postoperatieve pijnstilling bijscholingsdag heelkunde 16 oktober 2014 drg. De Clerck anesthesie pijncentrum

Transcriptie

1 postoperatieve pijnstilling bijscholingsdag heelkunde 16 oktober 2014 drg. De Clerck anesthesie pijncentrum

2 inhoud 1. pijnmeting- en registratie 2. postoperatiefpijnprotocol 3. postoperatievepijnmedicatie 4. oorzakenen effectenvan inadequate postoperatieve pijnbehandeling

3 nuttig? nodig? verwachting van goede pijncontrole is een grote bezorgdheid voor patiënt die heelkunde ondergaat pijn is een persoonlijke, onplezierige ervaring (IASP 1994) pijn is wat patiënt zegt dat het is (McCaffery1968) pijn heeft impact op fysiek en psychosociaal functioneren (biopsychosociaal model) 3

4 1. pijnmeting en -registratie

5 pijn navragen Numerical Rating Score/Scale minstens 3x/d hoeveel pijn heeft u op dit moment op een schaal van 0-10, waarbij 0 betekent dat u geen pijn heeft en 10 de ergst denkbare pijn?

6 pijn navragen NRS < 4 : acceptabele pijn: geen extra medicatie nodig tenzij patiënt gehinderd wordt door pijn NRS < 4 énhinder door pijn bij hoesten, bewegen of doorademen: behandel! NRS 4 : matige-hevigepijn: behandel!

7 pijn registreren pijnscore = vijfde vitale parameter altijd een NRS-scorenoteren, ook als de patiënt geen pijn heeft: NRS = 0

8 doel pijnmeting en -registratie vroege herkenning pijn betere behandeling niet regelma g meten van pijn inadequate pijnbehandeling registra e van pijnscores effect medica e?

9 2. postoperatief pijnprotocol

10 basis postoperatief pijnprotocol paracetamol 1g/6u PO of IV (< 50kg: 15mg/kg/6u PO of IV) + als voorgeschreven: een NSAID Taradyl 10 à 20mg IV, max3x/dag, max48u of Dynastat 2x40mg/dag IV, max 48u

11 wat te doen bij pijn? paracetamol toegediend? NSAID voorgeschreven? toegediend? NRS < 4 énhinder door pijn bij hoesten, bewegen of doorademen extra medica e! NRS 4 extra medica e! extra medicatie: opioïd Tradonal Odis SL of Dipidolor IM/SC

12

13 soms voorgeschreven Contramal drip tramadol 400mg/24u iv PCIA: patient gecontroleerde iv analgesie ( intraveneuze pijnpomp ) bolus morfine PCEA: patient gecontroleerde epidurale analgesie( epidurale pijnpomp ) bolus epiduraal of continu infuus + bolus

14 opmerkingen bij pijnprotocol bij CONTRAMALDRIP: geen TradonalOdis toedienen: zelfde produkt bij PCIA: geen Dipidolor I.M. toedienen bij PCEA: controle motoriek ledematen en mictie om de 6 uur enkel voor volwassenen, ziekenhuisspecifiek

15 3. postoperatieve pijnmedicatie

16 paracetamol Dafalgan PO of paracetamol IV 1g PO = 1g IV max4x 1g/d dosisreductie < 50kg: 4x 15 mg/kg/d werkt na 30 min traag IV toedienen = hypotensie vermijden bruistablet: veel Na+

17 paracetamol werking vooral in CZS hoofdpijn bij chronisch gebruik levertoxiciteit bij overdosis analgetisch antipyretisch inhibitie PG synthese in de hersenen + ongekend mechanisme contra-indicatie allergie leverlijden

18 NSAID s Taradyl IV, 3x 10-20mg/d Dynastat IV, 2x 40mg/d werkt na 15 min neveneffecten steeds korte therapie opioïdsparend

19 NSAID s klassieke NSAIDs aspirine ibuprofen Brufen/Nurofen diclofenac Voltaren ketorolac Taradyl selectieve COX-2 inhibitors parecoxib Dynastat celecoxib Celebrex etoricoxib Arcoxia analgetisch anti-inflammatoir antipyretisch enzymecox zorgt voor vorming PG uit beschadigde celwanden PG spelen rol bij inflammatie, sensitisatie, koorts, stollingsneiging inhibitie COX remt PG synthese (COX-1 in vele weefsels, COX-2 enkel bij inflammatie) = perifere werking

20 NSAID s GI ulcus nierfunctie allergie plaatjesdysfunctie astma-aanval chronisch gebruik: cardiovasc risico COX-2 inhibitors beter?? minder GI ulcera geen effect op stolling minder effect op nierfunctie? meer cardiovasc risico? neveneffecten! talrijke contra-indicaties MAAR populair, want opioïdsparend

21 tramadol Contramal IV of Tradonal Odis SL max 400mg/d werkt na 30 min opioïde medicatie postoperatief enkel toedienen bij vlot wekbare en hemodynamisch stabiele patiënt

22 tramadol binding op opioidreceptoren effect op neurotransmitters noradrenaline en serotonine tramadol+ paracetamol Zaldiar additief analgetisch effect centraal werkend opioïd Contramal Tradonal nausea en braken duizeligheid - zweten -droge mond constipatie - zelden respiratoire depressie contra-indicatie lever-of nierinsufficiëntie - allergie

23 piritramide Dipidolor mg IM of SC/4u dosis volgens gewicht en leeftijd werking start na 30min opioïde medicatie postoperatief enkel toedienen bij vlot wekbare en hemodynamisch stabiele patiënt

24 opioïden piritramide Dipidolor morfine oxycodone Oxycontin fentanyl Durogesic buprenorfine Transtec binding op opioïde receptoren in centraal zenuwstelsel en ook lokaal bij inflammatie centrale en perifere werking analgesie- respiratoire depressie euforie - dysforie constipatie urineretentie - sedatie hypotensie nausea-jeuk contra-indicatie ademhalingsdepressie (slaapapnee)

25 pijn is multicausaal bio weefsels hormonen genetica gedrag cognities emoties psycho sociaal thuissituatie werkomgeving

26 multimodalepijnbehandeling medicatie relaxatie coping hypnose biofeedback zenuwblock epidurale empathie communicatie afleiding massage TENS acupunctuur oefentherapie houdingsverandering warmte/koude

27 4. oorzaken en effecten van inadequate pijnbehandeling

28 de cijfers vaststelling wereldwijd: inadequate postoperatieve pijnstilling (Coley 2002, Watt-Watson 2000) 80%: acute postoperatieve pijn waarvan 47%: ernstige of zeer ernstige pijn (Apfelbaum 2003)

29 effecten van inadequate pijnstilling slapeloosheid, angst, frustratie coronaire ischemie, acuut myocardinfarct DVT, longembolie, pneumonie slechte wondheling, decubitus langer verblijf ICU en ziekenhuis (Bertollini 2002) interferentie met ADL na ontslag (Moore 1994, Lambert 2014) evolutie naar chronische pijn (Katz 1996, Brennan 2007, Theunissen 2012)

30 hoe kan het zover komen? tijdgebrek: verstoring gepland werk: 10 min nodig voor toediening van 1 po dosis rescuemedicatie na orthopedie (Pizzi 2013) education gap bij zorgverleners (Bernhofer 2014) belangrijkste reden: moeizaam toepassen van ethische principes: moeite om emoties en oordelen uit te schakelen (Evans 2000, Bernhofer 2011)

31 4 ethische principes autonomie -het goede doen -niet schaden - rechtvaardigheid guidelinesvoor betere en efficiëntere pijnbehandeling boost voor de patiëntentevredenheid Bernhofer, E., (October 25, 2011) "Ethics and Pain Management in Hospitalized Patients" OJIN: The Online Journal of Issues in NursingVol. 17 No. 1

32 hou ik rekening met de patiënt? eigen oordeel vervalt informatie over pijn geven empathie, begrip, respect doe ik het goede? pijncontrole is goede zorg geen tijd en medicatie abusus is geen excuus

33 berokken ik geen schade? inadequate pijntherapie veroorzaakt schade voor de veiligheid geef ik hem geen pijnmedicatie behandel ik de patiënt rechtvaardig? geen discriminatie vraagt aandacht belt nooit oude mens heeft niet zoveel pijn

34 conclusie inadequate pijnstilling : nadelig voor patiënt en maatschappij voor een betere en efficiëntere aanpak pijn navragen en registreren eigen emoties en oordelen uitschakelen pijnprotocol toepassen boost voor pa ëntentevredenheid

35 vragen?