. Tot en met 2010 werd gewerkt met een voorjaarsnota. In het kader van het vernieuwingsproces van de programmabegroting is de functie van de voorjaarsnota aan de orde geweest. De voorjaarsnota had twee functies: rapportage over het eerste kwartaal van het lopende jaar; kader voor het opstellen van de programmabegroting. Vanuit het perspectief van de raad gezien betreft dit twee verschillende rollen: de controlerende rol van de raad bij de beoordeling van de rapportage en de kaderstellende rol bij de vaststelling van de perspectiefnota. Om deze rollen helder neer te zetten is de voorjaarsnota gesplitst in een eerste bestuursrapportage en een perspectiefnota. Daarnaast is de behandeling van de perspectiefnota op een dusdanig moment gekozen dat behandeling van de eerste bestuursrapportage en de jaarrekening al heeft plaatsgevonden. De raad heeft dan een duidelijk beeld over de afloop van het vorige jaar en de voortgang in het nieuwe jaar, wat beide nodig is om voor het komende jaar via de perspectiefnota een goede afweging te kunnen maken. De ruimte voor nieuwe beleidswensen is afhankelijk van de uitkomst van het meerjarenperspectief. De reden hiervan is dat dit recht doet aan de kaderstellende rol van de raad. Alle beschikbare ruimte wordt zichtbaar gemaakt waarna de raad de volledige keuze wordt gelaten in hoeverre hij van deze ruimte gebruik wil maken. Het meerjarenperspectief van de 1e bestuursrapportage 2014 is dan ook betrokken bij deze perspectiefnota. Dit meerjarenperspectief is als gevolg van het coalitieprogramma (3e wethouder en armoedebeleid) en de ontwikkelingen binnen de algemene uitkering (meicirculaire 2014) gewijzigd. Na verwerking van deze ontwikkelingen sluit het meerjarenperspectief met afgerond nadelig in Deze perspectiefnota bestaat dan ook nagenoeg uitsluitend uit ombuigingen / bezuinigingen om het structurele tekort te dekken. Door de voorstellen wordt op termijn een sluitend beeld verkregen. In de jaren waarin tekorten ontstaan wordt, ter dekking, beschikt over de algemene investeringsreserve. Van de voorliggende ombuigingsvoorstellen zal elke burger in Harlingen iets gaan merken. Hetzij door een verhoging van tarieven dan wel een versobering van voorzieningen. Vanzelfsprekend is ook gekeken naar de eigen ambtelijke organisatie. Bovenop de besparing van 3 fte op bedrijfsvoering bij de vorige ombuigingsoperatie in 2011, stellen we nu voor om nog een bedrag van aan efficiencymaatregelen in te boeken. In de voorstellen kunt u lezen dat het hier voornamelijk om een besparing op managementkosten gaat en in mindere mate op de bodedienst en het team groenvoorziening en team reiniging, tractie en onderhoud. Deze zijn op korte termijn werkelijk te realiseren zonder frictiekosten en zonder vermindering van de dienstverlening aan onze burgers. Daarnaast wordt bij elke vacature die zich voordoet, kritisch afgewogen of invulling noodzakelijk is of dat een efficiënter alternatief voorhanden is. Perspectiefnota

6 Goed is om te realiseren dat door de decentralisatieopgaven veel extra taken op de gemeente af komen en dat in de over te hevelen budgetten forse taakstellingen zijn ingebakken. Deze zullen de nodige inspanningen vergen van de ambtelijke organisatie. Ons inziens is het daarom nu niet verstandig dan wel realistisch om nu meer efficiencykortingen in te boeken. Naast het structurele beeld zijn ook de beschikbare eenmalige middelen in beeld gebracht. Rekening houdende met de ontwikkelingen bij de jaarrekening 2013 en toekomstige onttrekkingen waarover al besluitvorming heeft plaatsgevonden, is de vrij beschikbare ruimte binnen de algemene investeringsreserve berekend op ca. 1,7 miljoen. Hiervan wordt benut om de tekorten 2014 tot en met 2017 eenmalig te dekken. Daarnaast wordt aangewend ter dekking van de kosten van verkeersmaatregelen Schritsen, voor de oversteek van de N393 (Haulewei) en voor het sportcomplex Vierkantsdijk. Al eerder is door ons aandacht gevraagd voor de financiële onzekerheden voor de gemeente op termijn die samenhangen met het regeringsbeleid. Meer dan in het verleden het geval was is sprake van moeilijk in te schatten effecten, maar is daarnaast ook de omvang van die effecten, wanneer wel bekend, groter dan we gewend waren. Verwacht wordt dat in de loop van 2015 de gevolgen van het wijzigen van het verdeelsysteem decentralisaties (in 2016 van historische kosten naar objectief verdeelmodel) als ook de gevolgen van de 2e fase herijking gemeentefonds (in 2016) bekend worden. Op dit moment zijn de hier uit voortvloeiende financiële gevolgen voor Harlingen niet in te schatten. Zo nodig zullen aanvullende ombuigingen moeten worden overwogen. In dat geval zullen wij de raad bijtijds keuzemogelijkheden aandragen om te voorzien in dekking van deze eventuele additionele tegenvallers. Harlingen, juli Burgemeester en wethouders van Harlingen, de secretaris, de burgemeester, J.S.W. Ozenga W.R. Sluiter 4 Perspectiefnota 2014

7 PROGRAMMA 1 DIENSTVERLENING Ombuigingen / bezuinigingen Product Dienstverlening (algemeen) Gereserveerde kapitaallasten KCC In de voorjaarsnota 2010 zijn de financiële middelen voor het realiseren van een klantencontactcentrum door de gemeenteraad beschikbaar gesteld. Een aantal investeringen waarvoor destijds geld is gereserveerd, zijn tot op heden niet aangevraagd, deels omdat ze achterhaald zijn. Er staat nog een bedrag van gereserveerd in de begroting Voor de doorontwikkeling van het KCC zijn nog wel diverse ICT-investeringen nodig waaronder het klantvolgsysteem en meer digitale producten op de website. De kosten hiervan worden geraamd op ,-. Dit leidt tot een kapitaallast van Hierdoor kan de gereserveerde last ad gedeeltelijk verlaagd worden. Samenvatting financiële gevolgen In onderstaande tabel zijn de mutaties verwerkt die aan het programma zijn verbonden. Ombuigingen / bezuinigingen Gereserveerde kapitaallasten KCC Totalen Binnen dit programma zijn de volgende producten opgenomen: Burgerzaken Dienstverlening (algemeen) PROGRAMMA 2 DUURZAAM WONEN, WERKEN EN RECREËREN Ombuigingen / bezuinigingen Product Economische zaken Privatisering weekmarkt De weekmarkt is verliesgevend. De geraamde opbrengst ad weegt niet op tegen de kosten ( excl. manuren). Voorgesteld wordt om ingaande 2015 te stoppen met de gemeentelijke bemoeienis met het organiseren van weekmarkten. Naast de besparing op de kosten van derden (per saldo 4.000) kan ook een besparing in de formatie worden gerealiseerd. Om welk bedrag het hier gaat en hoe dit gerealiseerd kan worden, zal nader bekeken moeten worden. Product Verkeer en vervoer Wegmarkeringen Voor het aanbrengen van wegmarkeringen is een budget van beschikbaar. De afgelopen jaren is bij het vernieuwen van wegen duurzame markering toegepast. Hierdoor is minder onderhoud nodig. Het budget kan daarom afgebouwd worden naar in Dit budget is nog nodig voor kleine aanpassingen en onderhoud. Perspectiefnota

8 Product Parkeren Parkeertarieven Aan opbrengst parkeergeld parkeerautomaten en -meters is in geraamd en aan opbrengst parkeervergunningen Voorgesteld wordt de parkeertarieven voor automaten en vergunningen ingaande 2015 zodanig aan te passen dat een meeropbrengst ad gerealiseerd wordt. Over de wijze waarop deze meeropbrengst gerealiseerd wordt zullen in 2014 nadere voorstellen aan de raad worden voorgelegd. Hierbij zullen ook nieuwe parkeermogelijkheden (Spoorstraat) betrokken worden. Product Ruimtelijke ordening Afstoten gebouwen zonder publieke functie De gemeente heeft nog een aantal gebouwen in eigendom die niet (meer) een maatschappelijke functie hebben. Het beleid is erop gericht om deze af te stoten. Het gaat om de volgende gebouwen: Waddenpromenade 7-1, Oude Trekweg 81-3, t Zilt, Prins Willem Alexanderschool, Klaas de Vriesschool en de E.P. de Boerschool. Deels worden deze gebouwen verhuurd. Worden alle gebouwen verkocht, dan valt structureel een bedrag van ca vrij. Op dit moment zijn nog geen verkopen gerealiseerd. Als taakstelling wordt meegenomen dat in 2017 van deze een bedrag van gerealiseerd is. Controle omgevingsvergunningen Voor juridische ondersteuning bij de afgifte van complexere omgevingsvergunningen is een budget van bijna beschikbaar. Gelet op de onderuitputting op dit budget in 2012 en 2013 en gelet op de forse afname van de opbrengst omgevingsvergunningen wordt voorgesteld dit budget met te verlagen naar Product Cultureel erfgoed Monumentenzorg In de perspectiefnota 2011 is structureel door de gemeenteraad beschikbaar gesteld voor monumentenzorg (werkbudget erfgoed van de toekomst en financiële ondersteuning monumenten ). Tot en met 2013 zijn deze budgetten jaarlijks voor ca. 35% besteed. Voor 2014 is de verwachting dat het budget ( na het raadsbesluit 2013 om de inkoopbudgetten ingaande % te verlagen) volledig wordt aangesproken. Voorgesteld wordt vanaf 2015 dit budget te halveren ( ). Product Recreatie en toerisme Subsidie VVV Harlingen De VVV Harlingen vervult het gastheerschap voor en verzorgt de informatievoorziening aan de bezoekers en toeristen in de gemeente Harlingen. Hiervoor krijgt ze subsidie van de gemeente ( ), waarbij inbegrepen de huur ad van het Toeristisch Informatiepunt. Daarnaast heeft Harlingen structureel gereserveerd voor een provinciale marketingorganisatie. Voorgesteld wordt de subsidie aan de VVV Harlingen ingaande 2015 met te verlagen. Dit bedrag is als volgt opgebouwd: De bijdrage die Harlingen heeft gereserveerd voor een provinciale marketingorganisatie. 10% van de subsidie na aftrek van de ontvangen huur. 6 Perspectiefnota 2014

9 Monitoring toeristische ontwikkelingen Deze monitoring is de laatste jaren niet meer uitgevoerd, omdat ze niet voldeed aan de gestelde eisen. Monitoring gaat plaatsvinden door de provincie Fryslân. Het hiervoor structureel beschikbare bedrag ad kan daarom vrijvallen. Promotiebudget toerisme Het betreft hier een werkbudget ( ) dat voor promotionele en uitvoerende taken op het gebied van toerisme wordt aangewend (advertenties, folders, opzetten bijeenkomsten, bijdragen leveren aan ontwikkelingen als fietspaden, wandelroutes en ondernemersinitiatieven). Voorgesteld wordt dit budget ingaande 2015 te laten vervallen. Incidentele promotionele uitgaven op het terrein van toerisme worden vanaf 2015 bekostigd uit het gemeentelijke promotiebudget en het budget voor economische zaken. Samenvatting financiële gevolgen In onderstaande tabel zijn de mutaties verwerkt die aan het programma zijn verbonden. Ombuigingen / bezuinigingen Privatisering weekmarkt Wegmarkeringen Parkeertarieven Afstoten gebouwen zonder publieke functie Controle omgevingsvergunningen Monumentenzorg Subsidie VVV Harlingen Monitoring toeristische ontwikkelingen Promotiebudget toerisme Totalen Binnen dit programma zijn de volgende producten opgenomen: Milieu Volkshuisvesting Economische zaken Strategisch vastgoed Grondexploitatie Verkeer en vervoer Parkeren Ruimtelijke ordening Omgevingsvergunningen Cultureel erfgoed Recreatie en toerisme Perspectiefnota

10 PROGRAMMA 3 EDUCATIE, CULTUUR EN SPORT Ombuigingen / bezuinigingen Product Openbaar basisonderwijs Verzelfstandiging basisonderwijs Ingaande 1 januari 2014 is het openbaar basisonderwijs in de gemeente verzelfstandigd in een stichting. Een gedeelte van het takenpakket van een tweetal medewerkers bij de afdeling publiekszaken valt door deze verzelfstandiging vrij. Voor de vrijkomende uren ( 1 fte, ) worden zij ingezet voor de nieuwe taken die op deze afdeling afkomen (jeugdzorg, AWBZ). Hetzelfde geldt voor de afdeling bedrijfsvoering die ondersteunende taken verrichtte voor het openbaar basisonderwijs. Ook de hier vrijkomende uren (0,3 fte, ) zullen worden opgevuld met nieuwe taken die op deze afdeling afkomen (jeugdzorg, AWBZ, participatie), waardoor voor deze nieuwe taken geen formatie-uitbreiding nodig is. Hierdoor kan het vanaf 2015 door de gemeente gereserveerde bedrag voor deze taken (2015: ; ; vanaf 2017: ) met deze verlaagd worden. Tot slot zullen de medewerkers van de afdeling ruimtelijke zaken die tot en met 2013 werkzaamheden verrichtten voor het openbaar onderwijs dit tegen vergoeding op basis van een contract blijven doen voor de nieuwe stichting. Dit levert structureel op. Product Overige onderwijsvoorzieningen Bijdrage aan Cedin Cedin verzorgt ondersteuning bij leerlingenzorg en consultatie voor leerlingen op maat. Dit is geen wettelijk verplichte taak. Voorgesteld wordt per 1 augustus 2014 het contract op te zeggen. Schoolbesturen kunnen zelf de keuze maken of ze deze dienst afnemen. Ze dienen dit dan zelf te bekostigen. Vanaf 2015 levert dit structureel op. Vervoerskosten schoolzwemmen In de begroting 2014 is een last van opgenomen voor vervoerskosten schoolzwemmen. Voorgesteld wordt om vanaf het schooljaar te stoppen met het bekostigen van deze activiteit, waardoor ingaande vrijvalt. Product Sport Exploitatie sportvelden Aan huuropbrengst voor gebruik sportvelden en -accommodaties van sportverenigingen is in 2014 een bedrag van geraamd. Dit is ongeveer 6% van de kosten die jaarlijks ruim 1 miljoen bedragen. Het geleidelijk verhogen naar een kostendekkingspercentage van ruim 10% in 2017 vanaf het seizoen leidt tot de volgende meeropbrengsten: 2015: : : Perspectiefnota 2014

11 Product Openbare bibliotheek Exploitatiebijdrage bibliotheek De subsidie 2013 aan de bibliotheek is als volgt opgebouwd: Basispakket: Gemeentefonds: Huisvestingskosten: Pluspakket: Voorgesteld wordt om het onderdeel pluspakket ingaande 2015 met te verlagen naar Door de bibliotheek is aangegeven dat bij het handhaven van de bibliotheek op de Voorstraat dit bedrag bezuinigd kan worden op de personeelskosten zonder dat dit ten koste gaat van de dienstverlening. Product Kunst en cultuur Exploitatiebijdrage muziekschool De muziekschool wordt jaarlijks voor een bedrag van gesubsidieerd. Tot 1 januari 2015 heeft de gemeente zich verbonden aan de stichting Ritmyk. Voorgesteld wordt om aan de muziekschool een taakstellende bezuiniging van 15% op te leggen ingaande Passieve cultuurbeleving Het betreft hier een budget van voor eenmalige subsidies. Het budget is bedoeld voor het stimuleren van initiatieven op het gebied van kunst en cultuur. Er worden geen structurele WMOsubsidies uit dit budget bekostigd. Voorgesteld wordt dit budget te schrappen, waardoor dit vanaf 2015 structureel vrijvalt. Samenvatting financiële gevolgen In onderstaande tabel zijn de mutaties verwerkt die aan het programma zijn verbonden. Ombuigingen / bezuinigingen Verzelfstandiging basisonderwijs Bijdrage aan CEDIN Vervoerskosten schoolzwemmen Exploitatie sportvelden Exploitatiebijdrage bibliotheek Exploitatiebijdrage muziekschool Passieve cultuurbeleving Totalen Binnen dit programma zijn de volgende producten opgenomen: Openbaar basisonderwijs Bibliotheek Bijzonder basisonderwijs Kunst en cultuur Voortgezet onderwijs Overige onderwijsvoorzieningen Sport Museum Perspectiefnota

12 PROGRAMMA 4 MAATSCHAPPELIJKE ONTPLOOIING Ombuigingen / bezuinigingen Product Maatschappelijke begeleiding en advies Subsidie Stichting Maatschappelijk Werk De in de begroting 2014 geraamde subsidie aan de Stichting Maatschappelijk Werk bedraagt Deze stichting zal ook betrokken worden bij de uitvoering van de drie gedecentraliseerde taken. Inzet is dat zij deze taken gaat verrichten met de huidige subsidie. Hierdoor kan het vanaf 2015 door de gemeente gereserveerde bedrag voor de gedecentraliseerde taken (2015: ; ; vanaf 2017: ) met verlaagd worden (10% van de subsidie). Product Zorg Minimabeleid Bij de structurele uitkomst van het meerjarenperspectief is rekening gehouden met de duurste variant wat betreft de regeling Meedoen met de samenleving, nl. een gezinsbijdrage van 250. De kosten voor Harlingen bij de verschillende varianten zijn: Een gezinsbijdrage van 75: Een gezinsbijdrage van 100: Een gezinsbijdrage van 250: Voorgesteld wordt een besparing te realiseren ter hoogte van het verschil tussen de kosten van een gezinsbijdrage van 100 en 250 ( ). Hiertoe zal nieuw minimabeleid worden ontwikkeld dat naar verwachting in de loop van 2015 ingevoerd kan worden. Product Sociaal Cultureel Werk Wijkbeheer De stichting Wijkbelangen Oosterparkwijk ontvangt jaarlijks een budget voor wijkbeheer ( 7.550) en voor het wijkservicebureau ( 5.000). Gezien het opgebouwde eigen vermogen van de stichting en het niveau van de jaarlijkse uitgaven de afgelopen jaren kan dit bedrag verlaagd worden naar Voorts wordt voorgesteld het wijkblad parkpraat, dat jaarlijks kost, ingaande 2016 niet langer te subsidiëren. De bijdrage voor het wijkservicebureau wordt hierdoor verlaagd naar in 2015 en naar vanaf Samenvatting financiële gevolgen In onderstaande tabel zijn de mutaties verwerkt die aan het programma zijn verbonden. Ombuigingen / bezuinigingen Subsidie Stichting Maatschappelijk Werk Minimabeleid Wijkbeheer Totalen Perspectiefnota 2014

13 Binnen dit programma zijn de volgende producten opgenomen: WMO voorzieningen Maatschappelijke dienstverlening Zorg Sociaal cultureel werk Participatie Inkomen Gezondheidszorg PROGRAMMA 5 BEHEER OPENBARE RUIMTE Ombuigingen / bezuinigingen Product Wegen, straten en pleinen Bloembakken Voorgesteld wordt het leasen van de geraniumzuilen (met uitzondering van de bakken voor het stadhuis) van gemeentewege te beëindigen. De middenstand kan dit zelf oppakken en bekostigen uit het ondernemersfonds, dat wordt gevoed door reclamebelasting en een gemeentelijke bijdrage. Dit levert een structurele besparing op van Groen langs wegen Voorgesteld wordt de budgetten voor het groen langs de wegen (opschonen sloten, groenonderhoud, onkruidbestrijding, verwerken hekkelspecie) met 10% te verlagen. Dit levert structureel op. Gladheidsbestrijding Voor gladheidsbestrijding is in de begroting een bedrag van geraamd. Voorgesteld wordt ingaande 2015 een bezuiniging van door te voeren op deze gemeentelijke taak. Met Omrin zal onderhandeld worden over de noodzakelijke aanpassing van de prestatieovereenkomst als gevolg van deze bezuiniging (routes, strooifrequentie). Veegdienst In de prestatieovereenkomst met Omrin zijn 6 veegrondes opgenomen. Voorgesteld wordt dit aantal terug te brengen naar 5 rondes ingaande Dit bespaart jaarlijks Omdat 50% van deze kosten wordt doorberekend in de rioolheffing levert dit voor het begrotingssaldo een voordeel van op. Voor de rioolheffing betekent dit een verlaging van het tarief per aansluiting met 0,70. Openbare verlichting Het uitvoeringsplan openbare verlichting is in 2012 door de gemeenteraad vastgesteld. Totaal is in de begroting geraamd (onderhoud ; stroomverbruik ). Door in het buitengebied (inclusief industrieterreinen) alleen de standaardkleur grijs/zwart voor armaturen toe te passen kan een bezuiniging worden gerealiseerd. Voorts kan hier het aantal lichtmasten worden verminderd. Dit levert een besparing op van in 2014, oplopend naar in Voorgesteld wordt hiertoe over te gaan. Perspectiefnota

14 Product Water Rioolheffing De kosten van het schoonmaken van de watergangen worden mede gemaakt om de (hemelwater) riolering goed te laten functioneren en kunnen daarom deels doorberekend worden in de rioolheffing. Voorgesteld wordt 50% van deze kosten door te berekenen in deze heffing. Inclusief BTW kan een meeropbrengst rioolheffing worden gerealiseerd van Per aansluiting betekent dit een tariefstijging van ca. 1,80. De tarieven 2014 zijn al vastgesteld, zodat deze kosten voor het eerst in 2015 doorberekend kunnen worden in de rioolheffing. Product Openbaar groen Openbaar groen Voorgesteld wordt op het budget voor beheer openbaar groen (kosten derden: ) een bezuiniging van te realiseren ingaande 2015 (2014: ). De bezuiniging zal worden gerealiseerd door minder inhuur van derden. Verhogen tarieven begraafrechten De exploitatie van de gemeentelijke begraafplaats aan de Midlumerlaan is negatief. Bij de ombuigingsoperatie in 2011 (Harlingen bezuinigt sociaal en gaat efficiënter werken) is daarom besloten tot een geleidelijke tariefsverhoging (jaarlijks van 2012 t/m 2015, dit is ongeveer 8% per jaar). Voorgesteld wordt deze tariefsverhoging nog 2 jaren (2016 en 2017) te verlengen, waardoor een extra opbrengst gerealiseerd wordt die oploopt naar in Product Zeehavens Verhogen tarieven havengelden Bij de vaststelling van de havengeldtarieven 2014 is door de gemeenteraad besloten tot een extra indexering van de havengelden (2% in plaats van 1,5%) en tot het verhogen van het veerboottarief met 1 cent (= 33%). Dit levert ingaande extra aan structurele middelen op. Voorgesteld wordt deze tariefstijgingen ook in de jaren 2015 tot en met 2017 door te voeren. Dit levert een meeropbrengst op die oploopt naar in Deze tariefstijgingen zullen ertoe bijdragen dat het forse tekort op de zeehavenexploitatie terugloopt. De stijging van het veerboottarief zal er toe leiden dat de exploitatie van het havendeel voor de veerboten richting kostendekkendheid gaat. De exploitatieanalyse van de Harlinger haven van Ernst & Young (rapport 2013) liet voor dit havendeel namelijk een tekort zien van Precario openbare grond en water In 2013 is gestart met een intensiever toezicht op het gebruik van openbare kades. Dit heeft er toe geleid dat in de tweede bestuursrapportage van 2013 deze opbrengstraming structureel met kon worden verhoogd. De verwachting op basis van de uiteindelijk gerealiseerde opbrengst in 2013 is dat een stijging met realistisch is, waardoor nog eens extra opbrengst geraamd kan worden. 12 Perspectiefnota 2014

15 Beheerplannen kapitaalgoederen Voorgesteld wordt het budget/de dotatie aan de voorziening van de navolgende beheerplannen structureel met 5% te verlagen: Besparing Beheerplan wegen Beheerplan bruggen Beheerplan havenwerken zout Beheerplan sluizen Beheerplan baggeren binnenwater Beheerplan damwanden binnenhavens Totaal Bij de actualisatie van deze beheerplannen in 2015 zal met dit lagere budget (sluizen en wegen) of de lagere dotatie aan de aan het beheerplan gekoppelde voorziening rekening worden gehouden. Samenvatting financiële gevolgen In onderstaande tabel zijn de mutaties verwerkt die aan het programma zijn verbonden. Ombuigingen / bezuinigingen Bloembakken Groen langs wegen Gladheidsbestrijding Veegdienst Openbare verlichting Kosten opschonen sloten doorberekenen in rioolheffing Openbaar groen Verhogen tarieven begraafrechten Verhogen tarieven havengelden Precario openbare grond en water Beheerplannen kapitaalgoederen Totalen Binnen dit programma zijn de volgende producten opgenomen: Wegen, straten en pleinen Water Openbaar groen Begraafplaatsen Afvalverwijdering en verwerking Zeehaven Binnenwater Perspectiefnota

16 PROGRAMMA 6 BESTUUR EN VEILIGHEID Ombuigingen / bezuinigingen Product Gemeenteraad Rekenkameronderzoeken Structureel is een budget van beschikbaar voor onderzoeken door de lokale rekenkamercommissie. Voorgesteld wordt dit budget te halveren naar De rekenkamercommissie verricht gemiddeld één groot en één klein onderzoek per jaar. Bij halvering is het niet meer mogelijk om beide onderzoeken uit te voeren. Product Communicatie en promotie Promotie Voor promotie is jaarlijks een budget van ruim beschikbaar. Ingaande 2014 wordt dit budget verlaagd in verband met een storting in het Ondernemersfonds. Voorgesteld wordt om door voortaan de eigen buitendienst het gemeentelijke mobiele muziekpodium te laten opbouwen ( 5.000) en door op de overige uitgaven ten laste van dit budget 10% te bezuinigen, het promotiebudget verder te verlagen naar Voorlichting Het voorlichtingsbudget bedraagt en wordt grotendeels besteed aan advertentiekosten in de Harlinger Courant en de Extra. Als gevolg van de inwerkingtreding van de Wet elektronische bekendmaking per 1 januari 2014 is de gemeente verplicht om Algemeen Verbindende Voorschriften digitaal bekend te maken in een elektronisch publicatieblad. Het publiceren van deze voorschriften via de gemeentelijke rubriek in de plaatselijke kranten is niet langer meer een rechtsgeldige bekendmaking. Door vanaf 2015 alle publicaties op te nemen in het elektronisch gemeenteblad zijn we als gemeente consequent en scheppen we duidelijkheid voor iedereen. We voldoen hiermee dus niet alleen aan de minimale verplichting, maar gaan over op het volledig elektronisch publiceren. Met het publiceren in de plaatselijke kranten wordt niet gestopt. Wel kan door het verkorten van de publicaties een besparing van worden gerealiseerd. Samenvatting financiële gevolgen In onderstaande tabel zijn de mutaties verwerkt die aan het programma zijn verbonden. Ombuigingen / bezuinigingen Rekenkameronderzoeken Promotie Voorlichting Totalen Binnen dit programma zijn de volgende producten opgenomen: Gemeenteraad Crisisbeheersing en rampenbestrijding Burgemeester en wethouders Openbare orde en veiligheid Communicatie en promotie 14 Perspectiefnota 2014

17 ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN EN ONVOORZIEN Ombuigingen / bezuinigingen Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Verhogen OZB-tarief woningen en bedrijven In de begroting 2014 is voor de jaren 2015 t/m 2017 rekening gehouden met een jaarlijkse extra tariefsverhoging van 1% bovenop de trendmatige stijging van 1,5%. Voorgesteld wordt de tarieven eigenarenbelasting voor woningen en de tarieven bedrijven hier bovenop gedurende de jaren 2015 t/m 2017 nog eens als volgt te verhogen: woningen 0,5% ,5% ,5% bedrijven 0% 0 1% % Cumulatief levert dit de volgende meeropbrengst op: 2015: : : Ter indicatie: voor een woning met een gemiddelde WOZ-waarde ( ) betekent 1% tariefstijging een verhoging van de aanslag met 1,60 en voor een bedrijf met een gemiddelde WOZ-waarde ( ) een verhoging van de aanslag met 13,80. In de navolgende tabel zijn cumulatief de al in de begroting 2014 opgenomen en de nu voorgestelde tariefstijgingen in bedragen uitgedrukt voor een woning/bedrijf met een gemiddelde WOZ-waarde. Overzicht tariefstijgingen (begroting 2014 en nu voorgesteld): woningen Inflatie 1,5% 2,40 4,80 7,20 Zit al in de begroting 2014 Extra 1% 1,60 3,20 4,80 Zit al in de begroting 2014 Voorgestelde tariefstijging 0,80 4,80 8,80 Wordt nu voorgesteld: ,5%, 2016, 2,5%, ,5% Totale stijging 4,80 12,80 20,80 bedrijven Inflatie 1,5% 20,70 41,40 62,10 Zit al in de begroting 2014 Extra 1% 13,80 27,60 41,40 Zit al in de begroting 2014 Voorgestelde tariefstijging 0,00 13,80 27,60 Wordt nu voorgesteld: %, %, % Totaal 34,50 82,80 131,10 Perspectiefnota

18 Reservering 3 decentralisaties Voor mogelijke nadelige herverdeeleffecten die voortvloeien uit de 3 decentralisaties en herijking gemeentefonds is nog beschikbaar in 2015, in 2016 en vanaf Voorgesteld wordt deze jaarlijks beschikbare bedragen te verlagen met Op dit moment is niet bekend of de gemeente Harlingen voordeel dan wel nadeelgemeente wordt. Verwacht wordt dat in de loop van 2015 de gevolgen van het wijzigen van het verdeelsysteem decentralisaties (in 2016 van historische kosten naar objectief) als ook de gevolgen van de 2e fase herijking gemeentefonds (in 2016) bekend worden. Reclame-inkomsten Voorgesteld wordt aan reclame-inkomsten vanaf structureel in te boeken. Het gaat hier om inkomsten die gegenereerd worden uit reclame op de onderkanten van de beweegbare bruggen en op rotondes. Hiertoe wordt een reclamebureau in de armen genomen. Verhogen tarief (water)toeristenbelasting Het tarief (water)toeristenbelasting is in 2014 verhoogd met 0,10 naar 0,75 (15%). Voorgesteld wordt deze verhoging ook in de jaren 2015 tot en met 2017 door te voeren. Dit genereert een meeropbrengst die oploopt naar in Verhogen tarieven hondenbelasting In de begroting 2014 is voor de jaren 2015 t/m 2017 rekening gehouden met een jaarlijkse trendmatige stijging van 1,5%. Voorgesteld wordt hier bovenop gedurende de jaren 2015 t/m 2017 nog eens een extra tariefsverhoging van jaarlijks 1% te hanteren. Dit genereert een meeropbrengst die oploopt naar in Verhogen tarieven precariobelasting In de begroting 2014 is voor de jaren 2015 t/m 2017 rekening gehouden met een jaarlijkse trendmatige stijging van 1,5%. Voorgesteld wordt hier bovenop gedurende de jaren 2015 t/m 2017 nog eens een extra tariefsverhoging van jaarlijks 1% te hanteren. Dit genereert een meeropbrengst die oploopt naar in Onderwijshuisvesting Nu nagenoeg alle investeringen in onderwijshuisvesting zijn gerealiseerd is er meer zicht op het verloop van de reserve onderwijshuisvesting. De reserve is opnieuw doorgerekend tot en met 2025 waarbij rekening is gehouden met alle nu bekende jaarlijkse lasten. Gebleken is dat de jaarlijkse dotatie aan de reserve voor de periode 2015 tot en met 2018 op verantwoorde wijze met verlaagd kan worden zonder dat dit nadelige financiële effecten heeft voor de uitvoering van het IHP. In het IHP zijn de lasten van de bij de scholen te realiseren kindcentra verwerkt. Naar alle waarschijnlijkheid kan er op de investeringskosten van het kindcentrum voor de St. Michaëlschool bespaard worden. Dit levert een structurele besparing aan kapitaallasten op van De jaarlijkse dotatie aan de reserve kan met dit bedrag verlaagd worden. 16 Perspectiefnota 2014

19 Bedrijfsvoering Softwareapplicaties De afgelopen periode zijn de werkelijke uitgaven voor software doorgelicht en vergeleken met het geraamde budget ad Gebleken is dat het budget naar beneden toe bijgesteld kan worden, nl. met in 2014 en vanaf 2015 met Team facilitaire zaken en communicatie In 2014 ontstaan een aantal vacatures bij dit team. Door het efficiënter organiseren van taken kan een besparing van 10% op deze vacatures gerealiseerd worden ( ). Daarom wordt voorgesteld het budget voor deze vacatures met 10% te verlagen. Afdelingsmanager De gemeentelijke organisatie telt 3 afdelingen, bedrijfsvoering, publiekszaken en ruimtelijke zaken. Elke afdeling wordt aangestuurd door een afdelingsmanager en bestaat uit een aantal teams die worden geleid door een teamleider. Sinds 2013 heeft elke medewerker een teamleider en wordt niemand meer rechtstreeks aangestuurd door zijn of haar afdelingsmanager. Deze ontwikkeling heeft er toe geleid dat de directe aansturing door de afdelingsmanager is afgenomen en maakt het mogelijk dat kan worden volstaan met twee afdelingsmanagers. Momenteel wordt de functie afdelingsmanager ruimtelijke zaken tijdelijk tot en met juni 2014 ingevuld door een externe kracht. Voorgesteld het budget voor de invulling van deze vacature vanaf 2015 te schrappen in de gemeentebegroting. Dit levert een besparing op van Teams groenvoorziening en reiniging / tractie / onderhoud Bij deze teams zijn in 2014 drie vacatures. Totaal gaat het om een bedrag van Door het efficiënter organiseren van taken kan een besparing van 10% op deze vacatures gerealiseerd worden ( ). Daarom wordt voorgesteld het budget voor deze vacatures met 10% te verlagen. Multifunctioneel gebouw Oud Jaagpad Sinds halverwege 2014 staat het multifunctioneel gebouw Oud Jaagpad nagenoeg leeg. Alleen de stichting Open Timmerwerkplaats maakt nog gebruik van dit gebouw. Er is mogelijk sprake van dat het gebouw verkocht of verhuurd wordt aan de Maritieme Academie. Lukt dit niet, dan wordt voorgesteld om het gebouw te slopen en het terrein te betrekken bij de toekomstige ontwikkeling van het Spaansenterrein. Het gebouw grenst aan het Spaansenterrein. De huidige boekwaarde van het gebouw ( op 1 januari 2015) kan bij sloop ingebracht worden als boekwaarde van het volledige Spaansenterrein. De boekwaarde, die nu op nul staat, wordt dan 5 per vierkante meter (agrarische waarde), hetgeen aansluit bij de waardering van de overige gemeentelijke gronden (Westerzeedijk en Madi-terrein) en bij de wettelijke bepalingen in het BBV over waardering van niet in exploitatie genomen gronden. Bij sloop valt structureel een bedrag van vrij in de begroting (afschrijvings- en exploitatielasten). Wordt overeenstemming bereikt met de Maritieme Academie, dan zal een groter voordeel resulteren dan de nu ingeboekte Perspectiefnota

20 Samenvatting financiële gevolgen In onderstaande tabel zijn de mutaties verwerkt die aan het programma zijn verbonden. Ombuigingen / bezuinigingen Verhogen OZB-tarieven Reservering 3 decentralisaties Reclame-inkomsten Verhogen tarief (water)toeristenbelasting Verhogen tarieven hondenbelasting Verhogen tarieven precariobelasting Onderwijshuisvesting (IHP) Softwareapplicaties Team facilitaire zaken en communicatie Afdelingsmanager Ruimtelijke Zaken Teams buitendienst (Groen en RTO) Multifunctioneel gebouw Oud Jaagpad Totalen FINANCIËLE POSITIE Uitkomst begroting 2014 en meerjarenperspectief De correcties van de begroting 2014 en de meerjarenraming zien er voor de betreffende programma s als volgt uit: Programma Dienstverlening Duurzaam wonen, werken en recreëren Cultuur, sport en educatie Maatschappelijke ontplooiing Beheer openbare ruimte Bestuur en veiligheid Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Totalen Perspectiefnota 2014

21 Resultaat na verwerking correcties Na verwerking van de resultaten van de voorgestelde correcties ziet het meerjarenperspectief er als volgt uit: Omschrijving Stand na 1e bestuursrapportage Lasten 3e wethouder Gevolgen AU meicirculaire Harlinger variant minimabeleid Bijdrage derden in baggerkosten Sportcomplex Vierkantsdijk Sportcomplex Vierkantsdijk Idem, bijdrage alg. investeringsreserve Verkeersmaatregelen Schritsen Idem, bijdrage alg. investeringsreserve Oversteek N393 (Haulewei) Idem, bijdrage alg. investeringsreserve Ombuigingen / bezuinigingen Financieel perspectief Lasten 3e wethouder Als gevolg van de aanstelling van een 3e wethouder nemen de loonkosten als ook de structurele lasten voor de inrichting van een werkplek toe. De kosten worden geraamd op Gevolgen algemene uitkering meicirculaire 2014 De meicirculaire is op vrijdag 30 mei 2014 ontvangen. De financiële gevolgen voor de algemene uitkering zijn inmiddels doorgerekend. De nieuwe berekening geeft voor de jaren 2014 en 2015 nadelige resultaten. Het nadelig resultaat 2015 wordt voor een aanzienlijk deel veroorzaakt door een nadelig herverdeeleffect als gevolg van de herijking (groot onderhoud) van het gemeentefonds. De jaren daarna laten voordelige saldi zien oplopend naar afgerond in In 2014 zullen de cluster Werk en inkomen en de clusteronderdelen Brandweer en rampenbestrijding en Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing worden onderzocht, zodat hier het groot onderhoud met ingang van het uitkeringsjaar 2016 kan worden doorgevoerd. In 2016 zullen er derhalve opnieuw herverdeeleffecten tussen gemeenten optreden. Niet bekend is of Harlingen bij de 2e fase voordeel- of nadeelgemeente wordt. Harlinger variant minimabeleid Uit de primitieve begroting 2015 van de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid Noardwest Fryslân is gebleken dat het minimabeleid is uitgekleed. In het coalitieprogramma is opgenomen dat Harlingen een ruimhartig minimabeleid voert. Voor deze ruimhartige uitvoering, met name de regeling Meedoen met de samenleving, is een aanvullend budget van benodigd. Perspectiefnota

22 Bijdrage derden in baggerkosten In november 2013 is het eindrapport van Deltares gepresenteerd aan de besturen van It Wetterskip en de gemeente Harlingen en aan een ambtelijke vertegenwoordiging van de provincie Fryslân. Op basis van dit rapport zijn de onderhandelingen opgestart over het verhogen van de bijdrage. Bij de 1e bestuursrapportage 2014 werd nog verwacht dat de onderhandelingen in 2014 zouden zijn afgerond zodat in 2015 de eerste hogere bijdrage kon worden ontvangen. Op dit moment wordt ingeschat dat de onderhandelingen minimaal een jaar langer gaan duren. De voor 2015 geraamde hogere vergoeding wordt voorzichtigheidshalve dan ook afgeraamd. Sportcomplex Vierkantsdijk De fusie van de twee voetbalverenigingen Robur en Harlingen is een feit. De FC Harlingen is officieel opgericht en door de KNVB toegelaten voor het nieuwe competitieseizoen. Door de fusie verdubbelt de benodigde capaciteit aan het sportcomplex Vierkantsdijk. Daarvoor wordt in de zomerperiode een natuurgrasveld omgebouwd tot kunstgrasveld. De capaciteitsverdubbeling heeft ook gevolgen voor de omgeving (ingang, parkeren en groen), de kleedruimten, kantine en een tribune. OP het hoofdveld zijn doelen en ballenvangers aan vervanging toe. Voor genoemde onderdelen heeft de raad nog geen middelen beschikbaar gesteld. Met het nieuwe voetbalbestuur is op een constructieve manier gewerkt aan het programma van eisen voor de uitbreiding van de kleedaccommodatie, aanpassing kantine en bestuurskamercomplex, en een tribuneplan. Ook de omwonenden zijn hierbij nauw betrokken geweest. De club verdubbelt in ledental en dat vergt aanpassingen in de kantine. Gegeven de uitdrukkelijke wens van de gemeente voor een rationeler inrichting van sportcomplexen in Harlingen en de daaruit resulterende noodzaak voor de v.v. Harlingen Het Balkland te verlaten, vindt het college het redelijk de kosten voor realisering van een tribune deels voor rekening van de gemeente te nemen. De voormalige v.v. Harlingen laat op Het Balkland een tribune, kantine en lichtmasten achter. Deze opstallen dienen te worden gesloopt. Als gevolg van de moties moeten extra advieskosten worden gemaakt. De nieuwe vereniging wil met eigen kracht en deels ook voor eigen rekening meewerken aan een vernieuwd complex met opstallen die aan de eisen voldoen. Daarvoor vindt het college redelijk dat dit 30% van de geraamde kosten bedraagt voor de uitbreiding van de kleedruimte, kantine en de aanleg van de tribune. Daarmee komt de extra investering in totaal op Hiervan wordt een deel afgeschreven en een deel eenmalig ten laste van de algemene investeringsreserve gebracht. Verkeersmaatregelen Schritsen In de directe omgeving van de Sint Michaëlschool aan de Schritsen zijn uitdagingen met verkeer. De huidige verkeerssituatie rond de Sint Michaëlschool vraagt om een verkeersplan waarin school, buurt en gemeente zich kunnen vinden. De werkgroep verkeer van de school heeft samen met Veilig Verkeer Nederland en buurtbewoners een conceptplan ontworpen. Het proces nadert de eindfase wat resulteert in een verkeersplan welke wordt gedragen door de school, ouders, buurtbewoners en gemeente. Aansluitend moet het project door de gemeente worden opgepakt. De kosten worden geraamd op Dekking vindt plaats uit de algemene investeringsreserve. 20 Perspectiefnota 2014

23 Oversteek N393 (Haulewei) Voorgesteld wordt op korte termijn de huidige fietsroute naar Midlum fietsvriendelijk te maken. De reden hiervan is, dat de basisschool van Wijnaldum deze zomer gaat sluiten. De meeste kinderen gaan hierna naar de basisschool van Midlum. Een nieuw fietspad tussen Wijnaldum en Midlum is voor de scholieren wenselijk. Ook vanuit toeristisch oogpunt is dit wenselijk, omdat het huidige fietspad langs de nieuwe Industriehaven loopt. Op dit moment is het te vroeg voor een geldaanvraag voor het realiseren van een nieuw fietspad. Dit in verband met het aankopen van grond en het wijzigen van het bestemmingsplan. De Winamerdyk wordt in 2015 in het kader van de gebiedsontwikkeling Noordwest Fryslân opgeknapt. Het grootste knelpunt blijft dan de oversteek van de provinciale weg N393 (Haulewei). Bij de provincie Fryslân ligt nu een subsidie verzoek van de gemeente om de oversteek fietsvriendelijker te maken. Deze aanvraag staat nu op de B-lijst, maar lijkt kansrijk om op de A-lijst te komen. De kosten worden geraamd op De subsidieaanvraag betreft 40% van de kosten zodat per saldo ten laste van de gemeente komt. Dekking vindt plaats uit de algemene investeringsreserve. Investeringsprogramma Product/omschrijving Netto investeringsbedrag Afschrijving in jaren lin./ann Div. voorz. Vierkantsdijk div./ann Totaalgeneraal Overzicht van investeringen ten laste van algemene investeringsreserve Product/omschrijving Div. voorzieningen Vierkantsdijk Verkeersmaatregelen Schritsen Netto investeringsbedrag Oversteek N393 (Haulewei) Totaalgeneraal Perspectiefnota

24 COELO - OZB NIET-WONINGEN GEMEENTEN IN FRIESLAND 2014 Het COELO maakt gebruik van standaard-bedrijven met een gemiddelde waarde, te weten: 1. Winkel Kantoor Hotel Agrarisch bedrijf Groothandel Productiebedrijf Voor wat betreft de gehanteerde tarieven zijn het gebruikers- en eigenarentarief bij elkaar opgeteld. Gemeente Tarief Ooststellingwerf 0, ,57 126,81 172,92 46,11 276, ,33 Ameland 0, ,97 214,80 292,91 78,11 468, ,27 Terschelling 0, ,33 246,42 336,03 89,61 537, ,26 Littenseradeel 0, ,75 262,85 358,43 95,58 573, ,48 Vlieland 0, ,29 279,59 381,26 101,67 610, ,05 Opsterland 0, ,26 284,62 388,12 103,50 620, ,94 Weststellingwerf 0, ,47 318,40 434,18 115,78 694, ,46 Schiermonnikoog 0, ,59 321,28 438,10 116,83 700, ,82 Franekeradeel 0, ,35 323,23 440,76 117,54 705, ,10 De Friese Meren 0, ,46 343,97 469,05 125,08 750, ,36 Dantumadeel 0, ,46 343,97 469,05 125,08 750, ,36 Ferwerderadeel 0, ,98 345,30 470,87 125,56 753, ,92 Menameradiel 0, ,06 345,51 471,15 125,64 753, ,16 Het Bildt 0, ,25 363,89 496,21 132,32 793, ,66 Sûdwest Fryslân 0, ,21 366,35 499,57 133,22 799, ,55 Kollumerland 0, ,59 380,11 518,33 138,22 829, ,64 Dongeradeel 0, ,80 390,89 533,03 142,14 852, ,25 Leeuwarderadeel 0, ,14 407,11 555,15 148,04 888, ,23 Harlingen 0, ,59 408,24 556,69 148,45 890, ,55 Achtkarspelen 0, ,98 462,97 631,32 168, , ,57 Smallingerland 0, ,16 509,48 694,75 185, , ,98 Tytsjerksteradeel 0, ,26 550,65 750,89 200, , ,14 Heerenveen 0, ,19 560,72 764,61 203, , ,91 Leeuwarden 0, ,51 651,07 887,83 236, , ,61 Vergelijking tarieven van Harlingen met de andere 2 (voornamelijk) stedelijke gemeenten in Friesland: Vergelijking met tarieven Heerenveen: tarieven Harlingen zijn 37,35% lager. Vergelijking met tarieven Leeuwarden: tarieven Harlingen zijn 59,49% lager. 22 Perspectiefnota 2014

25 COELO - WOONLASTEN GEMEENTEN IN FRIESLAND 2014 Woonlasten eenpersoonshuishouden Gemeente Eenpersoonshuishouden OZB afval riool subtotaal 1 hond totaal Ameland Ooststellingwerf Vlieland Leeuwarden De Friese Meren Opsterland Weststellingwerf Heerenveen Schiermonnikoog Dantumadeel Het Bildt Sûdwest Fryslân Terschelling Menameradiel Smallingerland Dongeradeel Kollumerland Franekeradeel Achtkarspelen Littenseradiel Tytsjerksteradeel Ferwerderadeel Leeuwarderadeel Harlingen Gemiddelde Harlingen Groen vakje: gemeente met laagste woonlasten Oranje vakje: gemeente met hoogste woonlasten Perspectiefnota

26 Woonlasten meerpersoonshuishouden Gemeente Meerpersoonshuishouden OZB afval riool subtotaal 1 hond totaal Ameland Ooststellingwerf Vlieland Leeuwarden De Friese Meren Opsterland Weststellingwerf Heerenveen Schiermonnikoog Dantumadeel Het Bildt Sûdwest Fryslân Terschelling Menameradiel Smallingerland Dongeradeel Kollumerland Franekeradeel Achtkarspelen Littenseradiel Tytsjerksteradeel Ferwerderadeel Leeuwarderadeel Harlingen Gemiddelde Harlingen Groen vakje: gemeente met laagste woonlasten Oranje vakje: gemeente met hoogste woonlasten 24 Perspectiefnota 2014

27 Toelichting / conclusies Onroerende-zaakbelasting Het gemiddelde van de Friese gemeenten bedraagt 249. Harlingen is 70 goedkoper dan het gemiddelde. Ameland is de goedkoopste gemeente met 165 terwijl Tytsjerksteradeel de duurste is met 384. Afvalstoffenheffing De afvalstoffenheffing mag maximaal 100% kostendekkend zijn. In Harlingen is deze 100% kostendekkend. De tarieven in Harlingen zijn nagenoeg gelijk aan de gemiddelden van de Friese gemeenten. Eenpersoons-huishouden: Ooststellingwerf is de goedkoopste gemeente met 122 terwijl Schiermonnikoog de duurste is met 239. Meerpersoons-huishouden: Smallingerland is de goedkoopste gemeente met 161 terwijl Schiermonnikoog de duurste is met 341. Rioolheffing De rioolheffing mag maximaal 100% kostendekkend zijn. In Harlingen is deze 100% kostendekkend. Harlingen heft een eigenarenbelasting c.q. een vast tarief per woning ongeacht de soort huishouden. Naast Harlingen zijn er in Friesland nog 11 gemeenten die dat op dezelfde wijze doen. De overige gemeenten hebben een gebruikersbelasting waarbij tariefdifferentiatie wordt toegepast naar soort huishouden (eenpersoons- of meerpersoons-huishouden). Het (vaste) tarief in Harlingen is nagenoeg gelijk aan het gemiddelde eenpersoons-huishouden tarief van de Friese gemeenten en is daarnaast ruim goedkoper ( 33) dan het gemiddelde meerpersoons-tarief van de Friese gemeenten. Eenpersoons-huishouden: Vlieland is de goedkoopste gemeente met 61 terwijl Smallingerland de duurste is met 261. Meerpersoons-huishouden: De Friese Meren is de goedkoopste gemeente met 125 terwijl Ooststellingwerf de duurste is met 285. Hondenbelasting Discutabel om deze belasting bij de woonlasten mee te nemen. Is overigens een belasting die je kunt ontwijken. Gezamenlijk met Vlieland is Harlingen de duurste gemeente in Friesland met een tarief van 69 voor één hond. In Friesland zijn slechts 7 gemeenten waar hondenbelasting wordt geheven. Er zijn gemeenten waar de hondenbelasting (kortgeleden) is afgeschaft. De opbrengst is in die gevallen verdisconteerd in de OZB. Subtotaal = aanslagbedrag woonlasten Zowel de aanslag voor een eenpersoons- als ook meerpersoons-huishouden zit ruim onder het Friese gemiddelde. Eenpersoons-huishouden: het voordelig verschil ad. 72 wordt nagenoeg volledig veroorzaakt door de OZB. Meerpersoons-huishouden: het voordelig verschil ad. 108 wordt, naast de OZB, o.a. door 33 lagere rioolheffing veroorzaakt. Perspectiefnota