Gebruik en mogelijk misbruik van opioïden in België. Apr. Hans Willems, apotheker-inspecteur DGEC Mevr. Elien De Mooter, sociaal-inspecteur DGEC

Transcriptie

1 Gebruik en mogelijk misbruik van opioïden in België Apr. Hans Willems, apotheker-inspecteur DGEC Mevr. Elien De Mooter, sociaal-inspecteur DGEC 1

2 Overzicht 1: Inleiding 2: Opioïden: verbruik 2015 (5 ATC) 3: Indirecte kosten 4: Medical shopping 5: Besluit 2

3 1. Inleiding: tariferingsdata Overzichten op basis van tariferingsdata alle (± 5.000) apotheken open voor het publiek in België geen steekproef volledig tariferingsdata ziekenhuizen niet opgenomen in overzichten 3

4 1. Inleiding: opioïden ATC code Stofnaam Merknaam N02A-X-02/52 Tramadol Tradonal, Contramal, Dolzam, Tramium, Zaldiar, Algotra, generieken N02A-A-05/55 Oxycodone Oxynorm, Oxycontin, Targinact, generieken N02A-X-01 Tilidine Valtran, Tinalox N02A-B-03 Fentanyl Durogesic, Matrifen, generieken N02A-C-03 Piritramide Dipidolor 4

5 1. Inleiding: DDD ATC DDD: DEFINED DAILY DOSE (Definitie WHO) The DDD is the assumed average maintenance dose per day for a drug used for its main indication in adults (70kg) Stofnaam DDD Toediening Tramadol 300 mg Oraal/Parenteraal Oxycodone 75 mg Oraal Tilidine 200 mg Oraal Fentanyl 1,2 mg Transdermaal Piritramide 4,5 ml Parenteraal 5

6 2. Opioïden: verbruik 2015 # patiënten DDD (mio) ZIV (mio ) Tramadol ,1 25,9 Oxycodone ,1 5,8 Tilidine ,7 5,0 Fentanyl ,2 18,1 Piritramide ,7 0,2 Totaal ,1 55,0 6

7 2. Opioïden: meerverbruik >365 DDD Onderhoudsdosis (WHO) Per jaar per verzekerde: Meerverbruik Per jaar: > 365 DDD 365 DDD 365 DDD 7

8 2. Opioïden: >365 DDD (2015) Tramadol Oxycodone Tilidine Fentanyl Piritramide # pat. % pat. % DDD Meerverbruik + >365 DDD ,4% 19% + 1,6 mio ,7% 44% + 1,0 mio ,5% 61% + 1,6 mio ,7% 49% + 3,5 mio 43 2,8% 58% + 0,06 mio totaal ,5% 33% + 7,8 mio 8

9 2. Evolutie per leeftijdscategorie >365 DDD/jaar ( ) Aantal meerverbruikers (>365 DDD) stijgt jaar na jaar Grootste stijging bij patiënten geboren in de jaren 70 9

10 2. Evolutie per leeftijdscategorie >365 DDD/jaar ( ) # patiënten > 365 DDD oxycodone per jaar

11 2. Opioïden: meerverbruik >730 DDD 2x onderhoudsdosis (WHO) Per jaar per verzekerde: Meerverbruik Per jaar: > 730 DDD 11

12 2. Opioïden: >730 DDD (2015) # pat. % pat. % DDD Meerverbruik + >730 DDD Tramadol ,2% 6% + 0,5 mio Oxycodone 587 0,9% 25% + 0,4 mio Tilidine ,9% 36% + 0,7 mio Fentanyl ,5% 22% + 1,3 mio Piritramide 16 1,0% 38% + 0,04 mio Totaal ,6% 15% + 3,0 mio 12

13 2. Fentanyl >730 DDD meerverbruik per leeftijdscategorie (n: 1.807; 2015) Aantal grote verbruikers is hoger bij oudere patiënten Kleiner meerverbruik bij oudere patiënten Hoog meerverbruik bij patiënten geboren in jaren 80

14 2. Fentanyl >730 DDD meerverbruik per leeftijdscategorie (n: 1.807; 2015) Gemiddeld meerverbruik (DDD/Pat/Jaar) n: 39 n: 166 n: 368 n: 464 n: 312 n: 4 n: 282 n: 159 n: 13 14

15 2. Meerverbruik fentanyl hoger bij jongere gebruikers (n: >730 DDD; 2015) Analyse medicatieprofiel top verbruikers fentanyl: - Jonge leeftijd - Outliers met zeer hoog verbruik (>10 pleisters 100 µg/dag) - Regionaal (O-VL) - Medical shopping - Combinatie of historiek methadon verbruik Vermoeden van misbruik pleister, steady state vrijgave?? Toedieningswijze: Transdermaal Kauwen/Roken - Totaal #DDD in pleister beschikbaar: hoeveelheid >>> TD - DDD: 1,2 mg TD 0,6 mg Sublinguaal Werking 15

16 2. Meerverbruik fentanyl hoger bij jongere gebruikers (n: >730 DDD; 2015) 16

17 2. Meerverbruik van alle opioïden (5 ATC) is hoger bij jongere gebruikers Meerverbruik bij jongeren meest extreem bij fentanyl Meerverbruik (minder uitgesproken) bij andere 4 ATC

18 2. Meerverbruik van alle opioïden (5 ATC) is hoger bij jongere gebruikers Gemiddeld meerverbruik (DDD/Pat/Jaar) (>365 DDD) tramadol oxycodone tilidine piritramide 18

19 3. Indirecte kost > prijs medicatie Directe kost (geneesmiddelen) Indirecte kost - Gezondheid - Veiligheid - Misdaad - Productiviteit 19

20 3. Indirecte kosten België in 2012 Alle psychoactieve medicatie 215 miljoen EUR productiviteit gezondheid Opioïden: Hospitalisatie psychiatrie 20,5 miljoen EUR 20 SOCOST-studie van UGent en VUB (2016)

21 4. Grote verbruikers: impact DGEC ZORGVERLENERS (artsen, apotheken): - DGEC: Monitoring (artsen) - Orde, Provinciale Geneeskundige Commissie, Parket VERZEKERDEN: - Schriftvervalsing Parket/DAC elektronisch voorschrift - MEDICAL SHOPPING ONTOEREIKEND 21

22 4. Medical shopping (algemeen) pat. pat. > 5 Arts % pat. ZIV 5 ATC ,4% 1,9 mio Verzekerden >365DDD/Jaar pat. pat. > 5 Arts % pat. ZIV 5 ATC % 1,3 mio Verzekerden >730DDD/Jaar pat. pat. > 5 Arts % pat. ZIV 5 ATC % 0,9 mio 22

23 4. Medical shopping (casuïstiek) FENTANYL onderhouden toxicomanie + valse VS + medical shopping (2 INSZ) x Durogesic (± pl, 4 pleisters/dag), ZIV, aug 12/okt 16 Plaats 1 en 4 in België: 66 artsen, 250 apotheken PIRITRAMIDE onderhouden toxicomanie + medical shopping (apotheek) 182 x Dipidolor (± 7,5 amp/dag), ZIV, sept/dec 16, 8 artsen, 19 apo TRAMADOL/PARACETAMOL medical shopping (arts, apotheek) 398 x Zaldiar 60 tab (± 32/Dag), ZIV, jan 12 dec 13, 27 arts, 45 apo 23

24 5. Besluit DOEL DGEC: NIET: toegang ontzeggen tot behandeling/medicatie WEL: Controlefunctie: misbruik (toxicomanie, handel) aanpakken Preventieve aanpak: Sensibiliseren sector hoog verbruik/mogelijk misbruik Samenwerken met partners voor structurele oplossingen Sneller medical shopping detecteren via delen patiëntendossier Geneesmiddelenprofiel (vergoedbaar + niet vergoedbaar) patiënt zichtbaar voor voorschrijver bij opstellen voorschrift 24

25 contactgegevens RIZIV-hoofdzetel Tervurenlaan Brussel DGEC-hoofdzetel Tervurenlaan Brussel Meer informatie: 25