De opioïd pendulum: van opiofobie naar opiofilie? Prof. Dr. Cathy Matheï Free Clinic KU Leuven

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "De opioïd pendulum: van opiofobie naar opiofilie? Prof. Dr. Cathy Matheï Free Clinic KU Leuven"

Henriette van Veen
5 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 De opioïd pendulum: van opiofobie naar opiofilie? Prof. Dr. Cathy Matheï Free Clinic KU Leuven

4 Inhoud Als het regent in de VS, druppelt het in Europa? Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is. Een gewaarschuwd mens telt voor twee.

5 Inhoud Als het regent in de VS, druppelt het in Europa? Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is. Een gewaarschuwd mens telt voor twee.

6 Evolutie van consumptie van opioïden in US Alarmsignalen Vijfde vitale teken: pijn Nieuwe opioïden op de markt Uitbreiding indicatie

7 Evolutie van consumptie van opioïden in US

8 Evolutie van consumptie van opioïden in US

11 Antwoorden op de opioid crisis History doesn t repeat itself but it rhymes Mark Twain Striktere wetgeving Zwarte markt circuit tamper-resistant drugs Oxycontin snuiven naar injecteren Vaak duurder Illegale opioïden

13 Relation P0 use and heroin use Wilson et al. N Engl J Med 374;2 nejm.org January 14, 2016

14 Antwoorden op de opioid crisis History doesn t repeat itself but it rhymes Mark Twain Striktere wetgeving Zwarte markt circuit tamper-resistant drugs Oxycontin snuiven naar injecteren Vaak duurder Illegale opioïden

15 Het verhaal van OPANA ER

17 Een probleem van de white suburbans

18 Een probleem van de white suburbans 4 out of 5 current heroin users report that their opioid use began with PO Kolodny et al. Annu. Rev. Public Health :559 74

20 Opioïden consumptie in Europa

22 Opioïden consumptie in België

23 DDD per million persons per day Evolutie opioïden consumptie in België Figure 1: Defined Daily Doses (DDD) per million persons per day for the period DDD opioids per million per day DDD strong opioids per million per day DDD weak opioids per million per day Year

24 DDD per million persons per day Vrouwen nemen meer opioïden Figure 3: Defined Daily Doses (DDD) per million persons per day in function of gender in 2014 Women Men Age

25 DDD per million persons per day Relatie met SES? Figure 4: DDD per million persons per day and GDP per capita in the Belgian provinces GDP per capita DDD per million per capita Hainaut Luxembourg Namur Liège Limburg East Flanders West Flanders Province Flemish Brabant Walloon Brabant Antwerp Brussels

Opioïden consumptie in België 2016 10% van de Belgen kreeg minstens 1 voorschrift Een verdubbeling op 10 jaar 2.

26 Opioïden consumptie in België % van de Belgen kreeg minstens 1 voorschrift Een verdubbeling op 10 jaar 2.6 % zware gebruikers 34 % van voorgeschreven DDD s. Stijging van 28 % vergeleken met /5 zware gebruikers was < 50 jaar 193 zware gebruikers consulteerden > 10 artsen 924 zware gebruikers >10 apothekers

27 Kritische drempel bereikt? In verslavingszorg: Stijgend aantal aanmeldingen met een primair probleem van PO NEP bevraging: PO abusus is zeer prevalent Regionale verschillen: 12,5 and 16% in Antwerpen en Oost-Vlaanderen EWS: 2 fatale gevallen tgv fentanyl pleisters abusus in 2016

28 Inhoud Als het regent in de VS, druppelt het in Europa? Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is. Een gewaarschuwd mens telt voor twee.

29 Mevrouw A. 39 jaar 0-3 jaar verblijf hoofdzakelijk in ziekenhuis omdat biologische ouders niet voor zorg konden instaan omwille van alcoholabusus Opgegroeid in een adoptiegezin vanaf 3 jaar Als warm ervaren Problematisch gedrag in tienerjaren

30 Mevrouw A.

31 Mevrouw A. Op haar 27 jaar steelt ze voor het eerst een morfineampul Eerst recreatief gebruik Daarna hielp het haar om haar drukke leven te lijden Echtgenoot op de hoogte Voornamelijk uit illegale bron Vrij goede controle In 2015 betrapt op diefstal van PO

32 Mevrouw A.

33 Mevrouw A. Aanmelding MSOC Antwerpen in 2016 Substitutie met buprenophine Initiëel stabilisatie Nav suicidepoging psychiatrische opname Stop buprenorphine Na opname alcohol:+++ Bezoek aan tandarts

34 Mevrouw B. Leerkracht, gehuwd, 1 zoon Moeder alcohol- en medicatieabusus Opname omwille van depressie in VG Cronische rugpijn problematiek (op basis van Bechterew) waarvoor initiëel tramadol waarna oxycontin en oxynorm

35 Mevrouw B. Meldt zich vrijwillig in 2014 aan met probleem van verslaving Neemt dan minstens 60 mg oxycondone met uitschieters Geexperimenteerd met fentanylpleisters oraal Krijgt VS van psychiater, HA, ook uit diefstal en schriftvervalsing Benzodiazepine abusus

36 Mevrouw B. Opstart OAT met brupenorphine Nog steeds in behandeling Episodes van herval in zowel BZD als opioïden; enkele opnames op spoed omwille van OD Begin 2016 zwanger van 2 zoon Sindsdien stabiel

37 Wat zeggen tekstboeken niet over de effecten van opioïden?

38 Wat zeggen tekstboeken niet over de effecten van opioïden? Het endogene opioïdensysteem is ontwikkeld op dat we kunnen blijven functioneren, niet te panikeren of te bevriezen wanneer er sprake is van bedreiging en fysische of psychische pijn. Ondersteuning van anderen helpt ons ook hiermee om te gaan. Gevoelens van verbinding met anderen ook gereguleerd door endogeen opioïden Inagaki et al. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 2016

39 Wat zeggen tekstboeken niet over de effecten van opioïden? Thuis komen Ik voel de pijn minder Het voelt als een warm behaaglijk dekentje waar alles van afglijdt Een warm geborgen gevoel Ik kan miin leven beter aan Ik voel me minder angstig en eenzaam Het is als een hor. De insekten blijven buiten maar ik voel wel de zon.

40 Hoe groot is het risico op een stoornis in het opioid gebruik? Schatting van risico op ontwikkeling naar verslaving varieert tussen 1 en 26%. In studies met een correcte definitie van verslaving: <8% evolueert naar verslaving Misbruik tussen 15 à 25% Volkow et al. NEJM 2016

41 Wie loopt er risico op een stoornis in het opioid gebruik? Psychosociale factoren, Voorgeschiedenis van middelenmisbruik Familiale belasting Dynamisch gegeven!

Verhoogde stress Misbruik Verslaving Angst

42 Relatie chronische pijn en misbruik PO Secundaire fysische problemen Slaapproblemen Chronische pijn Verhoogde stress Misbruik Verslaving Angst Depressie Problemen in functioneren Cognitieve stoornissen

43 Het profiel van een persoon met een probleem van misbruik van PO Gebruiker van heroïne Gebruiker van PO Aanvang Vrijwillig, experimenteel pijnmedicatie Leeftijd Jong volwassenen Jong volwassen en ouderen Geslacht Meer mannen Meer vrouwen Effect Recreationeel Pijnverlichting SES status Vaak gemarginaliseerd Geïntegreerd, hogere educatie Produkt Illegale drugs Medicatie Bron Zwarte markt Voorschrift arts Gebruikswijze IV, inhaleren, roken of snuiven Oraal, sublinguaal, pleister, injectie, buccaal Tolerantie Eerder hoog Meestal llager Probleemerkenning Ontkenning gevolgen Ontkenning problematisch gebruik Probleemherkenning Meestal wel Vaak niet Behandeling Erkende centra?

controle van pijn Vaak overlap Patiënt met

44 Misbruik van PO heeft vele gezichten Patiënt met chronische pijn en misbruik Patiënt met misbruik en controle van pijn Vaak overlap Patiënt met ongecontroleerde pijn Patiënt die initieeel recreationeel gebruikte

45 Inhoud Als het regent in de VS, druppelt het in Europa? Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is. Een gewaarschuwd mens telt voor twee.

46 Preventie van misbruik: educatie Artsen Patiënten DEPARTMENT OF PUBLIC HEALTH AND PRIMARY CARE

47 Instrumenten Preventie van misbruik: risicobeoordeling

48 Opioid risk tool

49 Preventieve maatregelen Communicatie Beschermingsmaatregelen Op maat Eén voorschrijver/apotheker Toxicologische screening Gefractioneerde bedeling Behandelingsovereenkomst(contract)

50 Bespreken van misbruik Bespreek tijdig gedragingen die reden zijn tot bezorgdheid Het bestaan van pijn sluit misbruik niet uit Soms agree to disagree Balans voordelen/nadelen Verwijzing naar gespecialiseerde zorg

Vergelijkbare documenten

De opioïd pendulum: van opiofobie naar opiofilie? Prof. Dr. Cathy Matheï Free Clinic KU Leuven

De opioïd pendulum: van opiofobie naar opiofilie? Prof. Dr. Cathy Matheï Free Clinic KU Leuven Inhoud Wat kunnen we leren van de situatie in de VS? Wat is de situatie in België? Wat is het risico op en