Evolutie statinegebruik in België

Transcriptie

1 Cholesterolverlagers: besparing van 50 miljoen euro mogelijk Bijlage Evolutie statinegebruik in België Samenvatting Statines zijn cholesterolverlagende geneesmiddelen en zijn al jaren de meest gebruikte geneesmiddelen in België. Bijna 1,5 miljoen Belgen, of 13 procent van de populatie, gebruiken statines. Het vervallen van het patent van Lipitor (atorvastatine) in 2012 had een grote impact op de jaarlijkse uitgaven voor statines, die op drie jaar tijd met 100 miljoen euro daalden. Als het duurdere prava- en rosuvastatine zou vervangen worden door goedkopere alternatieven (simvastatine of atorvastatine) is er in 2015 voor de ziekteverzekering een besparing van 50 miljoen euro mogelijk. Voor de patiënt zou dit een besparing van 7 miljoen euro betekenen. 1. INLEIDING Statines zijn cholesterolverlagende geneesmiddelen. Ze zijn al jaren de meest voorgeschreven geneesmiddelen. Op de Belgische markt zijn er vijf verschillende statines aanwezig, namelijk: simvastatine (Zocor en generieken), pravastatine (Pravasine, Prareduct en generieken), fluvastatine (Lescol en generieken), rosuvastatine (Crestor ) en atorvastatine (Lipitor en generieken). In 2015 is enkel rosuvastatine (Crestor ) nog in patent, voor de overige statines zijn er goedkopere alternatieven op de markt. In dit artikel wordt de evolutie van het statinegebruik beschreven inzake uitgaven, volume en kostprijs, en wordt de besparing berekend die zou kunnen gerealiseerd worden indien alle statines vervangen zouden worden door het goedkopere simvastatine. Ook wordt het aantal gebruikers in kaart gebracht met specifieke aandacht voor starters, dat zijn patiënten die voor de eerste keer statines gebruiken.

2 2. VOLUME, KOSTPRIJS EN UITGAVEN 2.1. EVOLUTIE Op tien jaar tijd ( ) is het aantal gebruikte dagdosissen (DDD) verdubbeld (figuur 1), ten gevolge van een analoge aangroei van het aantal patiënten (figuur 6). Dankzij de introductie van goedkopere geneesmiddelen binnen de subgroepen simvastatine (in 2003) en pravastatine (in 2005) en de daarmee gepaard gaande prijsdalingen bleven de ZIV-uitgaven (figuur 2) echter onder controle. Vanaf 2007 kenden de ZIV-uitgaven evenwel terug een stijging, omdat enerzijds de volumes bleven toenemen, terwijl anderzijds de prijzen van de goedkopere geneesmiddelen niet verder daalden (figuur 3). Tegelijkertijd zagen we een verdere aangroei van de duurdere statines rosuvastatine (Crestor ) en atorvastatine (Lipitor ). In 2012 kenden we opnieuw een daling van de ZIV-uitgaven ten gevolge van het uit patent gaan van Lipitor. De kostprijs (ZIV) per DDD voor atorvastatine daalde met maar liefst 85% tussen 2011 en 2015 (figuur 3), met als gevolgd dat de jaarlijkse ZIV-uitgaven voor statines over dezelfde periode daalden met 40 procent, ofwel 100 miljoen euro (figuur 2). In 2015 was de kost per dagdosis voor atorvastatine verder gedaald tot op het niveau van simvastatine, tot dan de goedkoopste, zodat er in 2015 twee goedkope moleculen op de markt zijn, die samen een marktaandeel hebben van 70 procent in aantal DDD. Figuur 1

3 Figuur 2

4 Figuur BESPARING MET DE GOEDKOOPSTE STATINES (SIMVASTATINE OF ATORVASTATINE) In 2015 is rosuvastatine (Crestor ) de duurste statine, en ruim drie maal duurder dan de twee goedkoopste varianten, simvastatine en atorvastatine. Crestor is de enige statine die momenteel nog in patent is. Indien artsen enkel nog de goedkopere statines zouden voorschrijven, zou dit voor de ziekteverzekering een besparing betekenen van 50 miljoen euro in Dat is een daling van 40 procent voor de ZIV-uitgaven voor statines (figuur 4). De patiënten zouden 7 miljoen euro besparen, of 20 procent van de totale remgelden voor statines (figuur 5).

5 Figuur 4 Figuur 5

6 3. GEBRUIKERS 3.1. EVOLUTIE Op 10 jaar tijd ( ) is het aantal statinegebruikers met 60 procent gestegen (figuur 6). In 2015 zijn er bijna anderhalf miljoen Belgen die statines gebruiken. Dit komt neer op 13 procent van de bevolking (figuur 7). Dit aantal is de laatste vijf jaar wel stabiel. Figuur 6

7 Figuur 7 4. STARTERS In 2015 zien we een daling van het aantal starters die starten met de duurste molecule (rosuvastatine) tot 11 procent (figuur 8). Daarentegen is het percentage starters die starten met een goedkope molecule (simvastatine of atorvastatine) gestegen tot 83 procent.

8 Figuur 8 5. BESLUIT Statines blijven ook in 2015 de meest gebruikte geneesmiddelen in België. Door het uit patent gaan van Lipitor en de introductie van goedkopere varianten daalden de uitgaven sterk, maar CM becijferde dat desondanks een bijkomende besparing voor de ziekteverzekering van 50 miljoen euro in 2015 mogelijk is indien enkel de goedkoopste statines (simvastatine of atorvastatine) zouden worden voorgeschreven.

9 TOP 10 GENEESMIDDELEN 1. METHODE Alle gegevens hebben betrekking op geneesmiddelen afgeleverd aan CM-leden in publieke officina, maar werden op basis van marktaandelen geëxtrapoleerd tot op nationaal niveau (Belgische bevolking). 2. TOP 10 Tabel 1: Top 10 ZIV-bedragen op niveau stofnaam (ATC 5) in 2015 RANG ZIV RANG ZIV RANG PAT ATC5 STOFNAAM BELANGRIJKSTE MERKNAAM HOOFDINDICATIE ZIV 2015 NAT # PAT NAT 2015 ZIV/PAT L04AB04 ADALIMUMAB Humira Reumatoïde artritis, psoriasis L04AB01 ETANERCEPT Enbrel Reumatoïde artritis, psoriasis B02BD02 BLOEDSTOLLINGSFACTOR VIII Kogenate Stollingsproblemen (ANTIHEMOFILIEFACTOR A) C10AA07 ROSUVASTATINE Crestor Cholesterolproblemen A02BC02 PANTOPRAZOL Pantomed Maag-darm problematiek B01AF01 RIVAROXABAN Xarelto Trombose M05BX04 DENOSUMAB Prolia, Xgeva Osteoporose L03AB07 INTERFERON BETA-1A Rebif, Avonex Multiple sclerose C10AA05 ATORVASTATINE Lipitor Cholesterolproblemen A02BC01 OMEPRAZOL Omeprazol Maag-darm problematiek TOTAAL TOP TOTAAL AMBULANTE MEDICATIE (744 verschillende stofnamen)

10 Duiding van de cijfers: Deze 10 stofnamen vertegenwoordigen samen 22 procent van de totale ZIV-uitgaven voor geneesmiddelen uit de publieke officina (in totaal 744 verschillende stofnamen). In de top 10 komen enkele zeer dure geneesmiddelen voor die geen groot aantal patiënten vertegenwoordigen: het gaat om immunosuppressiva (ontstekingsremmende werking) zoals adalimumab en etanercept, alsook om bepaalde middelen tegen multiple sclerose. Algemene aard van de medicatie in deze top 10: voornamelijk voor chronische en ernstige aandoeningen.