Geestelijke gezondheid in de 21 ste eeuw

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Geestelijke gezondheid in de 21 ste eeuw"

Fedde Bosmans
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Geestelijke gezondheid in de 21 ste eeuw Stand van zaken en uitdagingen voor de toekomst Prof. Dr. Ronny Bruffaerts Universitair Psychiatrisch Centrum Katholieke Universiteit Leuven

2 Onze GGZ anno 2014 Graduele deïnstitutionalisering / shift in locus of treatment Gezondheidseconomisch gezichtspunt Paradigma-shift Gerson & Bassuk, 1980; Burns et al., 2001; Kesteloot, 2001

3 Onze GGZ anno 2014 België hinkt achterop mbt vermaatschappelijking Teveel psychiatrische bedden (1989 vs. 2014) Behandeling > preventie Idée fixe mbt behandeling : behandeling = opname Institutionele ggz ingebakken in curricula opleidingen

2014) Behandeling > preventie Idée fixe mbt behandeling :

4 Vermaatschappelijking

5 Psychische stoornissen in de Belgische algemene bevolking 12 m lifetime lifetime prevalentie risico Minstens één stoornis 11% 28% 37% Depressie 5% 15% 23% Angststoornis 6% 13% 16% Alcoholgerelateerde stoornis 2% 8% 11% Impulscontrolestoornis 2% 5% 5% Comorbiditeit 7% 13% 18% Baruffol & Thilmany, 1993; Ansseau et al., 1999; Bruffaerts et al., 2004; 2008; Demyttenaere et al., 2004; Kittel et al., 1997; Bietlot et al., 2000; Bonnewyn et al., 2007; Van de Heyden et al., 2010

Impulscontrolestoornis 2% 5% 5% Comorbiditeit 7% 13% 18% Baruffol & Thilmany, 1993; Ansseau et al.

6 Niet alle stoornissen zijn ernstig 12-month % ^ N (Belgium) Major Depressive Episode 5.34% Mild (5-6 DSM-IV criteria) 1.41% 110,000 Moderate (7 DSM-IV criteria) 1.14% 90,000 Severe (8-9 DSM-IV criteria) 2.79% 220,000 52% van de depressies is ernstig

7 en ze ontstaan op jonge leeftijd Stoornis Gemiddelde Kritische aanvangsleeftijd periode Impulscontrolestoornissen 9 jaar 7-15 jaar Angststoornissen 14 jaar 7-34 jaar Middelgebonden stoornissen 23 jaar jaar Depressie 38 jaar jaar Een psychische stoornis begint gemiddeld omstreeks de leeftijd van 19 en meestal tussen 14 en 32

jaar Middelgebonden stoornissen 23 jaar 20-31 jaar Depressie 38 jaar 26-49 jaar Een

8 Vlaanderen

9 België Frankrijk Duitsland Bulgarije Roemenië Portugal N-Ierland Nederland Spanje Italië Suïcidaliteit in de algemene Belgische bevolking Conceptueel onderscheid (Idee, plan, poging, suïcide) 12-maanden prevalentie van suïcides in België : 0,019 0,018 0,013 0,013 0,012 0,011 0,01 0,009 0,008 0,007 WHO, 2012; 2013; Reynders et al., 2009

(Idee, plan, poging, suïcide) 12-maanden prevalentie van suïcides in België : 0,019

10 Voorkomen van suïcidaliteit in de Belgische bevolking Gedachten ooit / 12m: 8.4 / 0.9% Plannen ooit / 12m: 2.7 / 0.6% Pogingen ooit / 12m: 2.5 / 0.4% binnen Europese gemiddelde Bernal et al., 2006; Van Rijsselberghe et al. 2011

11 Risicogroepen Vrouw : x 2 à 2.6 Gescheiden : x 2 à 4 Jonge leeftijd : x 4 à 23 Werkloos : x 2 à 3,5 Bruffaerts et al., 2011; Van Rijsselberghe et al., 2011

12 Risicogroepen Angststoornissen: x 4 Depressie: x 11 Alcoholstoornis: x 5 Impulscontrolestoornis: x 5 Bruffaerts et al., 2011; Van Rijsselberghe et al., 2011

13 Odds Ratio Associaties tussen depressie en chronische somatische aandoeningen 3,0 hoofdpijn 2,5 2,0 1,5 rugpijn hartaandoening gewrichtspijn asthma diabetes 1,0 OR 1.0 = geen verband 0,5 0,0 Scott et al., 2007; Demyttenaere et al., 2006; Bertrem et al., 2006

14 Risicogroepen Intrusief vroegkinderlijk trauma Seksueel misbruik Fysieke mishandeling gemiddeld 3 x méér kans Intrafamiliaal geweld Parentale psychopathologie Psychische stoornis Middelenmisbruik gemiddeld 3 x méér kans Criminaliteit Gureje et al., 2010; Bruffaerts et al., 2014; Luyten et al., 2011

psychopathologie Psychische stoornis Middelenmisbruik gemiddeld 3 x méér

15 Somatische pathologie Sociodemografische profielen Stressoren laatste jaar Psychische stoornis Vroegkinderlijk trauma Suïcidaliteit Parentale psychopathologie

16 Tussen 60 en 108 dagen per jaar Gemiddelde Work Loss Days in Vlaanderen (per maand) , ,55 5 4, Mild MDE Moderate MDE Severe MDE

17 De invloed van vroege psychische stoornissen op schoolprestaties Depressie Angststoornis Voortijdig beëindigen secundair onderwijs Middelenmisbruik Middelenafhankelijkheid Niet aanvangen hoger onderwijs Bruffaerts et al., 2010

beëindigen secundair onderwijs Middelenmisbruik

18 Onze gezondheidszorg Prima systeem van ziekteverzekering Hoge densiteit van ambulante en residentiële zorg Grote toegankelijkheid van de zorg Hoog kwalitatief

19 Zorggebruik voor psychische stoornissen en suïcidaliteit in België afgelopen ooit uitstel jaar Minstens één stoornis 33% 80% 12 jaren Depressie 43% 94% 1 jaar Angststoornis 38% 85% 16 jaren Alcoholgerelateerde stoornis 17% 61% 18 jaren Impulscontrolestoornis 22% Suïcidepoging 50% Suïcidegedachten/-plannen 86% Geen stoornis noch emotioneel probleem 11% Demyttenaere et al., 2004; Bruffaerts et al., 2008; 2010; Wang et al., 2007; Ansseau et al., 1999

Impulscontrolestoornis 22% -- -- Suïcidepoging 50% -- -- Suïcidegedachten/-plannen 86% -- -- Geen stoornis noch

20 Dropout na gekregen follow-up (1) 14-22% stopt behandeling snel (2) 39-63% stopt behandeling binnen 3-4m (3) hoogste kans op snelle dropout ~ huisarts visits Psychiatrist Primary Care Physician Psychologist Pinto-Meza et al., 2011

21 vaak voorkomend beginnen op jonge leeftijd hebben (te)veel risicofactoren hebben chronisch verloop werken inhiberend op KT/LT worden niet tijdig behandeld hebben een hoge dropout kunnen niet ten volle worden behandeld

22 Vanuit een beleidsmatig perspectief PREVENTIE Lage incidentie van stoornissen Maar: effectieve reductie van incidentie door preventie is erg beperkt BEHANDELING Vroegbehandelde angststoornissen verlaagt kans op depressie later met 51-78% Uitsteltermijn verkorten Voorwaarden : Toegankelijke laagdrempelige zorgvoorzieningen (cf. treatment gap) Eerste-tweede-derde-lijn link Mrazek & Haggerty, 1994; Smit et al., 2008; Buist-Bouwman et al., 2004; Andrews et al., 2004; Russo et al., 2002

23 Vanuit een beleidsmatig perspectief PREVENTIE Lage incidentie van stoornissen Maar: effectieve reductie van incidentie door preventie is erg beperkt BEHANDELING Vroegbehandelde angststoornissen verlaagt kans op depressie later met 51-78% Uitsteltermijn verkorten Voorwaarden : Toegankelijke laagdrempelige zorgvoorzieningen Eerste-tweede-derde-lijn link Mrazek & Haggerty, 1994; Smit et al., 2008; Buist-Bouwman et al., 2004; Andrews et al., 2004; Russo et al., 2002

24 Moeilijke oefeningen Psychische gezondheid is erg complexe materie Inwerken op één risicogroep zal wellicht geen resultaat hebben Duidelijk onderscheid maken tussen Wat willen we bereiken? Hoe zullen we dit bereiken? Welke zijn de effecten? Pleit voor helder, rationeel, duurzaam, op cijfers gebaseerd en nietemotioneel debat

Vergelijkbare documenten

Kader en situering terugbetaling klinisch psycholoog / orthopedagoog in België. Prof. Ronny Bruffaerts

Kader en situering terugbetaling klinisch psycholoog / orthopedagoog in België Prof. Ronny Bruffaerts I. Inleiding en achtergrond : Public health perspectief Demyttenaere, Bruffaerts, Possada-Villa, et